Cultuur&Kunst
Mythe in het Filmmuseum
Bar toont duistere
kant van Chopin
Alexandra Radius-prijs
voor Marieke Simons
Boijmans
in 1996
druk
bezocht
UirScHIfTffl-S
Kozakken
in de clinch
Schoonheid uit een boekje
DONDERDAG 2 JANUAR11997
7
Amerikaanse acteur Lew Ayres dood
los anceles De Amerikaanse acteur Lew Ayres is op 88-jarige
leeftijd overleden. Ayres stierf maandag in Los Angeles nadat hij
enkele dagen in coma had gelegen, zo maakte zijn vrouw Diana
bekend. Tijdens zijn lange carrière speelde Ayres onder meer
met Greta Garbo in haar laatste stomme film 'The Kiss', was hij
te zien in de met een Oscar bekroonde film 'All Quiet on the
Western Front' en werd hij bekend als 'Dr. Kildare' in de serie
van MGM.
Belgische filmregisseur overlijdt
los anceles De Belgische filmregisseur Jean-Claude Tramont is
vrijdag overleden in zijn woning in Los Angeles, zo meldde de
Los Angeles Times dinsdag. Tramont werd 66 jaar. Hij regisseer
de in 1981 de komedie All Night Long, waarin Gene Hackman en
Barb ra Streisand de hoofdrollen vertolkten. Tramont regisseerde
in 1977 Le Point de Mire, met Annie Girardot en Jacques
Dutronc. In 1973 schreef hij eveneens het draaiboek voor Ash
Wednesday, waarin de voornaamste rollen werden vertolkt door
Elizabeth Taylor, Henry Fonda en Helmut Berger.
Johnny Hallyday onderscheiden
parus Johnny Hallyday wordt ridder in het Legioen van Eer, een
hoge Franse onderscheiding voor bijzondere verdiensten. De
rockzanger komt voor op een lijst die gisteren werd bekendge
maakt in de Franse staatscourant. Behalve aan Hallyday heeft
president Chirac de onderscheiding toegekend aan de acteur
Michel Serrault, de zangers Henri Salvador en Sacha Distel, en
de mode-ontwerper Pierre Cardin. Deze laatste krijgt de rang
van commandeur. Het Legioen van Eer werd in 1802 in het le
ven geroepen door Napoleon Bonaparte, die daarmee bijzonde
re verdiensten op civiel en militair gebied wilde belonen.
amsterdam
Marieke Simons heeft gisteren
de Alexandra Radius-prijs ge
kregen voor de meest indruk
wekkende dansprestatie van het
afgelopen seizoen. Haar collega
bij Het Nationale Ballet Valerie
Valentine kreeg voor haar bij
drage aan de Nederlandse dans
de nieuwe oeuvre-prijs Duval
Leroy. Beide prijzen zijn uitge
reikt tijdens de traditionele
nieuwjaarsvoorstelling van Het
Nationale Ballet in Amsterdam.
De Vrienden van Het Nationale
Ballet kennen de Alexandra Ra
dius-prijs jaarlijks toe aan de
danser of danseres die in het
seizoen daarvoor de meest in
drukwekkende dansprestaties
heeft geleverd. Vorig jaar ging
de prijs, een sieraad op
Expositie Over Rudolph Valentino van Gilbert en Jan Dalemans
kei e
r Bo-
sda ris de Leeuw. Simons behoorde
ook toen tot de genomineerden,
net als Valentine.
Het jury-rapport noemt voor
al de rol van Marieke Simons,
die sinds 1988 bij Het Nationale
Ballet danst, als Julia, evenals
haar rollen in 'Diversion of An
gels' en haar ^duetrol in 'The
Language of Letting Go'. Si
mons kreeg vorig jaar al de
Gouden Theaterprijs van de
Vereniging van Schouwburg- en
Concert directies.
Valerie Valentine moet vol
gens de jury van de Duval Le-
roy-prijs „na 24 jaar worden be
schouwd als een van de vaan
dels van Het Nationale Ballet".
Het juryrapport noemt behalve
haar glansrollen als Myrtha in
Giselle en Titjana in Midzomer-
nachtsdroom, als wapenfeit dat
diverse choreografen voor Vale
rie Valentine rollen hebben ge
schreven.
Grote fans zijn ze van Rodolfo Guglielmi di Valentino
d'Antonguolla en in de tijd waarin de man leefde zouden
de Vlaamse gebroeders Gilbert en Jan Dalemans bepaald
niet alleen hebben gestaan. Want bij het aanschouwen
van Guglielmi, alias Rudolph Valentino, vielen in alle we
reldsteden vrouwen flauw in het gangpad.
gebaren en komen vreugde,
verdriet en teleurstelling sterk
over. Nog meer effecten verster
ken het idee van een 'gedateer
de' stille film. Dalemans: „De
film is opgenomen met 18 tot
20 beeldjes per seconde en
wordt afgedraaid op 24 beeldjes
per seconde. Zo krijg je licht
hakkelende bewegingen.
De gebroeders lazen 350 boe
ken en spraken met de schrij
vers van biografieën. Jan: „We
zijn naar Castellaneta gereisd,
de geboorteplaats van Valenti
no. Dat ligt in Pulia, de hak van
de Italiaanse laars. Daar hebben
we trachten te reconstrueren
waar hij zijn inspiratie vandaan
haalde. We hebben gesproken
met mensen die hem gekend
hebben. Gepraat met Leo Pan-
taleo, een Rosselini-acteur die
Valentino's laatste biografie
schreef. Hij is een van de velen
uit een reeks biografen die hem
stuk voor stuk voor hun eigen
karretje spannen: de een be
schrijft hem vanuit een homo-
erotisch standpunt, de ander
behandelt hem als een heilige."
In het Filmmuseum in Am
sterdam is een ruime selectie
van Valentino-films te zien. Zo
ook The Sheik uit 1921. Valenti
no vestigde zijn roem in dat jaar
en naar aanleiding van de film
waarin de held op Arabische
volbloed paarden door de woes
tijn davert, doken er Arabische
motieven op in de mode en
binnenhuisarchitectuur.
Opvallend is dat Valentino
niet over een geweldige moto
riek beschikt en dat hij wel eens
een klunzige beweging maakt
die in een kant en klaar gemon
teerde film niet past. Jan: „Zijn
manier van bewegen is eigen:
hij was net een danser, maar
het botst met klassieke bewe
ging. Hij is meer de ruwe danser
uit het Mediterrane gebied."
amsterdam rob bouber
De gebroeders Dalemans laten
zich in hun werk inspireren
door de stomme film stille
film zeggen ze in Vlaanderen
en in het bijzonder zijn zij ge
fascineerd door die zachte,
kwetsbare maar soms duivels
flitsende blik van Valentino, de
grootste verleider sinds Casano-
Gilbert en Jan studeren al ja
ren op het filmfenomeen. Voor
hun laatste Valentino-wapenfeit
speurde het duo eind '94 naar
een acteur die Rudolph Valenti
no kon verbeelden. Na gesprek
ken in een Amsterdamse huis
kamer vonden de gebroeders en
de inmiddels aangetrokken re
gisseur Caroline Strubbe de ac
teur Jeroen Willems (vaak te
zien in Hollandia-producties)
bereid om tegen een aanvaard
baar minimum in de huid van
de filmster te kruipen. In de zo
mer van '95 reisden allen af
naar een Parijs om er de film
Taxi Dancer op te nemen.
De 35 mm zwart-wit film Taxi
Dancer duurt 40 minuten. Wil
lems speelt een dove liftboy die
het is 1926 in de ban is ge
raakt van Valentino. In de chro-
i pilaren van het grand hotel
hij zich aan de grootse
gebaren en oefent hij de tango.
Gaandeweg verandert hij van
een onbenul in een zelfverze
kerde hartendief. Hij ontwikkelt
een fysieke schoonheid en
steeds meer uitstraling tot de
rampzalige dag in 1926, waarop
Valentino aan een maagperfo
ratie ten gronde gaat. De liftboy
stort als zovele mannen en
vrouwen in de wereld in een
emotionele crisis.
De-scènes zijn even dik aan
gezet als in de echte Valentino-
films. Omdat de liftboy doof is,
moeten de tegenspelers heftig
Portret van Rudolph Valentino.
De gebroeders Dalemans
maakten ook een tentoonstel
ling, Divo genaamd. Die omvat
collages, geluids- en videoban
den en installaties, aangevuld
met foto's. Gilbert: „Het is geen
informatieve expositie, geen do
cumentaire. Wij benaderen Va
lentino op artistieke wijze, als
een mythe, een 'divo'. Op het
witte doek verbeeldde hij een
nieuw mannelijk ideaal: hij was
een erotisch idool met een an
drogyn, een tweeslachtige uit
straling naar vrouwen. Hij had
mannelijke trekken en was te
der tegelijk. Mannen hadden
veel meer moeite met hem.
'Lieveling der vrouwen' was
voor echte mannen een on
duldbare naam. Ze vonden Va
lentino een doetje, op zijn Ame
rikaans een 'pink powder puff."
De tentoonstelling was al in
het Italiaanse
en oogstte daar veel bijval.
Filmmuseum, Vondelpark 3,
Amsterdam. Tel. 020-5891400.
'Rudolph Valentino, de stille
verleider', vanaf 2 januari tot en
met 29 januari. Te zien is een
grote selectie van Valentino-
films. De film Taxi Dancer
draait van 23 tot en met 29 ja
nuari. De tentoonstelling Divo
is er vanaf 4 januari te zien.
Superman
hangt cape
aan wilgen
Het is nog steeds geen vo
gel en het is nog steeds
geen vliegtuig. Maar na 60
jaar zal de stripheld Super
man zijn kostuum met de
kleuren blauw, rood en geel
inruilen voor een nieuw en
flitsend blauwwit pak. De
transformatie zal in maart
een feit zijn, zo bereidde de
New York Post de Super
man-fans gisteren vast
voor. Zij zullen er mis
schien moeite mee hebben.
Want niet alleen de kleuren
veranderen - de weldoener
van de planeet Krypton zal
straks bovendien zonder
wapperende cape het
luchtruim doorklieven.
Ook de 'S' op zijn borst
zal een andere vorm krij
gen. En hij heeft een nieuw
afweersysteem tegen ko
gels, die niet langer op hem
afketsen, maar dwars door
hem heen gaan, al moet
ook hij in het begin even
aan dat idee wennen. Er is
de laatste jaren heel wat
gebeurd in het leven van
Superman. Het begon met
zijn plotselinge dood in
1992, die negen maanden
later weer ongedaan werd
gemaakt met een wonder
baarlijke wederopstanding.
Op 9 oktober 1996 ver
scheen het album 'Super
man: Het Huwelijksalbum',
dat nagenoeg samenviel
met de televisiebruiloft in
de serie 'Lois and Clark: De
Nieuwe Avonturen van Su
perman'.
Het huwelijksleven met
Lois Lane deed de boven
menselijke krachten van
Superman echter geen
goed. „Hij heeft van alles
geprobeerd om zijn energie
en zijn kracht weer wat op
te peppen, en al die dingen
zijn gecombineerd om hem
te veranderen", zo ver
klaarde Mike Carlin van DC
Comics tegenover de New
York Post.
rotterdam anp
Museum Boijmans van
Beuningen in Rotterdam
heeft het afgelopen jaar
83.000 bezoekers meer ge
trokken dan in 1995. In
1996 kwamen 296.000
mensen naar het museum,
waarmee het bezoekers
aantal met 38 procent steeg
ten opzichte van het jaar
ervoor. Het museum
schrijft de extra toeloop
vooral toe aan de succes
volle expositie De schatten
vant"
Het museum wijst er ver
der op dat ook de Vermeer-
tentoonstelling in het
Haagse Mauritshuis heeft
bijgedragen aan het hogere
bezoekersaantal. „Op de
heen- en terugweg deden
veel Franse en Belgische
cultuurminnaars Boymans
nog even aan", verklaart
een woordvoerder. Verder
blijkt ook de lopende expo
sitie Lof der Zeevaart een
trekpleister. Deze tentoon
stelling biedt een overzicht
van historische zeeslagen
waarbij de Nederlandse
zeevloot was betrokken.
Gemeten over de afgelo
pen drie jaar is het aantal
mensen dat Boymans van
Beuningen bezocht bijna
verdubbeld. In 1993 telde
het museum nog 150.000
toeschouwers. Absoluut
topjaar uit de geschiedenis
van het Rotterdamse muse
um blijft 1990. Toen no
teerde het museum
440.000 bezoekers, vooral
dankzij de tentoonstelling
De Verboden Stad.
VLIEGWERK
NAAM:
Frens Rijnsbergen
LEEFTIJD:
19 jaar
WOONPLAATS:
Leiden
BEROEP:
productiewerker/dj
GEZIEN:
-AntoniusClubhuis
f Ik scheer mijn kop niet kaal. Ik heb het
wel een tijdje half kaal gehad hoor. Maar
ik vind het gewoon niet zo mooi en men-
sen krijgen soms ook een beetje rare idee-
en over je, weet je. Net zoals al die gasten
in bomberjacks met een vlaggetje erop.
Die zijn misschien vijftien, zestien jaar, maar die
apen al die foute racistische gabbers na. Dat zijn ook
niet echt gabbers maar zwabbers. Als ik met mijn
vrienden feestjes organiseer komen dat soort jongens
er ook niet in. En dan ook al die verhalen over drugs.
Bij ons is dat niet zo. We hebben een strenge controle
aan de deur. Maar je houdt het nooit helemaal tegen
hè. Als ik uitga dan houd ik het zelf altijd bij alcohol.
Mijn vrienden ook, maar daar zitten wel een stel vre
selijke alcoholisten bij. Op een rave zijn die bezopen
gasten vaak veel vervelender dan al die gabbers die
helemaal strak gaan van de pillen. Sporthallen Zuid
in Amsterdam, dat is onwijs agressief. Daar mag je
nu geen voetbalshirtjes of petjes op want die jatten ze
gewoon van elkaar. De Paardestallen in Groningen
is wel het gaafst in Nederland. Maar wat je tegen
woordig vaak hoort is allemaal van die nieuwe hap
py hardcore zeg maar. Met die onwijze zware bas.
Als dj draai ik alleen maar old school, da's minder
heftig. En we hebben met 'Leiden Hardcorps' ook een
beetje naam gemaakt met raves in het
Antonius en het LVC. Ik heb van die
trucjes die geen enkele housedj doet.
Scratchen weet je wel, wat ze ook bij ^Hj
hiphop doen. Mensen zeggen dan van
'Oh die dj Frens die altijd met zijn pla-
ten loopt te gallen.Da's een beetje mijn
handelsmerk.
TEKST: PABLO CABENDA, FOTO: HIELCO KUIPERS
Het Don-Kozakkenkoor in Rijswijk is
boos op het Don KosakenChor Rus
land. Het koor vindt dat het Russische
orkest, dat sinds 1993 onder leiding
staat van de Nederlander Marcel Ver-
hoeff, ten onrechte aanspraak maakt
op de erfenis van Serge Jarov.
Verhoeff vertelde volgens het Rijs-
wijkse koor tijdens een televisieuit
zending dat zijn koor dit jaar het 75-
jarig jubileum viert, waarmee het de
erfopvolger zou zijn van Jarovs orkest.
Verhoeff ontkende dat eerder deze
week. Hij heeft dat nooit gezegd.
„Ons koor werd in 1982 opgericht en
staat geregistreerd onder Don Kosa
kenChor Rusland.
Het Nederlandse orkest bestaat
sinds 1984. Het maakte naar eigen
zeggen vier cd's en gaf sinds de op
richting zo'n tweehonderd concerten.
Het koor staat onder leiding van Ser-
gej Latichev.
Kozakkenkoren ruziën niet voor het
eerst. Vorig jaar ontstond onenigheid
over de vraag wat een 'echt' Russisch
kozakkenkoor is. Het Don Kosakken-
Chor zou zich ten onrechte zo noe
men. Verhoeff kwam vier jaar geleden
in het nieuws toen hij afzag van een
gastdirigentschap bij het Philharmo-
nisfch Orkest van Sint Petersburg. Tij
dens de affaire die volgde, werd de di
rigent ook bedreigd.
Groot nieuws voor alle kunstliefhebbers. De
Haagse kunsthandel Hoogsteder Hoogsteder
heeft een kunsttijdschrift uitgebracht, waarin hij
"objectieve criteria voor schoonheid" aandraagt.
Het aloude gezegde dat over smaak niet te twis
ten valt, wordt hiermee bevestigd. Wat mooi is en
wat niet, is volgens de kunsthandelaren kennelijk
niet langer persoonsgebonden. Zij weten wat wa
re schoonheid behelst.
Dus een telefoontje voor de duidelijkheid èn de
verlossende criteria. „Tja, objectieve schoonheid
is natuurlijk moeilijk te beschrijven. Eigenlijk zijn
begrippen als mooi en lelijk altijd subjectief. Wat
wij bedoelen is de schilderij-technische schoon
heid. Schoonheid is eigenlijk kennerschap," aldus
Hoogsteder junior. „Aha!," zult u hoogstwaar
schijnlijk denken, „maar wat zijn nu de objectie
ve criteria voor schoonheid?" Helaas, die zijn er
niet.
Het tijdschrift, 'The Hoogsteder Journal', pro
beert aan de hand van voorbeelden de lezer enige
kennis op het gebied van zestiende en zeventien
de eeuwse schilderkunst bij te brengen.
Hoogsteder beaamt dat de individuele smaak
bepaalt of iemand iets mooi vindt of niet. Het
blad blijkt het midden te houden tpssen reclame
en kennisoverdracht. „Het blijkt dat mensen het
leuk vinden om te weten, waarom het ene doek
meer kost dan het andere. Maar de prijs van
schilderijen wordt ook erg bepaald door het on
derwerp. Sommige onderwerpen zijn nu eenmaal
geliefder bij het publiek."
Dit riekt toch weer naar een persoonlijke voor
keur van kunstliefhebbers. Alle goede bedoelin
gen ten spijt, het blijft een ieder geoorloofd om
iets mooi, dan wel lelijk te vinden.
timoteus waarsenburg.
nieuws uitprobeerde. Daardoor
klonk het spontaan en onge
looflijk onschuldig, hoewel hij
het verontrustende ook liet
meeklinken. Heel klein, maar
volkomen af. De daarop volgen
de Barcarolle bleef wat wollig,
mij niet dwingend genoeg. Bar
stelde een mogelijke interpreta
tie voor, niet zijn uiteindelijke,
ultieme, laatste woord. Van de
zes études uit opus 25 die hij
gekozen had, waren de vijfde en
de zevende en vooral no. 10 in b
indrukwekkend. Deze étude be
gint met storm, die abrupt over
gaat in onuitgesproken verdriet.
Geen klacht of razernij, maar
eerder een nuchtere constate
ring dat het geluk door je han
den glipt. Zeldzaam fraai en
ontroerend liet Bar deze elegan
te, maar schrijnende muziek
klinken.
Ook in de prachtige tweede
Alwin Bar kruipt niet achter de
vleugel, maar erin. Zoals hij ook
in de muziek van Chopin
kruipt. Een paar weken geleden
gaf Eliane Rodrigues, eveneens
in de Stadsgehoorzaal, een con
cert waarbij ze ook veel werk
van Chopin speelde. Een groter
verschil dan tussen deze twee
pianisten is niet denkbaar.
Rodrigues een en al uiterlijkhe
den, met groot vertoon van vir
tuositeit. Bar een en al interpre
tatie, ingetogen en intiem, zelfs
in de virtuoze passages, en vol
komen muzikaal. Chopin blijft
evengoed de componist die ook
wel eens een nootje toevoegde
om te epateren, maar Bar
maakt duidelijk dat Chopin
daarnaast niet alleen een me
lancholieke kant, maar ook een
duistere kant heeft. Het is het
verschil tussen een 100.000-
klapper en kunstvuurwerk.
Bar speelde de beroemde
Berceuse voorzichtig. Verwon
derd haast, alsof hij iets geheel
Sonate wist Bar de e
Chopin te vatten en over te
brengen. Ook in een stuk dat
groter van opzet is, doet Bar
recht aan het veelzijdig idioom
van Chopin: het verdriet van
een heer.
\l\ki
vjê
cristofori
Prinsengracht 583. Teleloon 626 84 95
net muziektheater
Amstel 3. Teleloon 625 54 55. Agendalijn 551 81 00
