Voerlijn helpt vogels winter door
Regelen waterhuishouding cv-installatie bespaart gas
Consument
Buitenthermometer
Schuiflade voor droger
DINSDAG 14 JANUAR11997
REDACTIE: SASKIA STOELINCA 023-5150265
De Milieufederatie Groningen voert sa
men met het noordelijke energiebe
drijf EDON en de gëmeente Groningen
een proef uit om stookkosten te bespa
ren door een betere afstelling van de
centrale verwarming. Het experiment
heeft plaats bij honderdvijftig huizen.
De proef is een vervolg op een eerdere
test bij woningen in Delfzijl. Daar werd
het gasgebruik in een kleine woning
teruggebracht van 2.400 naar 1.200 ku
bieke meter per jaar en in een grote
woning zelfs van 4.000 naar 1.600 ku
bieke meter. Het comfort leed daar
niet onder. Het ging zelfs vooruit.
De besparing komt door het regelen
van de waterhuishouding van de in
stallatie. Dit heet in vaktermen water-
zijdig inregelen. Het warme water dat
van de cv-ketel naar de radiator gaat
zoekt de weg van de minste weerstand.
Het water zal de neiging hebben om de
radiator binnen te gaan die het dichtst
bij de cv-ketel staat. Deze radiatoren
stromen het gemakkelijkst door en
worden het warmst. Alle radiatoren
worden dan niet gelijkmatig verwarmd
en het komt voor dat sommige ruimtes
niet warm te stoken zijn terwijl het in
andere te warm is.
Dit kan niet verholpen worden door de
thermostaat op een andere tempera
tuur in te stellen, maar uitsluitend
door de centrale verwarming beter in
te regelen. Dat gebeurt door het instel
len van de grootte van het gat waar
door het water de radiatoren binnen
komt. Dit is geen eenvoudige klus en
vereist de kennis van de installateur.
Ervaringen met wel goed waterzijdig
inregelen leren dat soms wel vijftig
procent energie bespaard kan worden,
zo meent de milieufederatie.
De federatie heeft samen met het ener
giebedrijf ook een brochure geschre
ven over misverstanden rond het sto
ken op ijskoude dagen. Veel mensen
geloven dat het beter is alle ruimtes te
verwarmen of om alle deuren open te
laten, schrijft Peter van Pelt, energie-
medewerker van de Milieufederatie
Groningen in de brochure 'Energie be
sparen, geld verdienen'. De warmte
hangt dan in het huis en daardoor is
het 's ochtends sneller warm, is een
veel gehoorde redenering. Het gaat
hier echter om een misvatting. Het
beste is om alleen die ruimtes te ver
warmen waarin men die warmte nodig
heeft.
Veel mensen denken ook dat het beter
is het hele huis 's nachts op tempera
tuur te houden. De cv zou anders 's
morgens te hard moeten branden. De
Milieufederatie stelt hier tegenover dat
men toch aanmerkelijk minder gas
verbruikt indien men de thermostaat 's
nachts laag zet.
Vooral 's winters willen veel
mensen nog voor ze hun neus
buiten de deur steken, weten
hoe koud het is. De buitenther
mometer geeft het antwoord.
Als hij tenminste van binnenuit
is af te lezen en als hij op een
temperatuurneutraal punt is
opgehangen. Ideaal is uit de
zon en op enige afstand van het
(warme) venster. Er zijn nogal
wat onhandige en lelijke bui
tenmeters op de markt. Toon
baar en makkelijk afleesbaar is
de 'Raket' van Boersma Produc
ten uit Leeuwarden. Dit alumi
nium exemplaar is 47 cm hoog,
heeft een doorsnede van 5 cm
en is met een draaibare beugel
aan de muur te bevestigen. Te
koop bij ijzerwarenhandel en
doe-het-zelfeaken. Prijs 47,50
gulden.
Wasmachine in, wasma
chine uit, droger in, dro
ger uit: er wordt wat af-
gezeuld met de was en
meestal ook nog in een
zeer beperkte ruimte. De
Combirand met schuifla
de maakt dat werk een
stuk lichter. Het volgens
de fabrikant overal toe
pasbare tussenstuk is
met een paar schroeven
op het bovenblad van de
wasmachine te monte
ren. De wasdroger kan er
zo bovenop. Door de
vorm van de Combirand
is dat apparaat meteen
veilig gefixeerd. Dank zij
het gewicht van de dro
ger kan de schuiflade,
uitgerust met twee sterke
geleiders, een flink ge
wicht aan was hebben.
De Combirand is ver
krijgbaar bij witgoed-,
onderdelen- en ijzerwa-
renzaken en kost 139
gulden.
2
3
2
5
2
2
2
1
6
8
4
3
9
6
4
5
9
9
1
2
6
3
2
5
9
3
7
2
2
8
1
9
3
8
9
10
9
9
3
8
4
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
OPGAVE
OPLOSSING
SLEUTELWOORD
In sommige vakjes staat een ge
tal dat correspondeert met een
getal in de balk onderaan. De let
ters die ingevuld worden in de
vakjes met een getal, kunnen ook
op de balk worden ingevuld. Ver
ticaal vormen de letters in de
eerste en derde kolom ook een
woord. Hoe luidt het sleutel
woord?
Horizontaal:
1. vergezicht; 2. gemeentehuis;
3. zorg gevoelend; 4. aanslag op
erwten en rozen; 5. versiering; 6.
showroom; 7. gelijk; 8. aanstoot.
WOORDZOEKER
Overgebleven woord:
SCHARNIER
Wanneer het begint te vriezen, willen we
wel vogels voeren, maar dan alleen de leu
ke. Felgekleurde koolmeesjes, die zulke aar
dige acrobatische toeren uithalen, daar wil
len we wel pinda's voor rijgen en vetbollen
ophangen, maar gewone mussen en me
rels? Toch hebben ook die 'ordinaire' vogels
een beetje hulp in de winter hard nodig.
Wanneer Arend Mosterd zijn assortiment
vogelvoerspullen laat zien, komt er af en toe
de opmerking: 'Er kunnen toch geen merels
bij, hè? Want dan landt er zo'n merel en
dan is er ineens veel meer zaad weg.' Alleen
voor meesjes, daar komt het dan op neer.
Maar andere vogels hebben eveneens voer
nodig, ook al hangen ze er niet zo decora
tief bij."
Arend is mede-eigenaar van Het Esschert
Pesign in Deurningen. Dat bedrijf ontwerpt
zelf een vogelvoerlijn, die wordt verkocht in
diverse tuincentra in het hele land. Dit jaar
waren de huisjes, flessen met zaad, feeding
bells en andere attributen niet aan te sle
pen. „We hebben een appelhuisje in het as
sortiment. Heel simpel, vurenhout, gat in
het midden met een pin waar je een appel
in kunt prikken. Het heeft veel aandacht ge
had in het blad Seasons en het was niet aan
te slepen. Dat kwam door de simpelheid,
denk ik, en ook dat het nét even wat anders
is."
Vorig jaar was de feeding bell een abolute
hit: een terracotta klokje waarin een vetbol
droog hangt. „Het kan ook met een omge
keerd bloempotje, maar dit ziet er wel
mooier uit.Ook hier zijn de mezen weer
bevoorrecht, want het voer kan alleen al
buitelend worden gegeten. Datzelfde geldt
voor een hangende dennenappel die hele
maal is omgoten met vet - ook tussen de
schubben is van alles te pikken - en een
berkenstammetje waarin met vet en zaad
gevulde holten zitten.
Minder discrimerend is een glazen fles, die
omgekeerd in een houten houder hangt
met daaronder een voerplankje, dat gelei
delijk wordt gevuld. „Die dingen worden
voor ons in Polen gemaakt. Vandaar dat je
er vaak een lege wodkafles in ziet hangen."
Ook van de vogelvilla in Japanse stijl - met
zaadsilo in het midden - kunnen alle vogels
genieten.
Arend Mosterd zat als kind al aan de dijk
naar vogeltjes te turen. Bij het ontwerpen
luistert hij steeds goed naar deskundigen en
is hij vooral op zoek naar iets bijzonders.'
„Zo'n berken vogelhuisje, daar hoeven wij
niet mee aan te komen. Mensen willen iets
aparts, dat toch werkt. Natuurlijk kun je ap
pels gewoon aan een pin rijgen. Maar als je
er een vogeltje op maakt en een haak, zodat
de pin in de boom kan hangen, dan is het
veel leuker."
Al doende leert Mosterd. Zo werd de vogel-
zaadfles 'al pielend' steeds aangepast tot de
afstand tussen fles en plankje zodanig was
dat de zaadjes geleidelijk vrijkwamen. En
kwam ook het meetlint eraan te pas om uit
te vogelen hoe poot het gat in het appel
huisje moest zijn.
Een goede voertafel moet ten minste ander
halve meter hoog zijn, zodat er geen katten
bij kunnen. Een overdekt plaatsje is het
mooist, dan wordt het voer niet zo sloffig.
Voeren kan ook op de grond, maar dan is
het ook aantrekkelijk voor muizen en rat
ten. Een voerplank moet regelmatig worden
schoongemaakt, want via de uitwerpselen
kunnen vogels elkaar met ziekten besmet
ten.
HEINZ
SC-tS-A/ J-g M-/J g-g P-A-M
g-g-g-S-T g-V-g-N 1/-/-T-1.-A'
T-g-HH-g-/*/-Z f
V"vslil/,.
TOMPOES
Tom Poes en de Niks
Op weg naar Bommelstein ontmoet
te heer Bommel Wammes Waggel en
hij hield verrast de pas irï. ,,Ik moetje
juist hebben!" sprak hij. „Over dat
schilderstukje, je weet wel. Dat wil ik
kopen en daarom heb ik 25 florijnen
bij je neergelegd..." „Hihihi, 25 florij
nen!" riep de jonge kunstenaar. „Aan
m'n zolen, makker! Ik vraag er een
millioen voor!" Daar werd heer Ollie
even heel stil van. „Een mil-millioen?
prevelde hij toen onthutst. „Joost
zei datje die 25 te veel vond!" „Ja,
dat wel", gaf de ander toe. „Maar het
geld was gauw op. Wat mal, hè?" Hij
begon luid te giechelen en het viel
heer Bommel op, dat zijn adem naar
anijsmelk rook. „Wammes, je hebt
gedronken", sprak hij streng. „Ja",
zei de schilder bedarend. „Ik had
dorst, zodoende. Maar die 25 florij
nen waren niet zo veel als ik dacht;
daar kan een artist niet van drinken,
zie? En toen zei Terpen Tijn, dat ik
een millioen moest vragen en dat
vind ik wel een enig idee." „Maar dat
kan ik niet betalen!" riep heer Bom
mel ten einde raad. „Ik bedoel, ik kan
het wel natuurlijk - maar het is veel
te veel voor dat kladwerk..." „Nou,
dan niet, hè?" hernam Waggel goe
dig. Hij zette de pas er weer in en be
gaf zich met schommelende tred
naar Bommelstein. „Wacht even!"
riep heer Ollie. „Ik wil tot zaken ko
men, want ik moet dat schilderij
hebben, als je begrijpt wat ik Ijedoel.
Wat ga je doen?" „Ik ga mijn klad
werk terug halen", zei Wammes. „En
dan ga ik iemand zoeken, die het ko
pen wil. Want een schilder moet toch
ook leven? Zeg nou zelf!"
H
W
R
DOOR JAN VISSER
Het mooie weer maakte gisteren bij velen voorjaars-
gevoelens los. Na het koude en vooral de laatste tijd
uitgesproken sombere weer beleefden we namelijk
een onverwacht zonnige en zachte dag. Valkenburg
bij Leiden kwam zowaar op maximaal 8,4 graden,
Lisse 7,0 en Schiphol 6,7. Het koude zeewater
(watertemperatuur 3 graden) hield de kustgebieden
onder de 5 graden. Bloemendaal aan Zee bleef ste
ken op een maximumtemperatuur van 4,6 graden.
Het fraaie weer hadden we te danken aan een com
binatie van een zuidzuidwestenwind en een droge
en vooral hogerop warme atmosfeer. Onder regie
van een hogedrukgebied boven het midden van Eu
ropa houden deze gunstige weersomstandigheden
aan. Wel vindt er tijdens de nachtelijke uren een
sterk warmteverlies plaats met als gevolg lichte
vorst.
Tijdens de afgelopen nacht noteerde Valkenburg -
2,7 graden en Schiphol -1,7. Ook de komende nacht
weer lichte vorst. Bij meest zonnig weer lopen de
temperaturen morgen weer op tot boven het vries
punt maar met maximaal zo'n 4 graden zijn de tem
peraturen wat lager dan gisteren en vandaag.
De wind waait opnieuw uit zuidelijke richtingen en
is meest zwak. Op donderdag komt er geleidelijk
meer bewolking en vanaf vrijdag nemen de regen
kansen toe en verdwijnt de nachtelijke vorst. Oor
zaak is een depressie bij IJsland. Rond het lagedruk
gebied koelt de atmosfeer in het weekeinde weer af
waardoor de kans op winterse neerslag stijgt.
Een overgang naar een nieuwe vorstperiode is even
wel niet aan de orde. Het afgelopen jaar was voor
het eerst sedert 1987 een koud jaar. In De Bilt be
droeg het jaargemiddelde 8,6 graad tegen nonnaal
9,4. In Haarlem-West kwam de gemiddelde jaartem
peratuur uit op 9,3 tegen 11,1 in 1994 en 1995. War
me maanden in 1996 waren alleen april en augustus
en op bescheiden schaal juni en oktober.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
dinsdag.
Wisselvallig en perioden
met regen, vooral vandaag
ook sneeuw, in zuidelijke
binnenland droger en en
kele opklaringen, aanhou
dend veel wind. Lichte tot
matige vorst, in het zuiden
temperatuur 5 graden.
Morgen overal zachter.
In het zuiden vandaag en
kele opklaringen, morgen
toenemende kans op re
gen. In hét noorden beide
dagen van tijd tot tijd
sneeuw. Maxima van plus
3 in het zuiden tot ruim
10 graden vorst in
Lapland.
Denemarken:
Wolkenvelden, van tijd tot
tijd zon. Overwegend
droog. Middagtempera-
tuur rond 4 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Veel bewolking en vooral vandaag.in het
noorden en westen regen en veel wind.
In het zuiden en oosten droger en rusti
ger. Maxima van ongeveer 6 in de Mid
lands tot ruim 10 graden.
België en Luxemburg:
Wolkenvelden, ook geregeld zon. Vooral
in de nacht en ochtend nevel of mist.
Verder droog. Maxima van 5 in het
westen tot iets boven nul in de Arden-
Noord- en Midden-Frankrijk:
Rustig weer. Kans op nevel of mist. Ver
der flinke perioden met zon. Droog. Mor
gen in het westen wolken. Middagtem-
peratuur van 8 graden aan zee tot enke
le graden boven het vriespunt in het oos-
Portugal:
Droog en overwegend zonnig. Morgen
meer bewolking. Maximumtemperatuur
aan zee meest tussen 15 en 20 graden.
Madeira:
Half tot zwaar bewolkt en enkele fikse
buien, mogelijk met onweer. Geleidelijk
iets minder buiig. Middagtemperatuur
ongeveer 17 graden.
Spanje:
Perioden met zon. Van het zuidoosten
uit toenemende kans op een bui. Hier
en daar mist. Maxima ongeveer 9 in het
binnenland tot circa 17 graden aan de
zuidelijke kusten.
Canarische Eilanden:
Afwisselend zon en wolken. Van tijd tot
ti-jd enkele fikse regen- of onweersbuien.
Middagtemperatuur ongeveer 20 gra-
Marokko:
Westkust: in het noorden wat zon en
overwegend droog. Naar het zuiden toe
meer wolken eri vooral vandaag een en
kele bui, van tijd tot tijd veel wind. Mid
dagtemperatuur rond 20 graden.
Eerst nog enkele regen- en onweersbui
en. Morgen ook af en toe zon. Maxima
rond 18 graden.
Zuid-Frankrijk:
Flinke zonnige perioden en droog. Lo
kaal kans op mist. Maxima ongeveer 9
graden. Langs de Middellandse Zee en
bij Biaritzrond 14graden.
Mallorca en Ibiza:
Zonnige perioden, maar ook kans op een
enkele (onweers)bui. Middagtempera
tuur ongeveer 15 graden.
Italië:
Zonnige perioden en overwegend droog.
Wel kans op mist. Middagtemperatuur
uiteenlopend van 5 graden in het noor
den tot 15 in het zuiden.
Corsica en Sardinië:
Perioden met zon en meest droog. Mid
dagtemperatuur rond 14 graden.
Malta:
Geregeld zon en eerst nog een enkele
bui. Morgen meer zon en minder wind.
Middagtemperatuur ongeveer 15 gra-
Griekenlanden Kreta:
Vandaag wisselvallig met een aantal re-
gen- en onweersbuien, lokaal met veel
neerslag. Morgen minder buien en meer
zon. Van tijd tot tijd veel wind. Middag
temperatuur meest tussen 8 en 15 gra-
Turkije en Cyprus:
Kusten: vooral langs de zuidkust veel
bewolking en buien, soms met onweer.
Morgen van het westen uit meer zon.
Middagtemperatuur van 8 graden op de
Dardanellen tot 18 op Cyprus.
Duitsland:
Rustig weer. Perioden met zon maar af
en toe ook hardnekkige mist of laaghan
gende bewolking. Maxima oplopend
naar een graad of 5, in het zui.den en in
bewolkte gebieden rond het vriespunt.
Zwitserland:
Droog en vooral in het zuiden en in de
bergen zonnige perioden. In de dalen
veelal wolken. Maxima uiteenlopend van
iets onder nul in bewolkte gebiec
bijna plus 10 in het zuiden.
Oostenrijk:
Droog en flink wat zon, maar ir
bewolkt of nevelig. Maxima oplopi
plus 5 in de zonnige bergen. In
wolkt gebieden blijft het net vi
Polen:
Overwegend bewolkt en kans o;1
Plaatselijk mist. Maxima rond hei
Tsjechië en Slowakije:
Bewolkt en kans op mist,
droog. In wat hogere streken soil
zon. Middagtemperatuur rond ofn|
onder nul.
Hongarije:
Wolkenvelden en droog, soms 0'
Ie opklaringen. Maxima rond helS
WOENSDAG 15 JANUARI 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 08.41 Zon onder I
Maan op 11.45 Maan ondej
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 08.16 20.39 07.49 4
Laag 03.35 16.10 03.16
Weerrapporten 14 januari 07 uur:
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Vlissingen
Maastricht
Athene
Barcelona
Boedapest
Brussel
Cyprus
Dublin
Frankfurt
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Las Palmas
Lissabon
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Malta
München
Oslo
half bew.
Rome o
Split o
Stockholm o
Warschau z
Wenen n
Bangkok o
Buenos Aires o
Casablanca z
Johannesburg o
Los Angeles h
New Orleans o
New York o
Tel Aviv z
Tokyo
Toronto
Attractief en eenvoudig te maken: een krans van apenoten. De Vlaamse gaai doet er moeite
voor. Leuk om te zien. foto hans van weel
