rHF\ m..
Denksport
7
ÏRDAG 11 JANUAR11997
\{-~
rpGE
Ad Oskam
jerantwoord uitbieden van een slem of een
jhe geeft altijd een bevredigend gevoel, maar
kien is het maken van een bijna onmaak-
tontract met de onvrijwillige hulp van de te-
s Trtij wel het mooiste in bridge. Dit was zo'n
ïrnieeld uit de Olympiade van vorig jaar:
West
Oost
HVB10965
Nas de gever en allen waren kwetsbaar. Oost
I het bieden met 1 ha; Zuid pas; West 1 sch;
12 ru. En Oost besloot het bieden met 4 ha.
jcvvam braaf uit met ru 8. In West werd de 9
jrgjl en Noord maakte de 10. Na ruitenaas
i een kleine ruiten. Hoe moet de leider het
ispelen? De leider heeft 10 slagen als Noord
'fenheer heeft en hij twee keer in klaveren
(lijden. Het vervelende is, dat de blinde maar
bereikt kan worden met hartenaas. De
gaat als volgt te werk: De derde ruiten werd
getroefd. Daarna speelde hij hartenheer en
laas. Dit was de enige mogelijkheid om de
1 ^{en te snijden en die zat goed! De leider
le de 10, maar Noord dekte de 10 wijselijk
ïoe verder? In zulk soort situaties is het ver-
|g om maar eens alle troeven uit te spelen,
jl had niet zoveel problemen met het afgooi-
oord had meer moeite. Hij kon wel al zijn
fuitens afgooien, omdat West toch niet meer
ag kon komen, maar op het laatst had ieder-
maar drie kaarten over. Noord kon kiezen
ie slechte routes, die Oost allemaal aan het
iet hielpen. Hij kon nog een kleine klaveren
Bjlien, maar dan sloeg de leider het aas, waar-
m\ de heer mo'est vallen. Hij kon ook de heer
(houden, maar dan hield hij alleen schop-
is nog over. Aan slag met schoppenaas,
hij alsnog twee klaverenslagen komen
en. Of hij kon schoppenaas weggooien.
speelde de leider gewoon schoppen en
hoppenvrouw van de blinde maalde de
i slag. Dit was het hele spel:
atu
w 4-
kon het niet helpen. Hij behield schoppen-
werd ingegooid. Ook het volgende spel uit
orompiade werd zo afgespeeld door de Russi-
1. Fames:
West
Oost
AV109874
*63
tas de gever en allen kwetsbaar. Bij het bie-
idden NZ steeds gepast. West opende met 1
pst 2 kl; West 2 ha; Oost 3 kl (niet-forcing);
"1 ha; Oost 4 ha. Dat was het scherpe eind-
jct. Noord startte met troefvrouw, kennelijk
3e1igleton en waarschijnlijk zit Noord goed in
len tegen. De leider kan proberen om de
tens in te troeven, maar Zuid zal al gauw
leven en bovendien moet West steeds weer
ig zien te komen. Daarom nam Oost met de
speelde in slag 2 ruiten. Zuid nam meteen
Ook Zuid speelde troef na voor de 7.
bekende niet meer. In de eerste klaveren-
Irscheen meteen de heer bij Noord. Klave-
iw en een afgetroefde klaveren zorgden
lier vrije klaverens. Schoppenaas werd ge-
door een afgetroefde schoppen, waarbij in
8e vrouw viel. Klaveren na werd getroefd
id en overgetroefd.
te tellen. Zuid had vier troeven en drie
ins. De troefuitkomst en het spelen van de
>ens maakt het waarschijnlijk, dat Zuid
hoppens heeft gehad. De leider had nu
ichtige optie om het contract safe te ma-
roef 2 na bracht Zuid aan slag, die alleen
jitens over had. De tegenpartij moest Oost
jiitenvrouw aan slag brengen, die de vrije
*)ns kon incasseren, de steppingstone. Dit
potspel: H9743
w 4
8 het laatste spel uit de le divisie had de lei-
nunicatie-problemen.
West Oost
i AHV2 *63
t B75 V H 9 6 3 2
-AH72 «84
V 7 - A 10 8 5
iden zonder interventie van NZ was kort:
lende met 1 ru; Oost 1 ha; West 1 sch; Oost
Test 3 SA. Zuid kwam uit met kl 2, waar-
jk een vijfkaart. Noord speelde de heer en
er liet Noord die slag. Noord kwam echter
rn terug voor de vrouw. Op de eerste har-
legde Noord de 10, die de leider liet hou-
loord kwam met ruitenvrouw terug, die
lam. De volgende hartenbeslissing is cru-
let lijkt er op, dat Noord V10, AIO of AV10
ehad. Daarom moet nu opnieuw een kleine
worden gespeeld. Bij Noord verscheen de
en de heer werd met het aas door Zuid ge-
i. Zuid kwam met schoppen terug,
rom geen ruiten? Hoe moet het spel nu nog
kt worden? De blinde heeft wel vrije kaar
aar die heeft geen aankomer meer. Op har-
r gooide Noord een ruiten weg. De enige
is de stepping stone. Het ziet er naar uit,
id maar één ruiten heeft gehad. Dan zijn de
uten uit te tellen. Noord heeft 6 ruitens, 2
s, 2 klaverens en dus maar drie schoppens
■De leider vermeed het spelen van de twee-
Pen (want dan gooit Zuid een schoppen af)
cht, na de schoppenhonneurs te hebben
>seerd, Zuid met schoppen aan slag. Die
een nog klaverens over en moest Oost de
n de slagen komen brengen. Het contract
A werd net gemaakt, want dit was het spel:
1074
A H V 2
B75
AH72
«07
W «l"1
PUZZEL
S' r r jj1 r
16 17 Hl 19 B|IÏ 21
22 gnHHraHffiï23
25 26 |SB27 28 T^H29
31 n*32 33 BH
HHRSsgnHI
3^^^H39
42 43 ÉHr* 45 ■■46 47
48 mnp
51 52jBHi53
57 59 fflPB
60 1 !6l"
Nummer2
Horizontaal: 1. vrouwelijk beroep; 5. elke
keer; 10. doortochtgeld; 11. scheepstouw; 12.
nummer; 14. opstandeling; 16. draaikolk; 18.
deel van de vinger; 20. deel van het lichaam;
22. moment; 23. Trans-Europa-express; 24.
jonge hond; 25. loven; 27. zoutoplossing; 29.
toespraak; 30. elk; 32. achteraf; 34. hoogste
punt; 35. woonboot; 37. appelsoort; 39. frisse
wind; 42. edelstand; 44. sierheester; 46. vulka
nisch gesteente; 48. loterijbriefje; 49. rond
voorwerp; 50. bekeuring; 51. slaginstrument;
53. doopvader; 55. Europeaan; 56. androïde;
58. lijst; 60. vordering; 61. bitter vocht; 62.
hoenderachtige vogel; 63. telwoord.
Verticaal: 1. klodder; 2. beroemdheid; 3.
voorzetsel; 4. geestdrift; 6. insekteneter; 7.
koeiemaag; 8. smalle opening; 9. kort baard
haar; 12. ingedikt sap; 13. achteraf; 14. werke
lijk; 15. draver; 17. lof; 19. dwaas; 21. inhouds
maat; 26. stekelige plant; 27. specerij; 28.
schoeisel; 29. deugniet; 31. Spaanse eretitel;
33. vlekkenwater; 36. houtzaagmolen; 37. le
raar in de welsprekendheid; 38. autonome
provincie van China; 39. belemmering; 40.
bontsoort; 41. chemisch element; 43. droog;
45. been; 47. gevuld; 52. veengrond; 53. hou
ding; 54. bevlieging; 55. hoop; 57. ijzeren
mondstuk; 59. jongensnaam.
Welke twee woorden worden gevormd door
de letters in de volgende vakjes: 1 30 60
63 6 46 9 34 17 25 18 en 12 37
30 16 43 53 35 31.
Oplossing
nummer 1
De twee woorden van de opga
ve van vorige week waren: AF
RASTERING en FIETSENREK.
Winnaars
De winnaars van een luxe
dominospel zijn:
J. Klinkenberg, Oranjelaan 121,
Lisse (kruiswoord).
Mw. C. v/d Meer-van Velzen,
Theo Bosmanlaan 8, Hoogmade
(cryptogram).
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, per briefkaart,
dienen uiterlijk woensdag a.s. in ons bezit te zijn. Indien per post wordt inge
zonden, als volgt adresseren: Redactiesecretariaat Leidsch Dagblad, Postbus
54, 2300 AB Leiden.
Cryptogram
nummer2
Horizontaal: 2. Belasting op benzine (9); 7.
Bezwaar om het gooien te bestrijden (12); 10.
Vlerk die een muziekuitvoering geeft? (14); 12.
Al het nodige om op adem te komen (10); 14.
Vogel die een luiaard wegstuurt (4); 15. Die
kleding wordt thans in de trein gedragen (5);
16. Schiet op, voor het vet wordt! (7); 17. Ver
zet tegen de wet? (14); 18. Vocht u? (3); 19.
Sprakeloos opgezet (3); 20. Een bazige vrouw
heeft 'm aan (5).
Verticaal: 1. Duitse getuigen in het varkens
hok (6); 3. Opvallende rukwinden (12) 4. Ze
stellen zich aan op de planken (16); 5. Bak- en
stalbeest (3); 6. Onderneming die service
geeft? (12); 8. Precies, je wordt er eng dik van!
(9); 9. Aanstaan in de kraam (8); 11. Discussie
tijdens het dansen? (12); 13. Om de vaart erin
te houden in de optocht (8).
Oplossing
cryptogram 1
Horizontaal: 4. schrobzaag;
7. hoogachten; 8. gepast; 9.
knots; 11. tomaten; 12. sloof;
14. bekkenholte; 15. as; 16.
zeep; 18. deposito; 20. jachtge
weren; 22. spijkers.
Verticaal: 1. schoteltjes; 2.
programmaboekje; 3. aanteken-
geld; 5. bochtstuk; 6. genoot
schappelijk; 10. spoel; 13. feest
neus; 17. pact; 19. soezen; 21.
tast.
DAMMEN
Bij het op orde brengen van
mijn damarchief kwam ik een
artikel tegen over een jeugd-
kersttoernooi dat in 1964 in
Hoogezand werd gespeeld. Op
zich niets bijzonders, ware het
niet dat op de deelnemerslijst
onder meer de namen van de
toen nog 15-jarige Ton Sij-
brands en de pas 11-jarige
Harm Wiersma prijkten. Het
toernooi werd gewonnen door
Sijbrands, terwijl Wiersma niet
hoger reikte dan een vierde
plaats. Het bewuste artikel be
vatte slechts de notatie van één
partij: het duel tussen de twee
latere wereldkampioenen. Wit:
H. Wiersma; zwart: T. Sij
brands (Hoogezand '64). Partij:
I. 32-28 18-22 2. 37-32 12-18 3.
41-37 7-12 4. 34-30 1-7 5.
46-41 20-25 6. 30-24 19x30 7.
35x24 14-20 8. 33-29 22x33 9.
39x28 18-22 10. 38-33 10-14 11.
44-39 14-19 12. 40-35 19x30 13.
35x24 5-10 14. 45-40 10-14 15.
50-45 14-19 16. 40-35 19x30 17.
35x24 9-14 18. 45-40 4-9 19. 31-
26 22-27 20. 32x21 16x27 (zie
diagram 1). Wit staat nu al ui
termate moeilijk; zwart dreigt
schijf 24 met succes aan te val
len. Bijvoorbeeld 28-23 is ver
hinderd wegens 14-19 27-31 17-
22 en 12x45. Ook 42-38 mag
niet wegens 27-32 17-22 28x17
11x42 ad lib. en schijf 24 gaat
verloren; hetzelfde geldt voor
43-38 met 27-31 en 17-22. En na
37-31 13-19 24x4 14-19 31x22 8-
18
a
8
nil
IIIL
8
8
8
8
8
1
81
8
8
li
8
III
8
3
81
IIIIIII
ill
3
3
3
3
III
3
3
31
-
sjU
tl
Diagi
13 4x18 12x45 33-29 of? 20-24
29x20 15x24 42-38 met zeer
goed spel voor zwart. Partij: 21.
49-44 27-32! 22. 28-22 (op 28-23
volgt 13-18 25-30 20-24 en
18x49) 17x28 23. 33x22 13-19
24. 24x4 25-30! 25. 37x28 8-13
26. 4x18 12x45 27. 36-31 7-12
28. 42-38 12-17 29. 38-32 30-35
30. 41-37 20-24 31. 31-27 24-29
32. 43-38 14-19 33. 28-23 17x28
34. 23x14 29-33 35. 38x29 45-50
36. 32x23 35-40 37. 44x35 50x9
en wit gaf het op. Ik vraag mij af
of dit de eerste partij was die
Sijbrands en Wiersma tegen el
kaar speelde.
Overigens werd Sijbrands in
1964 al jeugdkampioen van Ne
derland. Een partij uit dat toer
nooi wil ik u niet onthouden.
Wit: S(joerd). Visser; zwart: T.
Sijbrands (Jeugdk. v. Ned. '64).
Partij: 1. 33-29 17-22 2. 39-33
11-17 3. 44-39 6-11 4. 31-26 16-
21 5. 32-27 21x32 6. 37x28 19-23
Diagram 2
7. 28x19 14x23 8. 35-30 10-14 9.
30-24 5-10 10. 41-37 20-25 11.
37-31 14-20 12. 31-27 22x31 13.
26x37 10-14 14. 50-44 14-19 15.
40-35 19x30 16. 35x24 (zie dia
gram 2) 9-14 17. 44-40 14-19 18.
40-35 19x30 19. 35x24 4-9 20.
37-32 9-14 21. 45-40 14-19 22.
40-35 19x30 23. 35x24 3-9 24.
36-31 17-22 25. 32-28 23x32 26.
38x27 22-28! 27. 33x22 18-23 28.
29x18 29x40 en wit gaf het op.
Een van de eerste leermeesters
van Ton Sijbrands was de Am
sterdammer Henk Smit. Hij
bleek een juist oog te hebben
voor het ontluikende damtalent
van Sijbrands. Maar Smit was
ook zelf een gedegen speler met
gevoel voor het spel. Uit een ju
bileumuitgave van het toenma
lige CDA, waarvan Smit lid was,
is het volgende fragment af
komstig (zie diagram 3). In de
ze stelling speelde Smit tegen J.
Huisman de zet 39-34. Niet al-
Diagram 3
leen sterk gespeeld omdat 20-24
nu verhinderd is, maar ook van
wege de dreiging 37-31 en 40-
35. Zwart moet dus gedwongen
10-15 spelen waarna de oud-
damredakteur de winst forceer
de via 33-29 13-18 (gedw.) 27-22
18x27 29x7 2x11 37-31 26x48
40-35 48x30 en 35x2. Een dam
op bezet veld zoals we dat noe
men. Verder vond ik tussen de
stapels papier nog een pro
bleem van een relatief onbe
kend gebleven Russische com
ponist. Zijn naam is G.W. Chet-
ler. De cijferstand luidt: wit 15,
16, 17, 21, 25, 27, 32, 33, 39, 43,
49; zwart 4, 6, 7, 8, 9, 13, 18, 19,
23, 24 en 35. Wit speelt en wint
in deze practische stand. En om
het af te leren nog even de
cijfstand van een eindspelletje
van Moser: wit 15, 18 en dam
op 5; zwart 35 en 36. Ook hier is
wit aan zet en wint.
SCHAKEN
SCHAAKRUBRIEK door KLAAS
STEIJN
Koop Tjuchem toernooi
De man met de hoogste ra
ting in .dit toernooi was Nigel
Short (2695). De prestatie van
Jan Timman, die met iets meer
geluk het toernooi had kunnen
winnen, krijgt nog meer glans
als men weet dat Timman's ra
ting 'slechts' 2590 bedraagt
waarmee hij op papier als elfde
had moeten eindigen. Short
leed enkel een nederlaag tegen
de Let Aleksey Shirov die sinds
enige tijd in Spanje woont. Dat
ging als volgt.
SHIROV - SHORT
1. e4 e5; 2. Pf3 Pc6; 3. Lb5 a6;
4. Lxc6 dxc6; 5. 0-0 Dd6; 6. Pa3
b5; 7. c3 c5; 8. Pc2 Pe7; 9. a4
Lb7; 10. axb5 axb5; 11. Txa8+
Lxa8; 12. d4 cxd4; 13. cxd4
Lxe4; 14. Pxe5 f6; 15. Pd3 Lxd3;
16. Dxd3 c6; 17. Ld2 Pd5; 18.
Tal Le7; 19. Ta8+ Ld8; 20. Db3
(Zie diagram 1) 20. 0-0; 21.
Lb4 Df4; 22. g3 Dcl+; 23. Kg2
Le7; 24. Tal Dxal; 25. Pxal
Lxb4; 26. Pc2 Le7; 27. Pe3 Td8;
28. Dc2 Pxe3+; 29. £xe3 Td6;
30. De4 Lf8; 31. g4 g6; 32. De8
Kg7; 33. h4 c5; 34. dxc5 Td2+;
35. Kf3 Lxc5; 36. g5 Td5; 37.
gxf6+ KxfB; 38. Dc6+ Ke5; 39.
e4 Td3+; 40. Ke2 Te3+; 41. Kd2
Kd4; 42. Dd5 mat!. Pijnlijk was
ook het slot van de partij
HODGSON - VAN WELY. (Zie
diagram 2) Wit kan de toren op
a8 nemen doch daarna heeft
zwart remise door eeuwig
schaak. Toch was dit te prefere
ren boven het partijverloop. 48.
Dd4 e5 (48. Txb8?; 49. Dh4+
Kf5; 50. Df4 mat). 49. Dh4+ Kf5;
50. Dg4+ en zwart gaf het op.
De partij SHORT - TIMMAN
verliep aanvankelijk alleszins
bevredigend voor onze landge
noot. Onmiddellijk volgend op
de tijdnoodfase deed zich ech
ter een opmerkelijk geval van
wederzijdse schaakblindheid
voor. (Zie diagram 3). Short
kwam hier op het onzalige idee
om 42. h4? te spelen. Timman
had nu met 42.Tb 1; dreigend
zowel alD als Tfl+ een potre-
misestelling kunnen bereiken.
Hij deed evenwel 42.Tc5? en
gaf na 43. g3 f5; 44. Td2 op.
Oud-jeugdkampioen Jan v.d-
.Mortel liet tegen de Hongaarse
IGM Andras Adorjan zien tot
een fraai stukje vuurwerk in
staat te zijn. (Zie diagram 4) Jan
trekt zich niets aan van de
zwarte activiteiten op de dam-
eveugel en walst de zwarte ko-
ningsveste op zijn beurt plat.
28. Lb5; 29. Th7 Txb3; 30.
Lxb5 axb5; 31. Ddl Tb4; 32.
Dgl Txf4; 33. gxf4 Pxd5; 34.
Dh2 Zwart geeft op. Tot slot de
knappe wijze waarop Erik van
den Doel de IGM Kupreichik
versloeg. (Zie diagram 5). Een
stelling die wel uit het Sicüiaans
moet zijn ontstaan. Erik pakt de
zaken stevig aan. 17. g4 0-0-0;
18. gxf5 Lc6; 19. Txd8+ Kxd8;
20. Lg2 Lxg2; 21. Tdl+ Ke7; 22.
Dxg6 De3+; 23. Kbl Lf3; 24. g7
Lxdl; 25. Pxdl en de zwartspe-
ler staakte de strijd.
OK-Jeugd in Alkmaar
de schaakclubs Lange Rokade
(Alkmaar) en Opening '64 (St.
Pancras) organiseren morgen,
zondag 12 januari, in samen
werking met het bekende Alk-
maarse automatiseringsbedrijf
ACCOM het open kampioen
schap voor de jeugd van Alk
maar en wijde omgeving. Er is
voor alle deelnemers een uitge
breid programma samengesteld
dat van circa 10.30 tot ongeveer
17 uur zal worden gespeeld in
Dorpshuis 'De Geist', Vinken -
laan 7 Sint Pancras. Kosten:
7,50. Bij NS-station Alkmaar-
Noord staat om 9.45 uur ver
voer klaar om de jeugd naar het
dorpshuis te brengen. Na afloop
vindt op dezelfde wijze vervoer
plaats naar NS-station Alkmaar-
Noord. Voor meer INFO: John
Groot, tel. (072)5157672.
Oplossingen stellingen uit
informator 67
Diagram 1 1.Lh5!; 2. Dxh5
Dh3; 3. Te4 g6! en zwart wint
wegens de matdreiging op g2
en h2. (Ro. Pérez - Gi. Garcia,
Santa Clara 1996).
Diagram 2 1. Txb4! Txb4; 2.
De4 g6; 3. Pxg6! £xg6; 4. Dxg6+
Lg7; 5. Ph5 Te7; 6. Te3! Tf7; 7.
Tf3! en zwart gaf het op.
(Smuter - Y. Zilberman, Israel
1996).
Diagram 3 1. Txf6! gxf6; 2.
Lxf6+! Dxf6; 3. Dg8+! Kg8; 4.
Ld5+ Kh8; 5. Tg8 mat. (Gdanski
- J. Wallace, Göteborg 1996).
Opgave vorige week
(Wit: Kcl, Lb8, h6; Zwart:
Kh4, Ld4, e5. Wit aan zet wint).
Oplossing Het is duidelijk dat
de winst van pion h6 zal moe
ten komen, met andere woor
den, de diagonaal al - h8 moet
gesloten blijven. 1. La7! Lal
Nog het beste. 2. Kbl Lc3; 3.
Kc2 Lal. Het ziet er nog niet
naar uit dat wit e4 kan ver
hinderen. Er volgt echter een
daverende verrassing. 4. Ld4!
Lxd4 gedwongen, want na 4.
exd4; 5. Kd3, is het uit. 5. Kd3!
Wint het beslissende tempo
omdat 5.e4+ faalt op 6. Kxd4.
5. Lb2; 6. Ke4 en wint want
de K-pion is niet meer te hou
den.
Nieuwe opgave
De befaamde Russische eind
spelstudiecomponist A.A.Troits-
ky bedacht in 1906 de volgende
studie. (Zie diagram 6) Voor
een studie van Troitsky niet
echt moeilijk maar je moet het
'toevallig' wel zien anders kost
het uren...
FILATELIE
DE SFEERVOLLE 80 c.-Elfste-
dentochtzegel (oplage 8 mil
joen), die PTT Post op de dag
dat de Tocht der tochten werd
gehouden, in roulatie bracht is
de derde schaatszegel in de
postale geschiedenis van ons
land. De eerste verscheen 26 fe
bruari 1982 ter gelegenheid van
het 100-jarig bestaan van de
Schaatsenrijders Bond (KNSB).
Op deze 45 c.-zegel (er zijn ruim
acht miljoen stuks verkocht) is
zonder veel fantasie Atje Keu
len-Deelstra te herkennen.
Niet echt herkenbaar dus,
want een nog levend persoon
herkenbaar op een zegel afbeel
den mocht destijds nog niet.
Dat was slechts aan leden van
het koninklijk huis voorbehou
den.
Vier jaar later echter (op 1 juli
1986) werd bij de viering van de
100e verjaardag van dr. Willem
Drees met deze regel gebroken.
Zo kon het dus ook gebeuren
dat op de tweede schaatszegel,
die in het OS-velletje met vier
80 c.-zegels zit (uitgegeven op 4
februari 1992; verkocht: 2,81
miljoen velletjes) Yvonne van
Gennip wel herkenbaar staat af-
Noorwegen verslaat Neder
land overigens op dit gebied
met een baanlengte. Daar wa
ren Björg Eva Jensen (1989),
Ivar Ballangrud (1990), Hjalmar'
Hjallis Andersen (1990), Knud
Johannesen (1991) en Geir Karl
stad (1993) al op zegels in actie.
FRANKRIJK, dat altijd sterk is
geweest in het herdenken van
zijn staatslieden (zie de vele se
ries beroemde Fransen en be
roemde personen) heeft tradi
tiegetrouw precies een jaar na
zijn dood (7 januari 1996) oud
president Francois Mitterrand
met een 4,00 fr.-portretzegel
herdacht (tevens de eerste
Franse zegel van 1997). Ook zijn
beide voorgangers, De Gauüe
(1890-1970) en Pompidou
(1911-1974), werden een jaar na
hun dood postaal herdacht.
Mitterrand is de negende. Fran
se president die op een zegel
wordt verbeeld.'
125 jaar oud en nog springle
vend. Zo lanceerde de Noorse
post 2 januari een nieuwe aan
vulling op de oudste permanen
te reeks ter wereld, de posthoor
nzegels. Op 25 december 1871
verscheen de eerste posthoorn
zegel, ontworpen door de archi
tect Von Hanno, tot dan al be
kend door een aantal neo-go-
thische bouwwerken. De eerst
posthoornzegel in de waarde
van 3 skilling werd daarop al
snel gevolgd door zegels van 1,
2, 4, 6 en 7 sk.
Door de jaren heen is het mo
tief nooit veranderd. Slechts in
detail, als arcering, werden klei
ne wijzigingen aangebracht.
Compleet telt de gehele reeks
ruim honderd zegels, waar nog
oorlogszegels met V-teken en
zegels met opdruk bijkomen.
De jongste aanvulling bestaat
uit vijf zegels in waarden van
0,10, 0,20, 0,30, 0,40 en 0,50 öre.
Hiermee herintroduceert Noor
wegen de 0,10 öre-zegel, dit in
verband met bijfrankering, want
per 6 januari zijn de posttarie-
ven in Noorwegen verhoogd.
In dat kader zijn 2 januari nog
twee permanente series ver
schenen. Met een van deze is
een nieuwe reeks ingeluid, die
zich over vijf zes jaar zal uit
strekken. Na voltooiing zullen
de twaalf belangrijkste bloe-
menfamilies van Noorwegen op
postzegels staan verbeeld. Op
de eerste vijf florazegels: 3,20
kr., rode klaver, 3,70 kr., klein-
hoefblad, 4,30 kr., lelietje-van
dalen, 5,00 kr., grasklokje en
6,00 kr., gele garizebloem.
Tot slot een aanvulling op de
in 1987 ingezette reeks boekjes
met natuurzegels. Achtereen
volgens is aandacht besteed
aan: in 1987, 1988 en 1989, pad
destoelen; in 1991 en 1992, or
chideeën; in 1993 en 1994, vlin
ders, in 1995 en 1996 wilde bes
sen en nu zijn het op twee 3,70
kr.-zegels (vijf paren in een
boekje) een hommel en een lie
veheersbeestje in hun natuurlij
ke omgeving.
TSJECHIE opent 1997 met
een zegel die ook interessant is
voor thematische verzamelaars'
zegels op zegels. Op 20 januari
wordt met een 3,60 kc.-zegel,
waarop de 20 kc -zegel De
bevrijde republiek uit 1920, her
dacht dat Tsjechië in 1993 (20
januari) met de eerste zegel
kwam.
In november verschenen in
Tsjechië nog de volgende ze
gels: 13 november, kunstwerken
uit de Nationaal Museum, 9 kc.,
De tuin van Eden van Josef Vé-
chal (1884-1969) en 11 kc., Ont
bijt met ei van Georg Flegel
(1566-1638). Eveneens 13 no
vember de eerder genoemde 3
kc.-kerstzegel met Jozef en Ma
ria bij de kribbe.
