'Het is niet zinvol het verleden te herkauwen'
Jorritsma laat kust versterken
iet moeilijke afscheid van een koster
Regio Leiden/Rijn Veenstreek
Cursus bescherming van weidevogels
Dertig tuinhuizen vernield
'ERDAG 28 DECEMBER 1996
rudolf kleijn.o
Burgemeester Paats van Alphen aan den Rijn neemt na 17 jaar afscheid
Hij overleefde in 1992 een motie
van wantrouwen en bleef aan na de
affaire rond de gifbelt in de
Coupépolder: „Anders was ik
gecapituleerd voor een onjuist
beeld dat was opgeroepen."
Burgemeester Martien Paats van
Alphen aan den Rijn neemt na
ruim 17 jaar afscheid. Tijd voor een
laatste gesprek. Over Leiden, zijn
politieke loopbaan, maar natuurlijk
vooral over de Coupépolder.
Ylagn<
3. R
ma lij oogt ontspannen. Kalm. Zo
b. iu en dan klinkt weemoed
Jan |oor in de stem van Martien
'aats (61). Hij maakt tijd1
r Za en grapje. Soms staan zijn
Bc igen dromerig, soms ondeu-
Zw end. Zijn handen bewegen
Mi eurig mee op de toon van h
alsof hij een Engelse
vals dirigeert.
,Het is toch heel mooi dat ik in
jezondheid een fase van mijn
VI even mag beëindigen. Ik heb
reden om met dankbaar-
'3 ieid terug te kijken. Dat klinkt
k aisschien een beetje soft, maar
meen dat wel. Het is een
ambt. Er was spanning,
'r zijn ook nare dingen ge-
A. I\f)eurd, maar als je alles beziet,
het uiteindelijk toch fijn werk
'eweest."
c Ju zoekt de scheidend burge-
neester naar een 'nieuwe zin-
kam/olle besteding' van zijn leven.
,Mijn vrouw heeft wel enige
irg of ik straks genoeg te doen
crijg." Het zal vooral zang en li-
eratuur zijn, waar Paats zich
ia 1 februari 1997 op toelegt,
lij is lid van een koor en is ook
oorzitter van de Koninklijke
Ihristelijke Zangersbond.
stadhuis
Us tienjarig jongetje liep hij da-
olijks door de Breestraat in
Leiden. Geboren op 12 juni
1935, achter de bakkerij van
ijn vader aan de Haagweg,
- sproeide Paats als stadskind op.
Hij ging naar een school vlakbij
de Hooglandse Kerk en de
Breestraat lag op zijn route. De
dagelijkse tred langs het impo
sante stadhuis moet haast wel
een rol hebben gespeeld bij het
plannen van zijn carrière.
Na de lagere school ging Paats
naar het christelijke lyceum in
de Kagerstraat. Op de HBS be
sloot hij dat hij Nederlands wil
de studeren. „Ik had een bevlo
gen leraar." Het werd eerst een
spoedcursus op de kweek
school. Hij trouwde, stichtte
een gezin en werkte enige tijd
als leraar Nederlands op een
basisschool in Rijnsburg. Paats
schreef ook voor de Nieuwe
Leidse Courant. In 1961 ver
huisde hij naar Alphen aan den
Rijn.
Paats belandde uiteindelijk 'bij
toeval' in de politiek. Een colle
ga-onderwijzer die tevens wet
houder was, ontstak het poli
tieke vuur in hem en sleepte
hem de Alphense arena in. In
1966 werd hij gemeenteraads
lid voor de Anti-Revolutionai
ren (AR). Twee jaar later werd
de jonge politicus wethouder.
In '74 verkaste Paats naar De
Lier, een gemeente in de omge
ving van Delft, waar hij burge
meester werd. Daar bleef hij tot
1979. „We hadden in 1974 in
Alphen drie wethouders van
christelijke partijen. Het zag er
naar uit dat er bij de volgende
verkiezingen eentje zou sneu
velen. Wilde ik doorgaan als
bestuurder, dan moest ik ver
der kijken."
Net als bij het begin van zijn
politieke carrièere moesten
vrienden hem voor overhalen
mee te dingen naar de burge
meesterspost in Alphen. „Ik
heb aanvankelijk niet gesollici
teerd. Ik vond de sprong te
groot. De Lier had toen acht
duizend inwoners. Alphen vijf
tigduizend. Terugkeren in die
plaats leek me ook niet gewel
dig. Je komt dan terug in een
andere positie. Zelf vond ik dat
niet zo'n probleem, maar ik
wist niet hoe anderen daarover
dachten."'
Dat zat wel goed, zo bleek,
waarna Paats zich alsnog ver
na de sluitingsdatum van de
sollicitatieperiode aanmeldde.
„Als burgemeester wilde ik de
groei van de gemeente zo goed
mogelijk begeleiden. De voor
zieningen moesten op peil
worden gebracht. Er kwamen
ongelooflijk veel mensen van
buiten naar Alphen. Tegelijker
tijd was de stad vervreemd van
echte Alphenaren vervreemd,
het was hun Alphen niet meer.
Daar lag de uitdaging. In Al
phen moest je goed kunnen
wonen. Je weg kunnen vinden.
Want daar gaat het om in het
leven."
En het Masterplan Stadshart,
dat een flinke impuls moet ge
ven aan het Alphense centrum,
sluit daar goed op aan, vindt
hij. „We hebben altijd veel aan
dacht aan de 'buitenkant' be
steed, aan de uitbreidingen van
Alphen. Het is nu tijd voor de
binnenkant. Alphen had van
oudsher geen echte kern. Het
Masterplan zorgt voor meer
een aaneengesloten geheel. Het
centrum moet gezelliger wor
den, karakter krijgen."
Vochtig
Paats' ambities werden al gauw
overschaduwd door het drama
rond de Coupépolder. Jaren
lang werd daar, met medewe
ten van ambtenaren van ge
meente en provincie, illegaal
en zwaar vervuild afval gestort.
De affaire betekende ook bijna
het einde van Paats' politieke
carrière. Hij overleefde een njo-
tie van wantrouwen en besloot
vervolgens zelf aan te blijven.
Als de gifbelt ter sprake komt,
verandert de toon van het ge
sprek. Ontspannen zit Paats er
niet meer bij. „Het was een he
le verdrietige periode", begint
hij. „En je ontkomt er ook niet
aan om af en toe terug te den
ken."
Maar zijn ogen spuwen al gauw
vuur. Zijn handen slaan voort-
Martien Paats: „Ik
heb alle reden om
in dankbaarheid
terug te kijken."
FOTO HOLVAST-
/MARK LAMERS
durend op de tafel. Eerst tracht
hij zijn felheid nog met zijn uit
spraken te verbloemen. „Toen
dit 'losbrak', merkte ik dat ik als
enige overgebleven bestuurder
in het zonnetje, een onbarm
hartig zonnetje, werd gezet.
Terwijl ik wist dat de feiten dat
niet rechtvaardigden. Hon
derdduizenden vaten met che
misch afval werden op mijn
conto geschreven. Dat was wat
veel."
„Maar Ik was degene die in
1980 dwars tegen zijn porte
feuille in, dingen ging onder
zoeken. Ik zei tegen het college:
We moeten vragen gaan stel
len. Terwijl ik zag dat anderen
vluchtverdrag vertoonden. Ze
hoorden over bepaalde zaken
en dachten vervolgens, laten
we er maar over zwijgen. Dan
denk ik; hoe kun je dat nou
doen, Want je weet precies hoe
het gegaan is."
Hij wordt bijna kwaad als hij
die laatste woorden uitspreekt.
De TV-beelden in NOS-Laat
van 15 mei 1991 kunnen hem
ook nog altijd giftig maken.
Destijds reageerde hij al furi
eus, omdat hij misleid zou zijn.
'Als je bestuurt, kun je geen
schone handen houden', zei hij
voor de camera. „Die uitspraak
is in een totaal andere, verkeer
de context gezet. Het was
slechte journalistiek. Leu
genachtig."
In gevaar
De zaak lag, volgens hem na
melijk anders. In de polder zou
woningbouw gepleegd worden.
Paats riep op een goed mo
ment de fractievoorzitters bij
elkaar. Onderling werd beslo
ten om de Coupépolder 'zo
maar te laten', in de veronder
stelling dat die goed was afge
dekt. „Eigenlijk mocht dat niet,
maar anders kwam het wo
ningbouwproject in gevaar."
„Omdat ook ik zelf in het ge
ding kwam, moest ik mijn ei
gen standpunten bovendien
voorzichtig ventileren. Had ik
puur als privépersoon geope
reerd, dan had ik heel andere
dingen kunnen zeggen. Maar ik
was óók vertegenwoordiger van
de gemeente. Eerdere versies
van mijn verhaal voor de com-
missie-Engwirda (die de affaire
onderzocht - red.) waren veel
harder, veel feller. Ik kon mij al
leen niet meer veroorloven om
zo fel te zijn. Want het ging niet
om de persoon Paats, maar om
de zaak Coupépolder.
„Ik kon in die periode twee
dingen doen. Ik kon zeggen: ik
verdraag dit niet en ga weg, of
ik blijf." Hij deed het laatste.
Als ik af was getreden, was ik
opzij gegaan voor een onjuist
beeld dat was opgeroepen.
Daarvoor wilde ik niet capitule
ren. Ik moest vanaf dat mo
ment wél een streep zetten on
der het uiten van mijn ge
mengde gevoelens jegens de
mensen die zich minder eerlijk
en minder open hadden gedra
gen. Dat kon niet meer."
„Ik heb nu ook de behoefte niet
meer om zaken nog verder uit
te diepen. Je kunt niet geobse
deerd blijven."
Paats hoopt, nee, denkt dan
ook dat hij over vijf jaar niet zo
veel meer zal terugkijken. „Het
is niet zinvol het verleden te
herkauwen. Maak wat van het
geen voor je ligt."
I vers )elofarendsveen
n vai
,- ko
zijn al mensen die plagend
I! ebben voorgesteld om Cor van
eb ami elzen maar aan de ketting te
'1tei ggen. Want anders zou de
oofdkoster (75) van de paro-
,ia hie Maria Presentatie, ondanks
n vertrek, toch weer elke dag
de omgeving van 'zijn' kerk
vinden zijn.
Daar heeft Van Velzen het
ook wel naar gemaakt. Tien
iar geleden ging hij met pen-
ioen, maar na enkele maanden
hij weer terug. Niet meer
betaalde kracht, zoals al die
1 j daarvoor, maar als een
de vele vrijwilligers die de
arochie kent. Ook nu kan hij
/a een garantie geven dat hij de
de begraafplaats en de
uin voortaan zal mijden.
Als hij eind december stopt -
is een inmiddels een opvol-
r - heeft de Vener er heel wat
part lren opzitten als koster. In
951 begon hij bij de Maria Pre-
entatie, maar voor die tijd was
eegki ij vrijwillig koster in de nood-
erk, een voormalige augurke-
linleggerij, aan de Langeweg.
in hij hielp pastoor Ligthart in
Ie inmiddels gesloopte St. Pe-
rus Banden-kerk. „Dus al vanaf
uu nijn jeugd deed ik dit werk,
naar vraag me niet waarom",
egt de kwekerszoon. „Er was
voor alle jongens ruimte op
uin, wellicht dat ik daarom
e naar wat anders ben gaan
ben."
Koster Van Velzen: „Ik zeg altijd nog pastoor. Geen Jan of Piet. Zo ben
ik niet opgevoed."
moest Cor weer terug naar de
kerk", vult zijn echtgenote Riet
aan. „Dat was je gewoon. Va
kantie was er niet. Dat kwam
pas later toen de kostersbond
ander voor de leden
FOTO HENK
maar niets. „Uiteindelijk wer
den we het eens over twee mid
dagen. Prompt kwam een van
de parochianen klagen dat hij
de koster al een paar keer 's
middags had zien fietsen in
plaats van zijn werk te doen",
vertelt Van Velzen, die ook nog
bijna vijftig jaar actief was in de
plaatselijke EHBO, glimlachend.
Van Velzen heeft negen pas
toors 'gediend'. Elk met hun ge
woonten en eigenaardigheden.
„In het begin was er nog af
stand, maar dat is allemaal ver
anderd. Maar ik zeg altijd nog
pastoor, geen voornaam zoals
vele anderen doen. Dat mag
van mij, maar ik ben zo niet op
gevoed", legt hij uit. „Je kan
toch wel een goed contact heb
ben, zonder al te amicaal te
zijn."
Grote beurt
Tot het werk van Van Velzen
behoorde, naast het bijhouden
van de tuin en de begraafplaats,
uiteraard ook het schoonhou
den van de kerk. Wekelijks de
normale schoonmaakwerk-
zaamheden en een of twee keer
per jaar een grote beurt. „Ook
de kap van de kerk op de veer
tien meter hoogte. Gewoon met
een stofzuiger met daaraan ex
tra lange pijpen. Dan was ik he
le dag zoet en voelde ik 's
avonds mijn rug en armen.
Maar het hoorde er gewoon bij.
Zoals ook de ongeveer 700 be
grafenissen. Te beginnen met
het graven van het graf, de pa
pieren verzorgen en dergelijke.
Dat viel wel eens niet mee.
Vooral als het familie betrof of
jonge
Na zijn terugkeer in 1987 is er
voor de hoofdkoster wel veel
veranderd. Er kwamen hulpkos
ters en tal van vrijwilligers na
men werkzaamheden, zoals het
schoonmaken van de kerk en
het bijhouden van de tuin, van
hem over. Wel bleef hij daar
verantwoordelijk voor. „De
mensen zijn nu veel meer be
trokken bij de kerk. Dat vind ik
een goede verandering, maar
met andere wijzigingen ben ik
minder gelukkig. Het gregori
aanse gezang mis ik. Ook de
processies, het inhalen van de
priesters en de wijdingen. Het is
allemaal wat soberder gewor
den, maar toch nog steeds ge-
Lot voor
kerstboom
voorschoten
De kerstboomverbranding in
Voorschoten (6 januari) is
weer op de Admiraal de Ruy-
tersingel. De bomen worden
om zeven uur aangestoken.
Aansluitend houdt de ge
meente een loterij in de kan
tine van SV Voorschoten. De
inwoners kunnen op 2, 3 en
6 januari hun kerstbomen in
leveren bij reinigingsdienst
aan de Koninklijke Marine
laan. Iedereen die zijn boom
inlevert krijgt een lot.
In Stompwijk en De Meije
stompwuk»het voorjaar bedreigd door koeien en maaimachi-
nes. Boeren kunnen door een goede ontwatering
het land steeds vroeger in het voorjaar in gebruik
nemen. Zó vroeg, dat de weidevogels nog niet
'klaar zijn' met broeden. De maaimachines ver-
maaien de nesten en koeien vertrappen ze.
Vrijwillig weidevogelbeheer is een samenspel
van melkveehouder en vrijwilliger. De vrijwillige]
speurt de nesten op en markeert ze.
De cursusavonden in Stompwijk zijn op 20 fe
bruari, 6 en 20 maart. Er volgt daarna een ex
sie waarvan de datum nog niet bekend is. De
sus kost 40 gulden. Voor meer informatie en
gave kan worden gebeld met Landschapsbehee
Zuid-Holland, telefoon 0182 - 524500.
Landschapsbeheer Zuid-Holland organiseert ko
mend voorjaar in Stompwijk en De Meije een
cursus weidevogelbescherming. De cursus is be
stemd voor vrijwilligers die willen helpen weide
vogels beschermen en voor veehouders die bij
hun bedrijfsvoering rekening willen houden met
de vogels.
Zuid-Holland is vogelrijk met soorten als kievit,
grutto en tureluur. De meeste weidevogels broe
den op gewoon boerenland. Dat het met een
aantal weidevogelsoorten behoorlijk goed gaat
(bijvoorbeeld de grutto) is onder meer te danken
aan de vogelbeschermers. De vogels worden in
wassenaar monica wesseling
Meer dan dertig huisjes op het volkstuinencomplex aan de Zijde
laan in Wassenaar zijn op de avond van de tweede kerstdag be
hoorlijk vernield. Vandalen, vermoedt de politie, hebben ramen en
deuren ingetrapt en in een groot aantal huisjes de inventaris over
hoop gehaald. Eén huisje werd in brand gestoken. De brandweer
van Voorburg en Wassenaar blusten het vuur.
De politie heeft nog geen idee waar ze de daders moet zoeken.
Duidelijk is, zo laat een woordvoerder weten, dat er geen sprake is
van inbraak, maar van baldadigheid. De schade is groot. Hoe groot
kon de politie nog niet zeggen. Ze hoopt dat sporen naar de daders
leiden.
Voor incasso en advies
Van Vliet Hardy Wigt
gerechtsdeurwaarderskantoor
Hoge Rijndijk 45
2313 KG Leiden
Tel. (071)512.20.54
Fax (071) 512.40.47
Incassosysteem
Ël
INC4SS Brochure op aanvraag
Minister Jorritsma (Verkeer en
Waterstaat) laat de kuststrook
volgend jaar op veertien plaat
sen versterken. Het gaat om een
operatie, waarbij 6,8 miljoen
kubieke meter zand wordt toe
gevoegd aan de duin- en
strandkust.
Het strand tussen Den Haag
en Hoek van Holland krijgt er
circa één miljoen kuub zand bij.
De grootste hoeveelheid zand
komt in Noord-Holland tussen
Camperduin en Egmond, waar
circa 1,5 miljoen kuub zand
wordt opgespoten. Ter hoogte
van Wassenaar wordt circa een
half miljoen kuub gestort.
Elk jaar bepaalt de minister
waar de kust moet worden ver
sterkt. Zij wordt hierbij geadvi
seerd door de provinciale over
legorganen voor de kust. In het
verleden werd er vaak besloten
de kust te versterken, nadat er
afslag door bijvoorbeeld storm
had plaatsgehad. De laatste ja
ren leggen het ministerie en
rijkswaterstaat echter steeds
meer de nadruk op preventie.
Dit houdt in dat er zand naar
de kust wordt gesleept, waarna
wordt ingespeeld op de natuur
lijke processen en wind en re
gen vrij spel krijgen. Het plan
ten van rijen helmgras om zo de
afslag van duinen tegen te hou
den, krijgt hierbij een minder
belangrijke rol. Deze aanpak
kan wel betekenen dat er elders
door wind, regen natuur verlo
ren gaat.
Tussen 1991 en 1996 is de
kust versterkt met 31,5 miljoen
kuub zand. Het gebied tussen
Hoek van Holland en Den Haag
heeft ongeveer 5,5 miljoen kuub
erbij gekregen. Het gebied
rondom Texel vroeg het meeste
onderhoud. Hoewel het hier om
tien procent van de kuststrook
gaat, ging er de voorgaande ja
ren 25 procent van de kosten
inzitten.
