Pieterburen wil crèche uitbreiden !;!;;:ÏÏVrclc"
Natuur Milieu
Ondergang dreigt voor
dennen in Wassenaar
Invasie witbuikrotganzen
WOENSDAG 8 JANUAR11997
redactie: bert de jong 072-5196276
DOOR JAN VISSER
'Dooi zonder regen en wind is niet waard dat hij begint' luidt
een bekende spreuk uit de volksweerkunde. Deze spreuk zou
wel eens van toepassing kunnen zijn op de zachtere luchtmas 6
sa's die zondag het westen van Europa binnendringen. Onder
invloed van de zachtere lucht loopt de temperatuur weliswaar
op maar regen en veel wind blijven achterwege. Deze worden
op afstand gehouden door een hogedrukgebied dat vrijdag bo
ven Denemarken tot ontwikkeling komt en daarna sterk in be
tekenis toenemend naar het oosten van Europa koerst. Mocht
het volgende week wel tot dooi komen, dan is dat overigens 7
niet vreemd. Halverwege januari spreekt men in de kalender-
klimatologie over de Sint Antoonlente. Deze periode, genoemr8
naar de naamdag van de heilige Antonius, 17 januari, doet
zich vooral voor in koude winters. De vorst wordt dan vaak ge
durende een periode van een aantal dagen uit ons land verwij
derd. Heel bijzonder was de Antoonlente in de strenge winter
van 1947. Het werd toen zeer zacht (boven de 10 graden) en
in het oosten en zuiden zelfs extreem zacht met temperaturen
(tot 17 graden), die in januari nog nooit zo hoogwaren ge- 8
weest. Daarna werd het opnieuw langdurig winterweer met
veel sneeuw en vooral ook stuifsneeuw.
Actueel blijft de vorst in de nacht matig en morgenmiddag is 9
het maximaal omstreeks -3 graden. Verder hoofdzakelijk be
wolkt weer maar er valt weinig of geen sneeuw. De wind blijft
uit het oosten waaien en is meest matig. Met de komst van
een nieuw hogedrukgebied kan de kou zich op vrijdag of zater
dag weer gaan verscherpen.
Gisteren bleef het overwegend zwaar bewolkten vooral tijdens
de ochtenduren viel er af en toe wat lichte sneeuw en/of
motsneeuw. De temperaturen stegen tot boven de -5 graden. 9
Schiphol kwam op maximaal -3,3 graden, 's Avonds klaarde
het wat op en toen begon het meteen weer matig te vriezen.
Bloemendaal aan Zee meldde een laagste temperatuur van -
7,6 graden.
vind. In het zuiden enkele
opklaringen en kans op
rnist. Middagtemperatuur
uiteenlopend van min 3
graden in het zuiden tot -
in het midden. In
Lapland lokaal zeer stren
ge vorst.
Denemarken:,
Rustig en overwegend droog weer met
laaghangende bewolking of mist. Mid
dagtemperatuur rond of iets onder het
vriespunt.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Wolkenvelden en hier en daar mist. Vrij
wel overal droog. Middagtemperatuur
n rond het vriespunt in zuidoost-Enge-
land tot plus 6 graden in het westen van
Ierland.
België en Luxemburg:
Vrij rustig, nevelig en overwegend be
wolkt weer. Op de meeste plaatsen
droog. Maximumtemperatuur omstreeks
'n 4 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Veel bewolking en in het westen een toe
nemende kans op regen of ijzel. In het
oosten kans op mist. Vandaag nog overal
lichte vorst, morgen in het westen hoge-
e maxima.
Portugal:
Bewolkt en enige tijd regen, vooral ten
noorden van Lissabon; misschien ook
eer. Morgen later op de dag afne
mende neerslagkans. Nogal veel wind.
Vandaag middagtemperatuur aan de
kust rond 13 graden, morgen rond 16.
Madeira:
Vandaag eerst nog een kans op een bui,
daarna droog en meer zon. Middagtem
peratuur ongeveer 17 graden.
Spanje:
Overwegend veel bewolking en perioden
met regen, mogelijk ook onweer en hier
en daar veel wind. Langs de Costa's klei-
e kans op neerslag. Maxima vandaag
uiteenlopend van een graad of 5 op de
anse Hoogvlakte tot 15 langs de
Costa's in het zuiden. Morgen overal ho-
Canarische Eilanden:
Flinke perioden met zon maar vandaag
eerst nog een kleine kans op een bui. Op
de zuidstranden middagtemperatuur
rond 22 graden.
Marokko:
Westkust: in het noorden bewolkt en en
kele fikse buien, ook met onweer. Naar
het zuiden toe droger en meer zon. Mid
dagtemperatuur tussen 15 en 19 ,gra-
Tunesië:
In het noorden wolkenvelden, enkele re
gen- of onweersbuien en tijdelijk veel
wind Naar het zuiden toe meer zon. Aan
maxima van rond 14 graden in het
noorden tot 20 in het'zuiden.
Zuid-Frankrijk:
Veel bewolking en van tijd tot tijd buiige
regen, mogelijk met .onweer en in het
binnenland kans op ijzel. In de Alpen en
Pyreneeën sneeuw. Vooral langs de Mid
dellandse Zeekust ook veel wind. Van
daag maxima van rond het vriespunt in
de omgeving van Lyon tot 10 graden bij
Biaritz en aan de Middellandse Zee.
Morgen op de meeste plaatsen hogere
maxima. In de Alpen en Pyreneeën tem
peratuur op 2000 meter hoogte rond -4
graden.
Mallorca en Ibiza:
Onbestendig met tijdelijk veel wind en
stevige buien, mogelijk met onweer.
Morgen later op de dag geleidelijk dro
ger. Middagtemperatuur ongeveer 15
graden.
Italië:
Wolkenvelden en regen- of onweersbui-
:n, vooral morgen met flink wat regen
n tijdelijk veel wind. Vandaag ook wat
on, met name in het noorden. Maxima
an 7 graden langs de Adriatische kust
tot 16 op Sicilië. In het noorden rond 4
graden.
Corsica en Sardinië:
Bewolkt, enkele pittige regen- of on
weersbuien en veel wind. Vandaag eerst
nog wat zon. Middagtemperatuur van
daag ongeveer 13 graden, morgen iets
Malta:
Nu en dan zon en een enkele bui, moge
lijk met onweer. Middagtemperatuur on
geveer 15 graden.
Griekenland en Kreta:
Wisselvallig met hier en daar wat zon
maar ook een aantal buien, soms met
onweer en in het noorden plaatselijk
veel neerslag. Vandaag met name op de
Egeïsche zee veel wind. Middagtempe
ratuur meest tussen 10 en 15 graden.
Turkije en Cyprus:
Kusten: Vandaag erg wisselvallig met
stevige regen- of onweersbuien, vooral
langs de westkust. Morgen droger en
meer zon. Middagtemperatuur van 12
graden op de Dardanellen tot 18 op Cy-
Duitsland:
Rustig weer met op veel plaatsen
laaghangende bewolking. In der
gebergten ook hier en daar zon.
meeste plaatsen droog. Maxima v
7 graden in het noorden tot min 'i
zuiden. Temperatuur op 1500 ro
de Alpen oplopend tot rond
vriespunt.
Zwitserland:
Veel bewolking en in het zuider
schien wat sneeuw. Met nam
Zwitserse Hoogvlakte kans op
de dalen meest lichte vorst; rond
no enkele graden boven nul. Ter,
tuur op 2000 meter ca min 4 grad
Oostenrijk:
Meest bewolkt en in het oosten
den kans op mist en meest lichts
Temperatuur op 2000 meter rond
graden.
Polen:
Rustig weer met vrij veel laagharfct
bewolking of mist en hier er t
sneeuw. Vandaag plaatselijk w< j.
Maxima rond min 5 graden.
Tsjechië en Slowakije:
Bewolkt en vrijwel overal droog,
daar mist. Middagtemperatuur
graden
Hongarije:
Wolkenvelden e
den kans op sne
of ijzel. Maxin
riespunt, elders overdag lichte1
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Maastricht
Aberdeen
Barcelona
Boedapest
Bordeaux
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Malta
Spilt
Stockholm
Warschau
Wenen
Bangkok licht bew.
Buenos Aires onbew.
Casablanca regen
Johannesburg onbew.
Los Angeles licht bew
New Orleans regen
New York half bew.
De Zeehondencrèche in Pieter
buren wil ook zieke bruinvissen
en dolfijnen op gaan vangen.
De directie laat onderzoeken of
het mogelijk is de crèche om te
vormen tot een internationaal
instituut, dat niet alleen zieke
zeehonden maar alle zieke zee
zoogdieren kan opvangen.Leny
't Hart: „We zijn de beste in de
wereld. Mensen hebben ver
trouwen in ons. Ze bieden Pie
terburen regelmatig zieke
bruinvissen en dolfijnen aan.
Dan is het toch volkomen lo
gisch dat we daar op inspelen?"
Volgens directeur Leny 't Hart
spoelen er regelmatig dode of
zieke dolfijnen en bruinvissen
uit de Noordzee aan op Neder
landse kusten. De dieren zijn er
meestal slecht aan toe. Ze zitten
onder andere vol wormen en
parasieten. Tot nu toe worden
gestrande dolfijnen en bruinvis
sen, als ze nog in leven zijn,
naar het Dolfinarium in Harder
wijk gebracht. Daar is specialis
tische kennis aanwezig.
Op het voormalige werk-eiland
Neeltje Jans is door het Dolfina
rium bovendien een soort 'af
kickcentrum' voor gestrande
zeezoogdieren ingericht, waar
ze na hun herstelperiode in
Harderwijk weer kunnen wen-
De rug van een bruinvis. Opvang en het opnieuw laten verwilderen van gestrande exemplaren is specialisten
werk. foto martijn de jonge
nen aan het vrije maar harde
bestaan in een nog immer te
vuile zee. Het Dolfinarium heeft
als enige in ons land een ver
gunning van de overheid om
zieke dolfijnen en bruinvissen
op te vangen.
Dolfijnen, walvissen en bruin
vissen die dood aanspoelen
gaan bij voorkeur naar conser
vator Smeenk, van het Natuur
historisch Museum in Leiden.
Smeenk geniet op dat terrein
internationaal een grote reputa
tie. In Harderwijk en Leiden
plaatst men vraagtekens achter
de nieuwe plannen van Leny 't
Hart. De eerste reactie is die van
'schoenmaker houd je bij je
leest'. Smeenk: ,,De plannen lij
ken me volkomen dwaas. Ver
spilling van kennis en mens
kracht. Waarom gaat Pieterbu
ren concurreren met Harder
wijk?"
Ron Kastelein, research-bioloog
van het Dolfinarium: „We zijn
hoogst verbaasd. We hebben
sinds 1991 een prachtige op-
vangaccommodatie. Er is voor
het handjevol dieren dat levend
strandt geen enkele behoefte
aan nog zo'n voorziening. Bo
vendien moet men in Pieterbu
ren beseffen dat het in leven
houden en opnieuw laten ver
wilderen van een gestrande dol
fijn of bruinvis vele malen
moeilijker is dan van een zieke
zeehond."
Leny 't Hart wuift de kritiek
weg. „We varen een eigen koers
en zijn van mening dat de op
vang van èlle zeezoogdieren,
dus ook bruinvissen en dolfij
nen, er in Pieterburen gewoon
bij hoort."
Overigens blijft de publieke be
langstelling voor de zeehonden
crèche in Pieterburen onveran
derd zeer groot. In 1996 kwa
men bijna 300.000 bezoekers
een kijkje nemen.
Noord-Brabant
anp
De Tilburgse insectenwerk
groep heeft tien unieke insecten
ontdekt. Het gaat om vijf mug
gen van de familie van padden
stoelmuggen en om vijf sluip
wespen. De beestjes waren tot
dusver nog nergens ter wereld
waargenomen. De vondst is ge
daan in het Brabantse natuur
gebied De Brand nabij Uden-
hout.
Het onderzoek heeft zo'n zes
jaar geduurd. Volgens veldbio-
loog Van Wielink zijn er naast
de tien nieuwe wereldsoorten
ook circa 200 insectensoorten
gevonden die M wel vanuit het
buitenland bekend waren, maar
nog niet eerder in Nederland
waren aangetroffen.
In totaM ving de insectenwerk-
groep tijdens de onderzoekspe
riode circa 300.000 insecten,
van 2.000 verschillende soorten.
Onderzoekers uit binnen- en
buitenland hebben de verzame-
ling gevangen diertjes bestu
deerd. De insecten zijn vaak
niet groter dan 1 tot 1,5 milime-
ter. Van Wielink vermoedt dat
er in het materiaM nog veel
meer nieuwe soorten zitten.
IJburg geen
5®rrcnTt3—
Q-'naaeT^3
- o' A'/AAR
OPGAVE
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
1. lading, vereniging; 3. bijb.
profeet, aanwijzend vnw.; 3. be
lemmering; 4. heilige, familieid,
vrouwelijk; 5. handelsvoorwerp;
6. weerbarstig, tocht; 7. pronk-
kastje; 8. de oudere, bijb. figuur,
bordspel; 9. muzieknoot; 10.
streling met de tong, gewas; 11.
tegen, kerel.
Verticaal:
1. deel van het oog, rustteken in
de psalmen; 2. bijwoord, mond,
voorzetsel; 3. muzieknoot, blut,
karaat; 4. zeevogel; 5. soort jas,
worp; 6. vis; 7. lage druk, voor
dat, helium; 8. bolgewas, insekt,
voegwoord; 9. roofdier, te eniger
tijd.
OPLOSSING
SLEUTELWOORD
Horizontaal:
1. verheugd; 2. ogenblik; 3. or
nament; 4. redactie; 5. krachtig;
6. albatros; 7. nietsnut; 8. talis
man.
De woorden op de eerste en der
de verticale regel zijn: VOOR
KANT en RENDABEL. Het sleu
telwoord luidt: DAKBESCHOT.
Heer Bommel liet de bijl zakken. Hij
keek met rollende ogen van het schil
derij naar Joost en daarna naar Niks.
Ten slotte zuchtte hij diep en liep
verslagen de deur uit. „Dat is vals",
jammerde het witte ventje met een
piepstem. „Hij had afgespreekt dat
hij de verfschilderij zou verdiggelen
als ik voor hem in de toekomst kijkte!
"„Ja, ja", zei de bediende. „Maar u
hebt verkeerd gekijkt. Gekeken,
meen ik. Een lachsucces is geen suc
ces, wanneer ik mij duidelijk uitdruk.
Heer Oliviers lezing is een weinig...
eh verkeerd gelopen en dat heeft
hem ontstemd." „O", mompelde het
mannetje treurig. „Taal is moeilijk.
Zo langzaam voor flitsrappe Niks, hè?
Wat nu?" „Hm", hernam Joost. Hij
keek omzichtig rond en boog zich
toen voorover met een slim lichtje in
de ogen. „Misschien", zo fluisterde
hij, „zou ik het schilderstukje per on
geluk kunnen vernietigen. Dat zou
heel betreurenswaardig zijn; maar
een ongeluk zit in een klein hoekje,
wanneer ik me zo mag uitdrukken.
En dan zou u weer vrij zijn..." „Ja,
doen!" riep Niks, op en neer sprin
gend van blijdschap. „Ja, doen! Wat
een mooi lief plan is dat!" „Ik heb
slechts één voorwaarde", vervolgde
de knecht met zachte stem. „U moet
voor mij even in de toekomst kijken
met uw welnemen. Wanneer u mij
de uitslag van de voetbaltoto zou
kunnen vertellen zou ik reeds tevre
den zijn. Ik geef toe, dat het zwak van
mij is, maar ik zou gaarne eens een
keertje winnen, als u mij toestaat..."
Het witte mannetje wachtte niet tot
hij was uitgesproken. Reeds wrong
hij zich in knopen en bochten en na
dat men hem nog met ijle stem:
'Voetbaltoto' had horen roepen, ver
dween hij in een punt.
De ondergang dreigt voor tien
duizend dennenbomen in het
Ganzenhoekbos, het duinge
bied van Wassenaar. Staatsbos
beheer vindt dat deze bomen
niet in het gebied thuishoren.
Doel is het bos, dat ongeveer
zestig jaar geleden is aangelegd,
in 2020 te hebben vervangen
door minder dichte loofhoutbe
groeiing. Dit tot grote woede
van duizenden recreanten uit
Wassenaar en omgeving.
Volgens Staatsbosbeheer moe
ten de dennenbomen in het
Ganzenhoekbos verdwijnen
omdat ze niet tot de oorspron
kelijke begroeiing behoren. „We
hebben tien jaar geleden een
nieuwe richtlijn voor het duin
gebied vastgesteld. Daarin staat
dat we de dennenbomen willen
weghMen", vertelt woordvoer
der De Vos van Staatsbosbe
heer. „We hebben daarover
destijds ook openbare inspraak
avonden gehouden. Op die bij
eenkomsten was nauwelijks kri
tiek op onze plannen."
Dennen vormen M jaren een
ecologisch probleem in het
duin. Ze drinken, anders dan
loofhout, zomer èn winter flinke
hoeveelheden water. Dat leidt
tot extra verdroging in een na-
tuurtype dat onder andere door
drinkwaterwinning toch M ge
bukt gaat onder vochtekort.
Desondanks is het kapvoorne-
men van Staatsbosbeheer in
Wassenaar niet onomkeerbaar.
„We moeten kijken of er maat
schappelijk draagvlak voor is",
Mdus De Vos. In Noord-Holland
speelt dezelfde problematiek in
het Noord-Hollands Duinreser
vaat en de boswachterij
Schoorl.
Dennenbossen zijn weliswaar
onnatuurlijk in de duinen en
zorgen voor extra verdroging,
maar ze hebben ook pluspun
ten. De recreatieve waarde is
betrekkelijk groot. In een goed
ontwikkeld dennenwoud kun
nen meer dagjesmensen vertoe
ven zonder elkaar voor de voe
ten te lopen, dan in een open
duingebied. Qua natuur zijn
dennenbomen evenmin Mleen
maar slecht. Roofvogels bijvoor
beeld bouwen hun horst bij
voorkeur in hoge naMddragers.
Aan de bezwaren van recrean
ten kan tegemoet worden geko
men door de dennenkap heel
gefaseerd uit te voeren, en te
zorgen voor snelle herplant met
in de duinen thuishorend loof
hout.
probleem voor
watervogels
gpd
De aanleg van de nieuwe Am
sterdamse wijk IJburg (18.000
woningen) zal de watervogels
slechts in geringe mate storen.
Sommige soorten, waaronder
de fuut, kunnen er na de aanleg
van IJburg zelfs op vooruit gaan.
Aldus het projectbureau IJburg,
naar aanleiding van een onder
zoek door het Rijksinstituut
voor IntegraM Zoetwaterbeheer
en AfvMwaterbehandeling (RI-
ZA).
Het projectbureau wijst er op
dat naast de watervogels ook
ringslangen kunnen rekenen op
extra bescherming. De visie van
het projectbureau staat haaks
op die van diverse natuurorga
nisaties, die fel ageren tegen
IJburg uit vrees voor natuurver
lies. Het RIZA-rapport stelt dat
de lokatie van IJburg (de zuid
westelijke punt van het IJmeer)
in feite Mleen 's winters van be
lang is voor pleisterende water
vogels. Het gaat met name om
kuif- en tafeleenden, brilduikers
en futen. Slechts de brilduiker
zM echt het slachtoffer worden
van IJburg, erkent de RIZA-stu-
die. Deze soort is erg schuw.
Maar dat verlies is te compen
seren door uitvoering van na
tuurcompensatie elders. Aanleg
van nieuwe natuur is gepland
voor de kusten van Waterland
en Muiden.
petten Ze zijn er weer. Net als vorige winter beleeft ons land een (bescheiden) invasie van witbuikrotganzen.
Zowel rond natuurreservaat De Putten tussen Petten en Camperduin, als op Wieringen en Texel worden er
enige tientallen waargenomen tussen grote groepen 'gewone' rotganzen, waarvan er in Noord-Holland dui
zenden overwinteren. Vorige winter trokken de zeldzame witbuiken, die normaliter ten noorden van ons land
de koude periode doorbrengen, erg veel bekijks van vogelliefhebbers. Ditmaal is de belangstelling minder.
Het aantal witbuikrotganzen in ons land ligt tot nu toe ook lager dan in 1996. Als de winter aanhoudt zal het
aantal witbuiken echter waarschijnlijk toenemen. foto martijn de jonge
TOMPOES
Tom Poes en de Niks
