Cultuur Kunst
'Ik heb liever dat wat ik schrijf klopt'
Voorschoten schenkt 25 mille
Bijlo houdt 't
liever leuk
Uiteenlopende prestaties
Marion van den Akker
UirSctflfTfKJ
Tender stopt
maar
gaat door
Orakel van fragmenten op kalender
CHEF JAN RIJSDAM, 071 -5356444
Expositie Van Oijen-Arkenbout
ter aar Veertig olieverfschilderijen van Carla van Oijen-Arken-
bout zijn de hele maand januari te zien in openbare bibliotheek
De Aarlezer aan het Beukenpad in Ter Aar. Van Oijen-Arkenbout
overleed in oktober 1996 maar had te kennen gegeven dat zij de
expositie gewoon wilde laten doorgaan. Van Oijen-Arkenbout
was oprichter en voorzitter van de Stichting Teken-en Schilder
club Jacobswoude.
Bernstein Beurs voor Nora Kosztolanyi
oen haag De celliste Nora Kosztolanyi (30) krijgt de eerste Leo
nard Bernstein Beurs. De financiële steun gaat jaarlijks naar een
talentvolle jonge Nederlandse musicus die in de VS een master
class of andere opleiding wil volgen. De Leonard Bernstein
Stichting stelt zich ten doel de herinnering aan de beroemde
Amerikaanse dirigent in Nederland levend te houden. Een selec
tiecommissie koos Kosztolanyi unaniem uit acht kandidaten.
Haar technisch en muzikaal niveau is uitzonderlijk hoog, aldus
de commissieleden Theo Olof, Roberta Alexander, Tan Crone en
Roland Kieft.
Dirigent en violist Vegh overleden
salzburg De in Hongarije geboren dirigent, violist en muziek
pedagoog Sandor Vegh is in de nacht van maandag op dinsdag
op 84-jarige leeftijd overleden. Hij heeft vooral bekendheid ge
kregen om zijn uitvoeringen van werken van Bach en Mozart. In
1971 werd hij dirigent van het Salzburgse orkest Camerata Aca
demica, dat hij tot een van de belangrijkste ensembles voor ka
mermuziek in de wereld maakte.
Werk De Kooning topstuk Christie's
londen Het Britse veilighuis Christie's heeft vorig jaar 2,4 mil
jard dollar aan commissie binnengekregen. Dat is 9 procent
meer dan in 1995, zo heeft een woordvoerster gisteren laten we
ten. Topstuk was het schilderij Woman van Willem de Kooning,
dat in november vorig jaar 15,6 miljoen dollar opbracht. Dat is
het hoogste bedrag dat sinds 1990 voor een stuk hedendaagse
kunst werd betaald.
Leidenaar Wouters schreef literaire reisgids over Vietnam
Op eigen stad en land is de 33-jarige Leidenaar Jan Peter
Wouters al lang uitgekeken. ,,Ik ken hier alles al, ik kijk
niet eens meer." Maar als Wouters, in het dagelijkse le
ven voorlichter bij de gemeente Leiden, op reis is, wordt
het kind in hem wakker.Alles wat ik dan zie, is nieuw."
Dat karaktertrekje gekoppeld aan zijn drang om mensen
wegwijs te maken en zijn verslaving aan het schrijven
heeft geresulteerd in de brievenroman 'Vietnamese brie-
leiden wim koevoet
Voor project Leiden Cultuurstad
voorschoten marcel smeets
De organisatie van Leiden Cultuurstad 1997 kan rekenen op een
ïbijdrage van 25.000 gulden van de gemeente sVoorschoten. Het in
[totaal twee ton kostende regioproject bestaat uit een 'landschaps-
iroute' langs twaalf nog op te zetten kuns'twerken in vijf gemeenten
jen vijf 'opstapweekenden'. Tijdens deze weekeinden staat telkens
een van de vijf deelnemende gemeenten centraal. Van de leden van
de raadscommissie welzijn had alleen CDA-er H. van Eyk 'ernstige
[twijfels' bij het collegevoorstel. Volgens hem kan de gemeente
Voorschoten zich onvoldoende profileren binnen de huidige plan
nen. Hij wekte irritatie bij de andere partijen. S. Harlaar (Groen
links): „De C van het CDA staat duidelijk niet voor Cultuur".
Het boekje van 64 pagina's
wordt vandaag tijdens de Va
kantiebeurs 1997 in de Utrecht
se Jaarbeurshallen officieel uit
gebracht door uitgeverij De
Mink.
Wouters' debuut laat zich niet
lezen als een specifieke reisgids,
al wemelt het tussen de regels
van de tips voor Vietnam-gan
gers. Wouters heeft geprobeerd
zijn 'Vietnamese brieven' zo li
terair mogelijk te laten zijn. „Ik
heb literaire aspiraties, ja. Ik
schrijf al zeven jaar. Ik geloof
dat Reve wel eens heeft gezegd
dat je eerst een stapel papier
van een meter moet hebben
volgeschreven alvorens je iets
goeds produceert. Ik heb die
grens al bereikt. Schrijven is
mijn lust en mijn leven. Ik moet
mezelf altijd dwingen te stop
pen. Het kostte mij geen enkele
moeite om elke avond van mijn
maandlange verblijf in Vietnam
te schrijven."
De roman is tot stand geko
men tijdens de reis door Viet
nam die hij in april 1995 maak
te. Het boekje is opgebouwd uit
brieven die geen aanhef hebben
meegekregen. „Een aanhef
komt tussen de lezer en het ver
haal in te staan en dat wilde ik
vermijden." De titel van zijn
boek moet volgens Wouters ook
worden uitgelegd als 'een knip
oog' naar andere reisliteratuur
met vergelijkbare titels. Wouters
noemt 'Braziliaanse brieven' en
'Portugese brieven'.
Wouters is verliefd geworden
op Vietnam. „Na m'n reis heb ik
een brief gestuurd naar de Ne
derlandse ambassade in Hanoi.
Of er nog een vacature was voor
een ambtenaar. Helaas was dat
niet het geval. Ik ga zeker terug,
misschien dit jaar nog."
In het boek duikt af en toe
een zekere Mike op, een goede
kennis van Wouters, die uitein
delijk voor het tegengestelde
van Wouters' wensdroom kiest:
hij trouwt in Vietnam met
Phuong en keert naar Neder
land terug om de emigratie van
zijn geliefde naar zijn vaderland
te regelen.
Wending
„Mike", zegt Wouters, „is de be
lichaming van de Westerling die
door Azië reist en die door een
Vietnamees meisje te huwen de
ultieme vereniging met het land
waar hij door reist verbeeldt.
Door hem op te voeren, kon ik
het verhaal een romantische
wending meegeven. Maar bo
venal bestaat hij echt, al heet hij
anders. Alles wat ik over hem
schrijf berust, net als de rest van
het boek, op feitelijke gebeurte
nissen."
Dat Wouters verliefd is op
Vietnam komt vooral door de
Vietnamezen. Die vindt hij
spontaan en gastvrij. Vooral de
noorderlijke bergvolken hebben
zijn hart gestolen. „Ik heb ook
Wouters zorgt voor zijn eigen decor door een van zijn 900 Vietnam dia's te projecteren.
veel Vietnamezen ontmoet die
vooral vriendelijk zijn omdat
toeristen nu eenmaal veel dol
lars bij zich hebben. Maar in
welk ander land word je door
een wildvreemde op de thee ge
vraagd zonder dat je een tegen
prestatie moet leveren?"
Hoewel Wouters zo min mo
gelijk oorlog in zijn boek heeft
willen stoppen („Dat zou een
enorm cliché zijn geweest") is
hij toch niet ontkomen aan be
schrijvingen van de littekens.
Vooral het deel van het boek dat
is gewijd aan zijn bezoek aan de
kroeg 'Apocalypse Now' in
Hanoi, grijpt de lezer naar de
strot. Een ziekmakender voor
beeld van commerciële exploi
tatie van de oorlog is de Leide
naar niet tegengekomen.
Over de voor- en nadelen van
de vrije handelspolitiek van het
foto henk bouwman
communistische bewind laat
Wouters zich liever niet uit. „Ik
vind dat ik er te kort ben ge
weest om daar krasse uitspra
ken over te doen. Ik heb liever
dat alles wat ik schrijf, klopt dan
dat ik spraakmakend ben."
recensie susanne lammers
'Niet zeiken, gewoon doen' door Vincent
Bijlo. Gezien; 8/1Schouwburg, Leiden,
Als de zaal klapt om een toegift,
zegt Bijlo: „Jullie zijn een lieve
zaal." Maar Bijlo zelf is liever.
Het zijn niet alleen de lieve lied-
zeg maar gerust odes, over
zijn vriendin, die hem zo'n lieve
uitstraling geven. Bijlo is een
beetje een zonderling in het
moderne cabaret; hij uit zijn be
zorgdheid over de toestand in
Nederland op een haast oubol-
manier. Hij is niet van het
dat 'confronterend', zeg
maar afzeikerig, de zaal bena
dert, hij heeft het over de mis
standen waar 'zij' - en niet wij
in de zaal - verantwoordelijk
voor zijn. Borst, Bolk en Kok
hebben het gedaan.
Bijlo ziet veel en daarvan
vooral het belachelijke. En heel
veel wil hij delen met ons. Mis
schien dat daarom zijn confé
rences vaak een lappendeken
zijn, waar telkens een nieuw
stukje aan wordt gebreid. De
vaste opening van elk praatje is
de meest aangehaalde zin uit de
troonrede: het gaat goed met
Nederland. Bijvoorbeeld met de
daklozen: steeds meer en steeds
hoger opgeleid. Via God komt
hij vervolgens bij Internet, en
vandaar op mobiel bellen voor
gehandicapten. Allemaal kleine
climaxjes, maar een grote knal
blijft uit.
In zijn liedjes beperkt hij zich
wel tot één thema per liedje. De
melodietjes schrijft hij zo te ho
ren met de linkerpink, maai- de
eksten zijn vaak zo heerlijk me-
ig dat je de muzikale eenvor
migheid voor lief neemt. Wat er
iet meest uitsprong, was een
protestsong, in de stijl van Dy-
an en net zo beroerd gezongen
lis die dat kan, die aanzet tot
landelen, ingrijpen. Allerhande
lulp- en ontwikkelingsactivitei-
en beschrijft hij, maar hijzelf
an niets doen. Het komt aan
pp de anderen: op ons dus. Hij
s immers blind. Dan Iaat Bijlo,
leel even maar, de zaal toch
log zijn tanden zien.
Bijlo vindt feilloos het absur-
Je, ergert zich daar overduide-
ijk dood aan, maar heeft geen
in, of vindt het geen zin heh-
'en, om er vervolgens echt de
weep over te leggen. Hij houdt
iet liever leuk. Vrijblijvend is hij
;eker niet. Maar hij verkiest de
huppel op de steen boven de
vatersnood.
Hier, kijk maar op de post. Ze kennen
- me echt allemaal als 'de danser'. En
f da's een foto van mij bij een optreden
van Rosa King. Heb ik nog op het podi-
urn gedanst met de leadzangeres. Alle-
maal 'improviste' weet je wel. Dus geen
afgesproken werk. Ik doe gewoon wat
in me opkomt. Ja, dansen is altijd mijn
hobby geweest, hè. Sinds ik alleen ben ga ik een
stuk vaker uit. En ze weten wie ik ben hoor! Joh, in
In Casa wilde die zangeres van Snap me nog mee
nemen naar Amerika. Lachen toch! Of bij de Rabo
top 40. Ik helemaal in het zwart met mijn Roy Or-
bison bril, heb ik nog een t-shirt gewonnen met
rock 'n' rollen. Hij is wel een beetje te groot hoor,
maar die gaat gewoon bij de rest van de collectie.
Toen draaiden ze ook zo'n snel housenummer. Ik
zeg tegen de dj: 'Joh, zet even een mellowtjp op'.
Neemt ie de microfoon en hij zegt 'Dames en he
ren, Mr. Black gaat even een showtje weggeven.
Nou, dat hele spul gillen natuurlijk van 'Go daddy
go!'Ja daar kick ik wel op. Dan ben ik echt een po
diumbeest.
Wel anders dan de meeste mensen van mijn leef
tijd. Die zijn vaak eenzaam en hebben drempel
vrees. En soms wordt er ook nog raar tegen je aan
gekeken, zo van 'Wat moet die ouwe lui hier?'
Maar meestal niet hoor. Krijg je leuke reacties.
Laatst nog bij dat afscheid van wethouder Hennie
Koek. Vraagt ze aan me 'Gerard jij komt toch ook
hè?' Was ik daar, denk ik, ik ga toch ejfetjes voor
een surprise zorgen. Ik naar de dj met een ceedeetje
'Zet nummer drie even op'. Hij zegt
'Gerard, voor jou altijd'. En dan hele
maal onaangekondigd improviseer ik
daar een solootje. Ik daarna naar Hen-
nie toe, zeg ik 'Zo wijffie, die was voor
jou,En een applaus! S
TEKST; PABLO CABENDA, FOTO: HIELCO KUIPERS
NAAM:
Gerard 'de danser'
LEEFTIJD:
63 jaar
WOONPLAATS:
Leiden
BEROEP:
VUT
GEZIEN:
The Jam
Tender stopt maar gaat door. De theater
groep die zestien jaar lang op de verras
sendste plekken opdook, verdwijnt nu
het ministerie van cultuur de subsidie
heeft beëindigd. De Tendertheatervorm
blijft wel bestaan: de ex-leden beginnen
nieuwe projecten. In de oude Tenderstu
dio in Amsterdam openen Ellis Galesloot
en Marianne van Hooff dit voorjaar een
'theatrale giftshop'. Hier verkopen ze een
„gebeurtenis" ter opfleuring van bijvoor
beeld feestjes en huwelijken. Eind zomer
doen de twee ex-leden ook een project in
Tenderstijl vanuit de winkel.
Onder de titel 'Het Departement'
houdt Cilia Erens zich bezig met theater
en geluid. Haar eerste project vorig jaar
was de geluidswandeling 'In de Onder
wereld' in de kelder van het Muziekthea
ter in Amsterdam.
'TenDerde' is een derde dochter van
Tender. Jacolien Honders en Ad Rijsdijk
hebben projecten op stapel staan tijdens
de Huishoudbeurs en het komende
Oerolfestival op Terschelling.
Rutger Jan de Lange, theatraal direc
teur van het voormalige Tender, gaat ook
door op de ingeslagen weg. Hij wil in
binnen- en buitenland theater maken op
specifieke locaties, mogelijk in opdracht
en samenwerking met anderen.
muziek
recensie lidy van der spek
Vocaalconcert door Marion van den Ak
ker, mezzosopraan, begeleid door Rian de
Waal, piano. Gehoord 8/1, Stadsgehoor
zaal, Leiden.
'Dit jaar', zo lees ik in het pro
gramma, 'zal er van Marion van
den Akker een liederen-cd uit
komen met de pianist Rian de
Waal, waarop onder meer
Frauenliebe und Leben van
Schumann en werk van
Brahms, Liszt en Bartók.'
Op Schubert na, zijn het pre
cies de componisten die gister
avond op het programma ston
den. Wellicht woonden we met
z'n veertigen de 'try-out' voor
deze cd bij.
Het kan toevallig zijn, öf ge
woon omdat hij als warm in-
g-up fungeerde, öf omdat hij
niet op de nieuwe schijf komt,
maar Schubert was het minst
interessant. Rian de Waal speelt
te diffuus, wat afwezig, de arti
culatie van Marion van den Ak
ker laat hier en daar te wensen
over. Maar wat wel direct op
valt, is haar warme, ronde,
buigzame toon met prachtige
weke, wat melancholieke pia-
nissimi. Die zijn er juist als je
het niet venvacht, waar andere
zangers de stem uitzetten,
breed maken, juist daar 'ge
biedt' Van den Akker de luiste
raar de oren te spitsen, de die
pere zin te vatten.
De meest uiteenlopende ge
voelens in 'Frauenliebe und Le
ben' worden op perfecte wijze
door dit tweetal weergegeven,
of het nu gaat om groots pa
thos, intimiteit of subtiele hu
mor. In deze liederen toont
Schumann zich de meester van
het muzikaal fijnzinnige stem
mingslied.
Dramatisch zijn de sfeerliede
ren van Béla Bartók; de Oost-
europese volksmuziek interpre
teert en ontwikkelt hij in een
constructieve stijl. Van den Ak
ker zingt hier beeldend, myste
rieus in 'Herfstecho's', tragisch
in 'Verloren gemoedsrust',
desolaat in 'Ik kan niet tot je ko
men'. In Liszt, de andere Hon
gaar, is Marion van den Akker
op haar mooist in 'Ueber allen
Gipfeln ist Ruh', een gedicht
van Goethe. De stilte wordt
aangeraakt. Rian de Waal wordt
in feite voor 't eerst extravert en
dynamisch in 'Die drei Zigeu
ner', neemt nu pas de tijd om
pauzes te nemen en het pedaal
optimaal gedoseerd te gebrui
ken. Er schort nog iets aan het
waarachtig samenspel.
OUDE MUZIEK - Casper Vogel (51) is per 1 april benoemd tot di
recteur van het Festival Oude Muziek in Utrecht. Hij volgt de Schot
Simon Mundy op die al na een jaar vertrok omdat hij niet aan de
verwachtingen voldeed. Vogel is algemeen directeur van het
Noordhollands Philharmonisch Orkest (NPO) in Haarlem, waar hij
sinds 1986 verantwoordelijk is voor het programmabeleid.
feu
i
Onno Schilstra en Allart Lakke op
postzegelformaat afgedrukt op de
Ercolano-kalender. foto kalender
Het Leidse kunstenaarsduo Onno Schilstra
en Allart Lakke, verenigd in De Fundatie,
houdt zich aan zijn woord. „Van het pu
bliek mag enige inspanning worden ver
wacht," zeiden ze eind 1995 in een inter
view in deze krant. Sindsdien presenteren
ze met enige regelmaat plannen en projec
ten, waar zelfs de winnaars van de jaarlijkse
King William's Testpaper-wedstrijd in HP-
De Tijd op stuklopen.
Onlangs zag de 'Ercolaanse Kalender' van
het kunstenaarsduo het daglicht. Een fraai
uitziend drukwerk, uitgegeven door Druk
kerij Nuis. Op het voorblad licht imprima-
teur Stef Nijs het initiatief toe. „De kalender
is een orakel van fragmenten uit operaties
die De Fundatie sinds 1993 uitvoert. Parallel
aan de Juliaanse kalender introduceert de
Fundatie de Ercolaanse kalender, gebaseerd
op de levensloop van P. Ercolano, de legen
darische censor en stichter van het Offici
um Censorum."
Inderdaad een beetje ingewikkelde mate
rie, geheel in de geest van het Fundatie-idee
dat kunst nou eenmaal elitair is. Daar zit
wat in, maar de kunst die Schilstra en Lakke
voortbrengen zit wel erg in hun eigen hoofd
vastgebakken. Al denkt het projectbureau
Leiden Cultuurstad daar blijkbaar anders
over. De kalender kwam mede tot stand
dankzij een bijdrage van projectleider Karei
Willems. Die 'gefascineerd' en 'geïrriteerd'
is door het tweetal. Hij is akkoord met deel
name aan hun project dat het komende jaar
in fases wordt uitgevoerd, al 'begrijpt hij
niet waar het over gaat'. „De kalender is
hun eerste boodschap en ik ben benieuwd
waar ze hierna mee komen. Hun communi
catie begrijp ik niet en ze zijn zo arrogant
als de pest, maar hun denkbeelden zijn fas
cinerend. Ik zie het aan. De enige manier
om uit te testen of anderen het wel begrij
pen is door ze hun gang te laten gaan. En
als het niet lukt, laat ze dan maar flink op
hun bek gaan."
De heren zelf zijn niet in Nederland om
hun kunstzinnige jaaroverzicht toe te lich
ten. Ze zijn bezig aan de 'internationale
operatie' Stoottroep/Het Kapittel, in Buda
pest. Met als doel om ook daar een Offici
um Censorum op te richten. Begrijpt u wel?
erna straatsma
cristofori
Prinsengracht 583. Telefoon 626 84 9
Gastprogrammerlng Het Muzlekthea
