Meer ijs,
minder
pret
M
Jazzweek: jassen
aan, mutsen op
'Een stempelpost
op een ijzeren boot, dat kan niet'
JANUARI
Vandalen veroorzaken brand in het poortgebouw van het
Museum voor de Bloembollenstreek. Het museum zelf wordt
gespaard.
IJzel op de Leidse binnenwegen: 25 ongelukken.
3
N. Dijkhuis en A. Verhoef krijgen de erepenning van de stad
Alphen. De vrijwilligersprljs van Warmond is voor Clara Sik-
4
Wethouder Walenkamp (CDA) verruilt na 18 jaar de Leidse
politiek voor een baan bij de Rabo-bank Partijgenoot A. van
Bochove volgt hem op.
5
Mark Wotte naar FC Den Haag.
6
Ruim drieduizend bewoners van Zoeterwoude zetten hand
tekening onder petitie tegen woningbouw in Grote Polder.
9
Personeel MEOB in Oegstgeest dreigt met harde acties bij ver
plaatsing naar Den Helder. Aad de Mos weg bij Bremen.
12
Zilveren Sleutels voor Irene Eijs. De Katwijkse politiek sluit uit
dat er in het dorp een coffieshop mag worden geopend.
13
Het besluit van de gemeenteraad om jongeren tot 27 jaar in
de Leidse binnenstad uit te sluiten van een parkeervergun-
ning is niet in strijd met de grondwet.
15
Schietproeven met menselijk hoofd leveren nieuw ontlastend
bewijs in geruchtmakende Leidse balpenzaak.
Noordwijk dringt aan op een snelle sloop van het sterk ver
pauperde hotel Zinger.
16
Leiderdorp spreekt zich uit tegen het Bos-tracé van de HSL.
17
Gerechtshof in Den Haag stelt verdachte balpenzaak voorlo
pig op vrije voeten.
18
Tweeling Versteegen 50. 'Eeuwfeestje' wordt gevierd in In Ca-
22
Actie van reizigersvereniging Rover tegen het weren van bus
sen van de B reestraat.
23
Kootwijk nieuwe trainer Katwijk. Eelman stapt op bij Rijns-
25
Jan Raas start nieuwe ploeg: de Rabo's. 500 werknemers van
MEOB-Oegstgeest demonstreren in bij de Tweede Kamer in
Den Haag tegen verhuizing naar Den Helder.
26
Leiderdorpse kapster Liz van Os uitgeroepen tot 'mooiste f
bruid'van Nederland.
27
Leidse docente/vertaalster A. Reinders-Reeser start actie tegen
nieuwespelling.
30
Kees Guyt naar Alphense Boys.
31
Noordwijk geeft toe dat dat er miljoenenfouten zitten in de
begroting.
FEBRUARI 2
Grootscheepse verbouwing Rijksmuseum van Oudheden gaat
8 miljoen kosten. Lissese aannemer Knott Bouw laat tiental
len mensen in de kou staan.
3/5
LD op Internet. Vierde Elfstegentocht in Leiden.
6
Volkstuinennota komt uit, wijkcomite's reageren woedend. I
8
Justitie weigert balpenmoorddossier te heropenen.
9
Meerewijck Leimuiden blijkt enorm vervuild.
9/13/17/20
Politiek Leiderdorp nagelt wethouder Van Dijk aan het kruis
maar hij weigert weg te gaan.
12
Doek valt voor Katwijks JAC. Gemeente zet subsidie stop.
KNVB kiest voor Sport7.
13
Opwinding in Noo'rdwijkse politiek nadat raadslid Van Rijns-
wou heeft gesuggereerd dat drie wethouders na een bezoek
aan het sportcafé luidruchtig over straat zijn gegaan.
14
Actie 'adopteer een Hagerbeerorgelpijp' van start.
19
Markt sleept gemeente voor de rechter. Sanne Wallis de Vries j
(25) wint Leids Cabaret Festival.
22/23
De pen van de balpenmoord had beschadigd moeten zijn, be- j
weren experts.
23
Hoogheemraadschap Rijnland blijkt illegaal te hebben ge
stort in B en S-polder. Afscheid Evert van Benthem.
24
Sassenheim presenteert grootse plannen voor het centrum
van het dorp.
28
Albert Kalkman trainer van Lugdunum.
29
Ajax - Zaragoza 4-0. Conservenfabriek-oude stijl Ruiten Troef
sluit z'n deuren.
Overleden
5
P. van Rijn (94), veehouder in Langeraar.
door PETER VAN DER HULST
let het dalen van het kwik
steeg in januari en februari de
schaatskoorts tot ongekende
hoogte. De dikte van het ijs kon
de duizenden toerrijders overal
dragen, maar in Friesland stuitte
de tocht der tochten op een veto
van Elfsteden-voorzitter Henk
Kroes. De man was wellicht bang
geworden door het debacle tij
dens de tocht van Enkhuizen naar
Stavoren, waar vooral zwartrijders
voor chaotische taferelen op het
IJsselmeer zorgden. Met snij-,
bot- en beenbreuken kwamen
schaatsers van het ijs, vaak omdat
zij aanwijzingen van de organisa-
Molentocht in Rijpwetering. „Het enige dat je kunt doen is schaatsers wijzen op hun verantwoordelijkheid."
ARCHIEFFOTO HENK BOUWMAN
tie in de wind sloegen. Een ver
schijnsel waarover J. Wansinck,
coördinator van onder meer de
toertochten op De Kaag, Lange-
raarse en Nieuwkoopse plassen
mee kan praten.
De zwartrijders verpesten het
volgens Wansinck vaak voor de
legale deelnemers. „Veel mensen
betalen keurig om aan een tocht
mee te kunnen doen, maar vaak
blijkt toch een veelvoud aan
schaatsers de route te rijden."
Aanwijzingen worden geregeld
niet opgevolgd. „Voordat je kunt
zeggen dat het ijs veilig is voor
een tocht, is het soms al verrot ge
reden. De mensen parkeren
overal hun auto en rijden tegen
de schaatsrichting in. Bij het uit
zetten van tochten in natuurge
bieden houden wij rekening met
wakken vol watervogels. Die pro
beer je te mijden. Wilde rijders
hebben daar lak aan, maar wij
worden daarop wel door natuur
beschermers aangesproken", zo
beklaagt Wansinck zich.
De coördinator van de Konink
lijke Nederlandse Schaatsbond
vreest dat er weinig te onderne
men valt tegen de wildrijders.
„Het enige dat je kunt doen is de
schaatser wijzen op zijn verant
woordelijkheid voor de mede-rij-'
der en de organisatie. We hebben
dat wel eens gedaan door een
bord neer te zetten met dtj. tekst:
'Wij schuiven voor u, schuift u
voor ons'. Dan doen mensen
trouwens ook wel eens. Dan stop
pen ze geld voor de vrijwilligers in
de pot."
Vrijwilligers op wie de organisa
toren van toertochten volgens
Wansinck steeds minder een be
roep kunnen doen.-Schaatsclubs
kregen vaak hulp van agrariërs en
bouwvakkers, die tijdens een
strenge winter toch niets voor
hun baas konden betekenen.
„Maar je ziet steeds vaker dat ook
zij bij vorst kunnen doorwerken.
In Brabant en Limburg zijn daar
door schaatstochten niet doorge
gaan."
Bovendien keek de fiscus ver
lekkerd mee over de schouders
van de organisatoren. De centjes
die op het ijs werden verdiend,
zouden ook wel eens wat voor de
schatkist kunnen opleveren. „De
belastingdienst heeft uiteindelijk
niet aangeklopt", zegt Wansinck.
„We moesten wel een formulier
invullen, maar bijna iedereen
bleek dik onder de norm te zitten.
Als er zo'n 30.000 tot 40.000 gul
den binnenkomt dan wordt daar
van gauw 10.000 gulden geïnves
teerd in de toertochten. Daar
naast sponsoren clubs vaak trai
ningsgroepen en organiseren zij
wedstrijden. De kosten zijn dus
ook gigantisch."
Daar kwam de afgelopen winter
nog eens een specifieke uitgaven
post bij. „De machines die ge
bruikt worden om goed ijs te krij
gen, slijten meer van het stilstaan
dan van het gebruik. Je laat ze re
gelmatig draaien zodat de benzi
ne niet verschraald. Maar soms
bleek bij machines die nog niet
waren afgeschreven, dai de pak
kingen waren verdroogd. Het af
gelopen seizoen is er dan'ook best
wat nieuw materiaal aange
schaft."
Ondanks de organisatorische
problemen, blijft de winter van
'95/96 bij de meeste schaatsers
als een super-ijstijd in het geheu
gen gegrift staan. Zo was de ijs
baan van de Katwijkse IJsclub
Voorwaarts 34 dagen open. „Zo'n
38.000 mensen passeerden de
toegangshekken. Wij zijn dan ook
zeer tevreden", zegt bestuurslid
H. van de Eshof. De club deed
daarmee goede zaken. „Zes
geleden is onze ijsbaan aaJ'
legd. Dat kostte een gigantis<
dot centen. We hebben subsi ni
van de gemeente gekregen, m »t
voor het plaatsen van held et
verlichting en opstallen zoals
bestuurskeet en een koek- eni
pietent, moesten we ons ii
schulden steken. Dankzij
laatste winter zijn we nu sch
denvrij", zegt Van de Eshof teifC
den.
Tevredenheid heerst ook
Zoeterwoude, hoewel de plaat
lijke vereniging niet de besch ni
king heeft over een landijsba
„Eigenlijk hebben 1
zo'n behoefte aan. Van and
verenigingen in het district h( at
je soms hoe weinig dat oplevt
Het hele jaar door heb je tocht
onderhoud", aldus voorzitter
van der Geest. Daarbij weten n
Zoeterwoude dat er vaak al ent
dagen nadat de ijsbanen opr
gaan op sloten en vaarten
worden geschaatst. „Ook al
het ijs niet altijd perfect, we hi
ben toch wedstrijden op
Noord Aa kunnen houden."
Voorzitter Ch. Endeveld van
IJsclub Stevenshof neemt
woord 'unicum' in de mond
hij spreekt over het aane
schaatsdagen in het afgelop jr
jaar. De ijsbaan van de verenig
aan de Dobbedreef, die de
pen maanden werd uitgebre^
was vooral bij de jeugd zeer
trek. „Tachtig procent van de
zoekers bestond uit de jong
jeugd. Vooral rond drie, vier
was liet een topdrukte. Dan sto0
den zo'n 100 tot 200 mensen vc
de hekken te wachten;" Ook de
club kon het geld goed gebruiki
„Een nieuw clublokaal vergt to13
investeringen." Daarnaast sta
nog een baanschuiver en een
veger op het verlanglijstje.
I.
i 'i
Stempelpost op het Rapenburg. Water op het ijs door de hoeveelheid mensen die staat te wachten.
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
Ijsmeester Hofman waakt over Elfstegentocht
door HERMANJ0USTRA
Ze zwierden, krabbelden, vielen,
krasten, strompelden, gleden,
scheurden of zwabberden. Dui
zenden schaatsers bewogen zich
op zondag 4 februari op hun ei
gen manier over de Leidse grach
ten en singels. Van dilettant tot
volleerd schaatser, iedereen ge
noot met volle teugen: de derde
Elfstegentocht was één groot
feest. „Dat is ook precies de be
doeling", zegt ijsmeester Arie
Hofman in zijn terugblik. „Het
gaat in de eerste plaats om de
sfeer. Om de gezelligheid. Het
moet een volksfeest zijn."
Het doorgaan van de tocht hing
enkele dagen aan een draadje
omdat de conditie van het ijs, dat
aanvankelijk in prima staat ver
keerde, ineens achteruitholde.
Uiteindelijk werd de knoop toch
doorgehakt en bij die beslissing
woog het oordeel van Hofman
zwaar.
Want Hofman is inmiddels een
instituut als het gaat om het be
oordelen van ijskwaliteit. Elke
keer als de vorst zijn intrede doet,
wordt hij geraadpleegd. Een jaar
of vijftien, zestien al, schat hij zelf,
is hij ijsmeester. Eerst officieel bij
de gemeente Leiden, waar hij in
het dagelijks leven werkzaam was
bij wegenbeheer. Nu, een paar
maanden na zijn VUT, officieus.
Direct na de laatste Elfstegentocht
deelde hij de organisatie mee,
zich de volgende keer weer ge
woon beschikbaar te stellen.
„Omdat ik het fantastisch vind
om te doen."
Hofman praat over zijn werk
alsof het de gewoonste zaak ter
wereld is. „We moeten gewoon
zeker weten of het ijs veilig is. Ze
ker als er duizenden mensen over
moeten. Dus meet je op allerlei
plekken. Tussen de elf en twaalf
centimeter dik, dat is voldoende
voor zo'n tocht." Maar dan: „Zo
simpel is het natuurlijk niet. Je
moet echt op allerlei dingen let
ten. Bijvoorbeeld: op het Rapen
burg was een stempelpost inge
richt. Op een ijzeren bootje. Dat
was fout. Ijs heeft de gewoonte
niet vast te vriezen aan ijzer. Zo'n
boot ligt dus altijd los. Als daar
dus een groep mensen voor komt
staan, dan komt het water, door
de druk, bij de boot omhoog. En
loopt dus het ijs op."
Een soortgelijke situatie deed
zich voor bij café De Tregter, op
de hoek van de Herenstraat en de
Witte Singel. Daar moest een
stukje gekluund worden omdat er
geen ijs lag. „Hadden ze een
stempelpost neergezet, vlak bij
het punt waar het ijs ophield.
Zelfde verhaal dus: veel mensen
voor de stempelpost, water op het
ijs. Ik heb ze gezegd die stempel
post een paar meter te verschui
ven, van de rand van het ijs af."
„Onder de Bostelbrug aan het
eind van de Apothekersdijk kon
den we aanvankelijk nog door.
Die plek hebben we uiteindelijk
toch geschrapt. Het ijs eronder
was kwetsbaar geworden. Het had
eerst gedooid en daarna was het
weer gaan vriezen. En het strooi-
zout op de brug werkte ook niet
mee. Het dooiwater sijpelde met
pekel en al zo op het ijs."
Zo noemt Hofman een hele
reeks problemen op die de orga
nisatie van de Elfstegentocht het
hoofd moest bieden. Eén van die
problemen veroorzaakten som
mige schaatsers overigens zelf tij
dens de tocht. Hofman: „Het is
toch zo jammer dat er mensen
zijn die zoveel risico's nemen. Het
ijs onder sommige bruggen was
zo slecht dat het onverantwoord
was eroverheen te schaatsen. Die
stukken hebben we dan ook afge
sloten, met wat rood-witte waar
schuwingslinten. Dan zijn er
mensen die die linten doorknip
pen en gewoon onder de brug
doorgaan. Daar moet je als orga
nisatie heel goed op letten. Bij el
ke brug moet je iemand hebben
staan."
En dan, tot slot: „Alleen kun je
niet overal op letten. Weet je wat
eigenlijk nog het grootste gevaar
is? Zand op het ijs. Dat maakt
stroef. Als je dan als schaatser
komt aanglijden, remt dat ontzet
tend af. Dan gebeuren de meeste
ongelukken. Dat kun je als orga
nisatie niet voorkomen."
door AD VAN KAAM
'Ijzige kou snijdt door Ne
derland' kopt het Leidsch
Dagblad op donderdag 25
januari en doet dat een dag
later nog eens dunnetjes
over met: 'Alles wat uit
steekt kan bevriezen'. De
omzet van de Gasunie stijgt
in die dagen naar record
hoogte en in Friesland zijn
de rayonhoofden intussen
bijeen geweest. Het is win
ter in Holland, het vriest dat
het kraakt en tot overmaat
van ramp is Fokker nog
over de kop gegaan ook.
Het is in die barre setting
dat de Leidse Jazzweek '96
zijn beslag krijgt. Nu zou
dat op zich niet zo gek veel
moeten uitmaken, want per
slot van rekening speelt dit
gebeuren zich toch vooral
af achter gesloten deuren.
Goed, je moet er heen, door
de kou, maar eenmaal bin
nen is binnen, nietwaar en
binnen staat doorgaans
toch voor behaaglijk. Nou
nee, niet als je per ongeluk
in de Hooglandse Kerk
moest zijn.
Dat monumentale ge
bouw, met een midden
schip zo hoog als een flat en
met torens die bijkans tot in
de hemel reiken, deed tij
dens de Jazzweek dienst als
decor voor een aantal op
tredens van prominente ar
tiesten. Prachtig, zo'n histo
rische (muziek) tempel,
maar er kleven ook wat
minpuntjes aan. Door de
formidabele omvang is de
kerk maar met moeite en
zeker niet in alle hoeken en
gaten te verwarmen. Op
sommige plaatsen was het
binnen kouder dan op
straat. Althans, zo voelde
het aan. Als een vriesvak,
noteerde een recensent in
het LD.
Met jassen, dassen en
mutsen getooid, nam het
publiek dan ook kennis van
het gebodene. Het 'voetjes
van de vloer' kreeg hier een
geheel andere betekenis.
Optrekken die tenen, an
ders vroren ze vast aan de
vloer. In de pauzes kleum
den de mensen samen rond
de verwarmingsroosters. Als
achtergrondmuziekje klonk
'Summertime' als kwam het
van een andere planeet.
Toch brak ook af en toe
de zon door. Bijvoorbeeld
bij het optreden' van het Ro
senberg Trio. Of straalde er
warmte vanaf; toen Jean
Toots Thielemans aan de
gang ging. Maar het beeld
dat toch vooral op het net
vlies gegrift staat, is dat van
Eric Kooger. Die als win
naar van de Jazz Talent
Award zijn beker in ont
vangst nam, gekleed in
houtje-touwtje-jas en met
een pet op het hoofd. Hij
had het er niet warm, maar
vooral koud van gekregen.
jagi
