Globes voor
Madonna en
The X-Files
Een Kelly-family in de kunstwereld
Cultuur&Kunst
Zuiverheid en timing Santing in lastige omgeving
Vrolijke
aquarel
van Gila
da Costa
Kiki Hessels schetst
frisse, simpele beelden
Terechte finale-plaats voor
Hot Club-repertoire Sequenza
Nederhop: schaamteloze imitatie als triest-makend monument
Van Zweden verrast
en gaat soms
net over de schreef
CHEF JAN RIJSDAM, 071 -5356444
Mathilde Santing heeft zich ontwikkeld tot een echte jazzzangeres. foto loekzuyderduin
MUZIEK
RECENSIE KEN VOS
Concert: Mathilde Santing met in het
voorprogramma Vijf op de Schaal van
Rigter. Gezien: 18/1, Hooglandse Kerk,
Leiden.
Het lijkt erop dat de Leidse
b Jazzweek, dit jaar omgedoopt
1 in Blues- en Jazzweek, in zijn
huidige vorm zijn maximale
grootte heeft bereikt. Niet al-
(i leen was de Waag zaterdag-
f. avond afgeladen, ook op het
a concert van Mathilde Santing
Jl waren zo'n vijfhonderd luiste
raars afgekomen. Tenorsaxofo
nist Bob Rigter, leider van het
kwintet Vijf op de Schaal van
Rigter, fungeerde ook als pre-
Rj sentator en zette met zijn rusti-
ge presentatie de toon van de
fl] avond. Het stille en aandachti-
ge publiek werd eerst een uur
tje vergast op onvervalste hard-
bop waarbij het vechten was
tegen de trage galm van de
kerk. Ballads en stukken met
relatief weinig noten klonken
goed, vooral dankzij het solo-
werk van Rigter en zoon Simon
Rigter, ook op de tenor. Rigter
senior met zijn luie timing en
stevige toon deed vooral de
herinnering aan Dexter Gordon
eer aan, terwijl de technisch
wat virtuozere Simon iets mo
dernere faseringen de voorkeur
geeft. De ritmesectie swingde
competent, maar echt iets bij
zonders kwam er niet uit de
handen van pianist Han van
der Ree, drummer Robbie En
gels of contrabssist Hans de
Waard die al moeite genoeg
hadden om het groepsgeluid
overzichtelijk te houden.
De hoofdmoot van de avond,
het optreden van Mathilde
Santing met haar begeleidende
trio, was helaas aanzienlijk kor
ter, zodat een toegift zeer mak
kelijk werd afgedwongen. Mede
door de lastige akoestiek werd
Santings forte, het bewuste ge
bruik van veel zachte en onder
koelde contrasten sterk bena
drukt. Ze heeft zich mede
door de uitgekiende arrange
menten waarvan haar trio on
der leiding van pianist Berend
,van den Berg gebruik maakt,
ontwikkeld tot een echte jazz
zangeres die op haar best is als
ze subtiel haar onderkoelde
blue notes aanzet en zo de
spanning vergroot.
Prachtig werden 'The Lo
nesome Road' en 'Alone Toge
ther' uitgevoerd door de vele
onverwachte kleine vocale
wendingen en de subtiele be
geleiding. Een stuk minder
charmant is Santings neiging
om soms de emoties aan te
dikken met geforceerde growls,
een techniek die mindere
mainstream-zangeressen maar
al te graag misbruiken. Het zou
goed zijn als Santing zich voor
al beperkte tot haar sterkere
punten, zuiverheid en timing,
die vooral in de zachte en lang
zamere stukken goed naar vo
ren komen. De timing in de
snellere stukken daarentegen
ging ook in de dit optreden ver
loren in de akoestische brij van
de zaalakoestiek. Het publiek
reageerde terecht enthousiast
op de beide optredens, maar
het lijkt me toch beter om in de
toekomst dergelijke muzikale
kwaliteit ook een omgeving te
bieden die niet alleen sfeervol
is.
MUZIEK
RECENSIE ERNA STRAATSMA
Gila da Costa. Met: Hans Stoop, gitaar;
Tineke Swieringa, zang, Ron Souhoka,
percussie; Robin Koerts: basgitaar; Evelien
Sellers, saxofoon. Gezien: 18/01Jazzcafé
The Duke, Leiden.
De band is veel Nederlandser
dan de naam doet vermoeden.
Gila Da Costa is niet Zuid-
Amerikaans, maar een groep
geformeerd rondom de Leidse
gitarist Hans Stoop. De zange
res heeft weliswaar donker
bruin lang haar, maar heet Ti
neke Swieringa en zingt haar
talen met een duidelijk hoor
baar Nederlands accent.
Charmante muziek schotelt
het vijftal de bezoekers van The
Duke zaterdag voor. Easy liste
ning met een latin-smaakje.
Gemakkelijk in het gehoor lig
gende liedjes met goed gitaar
spel van Hans Stoop en leuke
sax-soli van Evelien Sellers. De
band roept de sfeer op van een
vrolijke aquarel.
De zang van Tineke Swierin
ga vormt de zwakste schakel in
het geheel. Ze beschikt over
een sympathiek stemgeluid,
maar heeft niet zo'n groot be
reik en weinig volume. Daar
door is ze in sommige liedjes
een beetje 'onvast'. De teksten
zijn moeilijk verstaanbaar en
de praatjes tussen de liedjes
door zijn helemaal niet te ho
ren.
Wat in Jazzcafé The Duke
overigens niet zo'n grote te
kortkoming is. Want het me
rendeel van het publiek be
schouwt de muziek hier als bij
zaak. Gezellig wat drinken met
live-muziek op de achtergrond.
En daar is een optreden van Gi
la da Costa bij uitstek geschikt
voor.
De musical 'Evita' en de televisieserie 'The X-Files' zijn
gisteravond in Los Angeles als grote winnaars uit de strijd
om de prestigieuze Golden Globes gekomen. Beide pro
ducties sleepten drie van de begeerde onderscheidingen
in de wacht.
Ook de televisieserie 'The X-
files' kreeg drie onderscheidin
gen: beste acteur, beste actrice
en beste dramaserie. De prijs
voor beste filmregisseur ging
naar Milos Forman voor 'The
People vs. Larry Flint'. Forman
vertelt hierin het levensverhaal
van de omstreden uitgever van
het pornografische blad Hustler.
Formans film kreeg ook de prijs
voor het beste scenario.
De meest opvallende verkiezing
was die van Madonna in de ca
tegorie beste musical/komedie,
voor haar titelrol in 'Evita'. De
bewerking van het levensver
haal van Evita Peron was vol
gens de jury tevens de beste
film. 'You must love me', een
compositie van Tim Rice en An
drew Lloyd Webber, kreeg de
prijs voor het beste lied. De Gol
den Globe wordt gezien als een
belangrijke aanwijzing voor de
Oscar-filmprijzen later in het
jaar. Mogelijk zal 'Evita' ook
daarin hoge ogen gooien.
Tot beste acteur werd geko
zen Tom Cruise, voor zijn rol in
'Jerry Maguire'. Dustin Hoffman
kreeg een vermelding voor zijn
gehele oeuvre.
aan de gewilde ander en hoe
juist dat uiteindelijk de oorzaak
van het mislukken is, het is on
getwijfeld wel eens eerder be
dacht en vertoond, maar als
Heessels het laat zien, is het in
elk geval weer heel grappig.
Daarnaast is ze in staat zeer
herkenbare situaties op te roe
pen. Als twee vriendinnen iets
uit te praten hebben,blijkt dat
een kwestie van heel oud zeer:
„Wanneer heb ik dat dan ge
zegd?" „Dat was drie jaar gele
den."
Ontelbare terzijdes en uitwij
dingen maken de voorstelling
wel erg afwisselend, maar soms
slaat ze door. De kunstschaats-
act met bevroren glimlach is
weliswaar knap, maar heeft he
lemaal niets meer te makeq met
de rode draad. Haar liedjes zijn
niet allemaal even sterk, de
meeste zijn gewoon acceptabel,
maar eentje is op zijn minst ge
niaal. Dat over de lompe man
die in 'haar' woont en die 'met
zijn lompe poten over mooie
verse dromen loopt', dat is ijzer-
sterk door zijn prachtige beel
den en de dwingende herhalin
gen.
RECENSIE SUSANNE LAMMERS
Voorstelling: Liefdeslef door Kiki Heessels.
Regie-adviezen: Ruut Weissman. Gezien:
18/1, K&O Kapelzaal, Leiden.
Liefde. Daar gaat het over. „Niet
over sprookjes en niet over sex."
Kiki Heessels heeft het over de
liefde tussen een hij en een zij,
en ze gebruikt liedjes, verhalen,
haar lijf en twee goudvissen om
het te vertellen. Heessels heeft
zich de uitstraling van een klein,
stout, maar nuchter meisje aan
gemeten. Door 'problemen' als
volkomen nieuw te benaderen,
komt ze met bevredigende ant
woorden. Waarom scheren
vrouwen hun benen in de lente?
Dat is gewoon een Westers len
te-ritueel. Zoals sommige stam
men hun gezichten beschilde
ren, zo scheren wij vrouwen on
ze benen en oksels kaal.
Haar grote kracht is het verta
len van. ingewikkelde proble
men in simpele, aansprekende
beelden. De dans als metafoor
voor relaties mag dan oud zijn,
bij haar wordt het weer een fris
beeld. Hoe iemand zich aanpast
LMUZIEK
RECENSIE PABLO CABENDA
:(Kert: Nederhop leeft, deel 2: Klaas Vaak, Dr.
Doom, Neuk. Gehoord: 18/1, LVC, Leiden.
ftjn jullie er klaar voor? Want we gaan
ju de echte shit oppompen.' Wat er
torvoor te horen was hoorde klaar-
Wijk tot de 'shit' van iets mindere
i waliteit. De 'reserveshit'. De 'shit' die
jormaliter gebruikt wordt als alle an-
lere 'shit' op is. Maar het wordt er niet
tot beter op. Dus het is maar de vraag
"de echte 'shit' van rapper Dr. Doom
enige verandering kan brengen in het
apatisch gedrag van het handjevol be
zoekers. De 'doctor' vleit zichzelf en
verwart angst met desinteresse. 'Wat
zijn jullie stil, jullie zijn toch niet bang
hè Maar na een koele reactie besluit
hij wijselijk weer een reeks min of
meer samenhangende kreten met veel
misbaar de zaal in te spugen. Instant
opgewaardeerd Sinterklaas-rijmelarij
met begeleiding. Dit is Nederhop. En
Klaas Vaak, Dr. Doom en Neuk verte
genwoordigen het.
Het verschil in bezoekersaantal met
de Nederhopavond van het vorig jaar
kan haast niet groter zijn. Toen profi
teerde een groot aantal Nederlandse
hiphopcrews van het overweldigende
succes van de Osdorp Posse. Neder
hop was hot. En ongeacht de kwaliteit
mochten links en rechts jongens (hip
hop is bijna uitsluitend een mannen-
kwestie) die dachten dat Osdorp en
Compton allebei in Amsterdam lagen
hun verwrongen hersenspinsels op de
plaat gooien. Nu blijkt dat bijna geen
van de bestaande crews het niveau van
de Osdorp Posse haalt is ook de inte
resse tanende.
De rest van het voorthobbelende al
legaartje probeert zich overeind te
houden met gedateerde beats, school
pleinbranie en letterlijk vertaald rap
persidioom. Het resultaat is soms hila
risch. Het is bijna gênant te zien hoe
het streven naar de juiste pose belang
rijker lijkt dan originaliteit.
En dan is er nog 'Neuk'. De band,
want daar is in dit geval sprake van,
mengt hardcore rap met dito muziek.
In de praktijk komt dat neer op een
rommelig maar genadeloos 1,2,3,4,
tempo met geschreeuwde en meestal
onverstaanbare teksten. Bij de aankon
diging blijkt dat de titels van de num
mers vaak van een natuurlijke frisheid
getuigen. 'Rot op', 'Krijg de klere' en
wat verfijnder 'De politie, je beste
vriend.'
Vraag je kleine broertje om een imi
tatie van zijn favoriete powerranger en
de kans is groot dat je iets krijgt dat ge
nietbaarder is, en je kan er nog om la
chen ook. Een monument voor
schaamteloze imitatie is alleen maar
triest.
Groove Mama mag door naar de finale. foto loekzuyderduin
en soft blijft het. Groove Odys
sey, die na Groove Mama kwa
men en iets meer gezelligheid
uitstraalden, waagden zich aan
Minnie Rippertons 'Loving
you', dat met accenten op rare
plekken blijkbaar tot de jazz
gerekend kan worden.
Het meest verrassende en
semble was Sequenza, vier lie
ve jongens uit Den Haag, die
zich gespecialiseerd hebben in
het Hot Club-repertoire. Er
werd gespeeld op replica's van
gitaren uit de jaren dertig en
met een ernst die eigenlijk niet
bij jazz hoort. Maar een terecht
met een finale-plaats bekroon
de poging de zigeuner-jazz van
de jaren dertig op een authen
tieke manier te spelen. Met de
'Waltz for Tom' van lead-gita-
rist Melchior Groeneveld, een
geestig, Spaansig dingetje, lie
ten ze horen hoezeer ze zich
die stijl eigen gemaakt hebben.
MUZIEK
I RECENSIE LIDY VAN DER SPEK
Concert: Orkest van het Oosten o.l.v.
Jaap van Zweden, m.m.v. Elena Vink,
sopraan, Maja Roodveldt, sopraan, Pa-
trick Henckens, tenor en Lieuwe Visser,
bas. Klarinetsolo door André Kerver. Ge
hoord: 17/1Stadsgehoorzaal, Leiden.
Jaap van Zweden heeft beslo
ten van het plat getreden pad
af te gaan, het een of andere
avontuur tegemoet. Dan stuit
je te zijner tijd onherroepelijk
óp verrassingen. En als je je
door Van Zweden laat ontvoe
ren, dan zit je in de kortste ke
ren in avonturenland. En er
gens overvalt je de weemoed.
Het Orkest van het Oosten
flitst en schittert in de Ontvoe-
jring uit de Serail. Ongekende
lijnen, kleuren, contrasten.
Maar tijdens zo'n spectaculai
re trip verval je ook in exces
sen, in het net iets te ver gaan.
Zo had Mozarts Klarinet
concert veel verrassends te
bieden, maar het pakte niet al
lemaal even geslaagd uit. De
eerste klarinettist 'van het
Oosten', André Kerver speelt
niet gemak, maakt een soepele
ronde toon en neemt in één
zvvaai de snelste loopjes. Het
gevolg is dat de noten soms
wel erg aan elkaar geplakt
worden en zelfs even de bocht
uit willen. Kerver kan prachtig
superzacht spelen, het orkest
ook, en toch was dit 'idee' in
het middenstuk volgens mij
net over de schreef. Zo waren
er fraaie splinternieuwe mo
menten, èn stukken waarin je
een gedoseerde fijnzinnigheid
miste.
De keuze van 'Der Schaus-
pieldirektor', een blijspel op
muziek, is op zich al origineel.
Met heel weinig franje, alleen
de solisten komen op in kuit
broek, hoepels en pruik, razen
we hier door een dolkomisch
tafereel. We zien Lieuwe Visser
de spreker, Patrick Henckens
de bemiddelaar, en de twee
sopranen, mooie bekakte vilei
ne viswijven die elkaar het
liefst willen vermoorden. Bei
dén solliciteren ze naar de rol
van eerste sopraan. Elena Vink
overzingt met haar coloratuur-
stem de hele bende. Zij is het
meest overtuigend, heeft ver
reweg het grootst volume,
steelt met haar helle stem de
show. Toch gaat mijn voor
keur uit naar de minder om
vangrijke maar genuanceerde
en gevoileerde klankkleur van
Maja Roodveldt, die in het
klein groots is.
Van Zweden moet zo door
gaan, het werkt zeer verfris
send, heel duidelijk ook op het
Orkest. De rafels knipt hij wel
bij.
Du Perronprijs voor Hafid Bouazza
1 |gURG ANP
I Üafid Bouazza, de schrijver van de verhalenbundel 'De voeten van
li Jbdullah', krijgt dit jaar de E. du Perron-Prijs. De jury noemt het
fcbuut van de uit Marokko afkomstige Bouazza „een van de aan
genaamste verrassingen van 1996, al is het maar omdat de schrijver
!ch in één klap heeft ontworsteld aan de rem van de benaming 'al-
^htoon schrijver'." De prijs is een initiatief van de gemeente Til-
f urg en de letterenfaculteit van de Katholieke Universiteit Brabant.
RECENSIE SUSANNE LAMMERS
VSB Music Award. Gehoord: 18/1, De
Waag, Leiden.
Familie Twigt exposeert in Lisses kunstcentrum Artopa
Allemaal anders. In een kleine
vijf uur presenteren zeven
bands zich aan de jury van de
VSB Music Award en aan het
binnenlopende markt-publiek
in de Waag. De eerste, Los Ba-
nanos van de Streekmuziek-
school, is een jolig gezelschap
dat vrolijke salsa brengt. Be
trekkelijk ongenuanceerde
feestmuziek, lekker luchtig ge
bracht, waar het publiek nauw
bij betrokken wordt. Het stond
in fel contrast met hekkesluiter
Psycho-Vibes uit Den Haag.
Getalenteerde muzikanten,
maar volstrekt in zichzelf ge
keerd, waardoor elke nieuwe
solo weer iets minder span
nend is dan de vorige.
Daartussenin werd be
schaafd muziek gemaakt. Ook
muziek die je niet direct jazz
zou noemen, van regelrechte
pop tot softe easy listening.
Groove Mama, dat doormag
naar de finale, bestaat uit een
uitstekende cover-zangeres, die
goed gekeken heeft naar Tina
Turner, en een drie-koppige
begeleiding. De link met jazz is
niet helemaal duidelijk.
Zeer professionele late-
avond-muziek maakte finalist
Wie Niet Waag't, de workshop
band van The Duke. Mooi sa
menspel en prettig om naar te
luisteren.
Tough Crowd blijkt een ge
zelschap dat bepaald niet alle
registers opentrekt. Hun eerste
nummer was 'Falling Leaves'
De familie Twigt is zoiets als de
Kelly-family, een muzikale fa
milie die vooral bekend is ge
worden met de hit 'I can't help
myself. De Sassenheimse fami
lie zingt alleen niet, maar schil
dert. Vader Jan, moeder Riet en
kinderen Edwin en Marja tonen
him werk nu voor het eerst ge
zamenlijk in het Lissese kunst
centrum Artopa.
Jan Twigt heeft eerder geëx
poseerd in Koblenz, Amsterdam
en een aantal andere steden. Op
de Vrije Academie in Sassen-
heim hebben 'de Twigts' vooral
in de avonduurtjes ervaring op
gedaan met verschillende tech
nieken. In muziek- en creativi
teitscentrum Artopa in Lisse
hebben zij hun kunstwerken
uitgestald. Van olieverfschilderij
tot bronzen beeldje. Van aqua
rel tot Fimoklei-werk.
Een ieder die van 'de Twigts'
hoort, is geneigd te denken dat
de gezinsleden dezelfde kunst
maken en ongeveer dezelfde
stijl hebben. De- expositie laat
zien dat het tegendeel waar is.
Het werk dat er voor velen uit
springt, is dat van de 30-jarige
zoon. Edwin laat in een aparte
zaal zijn moderne werk zien en
lacht steeds bij zijn uitleg. De
aquarellen,. etsen en collages
zijn veelal non-figuratief en
vlekkerig. „Als mijn vader olie
verf verkeerd aanbrengt, kan hij
er overheen schilderen. Aqua
rellen lukken of niet. Maak je
een vlek die niet naar je zin is,
dan begin je opnieuw.
Met gebaren probeert Edwin
te praten. Zijn mooiste aquarel
laat een golvend figuur zien
waar twee klokken in zijn ver
werkt. „Deze wordt ook niet
verkocht. Ik ben er zelf te erg
aan gehecht." Dat is een klein
nadeel, volgens Edwin: „Je wilt
wel verkopen maar de beste
werken hou je liever zelf."
Jan gaat voor naar de gang
waar zijn olieverfdoeken han-
De Sassenheimse familie Twigt is z<
gen. Hij is 65 jaar en nu hij met
de VUT is, heeft hij meer tijd
om zijn linnen doeken te be
schilderen. „Ik heb destijds voor
het bedrijfsleven gekozen en
niet voor de kunstwereld. Dat
was toen het beste." Hij loopt
langs zijn werken met een kriti
sche blik, alsof hij er ineens iets
aan zou willen veranderen. Jan
gebruikt als thema's paarden en
uitgestrekte (bollen)landschap-
pen.
Met het schilderij 'Kunst uit
chaos', won hij in 1995 de jury-
en publieksprijs tijdens een
congres in Haarlem. Van een
paai- schilderijen is zijn stijl bij
na vergelijkbaar met die van
Van Gogh: een grove penseel
voering, felle kleuren en een
vlekkerige techniek. Een tiental
bronzen beeldjes op een glazen
kastje zijn ook van Jan. „Dat
zijn eigenlijk resultaten van een
cursus op de Vrije Academie.
iets als de Kelly-family, het verschil is
Dat was maar een periode", al
dus Jan.
Het Fimo-kleiwerk van Marja
(35) en aquarellen van Riet
staan in de grote zaal. Riet
brengt koffie en thee en er ko
men koekjes uit een knus koek
blik. Het lieveheersbeestje op
het lichtrose tafelkleedje is ver
dwaald. De familie gedraagt
zich alsof de galerie hun huis is.
Voor het werk van Marja, fijne
kleicreaties voor een houten
achtergrondje, is er een grote
groep belangstellenden, ook
omdat de prijs toegankelijker is.
„Soms belt iemand of ik een
beeldje in bepaalde kleuren wil
maken, iets wat bij hun inrich
ting past."
Riet is net in de zestig en is bij
toeval ontdekt op een schilder-
vakantie in Hierde bij Harder
wijk. „Ik ging met Jan mee en
probeerde ook eens wat." De
vakantie resulteerde in het ma-
dat ze schilderen.
foto mark lamers
ken van aquarellen waarin
vooral zwanen en bloemen haar
objecten zijn. Riet staart in haar
lege bekertje en zegt dan: „Het
moeilijkste vind ik om te beslis
sen wat je weg moet halen. In
een aquarel benadruk je maar
een paar dingen."
Naast vaste Artopa-bezoekers
komen er ook mensen van bui
tenaf naar de expositie. „We
krijgen veel positieve reacties,
ook omdat ze het leuk vinden
dat we dit keer compleet zijn."
Marja lacht en kijkt trots naar
haar familie. Edwin: „Er zouden
nog meer mensen komen als
Artopa in een winkelstraat zat.
Dan komen ze een kijkje ne
men. Hier niet." Ook nu lacht
hij. Marja voegt er opgelucht
aan toe: „Misschien dat met de
komst van de Gamma hier op
het terrein, nu al iets meer
mensen op Artopa afkomen!"
