Fundamentalisten slaan opnieuw toe in Algiers China draait Hong Kong de duimschroeven aan Buitenland Verzoening Duitsland en Tsjechië Oppositiezege pas in zes Servische steden erkend Tegenslag voor VS in bemiddeling Cyprus Albanië verbiedt geldpiramides Clinton zet onverwacht het mes in ouderenzorg WOENSDAG 22 JANUAR11997 PEKING YVONNE VAN DER HEUPEN CORRESPONDENT Minder dan een halfjaar vóór de machtsoverdracht van de Britse kroon kolonie Hong Kong aan China, zijn Londen en Peking elkaar opnieuw in de haren gevlogen. In Hong Kong zelf is een stonn van protest opgestoken over een Chinees voorstel om mensenrech ten en burgerlijke vrijheden vanaf 1 juli drastisch te beknotten. Chris Patten, de Britse gouverneur van Hong Kong, heeft de veranderingen al veroordeeld als 'juridische onzin'. Woordvoerder Shen Guofang van het ministerie van buitenlandse zaken in Peking verklaarde gisteren echter dat de Britten zich niet moeten bemoeien met 'Chinese binnenlandse aangelegenhe den'. De juridische commissie van het door China benoemde 'Voorbereidende Comité', dat verantwoordelijk is voor de inrichting van de 'Speciale Bestuurszo- ne Hong Kong' onder Chinees gezag, stelde zondag voor 25 wetten af te schaffen of te veranderen. Daaronder zijn ook de veranderingen in de kies wetgeving die onder Patten zijn doorge voerd om de democratie in Hong Kong te waarborgen. Eén van de aanbevelingen is verder drie artikelen te schrappen die de burgerlij ke rechtenverordening uit 1991 voor rang geven boven alle andere wetten. Bovendien wil de commissie de politie opnieuw het recht geven vreedzame de monstraties te verbieden. Ook moeten groepen die banden hebben met bui tenlandse organisaties scherper worden gecontroleerd, en zal de privacy-wetge- ving worden teruggeschroefd. De beperking van vrijheden moet gaan gelden vanaf 1 juli, als Hong Kong na meer dan 150 jaar Brits koloniaal gezag terugkeert in de Chinese moederschoot. China heeft verklaard dat de wetten en regels niet stroken met de zogenaamde basic law, de mini-grondwet voor Hong Kong na 1 juli. De voorgestelde veran deringen, die nog zullen moeten wor den goedgekeurd door het door Peking benoemde tijdelijke parlement van Hong Kongraken volgens gouverneur Patten 'het hart van de burgerlijke vrij heden'. „Deze voorstellen zullen bij iedereen die een succesvolle machtsoverdracht willen een enorme ongerustheid te weegbrengen, zowel in Hong Kong als daarbuiten. Ze lijken eerder politiek ge motiveerd dan dat inderdaad sprake zou zijn van strijdigheden met de basic law", aldus Patten. Het nuchtere com mentaar van Chinese zijde: Patten praat over zaken waar hij niets meet te ma ken heeft. Peking heeft herhaaldelijk ge steld dat de Britten sowieso fout zitten, omdat zij China bij invoering van de nieuwe wetten geen toestemming heb ben gevraagd. Woordvoerder Shen Guofang ging giste ren op de nationalistische toer, door aan zijn van tevoren opgestelde verkla ring toe te voegen: ,,lk wil de Britse au toriteiten in Hongkong erop wijzen dat de Chinese regering van vandaag niet dezelfde is als die van vóór 1949. Wij kunnen niet aanvaarden dat anderen ons hun wil opleggen." Shen doelde daarmee op de machtsovername door de communisten in 1949 en de volgens de Chinezen oneerlijke manier waarop de Britten Hong Kong in 1841 bezetten. De Chinese plannen brengen de vorige maand door Peking aangewezen eerste gouverneur onder Chinees gezag, Tung Chee-hwa, in een lastig parket. Tung's spaarzame openbare uitspraken tot nog toe wijzen sterk in de richting van een conservatieve, pro-Pekinglijn, waarbij steeds het verzoek doorklinkt de kritiek op China te verminderen. Degenen in Hong Kong die zich sterk maken voor de bescherming van men senrechten en burgerlijke vrijheden hebben de scheepsmagnaat echter ver zocht de voorstellen te verwerpen. Uit de reactie van Tung moet blijken of hij bereid is de huidige vrije status van Hong Kong te verdedigen en zich te weer te stellen tegen de leiders in Pe king, of dat hij inderdaad een Chinese marionet is, zoals veel inwoners vrezen. praag De Duitse bondskanselier Kohl (tweede van links) en de Tsjechische pre mier Klaus (derde van links) hebben giste ren in Praag een ve'rklaring over de verzoe ning tussen Duitsland en Tsjechië onderte kend. In het document spreekt de Duitse regering haar spijt uit over de bezetting van Tsjechië door de nazi's. Praag betreurt de uitzetting van ongeveer 2,5 miljoen Su- deten-Duitsers uit Tsjechië. Het document is in beide landen omstreden. In Duitsland protesteerden de Sudeten-Duitsers tegen de bewoordingen van de verklaring waarin volgens hen het 'onrecht van de verdrij ving' onvoldoende uit de verf komt. In Tsjechië is verzet tegen het feit dat Tsje chië toegeeft dat 'onschuldige' Sudeten- Duitsers onrecht is aangedaan. Op de foto worden Kohl en Klaus geflankeerd door hun ministers van buitenlandse zaken, Kinkel en Zieleniec. FOTO AP STANISLAU PESKA Aarde werd in 1996 een fractie koeler londen. De aarde is in 1996 iets afgekoeld, maar de algemene tendens blijft dat het warmer wordt. Dat meldde het Britse Me teorological Office gisteren. De gemiddelde temperatuur aan het tj, aardoppervlak was 11,2 graden Celsius, ofwel 0,17 graden lager dan in 1995. Veranderende windpatronen, die bij ons een koude ns winter en een koud voorjaar veroorzaakten, waren de voor- t naamste factor. De meteorologische baseert de berekeningen op metingen van meer dan duizend weerstations over de hele we- hi reld. b Tientallen doden bij strijd Filipijnen r|! 7AMBQANGABij gevechten tussen het Filipijnse leger en moslim- e rebellen op het zuidelijke eiland Mindanao zijn zeker twintig re- bellen en twee regeringssoldaten omgekomen. Dit heeft het Fili- g pijnse leger vanmorgen gemeld. Zeker 400 guerrilla's raakten 111 gisteren slaags met het regeringsleger in de provincie Maguin- danao. De opstandelingen behoren tot een afsplitsing van het Moro Nationaal Bevrijdingsfront (MNLF), dat in oktober vorig jaar vrede met de regering sloot. Bill Clinton speelt zichzelf in tv-film Washington De Amerikaanse president Clinton maakt zijn de- j buut als acteur in een tv-film. Hij heeft een makkelijke rol: zich- zelf. De film 'De wens van een kind' is het waargebeurde verhaal van een meisje met kanker, dat de president wil ontmoeten vóór ze sterft. De hoofdrolspeelster ontmoet de echte Clinton in het Witte Huis. De scène is volgens een woordvoerster overigens uit !rl het leven gegrepen. Clinton heeft al tientallen ongeneeslijk zieke lls' kinderen ontvangen. Hevige bosbranden teisteren Australië ie Melbourne* Droogte en harde wind hebben rond de Australische ;ho stad Melbourne bosbranden op gang gebracht, die al 44 huizen n hebben vernield. Twee personen zijn omgekomen en honder- n( den mensen zijn geëvacueerd. De branden volgen op extreem a droog en heet weer, met temperaturen van boven de 40 graden, j De brandweer spreekt van de ergste branden sinds veertien jaar in de staat Victoria. In februari 1983 kwamen in Victoria 47 men- sen om het leven en nog eens 28 in de buurstaat South Australia. iei VS: Straffen cokebazen veel te laag Washington De Verenigde Staten zijn niet te spreken over de straffen die een rechter in Colombia vorige week oplegde aan twee leiders van het beruchte Cali-cocaïnekartel. Ze kregen ne- gen en tien jaar cel. Een Amerikaanse woordvoerder zei gisteren 'zeer teleurgesteld' te zijn over de 'ontoereikende straffen'. Na aftrek van voorarrest en strafvermindering kunnen de mannen binnen vijfjaar weer vrij zijn. Een groot deel van de cocaïne in - de VS komt uit Cali. De leiders van het kartel hebben met hun handel miljarden verdiend. Polen gaat joden compenseren warschau Een Poolse parlementaire commissie heeft gisteren ii; ingestemd met een voorstel om de joodse gemeenschap in het land te compenseren voor de scholen, synagogen, begraafplaat- j sen en andere bezittingen die tijdens en na de Tweede Wereld- oorlog verloren zijn gegaan. Veel bezittingen geconfisqueerd door de communistische autoriteiten. Voor de compensatie van 2! individuen komt er een aparte wet. Bijna alle 3,5 miljoen joden die vóór de oorlog in Polen woonden, zijn door de nazi's ge- dood. Tegenwoordig wonen er ongeveer 8.000 joden in het land. Britten krijgen eerst proefrijbewijs londen Britten die zijn geslaagd voor hun rijexamen, krijgen een proeftijd van twee jaar. Als ze in die periode een overtreding begaan, moeten ze opnieuw examen afleggen. Dat heeft de Brit se regering gisteren bekendgemaakt. Groot-Brittannië kent al een puntensysteem bij verkeersovertredingen. Bij twaalf straf- m punten in drie jaar tijd moest de automobilist het rijbewijs inle veren. Die norm wordt teruggebracht tot zes punten, behaald in twee jaar. Een snelheidsovertreding kost drie strafpunten. ia UPI sluit meeste kantoren in Europa IÉ Washington Het persbureau United Press International (UPI) zal het merendeel van zijn kantor-en in Europa sluiten en een groot deel van de 75 werknemers ontslaan om kosten te sparen. Het Londense bureau, waar ook de Arabische dienst is gevestigd 12 is, zal waarschijnlijk open blijven. UPI zal de rest van Europa blijven coveren door middel van correspondenten. Het bureau vecht al sinds 1982 voor zijn voortbestaan en ging diverse malen bijna te onder. ii Gingrich krijgt 300.000 doUar boete Washington Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft gisteren zijn voorzitter, Newt Gingrich, berispt en hem een boe- I; te van 300.000 dollar (ruim 540.000 gulden) opgelegd. Hij werd met 395 stemmen tegen 28 schuldig bevonden aan 'onethisch I gedrag'. De meerderheid van het Huis volgde met dit besluit een commissie, die vorige week dezelfde'boete had geëist. De Repti el blikein Gingrich gaf vorige maand toe dat hij 'per ongeluk' on- i< juiste informatie had verstrekt over bijdragen aan zijn verkie- zingscampagne. Oudste overlevende Titanic overleden Londen De oudste overlevende passagier van de in 1912 gezon- ken Titanic, Edith Haisman, is maandag op 100-jarige leeftijd j overleden in een Brits rusthuis. In augustus vorig jaar maakte Edith een reis naar de plaats van de beroemde scheepsramp om i;: herinneringen op te halen. Het onzinkbaar geachte passagiers schip botste tegen een ijsberg en zonk. Haisman was toen 15. Haar vader werd nooit teruggevonden. De ramp kostte ruim 1.500 mensen het leven. lil le rechtbanken in Servië heb- een de afgelopen weken een feeks verwarrende uitspraken fedaan over de gemeenteraads- ferkiezingen van 17 november. baarbij is afwisselend de over ly winning van de oppositie be- ii *estigd en ongeldig verklaard. Eet aantal gemeenten waar de I overwinning van de oppositie CP dit moment niet lijkt te wor- - kn aangevochten, is deze week op zes gekomen. is In zijn rapport van 27 decern- ij oer schreef de OVSE-commissie - [Organisatie voor Veiligheid en Olmenwerking in Europa) dat f oppositie de overwinning ld behaald in veertien plaat- jen. Daaronder waren de ij hoofdstad Belgrado en de twee- oe stad van Servië, Nis. Verder Pnghet om Pirot, Kraljevo, Uzi- II Se>$mederevska Palanka, Vrsac., fl toko Banja, Kragujevac, Pance- to, Jagodin, Zrenjanin, Lapovo nSabac. Gisteren bevestigde het Servi ce Hooggerechtshof de ongel- digverklaring van de oppositie zege in Smederevska Palanka. Vorige week had een lagere rechtbank datzelfde gedaan, waarna de oppositie in beroep ging. Maandag deed het hof een soortgelijke uitspraak over Sa- bac. Het hof moet zich nog uit spreken over de hoofdstad. Het regime van president Milosevic heeft tot nu toe de overwinning van de oppositie in Uzice, Kragujevac en Zrenjanin niet aangevochten. Op een later tijdstip werd de overwinning van de oppositie in Lapovo, Vrs ac en Nis alsnog erkend. De ver kiezingsuitslagen in Soko Banja, Pancevo, Kraljevo, Pirot en Ja- godina zijn niet definitief, om dat hier een hoger beroep tegen de uitspraak van een lagere rechtbank nog mogelijk is. De Servische regering zei gis teren mee dat een onderzoek heeft uitgewezen er geen sprake van fraude is geweest bij acht van de verkiezingen. Daarmee werd de reden om de overwin ning van de oppositie ongeldig te verklaren ondergraven. Gevechtsvliegtuigen van de Oe- zbeekse generaal Dostum zijn gisteren laag over de Afghaanse hoofdstad Kabul gescheerd, en hebben ten minste vier bom men geworpen op het vliegveld. De Taliban, die de hoofdstad in handen hebben, vuurden met luchtafweergeschut op de vijan delijke toestellen. Het was de eerste vergel dingsactie van de tegenstanders van de Taliban sinds dezen vo rige week gebied ten noorden van Kabul heroverden. De Tali ban wisten het front 65 kilome ter in noordelijke richting te verplaatsen, tot achter het stra tegische vliegveld Baghram en de stad Charikar. De Taliban dwingen de 50.000 inwoners van die stad naar Kabul te trekken. Volgens ooggetuigen en VN-functiona- rissen maken duizenden vluch telingen de tocht van zo'n 50 ki lometer. Velen gaan te voet over de besneeuwde wegen. Nazi-goud ook naar Zweedse nationale bank STOCKHOLM AFP-Rtr Algiers is gisteren opnieuw opgeschrikt door twee explo sies van autobommen. Daardoor vielen volgens officiële cijfers zeker zeven doden en tientallen gewonden. De fundamentalistische terreurbeweging GIA heeft aange kondigd de terreur nog verder op te voeren gedurende de vastenmand ramadan, die op 10 januari is begonnen. ALGIERS-PARIJS AFP-RTR-EFE-DPA Gistermiddag ontplofte een autobom op de Boulevard des Martyrs, een van de drukste straten in het hart van de Alge rijnse hoofdstad. Volgens oog getuigen vielen er zeker zestien doden en tal van gewonden. De politie houdt het voorlopig op zes doden en 44 gewonden. Onder de bevolking brak pa niek uit. Een langsrijdende bus vloog in brand. „Brandweerlie den haalden volledig verkoolde lijken uit de bus", aldus een ooggetuige. Huizen in de omge ving werden beschadigd. De bom ontplofte op zo'n honderd meter van het Hotel Yazair, waar veel buitenlandse journa listen en diplomaten wonen. Gisteravond ontplofte op nieuw een autobom, deze keer bij een klein pretpark op de heuvels rond het centrum. De plaats van de aanslag ligt vlakbij het Monument van de Martela ren, waar de slachtoffers van de onafhankelijkheidsoorlog tegen Frankrijk worden geëerd. Er viel zeker één dode. Tien mensen raakten gewond. De afgelopen weken zijn al meer dan tweehonderd Algerij nen om het leven gekomen door de hand van moslim-fun damentalisten. De krant El Wa- tan publiceerde gisteren details over het bloedbad dat gewa pende mannen zaterdag aan richtten onder biddende gelovi gen in een moskee in Sidi Abde- laziz. De daders hakten 49 men sen dood met bijlen en zwaar den. De ramadan is voor de GIA aanleiding het geweld nog ver der op te voeren, aldus een communiqué dat door El Watan werd aangehaald. „De oorlog wordt tijdens de ramadan in tenser. Er is geen neutraliteit in de oorlog die wij voeren. Wie niet met ons is, is een afvallige van het geloof en verdient de dood." De GIA roept de Algerij nen op boete te doen voordat ze van huis gaan, omdat „ze dan naar het paradijs gaan" als ze bij een van de explosies om het leven komen. De Verenigde Staten hebben gisteren teleurgesteld gerea geerd op de afwijzing door de Cypriotische regering van een moratorium op vluchten van zowel Griekse als Turkse ge vechtsvliegtuigen in het Cyprio tische luchtruim. De Cypriotische minister van buitenlandse zaken Michaelides zei dat het moratorium onaan vaardbaar is, omdat het zou in houden dat zijn regering het Turkse recht op gezamenlijk ei gendom van het Cypriotische luchtruim erkent. Washington had gehoopt dat het vluchtverbod de noodzaak zou hebben weggenomen voor de stationering van Russische luchtafweerraketten op het Griekse deel van Cyprus. Die beslissing zorgde onlangs voor een crisis, omdat de wapens doelen tot in Turkije kunnen treffen. Turkije dreigt nu de sta tionering desnoods met militair geweld te voorkomen. Cyprus heeft de raketten aan geschaft om een einde te ma ken aan wat het noemt veelvul dige schendingen van zijn luchtruim door Turkse ge vechtsvliegtuigen. Ook dienen de raketten dekking te geven aan een luchtmachtbasis die in geval van nood kan worden ge bruikt door de Griekse lucht macht. Cyprus zelf bezit geen luchtmacht. Turkije en Griekenland be twisten elkaar al decennia over Cyprus. Sinds 1974 is het eiland verdeeld, nadat Turkse troepen het noorden bezetten en er de door niemand erkende Repu bliek van Turks Cyprus vestig den. Luchtmacht van Dostum beschiet vliegveld Kabul CORRESPONDENT De Albanese regering heeft gisteren besloten zo genaamde 'geldpiramides' met onmiddellijke in gang te verbieden. Premier Meksi zei dat alle ver dachte beleggingsinstellingen zullen worden on derzocht. De regering probeert zo de grote onrust weg te nemen die het gevolg is van het instorten van twee piramides. Honderdduizenden spaar ders in het armsteland van Europa dreigen daar door alles kwijt te raken. Zondag kwam het iq het centrum van de hoofdstad Tirana tot felle gevechten tussen dui zenden gedupeerde spaarders en de oproerpoli tie. De woedende demonstranten eisten hun spaargeld terug en riepen leuzen tegen president Berisha en de regering van premier Meksi. Zij zijn volgens veel Albanezen medeschuldig aan de problemen. De piramides zijn dubieuze beleggingsinstel lingen, die spaarders rentes van 50 tot 100 pro cent per maand beloven. Die fabelachtige uitke ringen worden gefinancierd met het 'verse' geld van nieuwe spaarders. Dat gaat goed tot het mo ment dat er meer rente moet worden uitgekeerd dan er geld door nieuwe spaarders wordt inge bracht. Veel Albanezen hebben al hun spaarcen ten in dit soort dubieuze instellingen gestoken. De piramides richtten de afgelopen jaren al rava ges aan in andere postcommunistische landen zoals Roemenië, Bulgarije, Servië en Rusland. Veel inwoners snappen nog niets van de wetten van het kapitalisme en zijn makkelijke prooien voor de oplichters. Het is nog niet duidelijk hoe groot de ravage in Albanië is. Volgens sommige media is de onder gang van de twee 'beleggingsfondsen' nog slechts het topje van de ijsberg. In het amper drie mil joen inwoners tellende land zouden minstens tien piramides functioneren, met een totaal inge legd vermogen van meer dan twee miljard gul den. Het instorten van de piramides zou de zwakke Albanese economie volledig kunnen ontwrichten en voor grote politieke onrust kunnen zorgen. Veel mensen vragen zich hardop af waarom de regering, ondanks waarschuwingen van het IMF en de Wereldbank, weinig of niets hebben onder nemen tegen de frauduleuze fondsen. WASHINGTON Rtr-AFP De Amerikaanse president Clin ton heeft gisteren de Republi keinse meerderheid in het Con gres een compromisvoorstel ge daan om te komen tot een slui tende begroting in 2002. Hij stelde voor om over een periode van zes jaar 240 miljard gulden te bezuinigen op het gezond heidsprogramma voor ouderen, Medicare. De verrassende aankondi ging, slechts één dag na zijn beëediging, lijkt bedoeld om zijn belofte tot samenwerking met de Republikeinen in te los sen. Clinton zei bereid te zijn hen „halverwege tegemoet te komen op dit punt en op ande re. Ik hoop dat zij dat ook doen." De eerste reacties op het voorstel van de president waren positief. De Republikeinen willen zwaar snijden in Medicare, het populaire en politiek gevoelige gezondheidsprogramma voor ouderen. Vorig jaar stelde Clin ton voor om tot 2002 211 mil jard op Medicare te bezuinigen. Dat ging de Republikeinen lang niet ver genoeg. Zij eisten dat er voor bijna 290 miljard zou wor den gesneden. De kwestie zorg de ervoor dat beide partijen het niet eens konden worden over de begroting. Clinton gebruikte de gevoeli ge zaak in de verkiezingscam pagne tegen zijn tegenstander Bob Dole. De kwestie heeft, zo zeggen waarnemers, de Repu blikeinen aanzienlijke electorale schade berokkend. Ook Zweden is er gisteren van beschuldigd dat het tijdens de Tweede Wereldoorlog gestolen goud van de Duitsers heeft aan gepakt. Eerder is om dezelfde reden Zwitserland onder vuur genomen. Beide landen waren officieel neutraal. Zweedse journalisten ontdek ten in de archieven van de Riks- bank (de centrale bank) dat de Zweedse regering op de hoogte was van de herkomst van het goud. De nazi's hadden er in dertijd ijzererts mee betaald. De Riksbank kreeg van de regering opdracht zich niet het hoofd te breken over de herkomst van het goud. Nadat de geallieerden hadden gedreigd compensatie te eisen van neutrale landen voor goud dat aantoonbaar door de nazi's was gestolen, kaartte de bank de kwestie bij de regering aan. Pas in maart 1944 besloot Stockholm geen nazigoud meer te aanvaarden. Britten dreigen protestanten uit overleg te zetten BELFAST Rtr De Britse regering heeft er giste ren voor gewaarschuwd dat twee kleine protestante loyalis tische partijen uit het overleg over de toekomst van Noord- Ierland kunnen worden gezet. Aanleiding vormen twee recen te aanslagen waarin pro-Britse guerrillastrijders de hand had den. De twee kleine partijen mo gen deelnemen aan het overleg, omdat aan hen gelieerde ter reurbewegingen in oktober 1994 een wapenstilstand afkon - digden. Nu dat bestand lijkt te wankelen, is de vraag weer ac tueel of de partijtjes moeten blijven meepraten. De nationalistische katholieke terreurbeweging IRA maakte in februari vorig jaar al een einde aan een zeventien maanden lang staakt-het-vuren. Daarmee protesteerde de beweging tegen het feit dat Sinn Fein, de politie ke arm van de IRA, van het be gin af aan niet aan de gesprek ken mocht deelnemen. De plenaire zittingen van het overlegorgaan over de toekomst van Noord-Ierland worden maandag onder leiding van de Amerikaanse oud-senator Mit chell hervat. Dan wordt beke ken of de loyalistische partijtjes mogen blijven of niet.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1997 | | pagina 7