Leidsch Dagblad | 1996 | 28 december 1996 | pagina 10

'In een oog kun je van alles zien'

De gevolgen van een
oosterse verkleedpartij

Leiden Regio

Kerk Samenleving

ZATERDAG 28 DECEMBER 1996

CHEF HANS JACOBS, 071-5356414, PLV.-CHEF RUDOLF KLEUN, 071

Bij het vertrek van oogarts Volker-Dieben

Haar werkkamer in
het Diaconessenhuis
is al uitgeruimd, de
agenda is leeg.
Oogarts H.J. Volker-
Dieben (54), die
onder meer
baanbrekend werk
verrichtte op het
gebied van
hoornvliestransplan
taties, vertrekt naar
de Vrije Universiteit
in Amsterdam waar
ze hoogleraar
oogheelkunde wordt.
De overstap naar de
wetenschap mag dan
voor sommigen
opzienbarend zijn,
voor haar zelf ligt dat
anders. „In de loop
van het leven vind je
het eerst leuk om iets
zelf te doen. Maar
naarmate je ouder
wordt vind je het leuk
om dat aan iemand
anders te leren.
Opereren
bijvoorbeeld, dat heb
ik nu zo
verschrikkelijk vaak
gedaan. Nu is het tijd
om het anderen te
laten doen en hen
daarbij te
begeleiden."

BB

En daarvoor zal ze toch gere
geld op de operatiezaal moeten
staan. „Want het is niet alle
maal theorie hoor, waarmee ik
me ga bezighouden. Een hoog
leraar oogheelkunde heeft drie
telken: onderwijs en onderzoek,
beleid en beheer, èn patiënten
zorg. Je kimt niet uit een boekje
leren opereren. Zonder patiën
ten gaat het niet."

Professor Volker-Dieben werkte
alles bij elkaar een dikke 25 jaar
in ziekenhuizen. Eerst tien jaar
in het Academisch Ziekenhuis
Leiden, en vanaf 1981 in het
Diaconessenhuis. „Met veel
plezier." Een fascinerend vak,
oogheelkunde, zegt ze. „Het
oog is letterlijk het venster van
het lichaam. De spiegel van de
ziel, zegt men ook wel. In het
oog zien wij wat er gaande is,
wat er gebeurt met iemands li
chaam. Aan de bloedvaten, de
oogzenuwen..."

„Oogheelkunde is een beetje de
spin in het web. Van andere
specialisten krijgen we mensen
doorverwezen voor onderzoek.
Een oog vertelt vaak iets over
ziekten. We krijgen hier men
sen met diabetes binnen, met
metabole stoornissen, met bij
werkingen van medicijnen. An
dere specialisten hebben eerst
laboratoriumuitslagen nodig en
foto's. Niemand kan dwars
door het vel van een patiënt
zien wat er aan de hand is.

Maar in een oog kun je wel kij
ken en van alles zien."

„Wat het vak nog mooier
maakt is dat het hoofd- en
handwerk bij elkaar zit. We
krijgen een patiënt binnen, we
stellen een diagnose, we stellen
een behandelingsplan op, be
handelen de patiënt en zorgen
voor de post-operatieve behan
deling. We begeleiden iemand
dus van A tot Z. Werken met
ogen is precisiewerk, heel fijn
werk. Ik heb altijd al belangstel
ling gehad voor fijn werk. Prie
gelen en prutsen. Een oud-tan
te van mij, juffrouwAverdonck,
gaf naast Franse les en piano
les, ook les in wat heette de
fraaie handwerken. Niet het zo
geheten nuttige handwerk,
zoals het verstellen van lakens.
Nee, mijn tante maakte bij

voorbeeld gouden borduursels
op officierspetten. Moeilijk
werk. Mij leerde ze op mijn zes
de al frivolitémaken, een soort
kant. In elk geval heb ik daar
door aardigheid gekregen in
fijn werk."

„Daarom wilde ik op het eind
van de middelbare school
tandarts worden. Maar mijn
oogarts zei: ik zou het niet
doen. Je ene oog is iets minder
goed dan het andere. Als je
gaatjes in kiezen boort, moetje
goed diepte kunnen zien. Ik
zocht het toen in een opleiding
voor algemeen arts, maar het
fijne werk bleef trekken. Zo
kwam ik bij oogheelkunde te
recht. Met mijn mindere oog,
ja. Maar er was destijds een
schaars aanbod. Er werd niet
gevraagd: zie je honderd pro

cent met beide ogen? Een min
der oog wil trouwens niet per
se zeggen een slecht oog. Ik kan
er uitstekend mee werken. Bo
vendien gebruik je in dit vak
een miscroscoop. Het is voor
mij echt geen handicap geble
ken."

„Oogheelkunde is ook een be
langrijk vak. Zien is zo belang
rijk in het dagelijks leven.

Laatst is uit onderzoek geble
ken dat van mensen die niet
over hun ogen klagen en een
rijbewijs hebben, liefst vijf pro
cent een serieuze oogafwijking
heeft. Helaas, van de ziekte
beelden die samenhangen met
aandoeningen aan het oog
merken de mensen niet altijd
iets. Neem glaucoom, een ou
derdomskwaal. Bij die ziekte

gaat de functie van de oogze
nuw achteruit door een hoger
wordende oogdruk. Ik vind dat
iedereen na zijn veertigste ge
regeld zijn oogdruk zou moe
ten laten meten, èn tegelijker
tijd zou moeten laten kijken
naar de oogzenuw. Dat gebeurt
te weinig."

„Eerlijk is eerlijk, dat gebeurt
ook door de enorm lange
wachttijden die er bestaan. Op
die van de plastisch chirurgen
na, hebben oogartsen de lang
ste wachtlijst met een gemid
delde wachttijd van 89 dagen.
Werkdagen, wel te verstaan.
Dat kan eigenlijk niet. We na
deren daarmee de grenzen van
het onfatsoen. Je moet ook niet
vergeten dat oogaandoeningen
vooral op latere leeftijd voorko
men, bijna vijftig procent van

onze populatie is ouder dan 65
jaar. Kun je een ouder iemand
met goed fatsoen zo lang laten
wachten?"

„Dat probleem is voorlopig nog
niet opgelost. In 1989 is het
budget voor de volksgezond
heid bevroren. Sindsdien moe
ten we het elk jaar met hetzelf
de bedrag doen, al wordt daar
in steeds verrekend dat de be
volking jaarlijks met 1,3 pro
cent groeit. Alleen groeit de
groep ouderen sneller. Daar
door komen we dus steeds
meergeld tekort."

„Het vak blijft onveranderd
mooi, ondanks de moeilijkhe
den. Wat mooi is, is dat er zo
veel vooruitgang in het vak is.
Vooruitgang bijvoorbeeld in de
techniek van de staaroperatie.
Vroeger gold er een opnametijd
van twee weken. Nu is het vaak
een dagopname. Moet je je
voorstellen hoeveel geld dat al
leen al bespaart. Nog belangrij
ker is, dat de staaroperatie nu
de meest succesvolle operatie
in de geneeskunde is dankzij
microchirurgisch werk. In liefst
95 procent van de gevallen
slaagt de oogarts erin de func
tie van het oog te herstellen
met de implantatie van een
kunstlens."

„Oogheelkunde komt er wat
dat betreft toch al erg gunstig
af. Bijna alle patiënten die we
hier binnenkrijgen, gaan geluk
kiger de deur uit. Omdat het
beter gaat met hun ogen. Als
mensen ouder worden en je
vraagt ze: wat zou je in elk ge
val willen behouden, welke li
chaamsfunctie? Dan zeggen de
meesten: als ik maar blijf zien.
Dit vak levert een grote bijdra
ge aan de kwaliteit van het le
ven. Dat is toch prachtig?"

„Zelf zou ik de laatste vijf jaar
van mijn leven niet willen mee
maken. Een onmogelijkheid
natuurlijk, maar wat ik bedoel
is dat de laatste jaren vaak wor
den gekenmerkt door aftake
ling, ziekten. Ik heb altijd de
behoefte me nuttig te maken.
De laatste jaren van een leven
lukt dat niet goed meer. Maar
er is geen reden te zeuren.
Voorlopig kan ik me nog vol
doende nuttig maken.

BURGERLIJKE STAND

LEIDEN Geboren Koen
Leanderzv. P.C. Sooniusen
M.M.V. Jansen Sophia Wil-
helminadv. R.F. Palingen
E.M. van de Haterd Tamara
dv. J.J.A. Kroon en B.A. van der
Eijk Jacobus zv. D. van Rijn
en W.W. Smeenk Bregje Al-
bertha dv. D. van Rijn en W.W.
Smeenk Stefanie Josefina
Maria dv. F. Westdijk en J.M.
van der Molen Yaël dv. W.
Slingerland en H.C. Hul Is-
may dv. A. Westmaas en J.E.
Verra Nina Maria dv. H.J.
Sierigen M.S. Capucci Koen
Willem Henk zv. F.B. van der
Veer en R.M.T. van der Geest
Johannes Maria zv. J.W.M.
Aanhaneen S.A.M. van Kem
pen Seda dv. H. Yilmaz en H.
Yilmaz Tara dv. J.M. van der
Poel en Y.M. van Steijn Koen
Cornelis Gerard zv. M.H.J. Ke
tel en N.A.C. Hendrix Niek zv.
R.J. Potharsten Y.A.P. Rongen
Jannienke dv. H.C. Hoekman
en J.M. Dubbeldam Yuan En-
zo zv. P. Liu en D.B.C. Sibbel
Koray zv. H. Özel en F. Özel
Dion zv. B. Heemskerk en M.
Arnoldus Jacobus Johannes
Maria zv. C.J.M. Hoogeveen en
M.S. van der Hulst Lucia
Alies dv. B.C.M. van Werkho
ven en A.M.W. van Leeuwen
Sarah Hendrika Catharine dv.
B.C.M. van Werkhoven en
A.M.W. van Leeuwen Liam
Gerard Joseph zv. T.P. Barrett
en N. Vijgeboom Dirk zv. A.
Remmelzwaal en J.K. Varkevis-
ser Anne Roos dv. R.J.M.
Kroese en A.M. Hondius Hid-
de zv. A. Schotel en M. Maze-
reeuw Rosa Johanna Maria
dv. A.I.N. Dobbe en J.A.C. van
Velzen Wilhelmina Johanna
dv. A.J. Haasnoot en A. Nijgh
Cornelis Nicolaas zv. A.J. Haas
noot en A. Nijgh Igorzv.
H.H.J. van der Zwet en C.M. de
Jong Tessa Sabine dv. H.
Barnhoorn en A.M. Bakker
Aron Cornelis Reinierzv. J.R.
Klinkenberg en J.C. van der
Niet* Irisdv. R.A.L. Mensen
J.E. Kint Kristina Dievera dv.
W.A. Happel en A.M.T. Nout
Julia Nina Pieternel dv. J.P.M.
Hendriks en E.A.P. Kuijpers*
Heieen dv. G.J. Bakker en M.H.
Rijs Chantal dv. R.T.M. van
Schooten en P. MVesseur
Max zv. R.S.C. Admiraal en C.
Kingmans Hubertus Adrianus
Ruben zv. D. Duchateau en
P.J.M. Koppers Hicham zv.
M. El Nesla en O.H. Nasla
Achraf zv. M. El Nesla en O.H.
Nasla Stan zv. H.W. Hilge-
voord en J.M. Dekker Hanna

Erlijnedv. J.F. Nijenhuis en
C.M. Wissels Gijs Albertus
M.M. Landwehr en A.M. Oo
terhof.

Overleden J.J. Overeem,
17 sept 1935, man J. Lav
geb. 21 febr 1921, man
van Hameren, geb. 7 jan IS
geh. gew. met G.J. Turk Y.
aan de Wiel, geb. 21 april
1993, zoon J. den Hollam
geb. 26 aug 1923, man
Viele, geb. 6 sept 1921, m;
L. Stikkelorum, geb. 5 okt

1925, man E.F. de Bruin,
29 mei 1927, ev K. va

Klaveren P. van der Werve
16 juli 1967, ev P.J. B
horst J. Kailola, geb. 8 me

1926, man H. Buis, geb.;
juni 1936, geh. gew. met G
van der Voort W.J. Stoute,
geb. 3 jan 1909, geh. gew.
A. van As B.C. van Engelei
geb. 18 nov 1909, geh. gen
met F. Reijneveld I. den
Daas, geb. 23 okt 1921, m;
C. van Tol, geb. 2 febr 195(
ev. C.M. Henning Hensing»
Holswilder, geb. 24 juni 19
geh. gew. met P. Westerhov
N.J.Th. Schotmans, geb.
aug 1927, man B. Hilliger
geb. 23 mei 1947, man A
de Bakker, geb. 3 dec 1921
E. Braker H.M.M. Scheerc
geb. 7 mei 1935, geh. gew.
met P. Benard J.H. Bijl,
9 dec 1936, man H.F. KÏe
geb. 23 sept 1904, geh. gei
met J. Selier P.C. Hogervo
geb. 17 jan 1922, man
G.E.M. Thiel, geb. 23 juni
1901, geh. gew. met B.J.
Moolenaar J.C. Pet, geb.
maart 1950, vrouw S.G. R
ma, geb. 25 april 1943, ma^
W.A.M. van Leeuwen, geb. hut
april 1914, vrouw C.J. Jantoo
negt, geb. 4 jan 1921, man.'*
Gehuwd H.A.G. van der Za en
en en P.G.M. Jacobs A. Boig
en L.A.M. van Klink H. Zw en
en M.J. Hooijmans D.J. MiJeu
lerman en E.J.C.M. Guitjens>es]

val:
He

VOORSCHOTEN Geboren

Bernt Jan Eduard zv. H.K. Vfeve
ree en L.A. Brascamp Sopljie
Elena Nicoline dv. F.J.M. va»ei<
der Burgen N.E.M. Paardekn
per David zv. M. van Galenkn
Y. Rietkerk Luc zv. R. Magno<
en A. de Monijé Kristina D >r
vera dv. W.A. Happel en AJ>eu
Nout

Overleden J.A. Brouwer outa
74 ev Kleijne J.F.T. Lunst Ju
73 J.M. van Klaveren oud
Gehuwd* N.C. Hoenderkam(r0ll
en J. Niessen.

REDACTIE DICK VAN DER PLAS. 071-5356481

XI]

MMsnsESEsmm

„De rooms-katholieke uniaten
nemen de liturgie uit ons geloof
over, maar niet de theologie.
Hierdoor verwordt de uniaten-
dienst tot een toneelstuk. Een
verkleedpartij. Pijnlijk, want de
orthodoxen beschouwen theo
logie en liturgie als één geheel,
daar neem je niets uit." Het zijn
de woorden van de Zwolse or
thodox Arne (Maxim) Heeringa,
die heeft gezorgd dat de ge
schiedschrijving 'Uniatisme,
geen brug maar een hindernis'
van de schrijver/kloosterling Je-
vgeni Vaillant deze maand ver
scheen.

Het boek is een uitgave van de
Stichting Orthodox Welzijn
(SOW), die het eerste exemplaar
overhandigde aan aartsbis
schop Simon van België en Ne
derland. Doel is met het boek
de verwarring over het verschil
tussen de uniatenkerk en de or
thodoxe kerk de wereld uit te
helpen.

Vader Jevgeni, Nederlander en
hiero-diakon in een klooster in
het Oostpoolse Suprasl, hoopt
dat door zijn boek de mensen in
kerkelijke overlegstructuren
meer rekening gaan houden
met de orthodoxen en dat de
orthodoxie in Nederland zich
meer gaat profileren.

Nederland kent veertig ortho
doxe parochies, waaronder ook
een aantal kerkgemeenschap
pen, en vier kloosters. De ortho
doxe kerk in Nederland is groei
ende. Jaarlijks krijgt zij er ge
middeld één parochie bij. De
schattingen over het aantalipr-
thodoxen in Nederland lopen
uiteen van enkele duizenden tot
tien- en vijftienduizend. Maar
tot dusver ontbreekt een gedo
cumenteerde schatting.

Toen de orthodoxe kerk zich na
de Tweede Wereldoorlog als ge
volg van de toestroom van
vluchtelingen uit Oost-Europa
en Zuid-Oost Europa in Neder
land begon te ontwikkelen,
kreeg Nederland tegelijkertijd
ook te maken met het uniatis
me. De emigranten, onder meer
Grieken, Serven en Syriërs,
zorgden voor het ontstaan van
verscheidene orthodoxe paro
chies.

Maar tezelfdertijd werden, ook
ten behoeve van vluchtelingen
en emigranten, 'oosterse' litur
gievieringen-gehouden onder
rooms-katholieke vlag. Jevgeni:
„Vanuit het centrum voor de
missie van het uniatisme in Ne
derland, de AOK (Aktie Ont
moeting Oosterse Kerken) te
Tilburg werd het uniatisme in

Uniatisme, oosterse kerk,
Grieks-kathoiicisme: al
deze woorden betekenen
volgens veel orthodoxen
hetzelfde: de rooms-
katholieke kerk in een
orthodox jasje, verklede
priesters dus.

Sinds deze eeuw zijn in
Nederland rooms-
katholieke kringen
ontstaan die Slavische
(Byzantijnse) diensten
houden. Voor orthodoxen
een bron van boosheid en
voor leken zeer
verwarrend: zit ik nu in
een orthodoxe of in een
rooms-katholieke kerk?
De bron van de boosheid
en de verwarring ligt
vierhonderd jaar terug in
het toenmalige
koninkrijk Polen en het
daarmee verenigde
grootvorstendom
Litouwen.

In 1596 werd in de
Witrussische stad Brest
de Unie van Brest
afgesloten. Hiermee

Vader Jevgeni.

verklaarde een deel van
de Pools-Litouwse
geestelijkheid (namens de
gehéle orthodoxie in het
rijk) over te gaan naar de
rooms-katholieke kerk.
Deze zogenoemde
'uniaten' onderschreven
de gehele rooms-
katholieke dogmatiek,

maar ze behielden, met
toestemming van Rome,
hun orthodoxe ritus.
Het gevolg van de Unie
was niet de beoogde
eenheid in de christelijke
wereld, maar strijd en
oorlog tussen aan ene
zijde de uniaten en
Roomsen en aan de

andere zijde de
orthodoxen die de hun
opgelegde nieuwe kerk
niet accepteerden. Velen
Üeten het leven in deze
strijd. En nu, precies
vierhonderd jaar later,
zijn zelfs in Nederland de
gevolgen van de Unie van
Brest nog merkbaar.

Nederland verder vormgegeven.
Dit manifesteerde zich on
der meer in het oprichten van
Byzantijnse koren. Veelal ver
leende de rooms-katholieke
kerk bijstand door haar kerkge
bouwen voor de 'oosterse' dien
sten ter beschikking te stellen."

Verdeeld

De gevolgen van de Unie van
Brest hadden, zij het in minder
extreme mate als in Polen-Li-
touwen, toen ook hun intrede
gedaan in Nederland. Heeringa
vertelt: „Er wordt doorrooms-
katholieken continu over en
voor ons gesproken en voorlich

ting over ons gegeven. Kritiek
van ons hierop helpt niet. Ze
blijven doen alsof de roomse en
de orthodoxe kerk één zijn.
Heeringa denkt dat dat komt,
omdat Rome de orthodoxe kerk,
die in tegenstelling tot de cen
traal geleide rooms-katholieke
kerk ressorteert onder verschil
lende patriarchaten, als ver
deeld beschouwt en daarom de
taken maar waarneemt. „Maar
we zijn niet verdeeld. De ortho
doxie vindt niet eenheid in or
ganisatie, maar eenheid in ge
loof belangrijk."

Heeringa voert aan dat er een
fundamenteel verschil is in den

ken over de kerkelijke organisa
tiestructuur tussen de ortho
doxen en de katholieken. Daar
voor gaat hij terug naar het Gro
te Schisma van 1054, dat onder
meer gestalte kreeg door de
pauselijke aanspraak op alleen
heerschappij over de gehele
christelijke wereld.

Dit verschil van visie op hoe de
kerkelijke organisatiestructuur
in elkaar moest zitten, was me
de oorzaak van het uiteindelijke
schisma. En van de Unie van
Brest, als we de vertegenwoor
diger van de afdeling buiten
landse betrekkingen van het pa
triarchaat Moskou (dat na het

schisma toetrad tot de overige
vier patriarchaten) moeten ge
loven.

„Historisch gezien is de unie al
tijd een poging geweest de or
thodoxe gemeenschappen on
dergeschikt te maken aan Ro
me", aldus vertegenwoordiger
Georgi Zjablitsew eind maart op
de conferentie naar aanleiding
van de herdenking van de Unie
van Brest in het Brabantse Her-
nen.

Perikelen

Wegens de genoemde claim van
de rooms-katholieke kerk op
eenheid met de orthodoxe kerk

en de verwarring over de 'oos
terse' diensten, besloot vader
Onufry, priester in de orthodoxe
kerk in Groningen, zijn broer
vader Jevgeni te vragen een
boek te schrijven over de histo
rie van de Unie van Brest.
De toevalligheid wil dat vader
Jevgeni een deels Zwolse ach
tergrond heeft. Hij werkte van
1989 tot 1991 bij de gemeente
Zwolle, alvorens in Polen toe te
treden tot de orthodoxe kerk en
later tot de kloosterorde in Su
prasl.

Vader Jevgeni vertelt zowel in
het interview als in zijn boek
over de perikelen rond de Ne
derlandse viering van het dui
zendjarig bestaan van de Rus
sisch Orthodoxe kerk in 1988 in
Zwolle. Terwijl de orthodoxe ge
meenschap druk bezig was een
viering voor te bereiden, lazen
zij uit een artikel in Trouw dat
enkele Roomse organisaties ook
een viering organiseerden, om
dat de orthodoxe gemeenschap
in Nederland 'verbrokkeld' zou
zijn. De orthodoxe boosheid
was te voorspellen. Het zou het
zelfde zijn geweest als de
rooms-katholieke kerk het ini
tiatiefhad genomen tot viering
van een jubileum van de gere
formeerde kerk.

Vader Jevgeni noemt de Unie
van Brest in zijn boek 'de meest
dramatische poging om de
breuk (Grote Schisma) tussen
de paus van Rome en de andere
vier oud-christelijke patriarcha
ten van Constantinopel, Alexan-
drië, Antiochië en Jeruzalem te
herstellen'. Volgens de schrijver
onderneemt Rome onder de
vlag van de uniaten momenteel
hernieuwde pogingen om de
Unie nieuw leven in te blazen.
Vader Jevgeni vreest voor een
hernieuwde verstoring van de
relatie tussen orthodoxen en
rooms-katholieken/uniaten.
Woordvoerder J. Mourits van de
rooms-katholieke bisschoppen
conferentie meldt desgevraagd
dat het 'niet in de lijn van de
bisschoppenconferentie ligt'
om te reageren op dit verhaal
en verwijst door naar de Aktie
en Ontmoeting Oosterse Kerken
(AOK). AOK-directeur J. Meijer
stelt 'geen zin te hebben, te rea
geren, maar wel het boek te wil
len lezen'. Wel wil hij kwijt dat
de rooms-katholieke kerk de
unie als model voor eenheid
tussen haar en de orthodoxe
kerk afwijst.

'Uniatisme, geen brug maar een hin
dernis' is te bestellen door 22,50 gul
den (tot 1 januari) over te maken op
ABN-rekening 606726497 van het
SOW.

LEIDSCH DAGBLAD

(Opgericht 7 maart 1860)

KANTOOR

Rooseveltstraat 82 071-5356356

Postadres: Postbus 54,

2300 AB Leiden

ABONNEESERVICE

Abonnementen 071-5128030

Geen krant ontvangen?

Bel voor nabezorging:

Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en

Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-5128030

DIRECTIE

B. M. Essenberg,

G. P. Arnold (adjunct), J. Kiel (adjunct)

H..G.

HOOFDREDACTIE

J.G. Majoor,
in der Post (adjunct)

PUBLIC RELATIONS

W. H. C. M. Steverink 071-5356356

OMBUDSMAN
R.D.Paauw 071-5356215

Tel. dag. 9.30-11.30 uur of per post.

REDACTIE

J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
J.M. Jacobs, chef red. Groot Leiden

A.J.B.M Brandenburg, chef eindredactie regio
F. Blok, chef eindredactie algemeen

W.F. Wegman, chef red. Duin- en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie

J. Preenen, chef binnen-, buitenland, eco

S it

Us
;eli
.ei

I-532iiQ-a
023-531 „J
023- 532 uJr
Redactie: 071-532 gTO

Hoofdredactie: 071-531!

ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17 u

071-535!
RUBRIEKSADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17 u

071-514

ABONNEMENTEN
bijvooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro) 3!

Abonnees die ons een machtiging vers |§U
ken tot het automatisch afschrijven van ES
abonnementsgeld, ontvangen 1,- ka
per betaling.

VERZENDING PER POST
per kwartaal (NL) 1#

LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTEBAN Biz
Voor mensen die moeilijk lezen, slechte!
hebben of blind zijn (of een andere lea J0,
dicap hebben), is een samenvatting van
regionale nieuws uit het Leidsch Dagbla ue
geluidscassette beschikbaar. Voor infom
0886-482345 (Centrum voor Gesproken
•Grave). fevi

D;

rb"

IliüKÜ
E K E

N H U I Z E

ONGEVALLENDIENST

Academisch Ziekenhuis: vanaf zaterdag 13.00 t/m dinsdag 13.00
woensdag 13.00 t/m vrijdag 13.00; Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag
tot 17.00; St. Elisabeth Ziekenhuis: dagelijks.

partf Q-g

95

-n

BEZOEKUREN
DIACONESSENHUIS

(tel. [phone]): dagelijks 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur.

Kraam- en zwangerenafdeling: buiten de gewone bezoektijden, voc
bovendien van 10.30-11.15 uur en van 19.45-21.00 uur
Special Care Unit: 10.30-11.00 uur, 15.00 - 15.30 uur en 19.00-19.30
overleg met de dienstdoende verpleegkundige.

Kinderafdeling: 10.30-19.00 uur, na overleg met de dienstdoende verpleegk ij

Jongerenafdeling: 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur.

RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging St. Elisabeth

(tel. [phone]): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, klasse
daarnaast ook 11.15-12.00 uur.

Kraamafdeling: 14.30-15.30 uur en 18.30-19.30 uur (voor vaders tot 21.00
Kinderafdeling: 14.30-19.00 uur (voor ouders de gehele dag).

Afdeling hartbewaking (CCU)en intensive care (IC): 14.00-14.30 uur
18.30-19.00 uur.

Spoedeisende hulp: dag en nacht geopend
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel. [phone]): dagelijks 14.00-15.00 i
daarnaast ook 11.15—12.00 uur.

Geen spoedeisende hulp meer mogelijk
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
(tel. [phone]): alle patiënten (behalve kinderen) 14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur.

Avondbezoekuur afdeling Verloskunde 18.15-19.00 uur, 19.00-20.00 uur(Al
Partners/echtgenoten met kinderen.

Voor zwangeren: zaterdag en zondag van 10.00 tot 11.00
partners/echtgenoten en eigen kinderen.

Kinderafdelingen: voor ouders van opgenomen kinderen is er een ruime'
zoek mogelijkheid iri overleg met de hoofdverpleegkundige
Voor andere bezoekers gelden de volgende tijden: keel-, neus- en oorheelk
de en neurologie: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30 uur; oogheelkunde en In
kunde 14.15-15.00 uur en 18.30-19.00 uur. pn

Kinderkliniek: zalen voor peuters, kleuters en grote kinderen: 15.15—17.00
babyzaal en boxenafdeling: volgens afspraak.

r en 18.30-19.30 uur, klasse I

b

-, uitsluitend*

-T