Plantjes kijken op ruim
40.000 vierkante kilometer
Honger naar bijbels niet te stillen
Leiden Regio
Kerk Samenleving
Lodders
voorzitter
vanlCCO
ZATERDAG 25 JANUAR11997
Gewapend met
loep en inven
tarisatielijst
trekken de vrij
willigers van
Floron - soms
op de vreemd
ste plaatsen -
het veld in.
foto's flo
ron
Leidse stichting Floron brengt plantenrijkdom Nederland in kaart
kante kilometer, dus tel uit je winst.
Floron heeft 600 tot 700 vrijwilligers:
mensen met een grote plantenkennis
die elk jaar een of meerdere vierkante
kilometers inventariseren. Directeur K.
Groen van Floron: „De ene vierkante
kilometer kost meer tijd dan de ande
re. Akkerland dat intensief gebruikt
wordt, telt weinig verschillende plan
tensoorten. Daar is het een kwestie van
langs de slootranden lopen. Maar een
leuk gevarieerd weiland kan zo maar
twee dagen kosten." Groen is een van
de negen beroepskrachten die Floron
in dienst heeft. Floron, gevestigd bij
het rijksherbarium in het Van Steenis-
gebouw aan de Einsteinweg in Leiden,
begeleidt vrijwilligers en zorgt er bo
vendien voor dat alle gegevens worden
verwerkt.
Voor een stadsmens en kroegtijger
nauwelijks voor te stellen, maar de vrij
willigers hebben echt lol in hun 'telle-
rij". Plezier verschaffen is echter niet
waar het Floron om te doen is. De,
zoals Groen het noemt, vlakdekkende
inventarisatie, maakt het mogelijk de
gevolgen voor de natuur van bepaalde
plannen in te schatten en geeft boven
dien inzicht in de ontwikkelingen bin
nen de plantenwereld.
Neutraal
De Floron-man: „Kijk, wij nemen zelf
geen standpunt in. Wij mengen ons
niet in de actuele maatschappelijk dis
cussies. Maar de gegevens over plan
tengroei kunnen wel worden gebruikt
om de gevolgen van de aanleg van in
frastructuur of van bebouwing duide
lijk te maken."
Omdat er al decennia achtereen gege
vens over planten worden verzameld,
is goed te zien wat er de afgelopen ja
ren is veranderd. Tot 1970 zijn er, con
stateert Groen, ontzettend veel planten
verdwenen doordat de groeiplaatsen
van de planten teloor gingen. Zo zijn
moerassen, onbemeste graslanden en
andere 'ongebruikte' natuurgebieden
steeds zeldzamer. De afgelopen jaren
is naar zijn idee in ons land het na
tuurbeleid echter goed van de grond
gekomen en dat heeft resultaat. Met de
zeldzame planten, de echt bedreigde
dus, gaat het de laatste jaren niet
slecht. Er zijn flinke natuurgebieden
ingericht waar de bijzondere planten
soorten worden gekoesterd. Daardoor
is bijvoorbeeld een aantal orchideeën,
zoals de bijenorchis, flink in aantal toe
genomen. Speciale natuurontwikke
lingsprojecten, zoals het dichtgooien
van het Van Limburg Stirumkanaal in
de Amsterdamse Waterleidingduinen
en het leeghalen van de vennen in Bra
bant (bedoeld om de waterlobelia en
het oeverkruid terug te krijgen) hebben
veel succes.
„Maar de huis-tuin-en-keukennatuur
staat zwaar onder druk. De pinkster-,
koekoeks- en dotterbloem verdwijnen
in hoog tempo. Plantensoorten die
vroeger zo gewoon waren op het boe
renland. Maar het boerenland wordt
steeds intensiever gebruikt. De zware
bemesting, het gebruik van bestrij
dingsmiddelen en de hoge veedicht
heid laten weinig ruimte voor de na
tuur."
Groen hoopt komend jaar samen met
het Centraal Bureau voor de Statistiek
een landelijk meetnet op te zetten. Dat
houdt in dat bepaalde plekken twee
jaarlijks worden 'doorgelicht' om een
goed zicht te krijgen op ontwikkelin
gen op korte termijn. Die ontwikkelin
gen zijn een indicatie voor de toestand
van de natuur en dus van het milieu.
Bovendien wil de bioloog de écht zeld
zame planten beter in kaart brengen.
Er zijn voor dit werk extra vrijwilligers
nodig. Mensen die in elk geval een
aantal plantensoorten uit elkaar kun
nen halen, maar geen allesomvattende
florakennis behoeven te bezitten.
Groen: „Gelukkig vinden heel veel
mensen het leuk om het veld in te
gaan. Voor niet-natuurliefhebbers is
het nauwelijks te begrijpen, maar een
ochtend door het veld struinen met al
leen maar oog voor wat groeit en bloeit
is echt een verrukkelijke bezigheid."
Met fikse wandelschoenen,
rugzak, loep en een stapeltje
paperassen stappen ze door
het veld. Turend naar de grond
om af en toe opeens op de
knieën te gaan. Friemelen met
de vingers in het plantendek
en dan plots de herkenning.
Hier zijn floristen -
inventariseerders van het
plantenrijk- aan het werk.
Het in Leiden gevestigde Floron (stich
ting Floristisch Onderzoek Nederland)
probeert sinds 1989 alle in Nederland
voorkomende planten in kaart te bren
gen. Floron is niet de eerste die dat
doet: in 1920 al begon het Instituut
voor Onderzoek der Natuur met hulp
van tientallen floristen het Nederland
se plantenrijk in kaart te brengen. De
afgelopen decennia is heel Nederland
in kaart gebracht: van elke plek is be
kend wat er in het jaar van inventarisa
tie stond. Floron is speciaal opgericht
om deze kennis bij te houden.
Nederland is een klein land, maar toch
weer verdraaid groot als je elke vier
kante kilometer groen moet bekijken.
Een vierkante kilometer groen herbergt
gemiddeld 150 verschillende soorten
planten, Nederland heeft 40.000 vier-
Medewerkers van Floron moeten een aantal plantensoorten uit elkaar kunnen houden, maar
hoeven geen allesomvattende florakennis te bezitten.
REDACTIE DICK VAN DER PI
Van Capelleveen beschrijft geschiedenis bijbelvertalingen
.Vertaalorganisaties'aldus
Van Capelleveen, „beschikken
bij lange na niet over voldoende
financiën en menskracht om al
le aanvragen die op hen afko
men, te honoreren. Uit Afrika,
Latijns-Amerika, Azië en sinds
kort ook uit de voormalige com
munistische landen." Volgens
hem zal ook in de volgende
eeuw sprake blijven van een
vertaalachterstand.
Van Capelleveen weet waarover
hij het heeft. Onlangs verscheen
van zijn hand het boek 'Het
Woord gaat zijn weg', waarin hij
de geschiedenis van bijbelverta-
len en van de invloed van die
bijbelvertalingen op de samen
leving heeft beschreven. Het
boek over het Boek der boeken,
dat is uitgegeven door het NBG,
bestempelt Van Capelleveen als
zijn 'levenswerk'.
Groot is volgens Van Capelle
veen het aantal stammen en
volkeren dat nog steeds niet de
bijbel, of zelfs maar een deel
daarvan, in de eigen taal kun
nen lezen. Alleen al in de voor
malige Sovjet-Unie zijn er naar
schatting zeventig taalgebieden,
waarin behoefte bestaat aan
een eerste vertaling of een ver
vanging van een 'versleten' ver
sie.
Behalve de bijbelgenootschap
pen, verenigd in de Wereldbond
van Bijbelgenootschappen, zijn
diverse andere organisaties we
reldwijd actief in het vertalen
van de bijbel. Bijvoorbeeld de
Wycliffe Bijbelvertalers, bekend
om de kleine vertaalteams die
in de meest onherbergzame ge
bieden bezig zijn met het
grondwerk voor een vertaling.
De gezamenlijke inspanningen
hebben nu zo'n 2200 bijbelver
talingen opgeleverd. Ter illu
stratie van het tempo van het
werk: in 1995 kwam de comple
te bijbel in zeven nieuwe .talen
uit en het Nieuwe Testament in
28. Volgens de statistieken zijn
er volgens Van Cappeleveen een
kleine vijfhonderd kerken die
nog steeds niet over het Oude
Testament beschikken.
Dat heeft volgens hem voor een
belangrijk deel te maken met de
vroegere werkwijze van de Wy
cliffe-vertalers. „Zevertaaiden
het Nieuwe Testament en trok-
De
bijbelgenootschap
pen in de wereld
worden er weieens
van beschuldigd
zelf de behoefte aan
bijbels en vertaling
te kweken. „Niets is
minderwaar",
meent Jan J. van
Capelleveen.
Volgens de oud-
voorlichter van het
Nederlands
Bijbelgenootschap
(NBG) in Haarlem
is de honger naar
bijbels wereldwijd
nog altijd niet te
stillen.
Onderzoekers schatten dat er nog zeker zo'n 2500 talen zijn waarin
een bijbelvertaling gewenst is. foto loekzuyderduin
ken dan snel verder. Ze meen
den dat jonge kerken het Nieu
we Testament in hun taal abso
luut nodig hadden voor een ge
zonde geloofsbeleving, maar
het Oude Testament in mindere
mate."
Een goede schatting naar de be
hoefte aan nieuwe vertalingen
is volgens Van Capelleveen
moeilijk te geven. Uit een on
derzoek van het Summer Insti
tute of Linguistics, de weten
schappelijke poot van Wycliffe,
blijkt dat er ruim negenhonderd
talen zijn waarin kerken duide
lijk behoefte hebben aan een
compleet nieuwe vertaling.
Nog 2500 talen
De onderzoekers schatten ver
der dat er nog zeker zo'n 2500
talen zijn waarin een bijbelver
taling gewenst is. Vergeleken
met de indruk van de Wereld
bond is dat aan de hoge kant,
maar dat komt volgens Van Ca
pelleveen omdat de bijbelge
nootschappen een meer prag
matische instelling hebben (één
vertaling voor meer groepen'
Naast het nieuwe vertaalwerk
worden de bijbelgenootschap
pen ook gecfronteerd met de
vervanging van vertalingen die
inmiddels aan vernieuwing toe
zijn. Een mooie illustratie daar
van vindt Van Capelleveen de
Nederlandse situatie. Het NBG
is na ampel beraad met de ker
ken begonnen aan een nieuwe
kerkelijke vertaling die rond
2002 gereed moet komen.
Het streven van de genoot
schappen - een verstaanbare
bijbel - loopt in eerste instantie
nogal eens stuk op kerken die
vaak erg gehecht zijn aan de
vertrouwde doch verouderde
bijbel. „Dat geldt ook voor de
zendingsvertalingen overzee.
Hoe stuntelig en stijf veel van
die door zendelingen gemaakte
vertalingen ook zijn.
Zo hebben in Afrika veel verta
lingen dezelfde haast onaan
tastbare status gekregen, die
veel reformatorische vertalin
gen in Europa hebben. De ver
klaring van Van Cappeleveen:
„Ze stammen uit de beginperio
de van hun kerken, de tijd waar
in hun voorvaderen zich tot het
christendom bekeerden, en dat
was een heilig moment."
Maar zowel bij de oudere als bij
de jongere kerken is toch een
omslag zichtbaar, aldus de oud-
NBG-man. „In Europa is het
verlangen naar een nieuwe en
meer eigentijdse vertaling ver
sterkt door de publicatie van de
Groot Nieuws Bijbels in om
gangstaal." Terwijl op de kansel
nog de oudere vertaling ligt, ge
bruiken veel kerkmensen die
nieuwere vertalingen thuis.
Vaak wordt als argument ge
bruikt dat die beter toegankelijk
zijn voor de kinderen. „Dat zeg
gen ze tenminste. De werkelijk
heid is waarschijnlijk dat ze al
snel die vertalingen ook zelf zijn
gaan beleven als een verbete
ring. Toch blijven het vertalin
gen die speciaal zijn gemaakt
voor mensen buiten de kerk."
Niet alleen in Nederland, maar
overal ter wereld kan volgens
Van Capelleveen geconcludeerd
worden dat een nieuwe kerkbij
bel er pas kan komen, wanneer
de kerkleden en -leiders zelfvan
de behoefte doordrongen raken.
„Dan is de kans het grootst dat
het project zal slagen." Ook
daaruit blijkt volgens hem dat
de bijbelgenootschappen pas
draaien, wanneer de kerken
daarom vragen.
Mr. P.C. Lodders-EIfferich is
benoemd tot voorzitter van
het algemeen bestuur van
ICCO, de Interkerkelijke or
ganisatie voor ontwikkelings
samenwerking te Zeist. Zij
volgt prof. dr. W. Tims op die
om gezondheidsredenen is
afgetreden.
Lodders, sinds 1995 vice-
voorzitter, was vanaf januari
vorig jaar waarnemend voor
zitter. Tims, hoogleraar ont
wikkelingseconomie aan de
VU, blijft lid van het dagelijks
bestuur.
L O F
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
TELEFAX
Advertenties: 071-53!
Familieberichten: 023- 53I
023- 53!
Redactie: C
Hoofdredactie: 071-531
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17 ui
071-53S
RUBRIEKSADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17 ui
071-514
ABONNEMENTEN
bijvooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro) 3
Abonnees die ons een machtiging ver
ken tot het automatisch afschrijven vi
abonnementsgeld, ontvangen 1,- ko
per betaling.
VERZENDING PER POST
per kwartaal (NL) ƒ1
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTEBAI
Voor mensen die moeilijk lezen, slechte
hébben of blind zijn (of een andere lea
dicap hebben), is een samenvatting va
regionale nieuws uit het Leidsch DagbL
geluidscassette beschikbaar. Voor infon
0886-482345 (Centrum voor Gesproken
tuur, Grave).
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE
KERK
Beroepen:te IJsselmuiden-Graf-
horst: A.W. van der Plas te Wad-
dinxveen.
Aangenomen: naar Ugchelen
(SoW): A.J. Verbeek te Gorredijk;
naar Middelharnis: A.P. Voets te
Hoevelaken; naar Ermelo: W.G.
Sonnenbergte Ede.
Bedankt: voor Maasland: G.J.
Gardenier te Wemeldinge en
Kattendijke; voor Leerdam: A.W.
van der Plas te Waddinxveen.
NED. GEREF. KERKEN
Bedankt: voor Krommenie: J.
Kierste Den Helder.
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Beroepen: te Hoofddorp: T.C.
Zwarts te Zuidbroek.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Utrecht-West: J.
Westerink te Bunschoten-Spa
kenburg.
DOOPSGEZINDE BROEDER
SCHAP
Beroepen: te Dokkum (Verenig
de Christelijke Gemeente,
doopsgezind en remonstrants):
mevr. K. Zeilstra-de Boer te Hol-
werd-Bijla, die dit beroep heeft
aangenomen en hier reeds intre
de heeft gedaan.
GEREFORMEERDEGEMEENTEN
Beroepen: te Emmeloord: J.
Driessen te Woerden.
Bedankt: voor Kruimngen: C.A.
van Dieren te Stolwijk; voor Mid
delharnis: J. den Hoed te Rock
Valley(USA).
OUD GEREFORMEERDE GE
MEENTEN
Bedankt: voorTerneuzen: J.
Goudriaan te Ede.
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-5128030
DIRECTIE
B. M. Essenberg,
G. P. Arnold (adjunct), J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
"H. G. van der Post (adjunct)
PUBLIC RELATIONS
W. H. C. M. Steverink 071-5356356
OMBUDSMAN
R.D.Paauw 071-5356215
Tel. dag. 9.30 -11.30 uur of per post.
REDACTIE
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
J.M.Jacobs, chef red. Groot Leiden
A.J.B.M. Brandenburg, chef eindredactie regio
F. Blok, chef eindredactie algemeen
W.F. Wegman, chef red. Duin- en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie
J. Preenen, chef binnen-, buitenland, eco
Z I E K E N H U I Z E
ONGEVALLENDIENST
Academisch Ziekenhuis: vanaf zaterdag 13.00 t/m dinsdag 13.00 en v
woensdag 13.00 t/m vrijdag 13.00; Diaconessenhuis: maandag t/m vrij
tot 17.00; St. Elisabeth Ziekenhuis: dagelijks.
BEZOEKUREN
DIACONESSENHUIS
(tel. 071-5178178): dagelijks 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur.
Kraam- en zwangerenafdeling: buiten de gewone bezoektijden, voor
bovendien van 10.30-11.15uuren van 19.45 - 21.00 uur
Special Care Unit: 10.30-11.00 uur, 15.00 - 15.30 uur en 19.00-19.30 u
overleg met de dienstdoende verpleegkundige.
Kinderafdeling: 10.30-19.00 uur, na overleg met de dienstdoende verpleeg
Jongerenafdeling: 14.30-15.15uuren 19.00-19.45 uur.
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging St. Elisabeth
(tel. 071-5454545): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, klasse
daarnaast ook 11.15-12.00 uur.
Kraamafdeling: 14.30-15.30 uur en 18.30-19.30 uur (voor vaders tot 21.0(
Kinderafdeling: 14.30-19.00 uur (voor ouders de gehele dag).
Afdeling hartbewaking (CCU)en intensive care (IC): 14.00-14.30 i
18.30-19.00 uur.
Spoedeisende hulp: dag en nacht geopend
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel. 0172-463131): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, klasse
daarnaast ook 11.15-12.00 uur.
Geen spoedeisende hulp meer mogelijk
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
(tel. 071-5269111): alle patiënten (behalve kinderen) 14.15-15.00 i
18.30-19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde 18.15-19.00 uur, 19.00-20.00 uur(A
Partners/echtgenoten met kinderen.
Voor zwangeren: zaterdag en zondag van 10.00 tot 11.00 uur, uitsluitend'
partners/echtgenoten en eigen kinderen.
Kinderafdelingen: voor.ouders van opgenomen kinderen is er een ruime
zoek mogelijkheid in overleg met de hoofdverpleegkundige.
Voor andere bezoekers gelden de volgende tijden: keel-, neus
de en neurologie: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30 uur; oogheelkunde enl
kunde 14.15-15.00 uur en 18.30-19.00 uur.
Kinderkliniek: zalen voor peuters, kleuters en grote kinderen: 15.15-17.00
babyzaal en boxenafdeling: volgens afspraak.
n oorheel
