*1*
Er was
eens...
Tuinieren
raag en
'intwoord
n,l, ieven van lezers met me-
delingen zijn (bijna) leuker
n brieven met vragen. J.
eervoort uit Haarlem weet
da melden dat de eerste
9nkgo al in 1785 in de Hor-
i in Leiden werd geplant.
1845 kwam er een vrou-
9 lijk exemplaar bij maar
t bloeide later dan het
innelijke exemplaar. Dus
ic en zaad. Dat is er pas sinds
>ft( Duwelijke takken zijn geënt
de eerste Gingko en nu
men er wel vruchten en
den die evenwel lang niet
ijd kiemkrachtig zijn. Ge-
aide Gingko's zijn dus
laars. Bedankt voor alle
nvullingen.
in een dierbare bolacacia, 5
ar oud, worden verplant?
Onno van Eijk uit
aarlem. Wis en zeker, zo-
a de vorst definitief uit de
ind is. Zoveel wortels als
TE! ogelijk meenemen, aarde
n de wortels is niet zo be-
ïgrijk bij bladverliezers. Op
istam een teken met zon-
ihting en in dezelfde rich-
ig plaatsen, eventueel een
lunpaal gedurende de eer
twee jaar zodat de boom
et om kan waaien. Tot slot
jkroon met zorg iets bij-
I oeien. Tijdens het ver-
latsen gaan er altijd wor-
s verloren en kroon en
:els moeten met elkaar in
anwicht zijn. Niet vergeten
na het verplanten de aar
zéér goed tussen de wor-
s te spoelen en tijdens dro-
periodes het eerst jaar de
'fiind goed vochtig houden.
Mcces ermee.
VR
:n Solanum Melangez vol-
ns M.C. Fahrenfort uit
larlem doet het ronduit
iet cht. Is het geen S. Merica-
5,-1 m? De Pepino, ook wel
DJ don-peer genoemd, die
95 :ine langwerpige vruchten
a j jgt, lijkend op een meloen,
aar eerst moeten er witte
lemen zijn en daarover
lat niets in de brief te le-
n. In elk geval de plant die
ii blad verliest insnoeien en
l,e' leer warm wegzetten,
Je' chtig houden maar niet te
544 it en als er groei komt iets
jmesten. Tot slot het advies
bij aankoop van nieuwe
lekende zaden (en bij za-
luit oude voorraad) eerst
n aantal vóór laten kiemen
een vochtig stuk papier,
zaadjes gaan pas de
ind in als ze tekenen van
en vertonen. Dan zullen er
ter meer dan één op de
lalf kiemen.
GREET BUCHNER
geeft antwoord op
al uw tuinvragen
Brieven naar:
POSTBUS 507
2003 PA HAARLEM
Met deze drie woorden begin
nen alle sprookjes, maar na
mijn 'er was eens' kwam geen
happy end. Er was dus eens een
vijver met veel waterplanten die
bezig waren om, boven waterni
veau, af te sterven, keurig afge
knipt zodat er geen rottend blad
in het water kon komen. Ook
werd er een prachtig net over de
vijver gespannen. Alle blad werd
op deze manier geweerd.
Kortom de zorgen waren goed.
Toen het begon te vriezen, heb
ik met behulp van kokend water
een mooi gat in het ijs gemaakt,
wetende dat je nimmer op het
ijs mag hakken. Door de schok
ken zouden de onderwaterdie
ren in hun winterslaap gestoord
kunnen worden en ter ziele
gaan. In het gat stopte ik óók
weer volgens voorschrift van
deskundigen een bussel stro.
Tevreden controleerde ik dage
lijks mijn mini-ijsbaan. Niets is
mij liever dan een controletocht
door eigen groen.
Na die eerste vorstperiode kwa
men nog meer periodes met
vorst tot zelfs onder de 15 gra
den. Een keerpunt in menige
tuin, want noch de Prunus
ILLUSTRATIE HAN VAN DER VEN
laurocerasus, noch spruit1 of
boerenkool is bestand tegen
een langer verblijf bij deze tem
peratuur. Dat met die kool wist
ik wel te redden: snel oogsten
dus. De Prunus verloor, geheel
volgens voorschrift, vrijwel al
zijn fraaie donkergroen blad,
moest in het voorjaar ver inge
kort worden, maar herstelde
zich wonderwel.
En de vijver? Die lag er prachtig
bevroren bij. Dacht ik. Toen
kwam het voorjaar en met
vreugde zag ik plasjes op het ijs
in de vijver verschijnen. Al die
plasjes werden op den duur een
mooi wateroppervlak dat even
wel vreselijk stonk. Wat nu?
Bevreemd begon ik te baggeren
in mijn waterig bezit en haalde
niet alleen een dode vis, maar
ook twee dode, vrijwel platge
drukte kikkers en twee sala
manders de dood hadden ge
vonden, op een voor mij onbe
grijpelijke wijze. Een vijverken
ner bracht uitkomst en as op
mijn hoofd. Lucht is niet het
enige waar overwinterende wa
terdieren behoefte aan hebben.
Zij zijn ook niet bestand tegen
een te hoge druk en die ontstaat
als de uitdijdende ijsmassa's
drukken op het onderliggende
dunne laagje water.
'Je hebt toch op de lagere
school al geleerd dat ijs een
aanmerkelijk groter volume
heeft dan water?' zei de vijver
kenner streng. Dat ijs kan geen
kanten uit omdat de bovenlaag
ook ijs is. Dus drukt het op het
beetje water en wordt alles wat
nog leeft letterlijk doodgedrukt.
Waarom ik dit verdrietige ver
haal opschrijf? Omdat een toe
nemend aantal mensen met
veel plezier vijvert. Maar bij alle
vóórlichting over winterse zor
gen vind ik alleen licht (sneeuw
weg van het ijs) en lucht. Aan de
kans op verhoogde druk wordt
niet gedacht en als ik het zelf
niet meegemaakt zou hebben,
zou ik het ook nonsens vinden.
Daarom een goede en welge
meende raad (ik houd van alle
dieren, óók van waterdieren):
gebruik een van de vele in de
handel zijnde ijsvrijhouders of
zuinig een omgekeerde
doos van schuimplastic met een
gaatje bovenin. Daar gaat dan
een plastic buis door voor de
lucht. Maar voor alle ijsvrijhou
ders geldt: schep een laagje wa
ter uit onder het ijs zodat er
plaats is voor uitzetting. Niet
dat ik ieder een extra koude
winter toewens, maar wel: alle
vissen en kikkers en salaman
ders een overlevingskans.
trotseer de kou en troost u
met kamerplanten en bloemen,
er komen vast betere tijden,
wij leven met u mee.
garden-centre
bloeme ndaal bv.
hoogmadeseweg leiderdorp
tuinboeken
'Bloembollen een liefde
voor het leven'
Een verademing temidden van
zakelijk geschreven vaklitera
tuur vormt het boek: 'Bloem
bollen een liefde voor het le
ven' van Rita van der Zalm
(uitgegeven door Uitgeverij
Contact). De auteur schrijft in
een zeer persoonlijke en gees
tige stijl over alles wat bloeit
en groeit op basis van een bol.
Meen vooral niet dat het nu
de tijd niet is om aan bollen te
denken. Niets is minder waar.
Volgens de auteur moeten we
in de maanden februari/maart
alvast aantekeningen maken
voor de volgende herfst. Nu
zien we wat er ontbreekt of
fout staat in de border en
voorjaarsbloeiende bollen
worden in de herfst geplant.
Zomerbloeiers zowel in voor
als najaar, herfstbloeiers in de
nazomer.
Tot slot een paar tips die nu
van pas komen: doen de
sneeuwklokjes het slecht? Dan
hebben ze het te droog gehad
of teveel zon op het blad. Zet
ze tussen klimop of onder
struik danwel boom. Laat het
blad van narcissen, hyacinten
en tulpen minstens 6 weken
rustig afsterven wil er voldoen
de voedsel opgeslagen worden
voor nieuwe bloei. Zo zijn er
nog tientallen tips te vinden in
dit boek waarin overigens af
en toe ook de ergenis over de
zich nog steeds wijzigende na
men aan bod komt.
da 'gave
1
F
A
G
T
A
E
A
L
2
P
E
A
R
F
I
A
M
3
K
R
IJ
A
N
E
I
G
4
E
F
R
N
A
A
W
I
5
H
A
O
E
S
P
E
L
6
K
N
L
A
IJ
A
S
P
7
B
T
A
N
A
E
A
N
8
S
T
N
E
E
L
K
9
Z
P
A
G
E
I
N
A
10
c
T
L
D
O
I
W
N
11
L
A
E
S
T
O
I
G
12
O
P
N
M
Z
I
U
N
13
G
A
Z
R
I
A
G
E
14
S
E
A
M
B
K
A
L
OPLOSSING
S. W
ep op elke regel de letters
5 die samen het woord vor-
jcl! 'dat overeenkomt met de
«hrijving. De resterende Iet-
vormen van boven naar be
en van links naar rechts
citaat.
Dtt<
tontaal:
s Dodlottig; 2. verstoteling; 3.
I i;4. mooi; 5. speelgoed; 6.
Sn; 7. zuidvrucht; 8. hand-
9. bladzijde; 10. potsenma-
11. moeilijk; 12. larie; 13.
aeifslalling; 14. ingrediënt bij
*ot 'jsttafel.
KRUISWOORDRAADSEL
KlNlEl
tfOA/Z TAVSL//V, WAAS NO&
'T 71/SSW '/V
KAT £/V 'A/STA£DSF KAT?
30£&'A/KA7T'/V MOET'M MUUZ'N
VAA/&/V. DüA/Z H£W'A/ STA&PSB
KATT7V <SP£TV T~/££>
MOTT'N TPAPP'/V UOOP'NKRAM-
T'N t-££ZW
HOWN UUTLOATW, UXTTAJ KZASSW,
kodkett'aj uisr mcjuiz'a/ tpekk'av,
TBAMKAAKTW KDOP'AJPA&fi?£EP-
PLAATS'N Z&KAJ, Hl/fZ'AJKPAAK'AS
0\/&PST££KfV, CXP«f</r£ESP£U£6l£S
SPBl/L'A/, OV/'^rA'/Ac"A/, P//V/V/V
s<LO< K/PK£A/
TOMPOES
Tom Poes en de Niks
Bul Super begaf zich met opgewekte
tred naar een brievenbus om het to
to-formulier te posten dat hij zojuist
had overgeschreven. Omdat hij ech
ter van het zware werk dorst gekre
gen had stopte hij onderweg bij een
ongunstige lunchroom. „Ik geef een
rondje!" riep hij bij het binnentre
den. „Vraag, wat de jongens willen
drinken, Evert!" Doch de waard
schudde somber het hoofd. „Op de
pof zeker weer," sprak hij. „Daar be
gin ik niet aan, Suup. Je moet eerst
het rekeningetje even voldoen, dat ik
hier heb liggen." De kunsthandelaar
betrok, doch toen boog hij zich ver
trouwelijk over de tapkast. „Doe niet
zo krenterig," hernam hij. „Over een
paar dagen heb ik genoeg geld om je
hele kraam over te nemen. Ik heb
een pracht tip, ouwe jongen - en je
kent mijn neus voor zaken." De café
houder trok twijfelachtig de wenk
brauwen op en dit gebaar bracht zijn
klant tot het uiterste. Hij haalde drif
tig de brief uit zijn zak en wees er
naar. „De voetbaltoto!" riep hij uit.
„Ik weet de uitslag! Voor honderd
percent zeker. Zeur niet, Evert en
schenk in." Er ontstond enige bewe
ging in het doorrookte vertrekje.
Sommige klanten begonnen wat op
te dringen en Han-met-de-handjes,
die naast hem stond, liet een sissend
gefluit horen. „Heb je de spelers om
gekocht, Supie?" vroeg hij. „Of de
scheidsrechters?" „Dat is mijn zaak,"
zei de ander met een slim lachje. „En
zaken zijn zaken." Hij stak de brief
weer weg en vatte het glaasje, dat de
waard na kort beraad had volge
schonken. Zodoende merkte hij niet,
dat een geoefende hand de envelop
pe uit zijn zak trok.
H
W
R
DOOR JAN VISSER
De Duitse voorspeller Wolfgang Roder die al in augustus van
het vorige jaar kond deed van een koude/strenge winter ver
wacht dat de kou nog niet voorbij is. Later deze maand en/of
in februari breekt hoogstwaarschijnlijk een nieuwe vorstperio
de uit. Het aantal vergelijkingsjaren dat voor deze winter mo
del staat bedraagt slechts vijf, te weten de winters van 1940,
194 L, 1963, 1969 en 1979.
Statistisch bezien zijn dat er feitelijk te weinig, meldt de
Duitser, maardrukverdelingen zoals in de winter van 1962-
1963 optraden zijn dan ook zeer zeldzaam. Van echt winter
weer is vooralsnog geen sprake maar evenmin staat een door
zettende westcirculatie op doorbreken. Na het weekeinde
wordt namelijk boven Scandinavië een krachtig hogedrukge-
bied in de steigers gezet. Weliswaar gaat het hier niet om een
blijvertje maar met oostenwinden vindt er nabij het aardop
pervlak toch een instroom plaats van koudere lucht.
Vandaag veroorzaakt een zwakke storing plaatselijk wat regen
en over het algemeen is het meestentijds bewolkt. Bovendien
kan aan zee mist optreden. De temperaturen lopen op tot om
streeks 5-6 graden maar op het strand blijft het enkele gra
den kouder. De wind waait uit het zuidwesten en is matig. Op
de nadering van een volgend storingsgebied krimpt de wind
vanavond naar het zuidoosten.
Morgen een dag met veel bewolking en enige tijd regen. De
temperaturen komen op een niveau van maximaal 5 graden
en de wind waait meest zwak tot matig uit richtingen tussen
oost en zuid. Op maandag en dinsdag houden de neerslag
kansen aan. Behalve regen zou er ook (natte) sneeuw kunnen
vallen en de oostelijke wind trekt enige tijd flink aan. Tijdens
het afgelopen etmaal was er lichte vorst in de nacht. Overdag
liepen de temperaturen tijdens de middag op tot meer dan 5
graden (Lisse 7,3 graad). Gaandeweg kwam er wel steeds
meer sluierbewolking en doordat de lucht vochtiger was werd
het ijs nat.
E U
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Veel bewolking en af en
toe regen of sneeuw In
het zuidoosten kans op
enkele opklaringen Maxi
ma van +6 graden hier en
daar langs de kust tot vaak
rond -5 langs de grens met
Zweden.
Zweden:
In het algemeen veel be
wolking en af en toe
sneeuw, in de zuidelijke
helft ook regen of ijzel
Zondag in het zuiden op
klaringen maxima van
iets boven het vriespunt in
het zuiden tot rond -8 in
het noorden.
Denemarken:
Zaterdag flink wat bewol
king en vrij grote kans op
regen. Zondag opklaringen
en tot de avond droog.
Middagtemperatuur rond
4 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Zaterdag in Ierland kans op buiige re
gen, zondag vrijwel overal. Hier en daar
flink wat wind. Enige daling van tempe
ratuur, met op zondag maxima van 3 tot
8 graden.
België en Luxemburg:
Zaterdag vrijwel overal droog en zo nu en
dan zon. Zondag enige tijd regen. Mid
dagtemperatuur op veel plaatsen rond 5
graden; in de Ardennen hier en daar wat
lager.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Zaterdag in het westen grote kans op re
gen en flink wat wind, in het oosten van
tijd tot tijd zon. Zondag enkele buien.
Middagtemperatuur uiteenlopend van
10 graden in het westen tot plaatselijk 5
graden in het oosten.
Portugal:
Flink wat bewolking en plaatselijk flink
wat regen. Maximumtemperatuur aan
zee rond 15 graden, zondag met name
ten noorden van Lissabon enkele graden
lager.
Madeira:
Bewolkt en kans op flink wat regen.
Middagtemperatuur ongeveer 18 gra-
Spanje:
Langs de costa's in het oosten en zuiden
overwegend droog weer en een goede
kans op geregeld zon. Elders flink wat
wolken en op de meeste plaatsen alleen
zondag kans op regen. Middagtempera
tuur uiteenlopend van een graad of 8 in
het binnenland tot rond 18 aan de Cos
ta's in het zuiden.
Canarische Eilanden:
Met name zaterdag droog en geregeld
zon. Middagtemperatuur ongeveer 22
graden.
Marokko:
Westkust: In het noorden soms wolken
velden en misschien regen. Naar het
zuiden toe zonnig en droog. Middagtem
peratuur vlak aan zee iets onder de 20
graden.
Toenemende kans op bewolking en op
enkele buien. Maxima rond 17 graden.
Zuid-Frankrijk:
Zaterdag in het westen grote kans op re
gen, naar het oosten toe geregeld zon.
Zondag overal kans op buiige regen en
langs de Middellandse Zeekust een aan
trekkende zuidelijke wind. Maxima rond
12 graden. Temperatuur op 2000 meter
in de Pyreneeën rond het vriespunt, in
de Alpen iets eronder.
Mallorca en Ibiza:
Naast zon vooral zaterdag ook wolken
velden en misschien een bui. Maxima
rond 16 graden.
Italië:
Zaterdag op de meeste plaatsen gere
geld zon, maar in de Po-vlakte kans op
mist. Zondag vooral in het noordwesten
meer bewolking en misschien een bui.
Middagtemperatuur tussen de 10 en 15
graden, maar in het noorden rond 5 gra
den, zeker in hardnekkig mist.
Corsica en Sardinië:
Zaterdag nu en dan zon, zondag meer
kans bewolking en misschien een enke
le bui. Middagtemperatuur rond 15 gra-
Malta:
Naast zon zo nu en dan ook wolkenvel
den. Overwegend droog. Middagtempe
ratuur ongeveer 16 graden.
Griekenland en Kreta:
Vrij zonnig en droog. Middagtempera
tuur meest tussen 11 en 16 graden.
Turkije en Cyprus:
Küsten: droog en flinke perioden met
zon Middagtemperatuur uiteenlopend
van 12 graden op Dardanellen tot 18 op
Cyprus.
Duitsland:
Zaterdag zowel wolkenvelden als zon.
Op veel plaatsen droog. Zondag in het
zuidoosten nog kans op zon, elders meer
bewolking en vanuit het westen regen,
boven de 1300 meter sneeuw Middag-
temperaturen meest tussen 2 en 6 gra
den. in het zuiden soms iets hoger.
Temperatuur op 1500 meter in de Zuid-
duitse Alpen ongeveer nul graden
Zwitserland:
Flink wat bewolking en vooral zondag
van het westen uit kans op regen, boven
de 1300 meter op sneeuw. Temperatuur
op 2000 meter dalend tot iets onder het
vriespunt. In de dalen maxima tussen 0
en 5 graden.
Oostenrijk:
Overwegend droog en vooral in de ber
gen perioden met zon. In de dalen kans
op mist. Middagtemperatuur uiteenlo
pend van iets onder nul bij mist of be
wolking tot plus 5 bij zon. Temperatuur
op 2000 meter dalend tot iets onder het
vriespunt.
Polen:
Zaterdag vanuit het westen toenemende
bewolking, zondag in het noorden kans
op zon. Overwegend droog. Plaatselijk
mist. Maxima meest tussen 0 en 5 gra-
Tsjechië en Slowakije:
Vooral in Slowakije zonnige perioden
maar hier en daar ook mist of laaghan
gende bewolking. Bijna overal droog
Temperatuur in de middag rond het
vriespunt.
Hongarije:
Rustig en droog winterweer met af en
toe zon Plaatselijk ook mist Middag-
temperaturen rond het vriespunt.
ZONDAG 19 JANUARI 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 08.38 Zon onder 17.03
Maan op 14.00 Maan onder04.50
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 00.05 12.29 23.38 12.02
Laag 08.16- 20.34 07.57 - 20.15
MAANDAG 20 JANUARI 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 08 36 Zon onder 17 .05
Maan op 14.45 Maan onder05 46
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 01.20- 13.35 00.53 - 13.08
Laag 09.26 - 21.45 09.07 - 21.26
Weerrapporten 17 januari 19 uur:
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Barcelona
Berlijn
Boedapest
Bordeaux
Dublin
Frankfurt
Genève
Innsbruck onbew v
Istanbul hall bew. r
Klagenfurt mist v
Kopenhagen mistbanken i
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
München onbew
onbew.
half bew
half bew.
7 1.0
■14 0.0
-3 0.0
TelAviv half bew.
17 7 00
-5 -6 0.2
5 -7 00
ol 14 0 0.8
-3 -3 0.3
-2 -7 0.0
34 23 0.0
27 21 0.0
19 15 0.5
26 22 0.2
16 8 0.0
2 -3 0.0
w9 -14 -18 0.0
