Aan zieltjespikkerij doen ze in Antwerpen niet
Wetenschap Techniek
Snel onderzoek naar Japanse meteorieten
DONDERDAG 16 JANUAR11997
REDACTIE. SASKIA STOELINCA 023-5150265
Faculteit doceert grote wereldreligies naast elkaar
„Aan alle universiteiten wordt
godsdienst als wetenschap ge
doceerd en is het een onderdeel
van de theologische faculteit.
Faculteiten die op een of andere
manier betrokken zijn bij een
kerk of verbonden zijn met een
bepaalde levensbeschouwing.
Daar is op zich niets tegen.
Maar godsdienst als zodanig is
geen wetenschap, je kunt er
geen wetenschappelijk waarde
oordeel aan verbinden. Je kan
wél wetenschappelijk onder
zoek naar godsdiensten verrich
ten. Zo kun je religies in kaart
brengen, je kan hun inhoud, rol
en geschiedenis bestuderen. De
manier nu waarop in Antwer
pen vergelijkende godsdienst
wetenschappen wordt gedo
ceerd zou ik dan ook uniek voor
Europa en misschien zelfs voor
de rest van de wereld durven
noemen. En waarom dat daar
kan en bijvoorbeeld niet in Ne
derland is voor mij nog steeds
ondoorgrondelijk."
Jan Spema Weiland, de 71-jari-
ge emeritus hoogleraar in de
wijsgerige theologie (en oud
rector van de Rotterdamse Eras
mus Universiteit) is niet karig
met zijn waardering voor de Fa
culteit voor Vergelijkende Gods
dienstwetenschappen in Ant
werpen (FVG). Hijzelf is er lid
van het curatorium. „In België
noemen ze dat inrichtende
macht, maar ik heb geen macht
en wil er ook geen hebben.Hij
doceert er niet, maar heeft al
leen een adviserende functie.
„Een zinnige en eervolle op
dracht", zegt hij daar zelf over.
Anderen doceren wel in Ant
werpen en dat zijn christenen,
boeddhisten, moslims, joden,
humanisten, hindoes. Elke
godsdienst of levensbeschou
wing wordt onderwezen door
een belijder daarvan. Op die
manier komt de boodschap zo
zuiver en onbevooroordeeld
mogelijk over. Spema Weiland
zegt geen enkele faculteit te
kennen waar godsdiensten op
die manier worden onderwe
zen.
Bekeringsijver
FVG-rector dr. Chris Vonck en
faculteitsdecaan dr. Sh. Peel
verwijzen naar de statuten van
de FVG waarin uitdrukkelijk
vermeld staat „dat de Faculteit
voor Vergelijkende Godsdienst
wetenschappen nu en in de toe
komst op geen enkele manier
een bepaald doctrinair systeem
zal aanhangen. Voor alle leden
van de faculteit gelden in hun
onderlinge betrekkingen de
meest absolute tolerantie en
wederzijds respect". Dus geen
politieke propaganda of reli
gieuze bekeringsijver.
„Zieltjespikkerij zit erbij ons
dan ook nooit in", zegt Chris
Vonck. „Op de faculteit spreken
godsdiensten en levensbe
schouwingen alleen over en
voor zichzelf en niet over elkaar.
Laat de benaming 'vergelijken
de godsdienstwetenschappen'
niet misleidend zijn. In de FVG
worden de godsdiensten juist
niet met elkaar vergeleken. Het
zijn de studenten die in hun
eindwerk een vergelijking moe-
Aan de faculteit voor vergelijkende godsdienstwetenschappen in Antwerpen wordt elke godsdienst door een
belijder daarvan gedoceerd. Van links naar rechts rector Chris Vonde en de docenten Islam, Judaïsme en
Boeddhisme. foto gpd
ten maken tussen elementen of
begrippen in verschillende
godsdiensten en levensbe
schouwingen. Neem bijvoor
beeld het begrip 'salvation' of
heil; dat heeft een heel andere
betekenis in de christelijke ker
ken dan in het hindoeïsme. Je
kimt godsdiensten dus niet zo
maar vergelijken, want zij heb
ben elk een specifieke bood
schap.
Is dat geen koele en afstandelijke
benadering zonder eigen reli
gieuze bewogenheid en ga je de
eigen geloofsovertuiging niet zo
erg relativeren dat je op de duur
in niets meer gelooft?
Louise Van der Plas-Taal uit het
Brabantse Etten-Leur ontkent
dat ten stelligste. „Ik ben be
roepshalve lerares protestantse
godsdienst en ik volg wekelijks
gedurende een volle dag als
vrije studente de cursussen in
Antwerpen. Dat is een ontzet
tend boeiende ervaring en ik
kijk telkens weer naar die
maandag uit, want dat is mijn
vrije dag. Ik kom hier echt ver
rijkt uit en ik ben bewuster gaan
geloven."
„Want met de opperheerschap
pij van het verstand zijn wij het
gevoel voor religie een beetje
verloren. En dan is het een be
vrijdend gevoel, wanneer je gaat
ontdekken dat mensen uit zeer
uiteenlopende religies en le-
vensb eschouwingen allemaal
honger hebben naar spirituali
teit, ook bij mensen die allang
geloven. Die gaan vragen stellen
over hun eigen geloof."
„Ik wil de boodschap echter van
die mensen zelf horen en ik wil
geen boeddhisme of judaïsme
van een protestant of een ka
tholiek krijgen. Want wij den
ken ondanks alles toch nog al
tijd dat wij het grote gelijk heb
ben en dat wat wij zelf doen al
leen maar goed is. Misschien is
dat nog steeds een stukje zelf
bescherming."
Inlichtingen: Faculteit voor Vergelijkende
Godsdienstwetenschappen, Bist 164,2610
Wilrijk-Antwerpen, tel. 32 38 30 51 58, fax
32 38 25 26 73.
Op zoek naar sporen van micro-leven op planeet Mars
BEN APELDOORN
Japanse meteorietendeskundi
gen hebben bekendgemaakt dat
meer dan negenduizend meteo
rieten nader worden onder
zocht. De onderzoekers willen
een definitief antwoord vinden
op de vraag of er vroeger micro
leven op de planeet Mars heeft
bestaan. Tussen de meteorieten
waarover de Japanse onderzoe
kers beschikken, zitten er ten
minste twee die 'vrijwel zeker'
van Mars afkomstig zijn. In een
soortgelijke meteoriet vonden
Amerikaanse deskundigen afge
lopen zomer microscopisch
kleine, versteende resten die
voor fossielen van micro-orga
nismen werden aangezien.
Alle meteorieten zijn sinds de
jaren zestig gevonden op de uit
gestrekte ijsvlakten van Antarc
tica. Japanse onderzoekers wa
ren toen de eersten die ze bij
honderden vonden op het An
tarctische ijs. De meteorieten
zijn daar in de loop van tien- tot
honderdduizenden jaren naar
beneden gekomen en in de kilo
meters dikke ijslagen 'afgezon
ken'. Omdat het conserverende
ijs langzaam in beweging is,
voerde het de meteorieten mee.
Op bepaalde plaatsen, zoals bij
heuvel- en bergruggen van het
continent zelf, worden de ijs
massa's in hun beweging ge
stuit en komen de meteorieten
langzaam aan de oppervlakte.
In de loop van vele duizenden
jaren zijn op die plaatsen, tot
groot enthousiasme van de on
derzoekers, hele 'nesten' ont
staan. Te midden van de
sneeuwwitte massa's vallen de
meteorieten onmiddellijk op
door hun donkere, vaak roet
zwarte tint.
„Naar schatting hebben we er
nu zo'n 9.200 in ons bezit", zegt
Akira Shimoyama van de uni
versiteit van Tsukuba. „Maar de
helft ervan is nog niet eens on
derzocht, laat staan beschreven.
Tot dusverre ontbreekt ons
daarvoor gewoon de mankracht
en het geld."
Verandering
Daarin is nu verandering geko
men, nadat ruim een maand
geleden in Tokyo op het Japan
se Wetenschappelijk Instituut
voor Poolonderzoek een bijeen
komst plaatshad waar bijna
veertig geleerden zich bogen
over de vraag hoe men op zo
kort mogelijke termijn zicht kon
krijgen op de Japanse verzame
ling. Die vraag werd actueel na
dat Amerikaanse onderzoekers
in de van Mars afkomstige me
teoriet ALH84001 fossiele spo
ren van micro-organismen
meenden te hebben gevonden.
„Van twee weten we inmiddels
dat ze, gezien hun isotopen-sa
menstelling, zo goed als zeker
van Mars afkomstig moeten
zijn", legt Shimoyama uit.
„Maar statistisch gezien moeten
er nog meer schuil gaan in de
nog niet onderzochte en geclas
sificeerde, overige helft."
„De Amerikanen menen tien
Mars-meteorieten in hun An
tarctica-verzameling te hebben
en denken in één daarvan mi
cro-fossielen te hebben gevon
den. Onze verzameling van An
tarctische meteorieten is bijna
tweemaal zo groot als die van
hen. Het lijkt dus bijna logisch
dat zich daarin nog meer Mars
meteorieten bevinden dan de
twee die we nu hebben."
„Dit jaar, 1997, zullen we naar
verwachting nog zo'n twee- tot
drieduizend meteorieten vin
den op Antarctica", zegt Shi
moyama, „en dan is het toch
wel prettig dat we van wat wel
al hebben gevonden, een com
pleet beeld hebben.
Ook om die reden kwam de
Amerikaanse vondst van micro-
Een stuk van een gigantische ijzermeteoriet die op 12 februari 1947 in
sloeg in de wouden van het Oost-Siberische Sichote Alin-gebergte.
ioto gpd
organismen in 'hun' Mars-me
teoriet ALH84001 voor de Ja
panse meteorietendeskundigen
als een geschenk uit de hemel.
„Er was al een paar jaar geen
geld en mankracht meer voor
onderzoek van de rest van onze
meteorietenverzameling", zegt
Shimoyama, „maar formeel met
ingang van 1 januari hebben we
genoeg geld om drie onderzoe
kers voorlopig drie jaar lang met
deze materie bezig te houden."
OPGAVE
OPLOSSING
CRYPTOGRAM
Horizontaal:
1. Beschut door middel van een
tafellaken (6); 4. Zonder haar
scheiding van deze kousen (8);
6. Gehakt eten (3); 7. Zonder U
was deze plaats religieus (3); 9.
Assepoester maakte een slipper
tje (7); 11. Deze verblijven horen
verlept te zijn (5).
Verticaal:
1De Jan uit deze plaats kan op
vliegen! (4); 2. Je moet er slag
van hebben om 'nrte vinden (5);
3. Wier vindt men op deze plaats
•terug (4); 5. Tenslotte het snoep
goed van een bedremmeld per
soon (6); 6. Gebruikt voor een
aanslag op Frits (3); 8. Aflopend
gebouw (4); 10. Domoor met
domme jongen (3).
KRUISWOORDRAADSEL
soeplepel
toga-esla
ir-aal- fa
e-plato-r
ris-s-nis
-dal-oke-
pol-o-erg
a-model-e
al-ked-en
rede-eter
doorsnede
HEINZ
TOMPOES
Tom Poes en de Niks
Natuurlijk was heer Bommel niet de
enige die zich bezig hield met schil
derijen. In de oude buurt van Rom
meldam was bijvoorbeeld sinds kort
een kunsthandel gevestigd, die oude
meesters verhandelde. Deze nering
werd gedreven door twee zakenlie
den, die ten gevolge van de hoge be
lastingen in kommervolle omstan
digheden waren geraakt en die in de
kunst waren gegaan om hun kasmid
delen aan te vullen.
De oudste firmant, een zekere B. Su
per, was de gehele dag doende om
oude, waardeloze schilderstukken
van beroemde handtekeningen te
voorzien - en de andere reed langs de
hotels om toeristen in de aldus ont
stane meesterwerken te interesseren.
Maar ach, het viel niet mee.
„De verkoop gaat slecht, baas", sprak
de jongste firmant, in de namiddag
het onderstuk betredende. „In de
winter zijn er geen vreemdelingen en
dan zit de klad in de oude meesters."
„Je zult het nooit leren, Hiep", grom
de zijn compagnon. „De handteke
ningen zijn niet van echte te onder
scheiden, dat is zeker. Er moeten za
ken in zitten."
„Bah", hernam de ander moedeloos.
„De enige zaak die ik vandaag ge
daan heb is een knaak voor het pos
ten van een brief met een toto-for
mulier. Van die knecht van Bommel,
je weet wel."
„Huh?" vroeg Super bevreemd. „Wat
is dat voor onzin?"
„Ach", zei Hieper verontschuldigend,
„een knaak is beter dan niets, dacht
ik. En die bediende beweerde dat de
uitslagen goed waren omdat hij ze
uit de toekomst had, of zoiets. Je
kunt nooit weten, dacht ik..."
De oudste firmant spoelde zijn pen
seeltje zorgzaam uit en stond op.
„Toto-uitslagen uit de toekomst?"
gromde hij. „Laat zien!"
H
W
R
17 f v
h v-
L lagedml
-1000- Juchltó
19 temperatui
DOOR JAN VISSER
Vochtigere lucht, verdwijnende nachtelijke vorsten re
gen laten de ijsvloeren tijdens het weekeinde achteruit
gaan. Of de afbraak van het ijs na het weekeinde wordt
voortgezet is twijfelachtig want de temperaturen gaan
weer omlaag. Een depressie, aanstaande zondag nog bo
ven de Noordzee, maakt plaats voor een gebied van hoge
barometerstanden met het zwaartepunt boven het zui
den van Scandinavië. Tegelijkertijd ontstaat er boven
het zuiden van Frankrijk een lagedrukgebied. Deze ont
wikkeling heeft een noordoostelijke stroming tot gevolg
waarmee koudere lucht wordt aangevoerd.
In de nacht keert de vorst daardoor weer terug en ook
overdag lijkt het kwik zich richting het vriespunt te be
geven. Of de verkilling de aanzet wordt tot een nieuwe
vorstperiode is nog niet duidelijk temeer daar de atmos
feermodellen niet in overeenstemming zijn.
Het zonnige weer van de laatste dagen wordt ook vrijdag
nog geprolongeerd. Pas later op de dag komt er meer be
wolking en 's avonds zou daaruit wat regen kunnen val
len. Na opnieuw lichte vorst in de nacht stijgt de tempe
ratuur vrijdagmiddag tot een waarde van ongeveer 5 gra
den. De wind neemt toe tot matig uit het zuiden.
In de nacht van vrijdag op zaterdag vriest het niet meer
en kan er enige tijd regen vallen. De atmosfeer bleek
gisteren toch wat vochtiger te zijn dan de voorgaande
dagen. Daardoor werd het hogetemperatuurniveau van
dinsdag niet meer bereikt. Wel was het zwerk blauwer
omdat juist hogerop de lucht heel droog was. Ook de
condensatiesporen van vliegtuigen, beter bekend als
vliegtuigstrepen, verdampten op grote hoogte razend
snel terwijl dat op een lager niveau minder vlot verliep.
De maximumtemperaturen in westelijk Nederland lie
pen op tot 5-6 graden (Leiden 5,8, Bloemendaal aan
Zee 5,7 graad). De afgelopen nacht weer vorstig met mi
nima tot bijna-5 graden.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
donderdag.
Noorwegen:
Veel bewolking en af en
toe regen of sneeuw; van
daag vooral langs de west
kust, morgen ook elders.
In het noorden overdag
matige of strenge vorst. In
het zuiden vandaag maxi
ma van plus 2 graden bij
Oslo tot plus 6 bij Bergen;
daarna geleidelijk iets
kouder.
Zweden:
Vandaag vrijwel overal
droog en in het zuiden op
klaringen. Morgen bewolkt
en "hier en daar sneeuw,
mogelijk ook regen. In het
uiterste noorden aanhou
dend strenge vorst; in het
zuiden, maxima vandaag
iets boven en morgen iets
onder het vriespunt.
Denemarken:
Vandaag nog wat zon en
vrijwel overal droog. Morgen bewolkt en
mogelijk wat regen. Vandaag middag-
temperatuur nog ongeveer plus 4 gra
den; daarna geleidelijk iets kouder.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
In het zuidoosten vandaag kans op wat
zon. Verder bewolkt en vooral in het
westen en noorden perioden met regen.
Maxima uiteenlopend van 5 graden in
Engeland tot 10 in Ierland.
België en Luxemburg:
Vandaag nog wat zon. Morgen bewolkt
en tot de avond bijna overal droog. Mid
dagtemperatuur op veel plaatsen rond 5
graden; in de Ardennen hier en daar wat
lager.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Wolkenvelden en van het westen uit een
toenemende kans op regen. Vandaag
nog op de meeste plaatsen droog en in
het oosten hier en daar nog zon. Mid
dagtemperatuur uiteenlopend van 10
graden in het westen tot iets boven het
vriespunt in de Vogezen.
Portugal:
Wolkenvelden en enkele regen- en on
weersbuien. Morgen hier en daar ook
zon. Maximumtemperatuur aan zee rond
15 graden.
Madeira:
Half tot zwaar bewolkt en kans op een
enkele regen- of onweersbui. Middag-
temperatuur ongeveer 18 graden.
Spanje:
Wolkenvelden en af en toe (buiige) re
gen, mogelijk ook onweer. In het zuid
oosten vandaag kans op wat zon. Mid-
dagtemperatuur uiteenlopend van een
graad of 8'in het binnenland tot rond 18
aan de Costa's in het zuiden.
Canarische Eilanden:
Perioden met zon en vrijwel overal
droog. Middagtemperatuur ongeveer 22
graden.
Marokko:
Westkust: afwisselend zon en wolken
met vooral in het noorden kans op enke
le regen- of onweersbuien. Middagtem
peratuur tussen 15 en 20 graden.
Tunesië:
Flinke perioden met zon en op de mees
te plaatsen droog. Maxima rond 17 gra-
Zuid-Frankrijk:
Geleidelijk meer bewolking en morgen
vooral in het westen kans op wat regen;
vandaag in het oosten nog hier en daar
zon. Aan de Middellandse Zee een klei
ne kans op een bui. Middagtemperatuur
rond 10 graden; vandaag aan de voet
van de Pyreneeën hier en daar hogere
maxima. Temperatuur op 2000 meter in
de Pyreneeën rond het vriespunt, in de
Alpen enkele graden daaronder.
Mallorca en Ibiza:
Zonnige perioden en een kleine kans op
een (onweers)bui. Middagtemperatuur
ongeveer 14 graden.
Italië:
Rustig droog weer met flinke zonnige
perioden. Met name in de Po-vlakte
kans op mist. Middagtemperatuur uit
eenlopend van een graad of 5 in het
noorden tot 15 in het zuiden en op Sici
lië.
Corsica en Sardinië:
Flinke zonnige perioden en droog. Mid
dagtemperatuur rond 14 graden.
Malta:
Vrij zonnig en waarschijnlijk droog. Mid
dagtemperatuur ongeveer 15 graden.
Griekenland en Kreta:
Vrij zonnig en droog. Middagtempera
tuur meest tussen 10 en 15 graden.
Turkije en Cyprus:
Kusten: flinke perioden met zon en
droog. Afnemende wind. Middagtempe
ratuur uiteenlopend van 12 graden op
Dardanellen tot 18 op Cyprus.
Duitsland:
Rustig en droog weer. Verder flinke zon
nige perioden maar hier en daar ook
mist of laaghangende bewolking. Maxi
ma uiteenlopend van een graad of 5 in
het noorden tot rond het vriespunt in het
zuidoosten. Temperatuur op 1500 me
ter rond plus 3 graden.
Zwitserland:
In de bergen zonnig en zacht met tem
peratuur op 2000 meter iets boven het
vriespunt. In dalen en op de M
Hoogvlakte vaak mist of laaghare
bewolking met maxima rond of
ven 0 graden.
Oostenrijk:
Flink wat zon maar in de dalen kif
mist of laaghangende bewolkingi
Middagtemperatuur uiteenlopend
iets onder nul bij mist of bewolfe
plus 5 bij zon. Temperatuui
meter hoogte rond het vriespunt
Wolkenvelden en vrijwel overal d
Plaatselijk mist en met nan
ten ook hier en daar zon. Maxima
of net boven het vriespunt.
Tsjechië en Slowakije:
Zonnige perioden maar hier en das
mist of laaghangende bewolking.t
Temperatuur in de middag enkel-
den boven het vriespunt.
Hongarije:
Rustig en droog winterweer met:
toe zon. Maxima rond het vriespwt
VRIJDAG 17 JANUARI 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 08.40 Zon onder l
Maan op 12.45 Maanonderf
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 10.16 22.55 23.49 »f
Laag 05.45 18.26 05.26
Weerrapporten 16 januari 07 uur:
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Athene
Berlijn
Boedapest
Bordeaux
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Las Palmas
Lissabon
Locarno
Londen
half bew.
licht bew.
half bew.
ijzel
half bew.
half bew.
half bew.
licht bew.
half bew
licht bew.
Stockholm
Wa chau
Wenen
Zürich
Bangkok
Buenos Aires onbew.
Casablanca licht bew.
Johannesburg half bew.
Los Angeles onbew.
New Orleans onbew.
New York zwaar bev
Tel Aviv regen
Tokyo half bew,
Toronto
Vancouver onbew.
AIOAE! W/E A'EW'M MEtEóOAJ?
6IEVEEMS <S/EV KAT.'
