intersportvakantie eindigt in chaos
op A9
rarkeerterrrein van NRM tot
utokerkhof getransformeerd
'Dit hoop ik nooit meer mee te maken'
'Automobilisten moeten het
aan den lijve ondervinden' hartaanval
Kettingbotsing
v verkeerplein -1-^^
Halfweg
Zwanenburg
Haarler
-h^- AFGESLOTEN
BoesinghelieÜé
KETTINGBOTSING
Heemj
Badhoeveoöfp N^.
INFOCkfflEK
HAARLEM ONNO HAVERMANS
Ambulances rijden af en aan bij het EG
De een draagt een soort tulband over de
diepe snee in zijn voorhoofd, de ander een
lapje voor het linkeroog. Voor de deur van
de poli-afdeling van het EG komen ze bij
van de schrik van hun leven. De een wacht
op zijn taxi, de ander rookt even een siga
retje om daarna weer snel te gaan kijken
hoe het vrouw en dochter vergaat. „Dit
hoop ik nooit meer mee te maken."
Per ambulance zijn ze van de plek des
onheils naar het Haarlemse ziekenhuis ge
bracht. Daar is het vrijdag even na het
middaguur een komen en gaan van zie
kenauto's. Enkele tientallen gewonden
worden per brancard de EHBO-post bin
nengereden, een enkeling bereikt de eerste
hulp op eigen benen.
Van de 34 gewonden is er één onderweg
naar het ziekenhuis overleden. Vier zijn er
zo slecht aan toe dat ze op de intensive ca
re van Kennemer Gasthuis locatie EG wor
den opgenomen, vier anderen komen te
recht op de afdeling chirurgie. Vier gaan er
naar de locatie Deo, onder wie een kind
dat daar op de kinderafdeling is opgeno
men. Vijf gewonden gaan naar het Spaarne
Ziekenhuis. De rest kan na behandeling op
de poli naar huis, zoals de twee mannen
die buiten staan.
Of ze voor de camera een statement wil
len geven, vraagt een jeugdige reporter.
Nou nee. Met dat gehavende gezicht voor
de televisie, dat toch liever niet. De verwer
king van de klap moet eigenlijk nog begin
nen. „Eerst naar huis, met een glas wijn op
adem komen. Dan zien we daarna wel of
het allemaal weer terugkomt."
Heus, ze zijn opgelucht. Hebben het er
goed afgebracht. „Er zullen vast mensen
zijn die er niet zo best zijn uitgekomen."
Dat er op de A9 doden zijn gevallen, kun
nen ze dan alleen nog maar vermoeden.
Oog voor het leed van anderen hadden
ze in de paniek geen van beiden. Vijf meter
voor en vijf meter achter de eigen auto.
Meer niet. „Ik heb gezien dat ze mensen
moesten uitzagen, maar een overzicht van
de chaos? Nee, absoluut niet. Mijn eigen
auto is total loss, dat is vervelend. Maar
wat kan me dat nu eigenlijk schelen?'
Beiden waren op weg naar Amsterdam.
De een alleen, de ander met vrouw en
dochter. Die zitten nog binnen, op de poli,
beiden met lichte kneuzingen. Ze zijn er
goed vanaf gekomen.
Het Kennemer Gasthuis heeft zijn ram
penplan in werking gesteld, direct na de
melding om 11.00 uur gistermorgen dat er
een ongeluk was gebeurd met veel slacht
offers. Ruim zeventig medewerkers waren
snel in staat van paraatheid en de afdeling
dagverpleging werd leeggemaakt om ge
wonden op te vangen. In de loop van de
middag hervindt het ziekenhuis en met
name op de EHBO zijn gewone ritme.
De taxi laat op zich wachten. Toch ne
men de twee mannen voor de poli vast af
scheid. De een wil naar huis, de ander
heeft zijn sigaret op en gaat weer naar bin
nen. 'Sterkte' wensen ze elkaar. De zon
prikt genadeloos door het grijze wolken
dek.
jTERDAG 25 JANUAR11997
neer Van Dansik uit
arlem moet ook nog
nnen aan de harde reali-
van de 24e januari. Met
orh vrouw, zoon en neef
üs hij nog maar net op
i(g naar Oostenrijk voor
wintersportvakantie,
eindigt abrupt in de ra-
P ;e op de A9. Van Dansik
zijn rode Escort op
dwars staande vracht
gen geknald. „We zijn er
iteen uitgesprongen,
"Adat we ons meteen rea-
;erden, dat ze van achte-
ook op oris zouden in-
len. Toen we langs de
^it stonden, hoorden we
56 derop steeds nieuwe
ppen vallen."
RLEM VERVOLG VOORPAGINA
Gedupeerden komen aan bij het Dorpshuis in Badhoevedorp.
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER POPPE DE BOER
Dansik vindt, dat er in de
it veel te hard werd gereden.
self was de A9 net opgereden
het Rottepolderplein en
est dus nog vaart maken.
'4' aar anderen haalden ons in
zeker 100 kilometer per
En dat in die mist. Die
in verder op in de ravage."
neer Breuer uit Heerhugo-
ird probeerde tot stilstand te
nen. „Maar dat was onmo-
f| jk. Je gleed zo door. Er viel
niet te remmen."
)e vakantie is verpest, voor
goed en wel is begonnen,
ar dat kan Van Dansik niet
schelen. Hij krijgt een her-
n sing. „We hebben geluk ge
had. Ik ben nog steeds een
beetje van de weg, maar dat be
sef ik me wel."
Langs de kant van de weg
staat ook Coby Bron uit Haar
lem in de mist te staren. Net als
de Van Dansiks zou ze naar
Oostenrijk gaan en net als hen
is ze slechts een paar kilometer
ver gekomen.
Ze is er, wonder boven won
der, ongeschonden vanaf geko
men. Haar auto, een rode Toyo
ta Starlet, ligt beneden in de
sloot. Of liever gezegd: de auto
staat op het ijs. Coby was met
haar vriendin op weg naar het
Salzburgerland. Ze staat nog he
vig te rillen en kijkt naar de
vrachtauto, beladen met grote
boomstammen, die voor haar
reed. Ze weet nog steeds niet
hoe het allemaal heeft kunnen
gebeuren. „Ik denk dat ik een
ruk aan het stuur gegeven heb",
herinnert zij zich vaag. „En ach
ter me hoorde ik aan een stuk
door: bang-bang-bang. Als een
projectiel werd mijn auto weg
geslingerd."
Achter Coby reed een blauwe
personenauto. Deze kwam on
der de vrachtauto met hout te
recht en werd volledig in elkaar
geperst. „Er zaten vier inzitten
den in. Die mensen zaten alle
maal beklemd. Ik ben niet gaan
kijken. Zo vreselijk." Terwijl zij
haar verhaal vertelt zit de be
stuurder nog immer in zijn
wrak. Tientallen hulpverleners
en brandweerlieden zijn bezig
een lijkbleke bewusteloze man
uit de wrakstukken te bevrijden.
Een verpleegkundige staat bo
venop het schroot en houdt een
zak met infuusvloeistof om
hoog, terwijl anderen met een
brancard aan komen rennen.
Het is bitterkoud. „Mijn vrien
din had een grote snijwond in
haar nek en is meteen met de
ambulance naar de EHBO-post
gebracht. Ik heb net met haar
gesproken, want ik kreeg van ie
mand een zaktelefoontje. Ze
waren bezig met plastische chi
rurgie."
Iets verderop, in de richting
Badhoevedorp, staat Beverwij-
ker Rob Zwanenburg naai' zijn
blauwe Volkswagen te kijken.
De motorkap zit aan de rechter
kant in elkaar. De wagen is to
tal-loss. „Het zal toch niet ge
beuren dat ik dit allemaal zelf
moet betalen", mompelt hij. Hij
heeft geen oog voor het blikken
kerkhof achter zijn auto: een
compleet verschrompelde an
tracietkleurig Porsche, twee
Mercedessen tussen vrachtwa
gens ingeklemd en iets verder
op tot driehoog opgestapelde
wrakken.
Mevrouw Boiten uit Castri-
cum staat in haar netste kleding
langs de vangrail. Ze wijst op
een grote Volvo-stationcar, die
door haar man werd bestuurd.
„Total-loss. We waren op weg
naar een begrafenis in Den
Haag en reden hier ongeveer
90. Toch kon mijn man hem
keurig stilzetten. Toen kwam
van achter de hele bluts op ons
af." Haar man, in lange jas: „Ik
Amsterdam
HAARLEM VERVOLG VOORPAGINA
Keer op keer worden automobi
listen van te voren gewaar
schuwd dat plaatselijk dichte
mist kan voorkomen. Maar on
danks de waarschuwingen
wordt iedere keer te hard en te
dicht op elkaar gereden. „De
waarschuwingen worden onvol
doende ter harte genomen door
de automobilisten. Het is iedere
keer raak op de eerste dag van
een mistperiode", verklaart Bert
Woudenberg, woordvoerder
van Veilig Verkeer Nederland,
de chaos die gisteren op de A9
is ontstaan.
„Ondanks de waarschuwin
gen moeten de mensen het aan
den lijve ondervinden voordat
ze pas door hebben hoe gevaar
lijk mist kan zijn. De dagen erna
gebeuren er vaak minder onge
lukken. Door schade en schan
de moeten automoblisten wij
zer worden, want tijdens de rij
opleiding leer je niet hoe je in
mist moet rijden."
Volgens Woudenberg kan
geen enkele techniek zo'n situa
tie voorkomen. „Waar het om
gaat is dat de automoblist
doordrongen moet worden van
mistgevaar. Er wordt voldoende
gewaarschuwd dat automobilis
ten bij mist op tijd van huis
moeten gaan, hun snelheid
moeten aanpassen en afstand
moeten houden. De mensen
gaan helaas niet op de adviezen
in. Het leven in de auto gaat in
een afleidende vorm gewoon
door, automoblisten hebben de
radio aan, ze roken en telefone
ren in de auto, dit is allemaal
van invloed op het gedrag van
de verkeersdeelnemers. We
moeten niet vluchten in de
techniek, de automobilisten
moeten gewoon begrijpen dat
de aangegeven snelheid op een
matrixbord niet vrijblijvend is.
De snelheden worden in een
vroeg stadium aangegeven, dat
is niet voor niets. Als aanvulling
kan op de matrix een mistteken
komen", aldus Ceulemans.
Plaatselijk kan de dichtheid
van de mist enorm verschillen.
„Het is heel verradelijk weer,
het ene moment is het helder,
het volgende moment zit je in
een dichte mistmassa", ver
klaart Cees Ceulemans meteo
roloog van het KNMI. Dichte
mist ontstaat vaak na een lange
vorstperiode, met name in de
poldergebieden. Het ijs dat nog
op veel plaatsen aanwezig is, is
van invloed bij het ontstaan van
mist. Terwijl de luchttempera
turen stijgen, blijft de tempera
tuur van de grond op veel plek
ken onder nul. De warmere
lucht vermengd zich met de
koude lucht vlak boven het
aardoppervlak, waardoor water
damp ontstaat. „Mist ontstaat
door afkoeling van lucht, het is
eigenlijk een wolk die boven het
aardoppervlak hangt.
Doordat er weinig wind was
kon rond het Rottepolderplein
zeer dichte mist ontstaan. „De
aanwezigheid van wind heeft
grote invloed op de mistdicht-
heid. Door wind wordt de lucht
gemengd, de mist lost dan eer
der op. Rond elf uur was het
zicht op de meeste plaatsen in
de Haarlemmermeer minder
dan 50 meter", aldus Ceule
mans.
„De zon brak af en toe door,
dat is het venijnige aan de situ
atie die dan ontstaat. Als de zon
doorbreekt wordt het aardop
pervlak verwarmd en de lucht
ook, de mist lost dan plaatselijk
op. Ondanks de zon kan het
even later weer dichttrekken,
daar is maar een klein briesje
voor nodig. Een mistbank kan
dan van het ene op het andere
verplaatsen en ergens anders
plotseling opduiken. Heldere
lucht en potdichte mist wisse
len elkaar af, dat is het verrade-
lijke van dit weertype", zegt
Ceulemans.
Een kleine honderd mensen
werden vrijdagmiddag opge
vangen in het dorpshuis in Bad
hoevedorp. Het ging vooral om
mensen die ongedeerd waren
gebleven, maar niet met hun
auto verder konden. Volgens
burgemeester Van Houwelin-
gen had de politie veel last van
de extreem dichte mist en kreeg
ze daardoor pas na enige tijd
zicht op de omvang van het in
cident.
Een brandweerman uit Zwa
nenburg kreeg onderweg naar
de plek des onheils een hartstil
stand. Collega's reanimeerden
hem en brachten hem naar het
ziekenhuis. Volgens Van Hou-
welingen illustreert dit incident
hoezeer het ongeval ook voor
de hulpverleners een 'zware
emotionele gebeurtenis' was.
De eerste telefonische mel
ding bereikte de alarmcentrale
om 10.50 uur. Binnen een kwar
tier waren er brandweerlieden
van negen korpsen beschikbaar
om mensen te bevrijden. Rond
12.00 uur besloot de gemeente
het rampenplan in werking te
stellen. In totaal waren tussen
de 150 en 200 hulpverleners op
de been, onder wie 50 brand
weerlieden en tientallen medici.
r g ilwagens rijden af en aan om de
*LEM ARNOLD AARTS
en lange rij staan tientallen
ar gehavende auto's op het
9® ;eerterrein van de Neder
ig Ise Rotogravure Maatschap-
in de Waarderpolder. Vanaf
2d lag vroeg in de avond wordt
terrein getransformeerd tot
El kerkhof. Het grondgebied
Rijkswaterstaat in Badhoe-
irp, altijd als eerste beschik-
r voor de tijdelijke opslag
autowrakken, staat dan al
zeven uur zet Thijs Baas
sleepbedrijf H. van de Vliet
Abbenes een zo goed als
twe Rover achteraan de
rige verzameling schroot.
is de twaalfde auto, of liever
i
wrakken weg te halen.
het restant ervan, die hij van de
plek des onheils vandaan heeft
gehaald. Om half twaalf van
ochtend, drie kwartier na de fa
tale kettingbotsing, was hij met
zijn collega's ter plaatse. Eten is
er tot op heden bij ingeschoten.
Sleepbedrijf Morsch uit Bad
hoevedorp had naar Thijs' baas
gebeld met het verzoek tot as
sistentie. Baas: „Want ze zagen
al gauw dat ze het niet alleen
aan konden." Naast Morsch en
Van de Vliet waren ook Smits
uit Haarlem en Van de Boog
aard uit Beverwijk in touw om
de ravage van de A9 weg te sle
pen.
Want je helpt elkaar bij grote
ongelukken. Een ongeschreven
wet in de wegsleepwereld.
„Want de volgende keer kan het
bij ons wezen." Het eerste uur
na het ongeluk viel er nog niet
veel weg te slepen. „Eerst wer
den alle slachtoffers eruit ge
haald. Vervolgens werden de
auto's genummerd en de plek
ken afgestreept. Pas toen is de
zaak losgetrokken en zijn de
wagens aan de kant gezet.
Daarna konden we gaan sle
pen."
Volgens Baas valt aan de
schade van een auto weinig af
te lezen over de toestand van de
bestuurder. „De ene keer is er
niks van de auto over en stap
pen ze er zonder schrammetje
uit. De andere keer is alleen het
voorraam stuk en hebben ze het
niet overleefd."
Emotioneel zegt Baas niet van
zijn werk op de rampplek te
worden. „Ik lig er niet wakker
van. Je moet gewoon zorgen dat
de weg weer snel vrijkomt. Een
ongeluk van deze grootte is
voor ons natuurlijk wel bijzon
der. Ik heb er nog nooit zoveel
bij elkaar gezien. Reken maar
dat moeders de vrouw de video
vanavond aan heeft staan."
Terwijl Baas zijn sleepkabel
samen met een collega van
Smits onder de Rover vandaan
haalt, wordt hij via de mobilo
foon opgeroepen. De centrale.
Hij wordt weer verwacht op de
A9. De weg is nog altijd niet
leeg. Baas weet het: het wordt
nog een lange avond.
Een slachtoffer wordt per brancard afgevoerd.
ben vreselijk dankbaar dat het
zo goed is afgelopen voor ons.
Ik had net twee nieuwe voor
banden onder de wagen laten
zetten. Dat heeft ons gered."
Meneer Beentjes uit Haarlem
had kennelijk ook een engel
meerijden. Zijn Renault Clio is
voor de helft ingekort, maar zelf
is nog heel. „Ik besef, dat ik er
nog goed vanaf gekomen ben.
Ik reed tegen een vrachtauto en
zette me schrap voor de dingen
die komen gingen. Een Citroën
reed in volle vaart op mijn auto
in."
Meneer Beek uit Heerhugo-
waard kijkt met zijn bloedende
arm in een mitella net als ande
ren verdwaasd naar het tafereel
voor hem. Zijn bestelbusje
wordt net opgetakeld. „Dat ik
daar levend ben uitgekomen
snap ik niet." Beek zag een
vrachtwagen, geladen met een
container, voor hem op de rij
baan staan, maar remmen had
al geen zin meer. „Ik zag in de
spiegel, dat er auto's achter me
aankwamen en heb snel mijn
benen opgetrokken. Dat heeft
me gered. Anders had ik nu nog
vastgezeten."
Twee uur na het begin van de
serie aanrijdingen op de A9 is
ook brandweerman K.Stüsgen
uit IJmuiden nog steeds diep
onder de indruk van de ramp
spoed. Hij is zelf niet in dienst,
maar staat als ondercomman
dant zijn Velsense manschap
pen bij. „Een ongeluk van een
dergelijke omvang heb ik nog
nooit meegemaakt."
Een gewonde wordt in de ambulance geschoven.
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER POPPE DE BOER
