'Het is me allemaal overkomen'
Fiscus wil meevliegen met KLM
I ST
ZATERDAG 11 JANUAR11997
Cor Bakker, de piano en het toeval
)t> eerste keer dat hij
Is begeleider van Paul
g Leeuw op televisie
grscheen, zaten zijn
uiers zich diep te
hamen. Hun jongen
gezelschap van die
ieLeeuw, van die
ttzooitrapper, van die
\ezerik! In huize
akker te Landsmeer
'ok een walm door de
deugdelijk
grvonnde sfeer. Dat
or pianist geworden
«s, nou ja. Maar dat
it er dan van komen
loest Cor Bakker zelf
cht die herinnering
jna vertederd weg.
\ch, het was
ftuurlijk allemaal
itzettend wennen
oor mijn vaderen
veder. Wat wil je,
ik. Bij mij thuis werd
iet aan muziek
'daan, het ging er ook
ooit over literatuur.
'IB133
Cor Bakken „Ik ben als kind ontzettend diep geraakt door de piano. Dat is alles." Foto cpd
Inmiddels stralen de ouders van Cor
Bakker van trots. Ze kennen de kwalifi
caties die 'de rest' van Nederland hun
zoon geeft. Zo'n aardige verschijning, die
Cor, nog steeds een gewone jongen zonder
allures, een fris hoofd, een proper voorko
men en pianospelen dat-ie kan!
In de door ruim Westfries polderlandschap
omgevén woning lacht Cor Bakker nog even
door over 'de geliefdste schoonzoon van Ne
derland' en dergelijke typeringen.
Allemaal flauwekul, besluit hij. In dit land
wordt er al snel overdreven als een eenmaal
in de schijnwerpers gekomen redelijk aardig
mens gewoon een redelijk aardig mens blijft.
„Wat zou er aan mij voor bijzonders zijn?",
vraagt Bakker zich af. „Ik ben als kind ontzet
tend diep geraakt door de piano, ik heb een
soort verliefdheid met dat instrument gekre
gen. Dat is alles."
Dat eerste contact met de piano was op de
lagere school. „Ik was tien of elf jaar en in de
klas stond een piano. Zo'n echte ouwe, valse
rotpiano, waarop mijn erg aardige onderwij
zer heel slecht Für Élise speelde. Niettemin
sloeg de vonk over. Ben ik zelf gaan zitten
klooien op die piano. Lekker was dat, je hoeft
immers zelf geen klank te maken op zo'n in
strument, het is alleen maar een kwestie van
aanslaan."
Op een ouderavond stelde de onderwijzer
vader Éakker voor om kleine Cor op pianoles
te doen. Vader zei nee. Cor was immers geen
doorzettertje. Hij had nog nooit iets afge
maakt. Dan was het postzegels sparen, dan
weer sigarenbandjes, allemaal bevliegingen.
Melodica
De onderwijzer zocht een compromis in de
vorm van een Melodica, een van pianotoet-
sen voorzien blaasinstrumentje. „Nou, die
Melodia kreeg ik", kijkt Cor Bakker terug.
„Met ook een slangetje eraan, zodat je ook
op afstand kon blazen. Liet ik dus wel mijn
moeder blazen. Zat dat mens d'r best te doen
om mij te laten spelen en dan werd ik boos
dat ze voor mij op de verkeerde momenten
ademhaalde."
Minutieus vertelt Cor Bakker wat er na de
lagere school allemaal gebeurde. Eigenlijk
ongevraagd, of het zonder meer bij een inter
view hoort, dat verleden. Maar het is voor
hem vanzelfsprekend om alles wat er aan zijn
heden voorafging nog even op te diepen.
Omdat de Cor Bakker van nu zich nog steeds
verbaast over hoe het allemaal zo kon lopen.
„Ik zat in een bootje dat met de stroom mee
ging", zegt hij ergens in het gesprek. Maar
het kostte toch een hoop geplons eer hij in
Uiteindelijk wilde vader Bakker wel inzien
dat de Melodica toch z'n beperkingen had.
Hij beloofde zijn zoon een studeerpiano,
maar dan moest er wel zonder mankeren les
worden genomen. „Maar na drie maanden
had ik het wel gezien", zegt Bakker. „Nee,
niet met die piano, maar met de lessen. So
natines van Clementi en zo, dat werk, terwijl
ik heel iets anders wilde. Louis van Dijk, dat
was mijn grote held. Die zat ik muziekfone-
tisch na te spelen, noot voor noot. Dat is een
lange weg, maar het is wel een manier om
die muziek te leren begrijpen."
Op de havo bracht Cor Bakker intussen
niet zo'n gelukkige tijd door. „Verschrikkelijk
vond ik het. In negentig procent van wat ik
moest doen, had ik geen zin. Godzijdank had
ik een goede muziekleraar. Die man was
weliswaar een beetje wereldvreemd, maar
wat maakt dat uit voor iemand die intens
met zijn vak bezig is. Hij kwam met dingen
die ik nog nooit gehoord en gezien had. Zoals
een videoband met zangeres Cleo Laine,
waarop je precies kon zien hoe nauwkeurig
het contact tussen haar en de haar begelei
dende pianist verliep. Prachtig vond ik dat."
Ballet
Cor Bakker was vijftien toen die muziekleraar
hem adviseerde ballet te gaan begeleiden.
„Dat was weer zo'n toevalligheid. Ik had er
natuurlijk nooit aan gedacht pianist bij ballet
te gaan zitten wezen. Het gebeurde echter
wel. Improviseren bij oefeningen van Scapi-
no. Bij kleine kinderen, die bijvoorbeeld een
snijboon, een tomaat of een banaan dienden
voor te stellen en dan weer bij ouderen, die
puur met technische oefeningen bezig wa
ren. Om het allemaal fris te houden, ging ik
dat langzamerhand in alle twaalf toonsoorten
doen. Zes jaar heb ik dat werk gedaan. Nooit
spijt van gehad."
Cor Bakker, die 'zijn vingers aflikte' bij tele
visie-uitzendingen waaraan het Metropole
Orkest meewerkte en 'kwijlend' naar pro
gramma's als 'Music all in' keek, zat intussen
nog wel steeds op de middelbare school. Dat
pianospelen ook zijn beroep zou kunnen
worden, wilde moeilijk tot hem doordringen.
„Ondanks dat de piano alles voor me was,
had ik blijkbaar toch een schop onder m'n
kont nodig. 'Wiens oordeel stel je op prijs?',
vroeg mijn muziekleraar. Nou, natuurlijk van
Louis van Dijk. Daar moest ik dan dus naar
toe. Louis heeft me een hele middag bijzon
der aardig ontvangen. Ik was zeventien. Tril
lend van de zenuwen speelde ik van alles en
nog wat. En Louis zat daar maar. Met z'n
handen voor z'n gezicht. En zei uiteindelijk:
'Cor, je bent het doodtrappen niet waard als
je niet het vak in gaat'. Ik dacht dat ik de he
mel hoorde spreken."
In bed
Het Sweelinck Conservatorium in Amster
dam. Na de havo de absolute zaligheid voor
Bakker. „Alleen al de gehoortraining! Als kind
had ik dat al gedaan, stiekem in bed. Luister
de ik onder de dekens naar de radio, naar
muziekprogramma's en probeerde ik al flui
tend de akkoorden te onderscheiden. Mijn
moeder begreep er niks van. 'Jongen ga toch
slapen, morgen is er weer een hele nieuwe
dag', riep ze dan."
Het afstuderen bleek een fluitje van een
cent. „Behalve het getuigschrift voor doce
rend musicus, gaven ze me er ook maar
meteen het solistendiploma bij en dat alles
bovendien cum laude. Dat laatste vond ik wel
erg veel eer. Maar dat was. zeiden ze, omdat
ik het maximale uit de opleiding gehaald zou
hebben en bovendien gaf dat cum laude kans
op een beurs voor het buitenland.
Dat trof. Want boven zijn held Louis van
Dijk had Cor zich inmiddels ook nog een
idool geschapen: de Amerikaanse componist
en pianist Clare Fischer. Hij schreef hem, of
hij naar Amerika kon komen. „Het duurde
ruim drie maanden eer ik eindelijk antwoord
kreeg. Hij had het helaas erg druk gehad,
maar nu was ik van harte welkom. Het werd
de meest indrukwekkende periode van mijn
leven. Wat die man me niet allemaal verteld
heeft. Hij heeft zó'n overzicht, dat ik het nog
steeds niet allemaal kan bevatten. Heus, ook
al ben ik tot mijn negentigste bezig met wat
Fischer allemaal weet en kan, dan kom ik nog
maar nauwelijks in zijn buurt.
Etalage
Dat hij verder zou gaan in de lichte muziek
was zonneklaar. „Tja, wat had ik, Cor Bakker
uit Landsmeer, nog kunnen toevoegen aan
de klassieke muziek. Niets, dacht ik, hele
maal niets."
Zijn bootje voer via het cabaret. Hij bege
leidde Jenny Arean, Marjol Flore, Frans Mul
der en Sylvia Alberts, werkte mee aan het
programma 'Podium van de lichte muziek'
en gaf les op de Kleinkunstacademie. „Het
waren een soort etalages waarin ik zat te spe
len. En het werd blijkbaar een heel grote eta
lage toen ik zes jaar geleden bij Paul de
Leeuw begon."
Vader en moeder Bakker zagen daar dus
niets in („Koot en Bie gingen al uit bij ons
thuis, laat staan Paul de Leeuw"), maar ook
collega's kwamen waarschuwend bij hem
langs: 'Kijk uit hoor met De Leeuw, die is
slecht voor je naam'."
Cor Bakker zelf zag geen problemen. „Ik
vond het leuk, ik zat me kostelijk te amuse
ren. En dat ik naast Paul het keurige-jongeni-
mago kreeg, dat ik me er tegenover zijn ver
bale geweld toch altijd wel wist uit te redden,
was weer toeval. Er is nooit een slimme regis
seur geweest, of een handige vormgever, die
dat op die manier in het pak gestoken heeft.
Het ging zoals het ging."
De sympathie die het grote publiek voor
Cor Baldcer ontwikkelde, bracht zijn carrièrre
in een stroomversnelling. Een eigen radio
programma ('Music minded') en inmiddels
ook een eigen tv-programma ('Cor Co',
volgend seizoen komt er een nieuwe reeks)
bij de TROS, een concertserie met Louis van
Dijk, een eigen combo, een eigen orkest, een
cd als opmaat voor een serie van vijf - het is
Cor Bakker voor en Cor Bakker na, tegen
woordig.
Rimpel
Als de vraag opkomt of er in het Metropole
Orkest, aan welke unieke Nederlandse for
matie Bakker sinds 1989 verbonden is, ook zo
uitbundig wordt gereageerd op al dat succes,
stokt het gesprek even. Voor het eerst. Cor
Bakker denkt na. Hij weegt zijn woorden,
zegt: „Ik heb me van tevoren gerealiseerd dat
er altijd mensen zullen zijn die je iets niet
gunnen. Precies zoals ik het verwachtte is het
ook gebeurd. Zo'n orkest is tenslotte een
dorp. Daarin wordt veel gekonkeld en gerod
deld, alle collega's die wel van harte met je
meeleven niet te na gesproken. In het begin
trok ik me diverse opmerkingen nogal aan.
Nu ben ik, denk ik, wat harder geworden.
Want al heb ik nog maar een kwart contract
bij het orkest, dat wil ik wél houden. Tenslot
te vind ik het heerlijk om in het Metropole te
zitten. De binding met het orkest is nog even
groot als vroeger. Ik blijf het een ongekende
kick vinden als bijvoorbeeld die massale,
warme deken van strijkers over je komt. Die
bundeling van energie is met niets te vergelij
ken."
Razend druk heeft hij het tegenwoordig,
maar Cor Bakker zit er uiterst ontspannen
bij. „Over muziek ouwehoeren is toch het
mooiste wat er is. Mijn eerste solo-cd zou té
commercieel geworden zijn. Begrijp ik niet.
Het is een redelijk commerciële cd en daar
mee bedoel ik dat-ie breed is opgezet. En
over ieder stuk dat er op staat heb ik ontzet
tend nagedacht."
De cd gaat de speler in en door de werkka
mer klinkt Bakkers versie van 'Telkens weer',
een liedje (muziek Ruud Bos, tekst Friso Wie-
gersma) dat volgens hem 'een wéreldhit ge
worden zou zijn als het niet in Nederland
was gemaakt maar in Amerika'.
Tijdens het luisteren, geeft hij een oor-ge-
tuigeverslag. Dat gaat ongeveer zo: „In-
trootje, duidelijk het thema neerzetten, alsof
het een klassiek stukje is, ik heb erg over de
stemvoering via het pedaal nagedacht, nog
£en keer het thema, maar dan solerend, niet
te lang, hoor je. anders wordt het gedreutel,
komen we bij de brug, een beetje Morricone-
achtig, wordt het wel weer tijd voor het the
ma, maar anders, gaan we de tunnel in, weer
zoeken wat je met de muziek komt doen,
einde van de tunnel in zicht, hè, hè, we zien
weer licht, er is weer symmetrie, het introotje
terug en het verhaaltje afmaken. Hoor je, ik
doe niet zomaar wat.
Onder anderen Toots Thielemans is als
gast te beluisteren op Bakkers eerste cd. De
Belgische mondharmonicavirtuoos die Cor
een dikke strot van ontroering bezorgde toen
Paul de Leeuw hem onverwachts, als 'ca
deau' voor zijn pianist, de uitzending liet bin
nenwandelen. Toots is een onvergelijkbaar
goede muzikant. Hij had overigens geen tijd
om voor de opnamen van mijn cd naar de
studio te komen. Zijn we dus naar hem ge
gaan. Met de band al grotendeels klaar. Thuis
heeft Toots, met koptelefoon op, liggend op
de bank zijn bijdrage ingespeeld. Heel ont
spannen, heel ongelooflijk, het is zo heerlijk
dat die man nu op mijn plaatje staat."
Aspirientjes
Dat zijn cd 'te commercieel' wordt genoemd,
zit hem toch nog even dwars. „Op deze eer
ste cd heb ik geprobeerd een paar aspi
rientjes tussen de snoepjes te stoppen. Op de
volgende cd's zullen het gaandeweg meer as
pirientjes en minder snoepjes worden. Ik
probeer op een goede manier prettige mu
ziek te maken. Zoals onder meer ook in de
concertserie met Louis van Dijk. Louis stu
deert nog steeds keihard, nog stééds. Ik hoop
dat ik dat enthousiasme ook nog kan opbren
gen als ik zo oud ben."
„En wie heeft er nou gelijk? De pure jazz
mensen die in de BIM-kelder depressief zit
ten te wezen, of muzikanten zoals Louis en
misschien ook ik? Er wordt ook gezegd dat ik
bepaald niet vies van geld verdienen ben.
Nee, daar ben ik niet vies van. Wie dat wel is,
is een vijand van zichzelf. Ik vind het lekker
in een mooi huis te wonen en in een mooie
auto te rijden. Dat kan niemand me verwij
ten. Want gelukkig kan ik mezelf nog steeds
aankijken in de spiegel. Dan zie ik een muzi
kant, die het voorrecht heeft gehad, dat er
mensen in zijn leven zijn geweest die hem in
het goede bootje hebben geholpen."
Cor Bakker en Louis van Dijk, zittend, vormden samen met Edwin Corzi-
lius en Frits Landesbergen de 'Sultans of Swing'. Van Dijk bracht Bakker
ertoe 'beroeps' te worden. Foto opd
De fiscus ziet het (bijna-) gratis vliegen
als loon in natura en gaat dat belas
ten. Het is echter nog volstrekt on
duidelijk hoe hoog de heffing zal zijn. De fiscus
spreekt over de waarde van het ticket in het eco
nomisch verkeer als maatstaf. Maar wat is de
exacte waarde van een ticket wanneer je soms da
gen moet wachten voordat je een keer meekunt?
Als dat op Schiphol gebeurt, kun je 's avonds weer
naar huis. In het buitenland komen de. extra kos
ten geheel voor rekening van de werknemer.
Dat kan oplopen. Vliegersvoorzitter Benno Bak
steen kan erover meepraten. Vier dagen en nach
ten moest hij met zijn gezin in Curasao wachten
voor er plek was in het toestel naar Nederland.
Dat kostte handen vol geld aan hotelrekeningen,
maaltijden, etc. Zijn die extra kosten straks dan af
trekbaar voor de belasting, vraagt hij zich af. Bak
steen meent dat de economische waarde van een
IPB-ticket overeenkomt met de prijs die de KLM
de werknemers berekent, zo'n vijf procent van het
hoogste economy class tarief.
Omdat de vliegtuigen tegenwoordig bomvol zit
ten, wordt het IPB-en steeds minder aantrekkelijk.
Achteraf bekeken had Baksteen beter een goedko
pe charter kunnen boeken. Dan was hij minder
geld kwijt geweest en was hij bovendien verzekerd
geweest van een plaats aan boord van het vlieg
tuig. En dan is Baksteen nog captain met meer
dan acht dienstjaren. Dat geeft bepaalde voor
rechten. Baksteen, de meeste van zijn collega's en
het management krijgen voorrang op vliegtuig
Stewardess Marjolein en vriend Rob doen hetzo'n nvaalf keer per jaar. Lekker weg, voor een grijpsmiver
de wereld rond. Even een weekendje winkelen in New York, een duik nemen bij de Malediven, op safari in
Kenya, de Chinese Muur beklimmen. Of gewoon heerlijk in Zwitserland de pistes afzeilen. Het kan
allemaal dankzij de KLM. Als er tenminste nog stoelen vrij zijn aan boord van het vliegtiug. IPB-en, heet 't
in het jargon: Indien plaats beschikbaar. Marjolein en met haar veel andere personeelsleden van de KLM
maken er gretig gebruik van. Zolang het nog kan dan. Want de fiscus gooit misschien roet in het eten.
monteurs of bagage-afhandelaars. Als er een be
perkt aantal stoelen vrij is, gaat een captain met
zijn vrouw en drie kinderen voor de grondwerk-
tuigkundige met twintig dienstjaren.
Dat zet kwaad bloed bij het voetvolk, dat toch al
van mening is dat piloten een vorstelijke beloning
ontvangen voor een luizenbaantje. Reden waarom
de officiële KLM-woordvoerster uiterst terughou
dend is wanneer gevraagd wordt naar de ins en
outs van de IPB-regeling. „Dat is een zaak tussen
de KLM en het personeel", antwoordt zij bits.
„Het is een gunst van de werkgever aan de werk
nemer. Op basis van senioriteit (het aantal dienst
jaren, red.) en rang of positie. Meer valt er niet
over te zeggen."
De regeling beslaat overigens zo'n 27 pagina's
tekst. Daar staan de leukste dingen in te lezen, die
zo lijken overgenomen uit het handboek van de
beginnende BVD-spion: „IPB-reizigers moeten
zich correct kleden overeenkomstig de daarvoor
gestelde regels en zich hoffelijk gedragen. Zij die
nen zeer voorzichtig te zijn met het voeren van
gesprekken, vooral betreffende de luchtvaart in
het algemeen en de KLM in het bijzonder."
Corrie, vrouw van een technicus bij de KLM,
zelf werkzaam in een Haarlemse bedrijfskantine,
weet daaraan toe te voegen dat het strikt verbo
den is je tegenover andere passagiers als KLM-er
bekend te maken. Blijkbaar- vindt de zakenman
die net drie mille voor zijn business class stoel
heeft betaald 't niet leuk om te horen dat zijn
buurman voor acht tientjes dezelfde behandeling
krijgt.
Overigens maken lang niet alle KLM-ers gebruik
van de regeling. Volgens José Smeets van de Ver-
voersbond FNV is het vooral het vliegend perso
neel dat veel op pad gaat. En dan voornamelijk
vrijgezellen of jonge stellen zonder kinderen.
„Voor veel KLM-ers valt het IPB-vliegen toch duur
uit. Je moet je eigen hotel-, verblijfs- en vervoers
kosten betalen. Dan is een paar weken op de cam
ping in Nederland toch een stuk goedkoper."
De KLM wil niet zeggen hoeveel IPB-reizen op
jaarbasis worden gemaakt. Maar het moeten er
ondanks alle 'nadelen' die er blijkbaar aan ver
bonden zijn, tienduizenden zijn. Zo moest de
KLM ooit een extra toestel naar Singapore sturen
om daar zo'n honderd medewerkers en familiele
den op te halen die gewoon niet wegkwamen om
dat de lijnvliegtuigen vol zaten met betalende pas
sagiers. In het hoogseizoen is het helemaal moei
lijk om weg te komen. Maar cabinepersoneel en
vliegers kennen vaak de bezettingsgraad op de
vluchten. Skiën hoeft natuurlijk niet per se in Oos
tenrijk. Je kunt ook naar Colorado in de VS of Van
couver in Canada gaan. Bestemmingen die in de
winter toch niet zo goed lopen. Wegkomen kun je
altijd, als je tenminste niet aan schoolvakanties
gebonden bent
Tal van KLM-ers in lagere salarisschalen zien de
IPB-regeling overigens als een verworven recht.
Zij accepteren naar hun gevoel een laag salaris,
omdat daar in de vorm van 'goedkoop reizen' veel
tegenover staat. Het verklaart de ongewoon hefti
ge tegenstand van veel KLM-ers tegen de verzelf
standiging van hun bedrijfsonderdeel. Deson
danks is het IPB-en in de ogen van de vakbonden
en de KLM een gunst. Het wordt ook bewust bui
ten de CAO-onderhandelingen gehouden. Als de
KLM wil, kan ze morgen de IPB-regeling opheffen.
Misschien wel zo verstandig gezien alle kritiek op
de regeling.
Hoe de fiscus de naheffing op de gebruikte tic
kets gaat innen, is nog onderwerp van gesprek.
Vermoedelijk wordt de KLM aangeslagen en moet
zij zelf weten of zij de heffing aftrekt van het loon
van de individuele werknemer. In alle gevallen is
er sprake van een hoop extra administratieve
rompslomp en kosten. En daar wil de luchtvaart
maatschappij in deze tijd van tegenvallende op
brengsten juist vanaf.
