Afrikaners worstelen
nog met schuldvraag
I Peperdure inauguratie
Clinton wordt het 'feest aller feesten'
a Buitenland
Sollicitatieklachten?
Presidentieel verraad
iTERDAG 18 JANUAR11997342
WASHINGTON HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
Eens in de vier jaar bouwt het
doorgaans stijve Washington
het 'feest aller feesten' en gaat
de stad aan de Potomac uit de
bol voor de inhuldiging van
weer een nieuwe president.
Maandag wordt de herkozen
Bill Clinton voor de tweede keer
ingezworen en maken de De
mocraten er de duurste en
meest extravagante 'inaugura
tie' uit de historie van. Voor
maar liefst 30 miljoen dollar
kunnen de Amerikanen drie da
gen lang feesten met hun 'nieu
we' president.
Critici beweren al dat de onder
vele financiële en meer plat
vloerse schandalen zuchtende
Clinton geen enkele reden heeft
om zijn herverkiezing zo uit
bundig te vieren. Per slot van
rekening wordt zijn eerste ter
mijn allerminst als een door
slaand succes ervaren en kreeg
hij op 5 november niet eens de
meerderheid van de kiezers
achter zich. Clinton is pas de
tweede president (na Wilson)
die bij twee verkiezingen nooit
meer dan 50 procent van de
stemmen wist te halen.
Maar de Democraten hebben
daar geen boodschap aan. In
1993 toen Clinton een eind
maakte aan twaalf jaar Republi
keinse heerschappij zetten zij
de hoofdstad dagenlang op zijn
kop, en ze zijn vast van plan het
deze keer niet minder te doen.
Zij benadrukken overigens dat
Clinton president van alle Ame
rikanen is en dat iedereen, De
mocraat en Republikein gelijk,
reden heeft om uitbundig te
feesten op 'deze vierjaarlijkse
uiting van democratie'.
Het wordt in elk geval de duur
ste uiting. Dertig miljoen dollar
zijn nodig voor een tweedaags
feest op de Mali, de 'hoofd
straat' van Washington, voor
vijftien speciale balls, voor een
gala waarop de fine fleur van de
Amerikaanse showbizz ver
schijnt en voor de traditionele
parade van het Capitool, waar
Clinton maandag wordt inge
zworen, naar het Witte Huis. Al
dat geld komt uit particuliere
zakken.
De 70.000 kaartjes voor een van
de balls kosten 150 dollar per
stuk, een klapstoeltje in de hal
waar het 'American Gala' wordt
gehouden, kost 150 tot 3.000
dollar en zelfs een zitplaats
langs de route van de parade
moet bij temperaturen onder
het vriespunt tien tot hon
derd dollar opleveren.
Nu de Democratische Partij
middelpunt is van een schan
daal over de financiering van
Clintons verkiezingscampagne,
is voorzichtigheidshalve be
paald dat privédonaties de 100
dollar niet te boven mogen
gaan en dat giften van bedrijven
niet worden geaccepteerd.
Gelukkig was nog negen mil
joen dollar over van het feestje
uit 1993 en wordt een miljoen
dollar verwacht uit de verkoop
van inauguratie-t-shirts, -be
kers, -munten en zelfs -num
merborden. Souvenirmakers
zijn echter woedend op de or
ganisatoren, die hebben be
paald dat alleen door henzelf te
leveren, artikelen mogen wor
den verkocht. De geldzucht van
de Democraten kent geen gren
zen. Zelfs CBS-tv moet drie mil
joen dollar betalen om het pre
sidentiële gala, waar Clinton de
eregast is, te mogen uitzenden.
Op dat gala, dat wordt gepre
senteerd door acteurs Michael
Douglas, Whoopie Goldberg en
Candice Bergen, geeft half
Hollywood acte de présence,
van Barbra Streisand tot Julio
Iglesias, van Stevie Wonder tot
Aretha Franklin en van Hootie
and the Blowfish tot Gloria Es-
tefan. De peperdure kaartjes
voor het feest van zondagavond
zijn vergeven aan 12.000 ge
trouwen van de Democratische
Partij, de geldschieters, de par
tijactivisten en verkozen verte
genwoordigers. De gewone bur
ger komt er niet aan te pas.
Maar alles draait natuurlijk om
de officiële eedaflegging door
Clinton, maandagmorgen op de
trappen van het Capitool. Dat is
hét moment voor Clinton om
de toon te zetten voor zijn ko
mende vier jaar in het Witte
Huis. Hij heeft al aangekondigd
dat zijn inhuldigingsrede langer
zal duren dan het kwartier van
januari 1993. Hij wil uitgebreid
ingaan op zijn ideëen voor het
verenigen van wat hij 'het vitale
centrum' van de Amerikaanse
samenleving noemt, de mensen
die over de gepolariseerde gren
zen van de partijen heen willen
werken aan Amerika's proble
men.
Dat wordt ook de kern van zijn
rede van maandag. Grote belof
ten, zoals in 1993 toen hij 'dra
matische veranderingen' in het
vooruitzicht stelde, zullen ont
breken. Clinton heeft de afgelo
pen vier jaar gemerkt dat zijn
idealen over de hervorming van
de samenleving niet zo makke
lijk te realiseren zijn.
Bel het Meldpunt Sollicitatieklachten: 06 - 0223 285
Dit is een uitnodiging van het ministerie
van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
om sollicitatieklachten te melden.
Bij de meeste sollicitaties verloopt alles
keurig. In sommige gevallen echter niet.
Bent u in de afgelopen drie jaar naar uw
idee onterecht afgewezen? Of bent u bij
een sollicitatie niet correct behandeld?
Bel dan het Meldpunt Sollicitatie
klachten.
Om welke klachten kan het gaan?
U hebt aanwijzingen onterecht te zijn
afgewezen op grond van uw leeftijd, of
omdat u vrouw of buitenlander bent.
U solliciteerde wel, maar kreeg nooit
antwoord.
U hebt aanwijzingen onterecht te
zijn afgewezen vanwege een handicap
of ziekte.
Ze vroegen of u van plan was
zwanger te worden.
Achter uw rug om werd navraag
gedaan bij uw huidige werkgever.
De functie-eisen bleken anders dan
in de advertentie stond.
Waarom een meldpunt?
Het ministerie wil klachten verzamelen
om knelpunten rond solliciteren boven
tafel te krijgen. Vervolgens gaat het
ministerie samen met werkgevers- en
werknemersorganisaties bespreken hoe
deze klachten in de toekomst zoveel
mogelijk voorkomen kunnen worden.
En hoe eventuele klachten voortaan
beter opgevangen kunnen worden.
Het meldpunt wordt vandaag,
zaterdag 18 januari geopend;
u kunt bellen tussen 09.00 uur en
21.00 uur. Daarna is het meldpunt
tot 15 maart bereikbaar op werk
dagen tussen 09.00 uur en 21.00
uur. Bel gratis 06 - 0223 285.
Zorg dat uw klacht wordt gehoord!
Belangrijk:
U kunt uw klachten alleen melden,
ze worden niet behandeld.
Uw anonimiteit wordt gewaarborgd.
Het gaat om klachten van de
afgelopen drie jaar.
erkwaardig. Je komt in Zuid-Afrika vrijwel geen Afrika-
>r tegen die de apartheid heeft gesteund. Op die hele
eine groep ultrarechtsen na die nog steeds naar een
ijver Afrikaner volksstaat streven, lijkt niemand in het
nd ooit voorstander van de slegs vir blankes-bordjes te
jn geweest.
ioi jPSTAD RUNA HELLINGA
J SRÊSPONDENT
ollectief geheugenverlies",
nstateert Frederik Marais,
identendominee van de Ne-
rduits Gereformeerde Kerk
G-Kerk) in Stellenbosch. Een
le 2,5 jaar na de eerste echt
mocratische verkiezingen in
lid-Afrika kunnen veel Afrika-
tsnog steeds niet erkennen
ize fout waren,
i'ehebben een boek geslo-
zei oud-president F.W. de
jrkover het verleden. De Na
sale Partij heeft haar fouten
Q ;ezien en is veranderd, dus
oet dat verleden nu maar
ns worden afgesloten. Dat is
houding die veel Afrikaners
[JÉliefst innemen: al dat ge
il latover apartheid moet maar
nsover zijn, het is nu tijd om
nde toekomst te denken.
ak volgt daarop een veront-
S huldiging: we hebben niet ge
ls ten hoe erg het was. Of, met
n klank van zelfverdediging in
istein: het systeem was goed
bedoeld, het is helaas alleen
verkeerd uitgepakt.
Voor Marais is dat niet aan
vaardbaar. Zijn kerk leverde in
het verleden de ideologische
grondslag van de apartheid, de
bijbelse onderbouwing dat
blanken boven zwarten ston
den. Dat vraagt om een schuld
belijdenis, zegt hij in zijn Stel-
lenboscher domineeswoning,
waar twee rood aardewerken
Christusfiguren, een mannelijk
en een vrouwelijk, getuigen van
zijn moderne opvattingen over
zijn geloof. „We hebben ons
niet schuldig gemaakt aan mar
telingen, aan moorden. Maar
we hebben het morele kader ge
leverd waarin dat gebeurde. Dat
maakt ons medeverantwoorde
lijk."
Eind vorig jaar ging de 'Ring
Stellenbosch', de gezamenlijke
NG-gemeenten in en rond de
Afrikaner studentenstad, met
een schuldbekentenis naar de
Commissie van Waarheid en
Verzoening, die de politieke
misdaden uit het verleden on
derzoekt. Een historische daad,
want het was eigenlijk voor het
eerst dat vanuit een van de
voormalige steunpilaren van de
apartheid in het openbaar werd
gezegd: we zijn fout geweest. En
dan nog wel voor een instantie
die door veel Afrikaners met op
perst wantrouwen wordt beke
ken.
Die stap is Marais en zijn colle
ga's door de overkoepelende
NG-Kerk niet echt in dank afge
nomen. Als zo'n belijdenis al
nodig was, had de hele kerk die
gezamenlijk moeten doen,
meenden velen. Maar vooral
overheerste de mening dat het
helemaal niet nodig was ge
weest om naar de Waarheids
commissie te stappen.
„We hebben veel reacties gehad
van 'we hebben onze schuld
toch wel genoeg erkend'," zegt
Marais. En het klopt dat de NG-
Kerk haar verantwoordelijkheid
voor de apartheid wel eens
heeft toegegeven. „Alleen, dat is
tot nu toe altijd in kerkelijk ver
band gebeurd, op bijeenkom
sten met andere kerkgenoot
schappen. We hebben nooit
schuld bekend tegenover de
slachtoffers van de apartheid,
en daar gaat het uiteindelijk na
tuurlijk om."
Marais begrijpt wel waarom het
veel Afrikaners zoveel moeite
kost schuld te bekennen. „Het
is bijna als een terminale kan
kerpatiënt, die tot het laatst
blijft ontkennen dat hij sterven
de is. Je moet ook niet vergeten
dat voor degenen die echt over
tuigd voorstander van apartheid
waren, plotseling een heel leven
in de prullenbak is gegooid."
Alles waar ze zich meer dan
veertig jaar voor hebben inge
zet, waarin ze echt hebben ge
loofd, blijkt plots fout en slecht.
Dat is moeilijk te aanvaarden.
Bovendien is er angst: angst
over het voortbestaan van het
Afrikaans als taal, van onze cul
tuur. Dat maakt schuld beken
nen ook moeilijker.
Maar ook de gewone, niet in
politiek geïnteresseerde blanke
burgers treft schuld, meent hij.
Schuld, omdat ze de voordelen
van het systeem de goedkope
dienstbode, de luxe levens-
stijltzonder enig moreel be
zwaar hebben aanvaard.
Marais: „Ik denk dat veel men
sen inderdaad niet wisten van
de wijze waarop de veiligheids
machten optraden, van marte
lingen en ontvoeringen. Maar er
was een algemene ideologische
verblinding, die het aanvaard
baar maakte om je personeel
onder te betalen en waarin
mensen het logisch vonden dat
hele families uit naam van de
snel in de gratis Creatief Vakantiebrochure 1997!
Hij is uit! Hij ligt klaar! De grote gratis
Vakantiebrochure van Creatief Vakantie
parken. Met alle details over de 32 unieke
verschillende Creatief Bungalowparken.
In Nederland, België en Duitsland.
Van rustieke natuurparken tot fantastische
vakantieparadijzen. En heel voordelig
bovendien! Bel of vul de bon in.
Bel 06-0034 (gratis)
rj.WAJN^
\/Ai/AkiTicrtAni/cki SS&f
VAKANTIEPARKEN
)Ai stuur mij gratis de nieuwste brochure van
Bel 06
(gratis)
li vraag de
Op de met
fraaie parasol
dennen om
zoomde vier-
baansweg die
Rome verbindt
met haar bad
plaats Ostia, kom ik terecht in
een file. Een kleine weliswaar,
maar toch opmerkelijk, want in
januari zijn er geen badgasten.
De rij begint bij een kruispunt
waar 'ons' stoplicht op groen
staat. Als het gegrom van moto
ren aanzwelt en plotseling poli
tieagenten in alle soorten en
maten verschijnen, gevolgd
door een colonne van donker
blauwe Lancia's, wordt alles
duidelijk: de president van de
Italiaanse republiek, Oscar Luigi
Scalfaro, is op weg naar het pre
sidentieel buitenverblijf. De
krasse zeventiger, het hoofd half
verscholen onder de bekende
lange witte sjaal, zwaait en lacht
minzaam op de achterbank.
'Verraad', schiet het door mijn
hoofd. Er is natuurlijk niets mis
mee dat het verkeer voor een
Italiaanse president wordt stil
gelegd het wordt tenslotte
ook gedaan voor aanzienlijk
mindere 'goden' maar het
geval van Scalfaro is anders.
Toen hij in 1992 door het parle
ment gekozen werd en als taak
meekreeg het door maffia-aan
slagen, monetaire crises en cor
ruptieschandalen geteisterde
Italië op de rails te houden, zei
deze strenge katholieke moralist
een nieuwe ethiek voor te staan,
gebaseerd op soberheid, be
scheidenheid en verantwoorde
lijkheidszin. Hij zou zelf het
goede voorbeeld geven door te
bezuinigen op de presidentiële
hofhouding en, jawel, te stop
pen voor verkeerslichten.
Italië, ere wie ere toekomt, is op
de rails gebleven mede dankzij
Scalfaro, maar zijn morele revo
lutie is een dode letter gebleven.
De president stopt niet, zoals
beloofd, voor verkeerslichten en
zijn hofhouding is de grootste
en duurste (gebleven) van alle
op aarde levende staatshoof
den. Scalfaro biedt werk aan
niet minder dan 1.120 perso
nen. Ter vergelijking: het Britse
koningshuis kan het af met 299
man personeel, Bill Clinton met
460, en onze eigen Beatrix met
20. Het speelt een rol dat
Scalfaro woont in een 1.200 ka
mers tellend en zich over vier
hectaren uitstrekkend paleizen-
complex, het Quirinaal, een
soort kleine stad binnen de mu
ren van Rome.
De uitgaven van de president,
zoals een onderzoek van het li
berale kamerlid Raffaele Costa
aantoont, zijn inderdaad te ver
gelijken met die van een stad:
235 miljoen gulden per jaar. Dit
bedrag bevat het jaarsalaris van
Scalfaro (4 miljoen gulden) en
zijn vergoeding voor strikt per
soonlijke onkosten (4,5 mil
joen). De overige 227,5 miljoen
gaan op aan diners, personeels
kosten en onderhoud van het
paleis, maar ook van de 111
dienstwagens.
Arme Scalfaro. Hij wordt op de
huid gezeten door de rechtse,
'berlusconiaanse' pers, die hem
vergelijkt met een spilzieke mo
narch, wiens uitgavenpatroon
volstrekt oncontroleerbaar is.
Dat de president, op eigen aan
dringen en uit solidariteit met
de aan bezuinigingen ten prooi
gevallen Italianen, belasting is
gaan betalen over zijn persoon
lijk salaris, heeft zijn imago
maar weinig verbeterd.
Maar is alle kritiek op Scalfaro
werkelijk terecht? Moet hij over
één kam geschoren worden met
al die andere dubieuze persona
ges uit de corrupte Eerste Repu
bliek? Ik geloof van niet.
Scalfaro weet heel goed dat hij
aan het hoofd staat van een cor
poratistisch en op historische
privileges gebaseerd circus. Het
Quirinaal is Italië in het klein.
Machtige secretarissen zwaaien
er al decennia lang de scepter
en de banen gaan er over van
vader op zoon. Veel van die
zoons zijn zelfs in het Quirinaal
geboren. Veranderen is moeilijk
in Italië, ook voor Scalfaro. Wat
een raadsel blijft, is dat ver
keerslicht.
EELCO VAN DER LINDEN
apartheid uit elkaar werden ge
rukt. Afrikaners die tegen zulke
zaken protesteerden, werden
door hun naaste omgeving
maatschappelijk uitgesloten. Er
is een verschil tussen het echt
niet geweten hebben of het niet
hebben willen weten."
Dat juist de NG-Kerk in Stellen
bosch naar de Commissie van
de Waarheid stapte, komt niet
uit de lucht vallen. Het was de
zelfde Ring die in 1985 grote
commotie veroorzaakte door als
eerste in de NG-Kerk apartheid
als systeem af te wijzen. Het zou
daama nog jaren duren eer an
deren in de kerk zich bij dat
standpunt durfden aan te slui
ten.
In vergelijking met de reacties
in 1985 en zelfs in het begin van
de jaren negentig ziet Marais
een duidelijke verandering. „We
hebben veel positieve en nega
tieve reacties gekregen. Maar
die negatieve reacties waren an
ders dan in het verleden. Toen
werd je beschimpt, nu zijn
mensen bereid tot een ge
sprek."
De schuld moet bespreekbaar
worden, vindt Marais, niet al
leen omdat de slachtoffers daar
grote behoefte aan hebben,
maar ook omdat veel Afrikaners
zich wel degelijk schuldig voe
len en niet weten wat ze daar
mee aan moeten.
„Watje nu ziet gebeuren, is een
verlamming. Mensen kijken
naar wat er onder de nieuwe re
gering allemaal misgaat, en ma
ken voor zichzelf de veront
schuldiging dat de problemen
van het land daardoor worden
veroorzaakt. Ze zien voor zich
zelf geen rol meer weggelegd. Ik
zie het bij mijn studenten. Zo'n
50 procent van hen wil na zijn
afstuderen weg uit Zuid-Afrika,
omdat ze niet weten wat hun
plaats in deze samenleving pre
cies is."
Won, hier met vice-president Al Gore, had vier jaar geleden nog een grootse visie op de toekomst van Amerika,
il gemerkt dat de samenleving minder maakbaar is dan hij had gedacht.
Blank en zwart in Zuid-Afrika. Voor oudere generaties Afrikaners is met het verdwijnen van de apartheid soms een heel leven weggegooid, voor de
jongeren zal gelijkheid straks iets heel gewoons zijn. foto epa
In zijn eerste termijn heeft hij
foto epa
