Fruit begint aan een nieuw leven Kunstwerkjes om te snoepen Smaak Voor bollen en flappen VRIJDAG 27 DECEMBER 1996 REDACTIE: WIM VAN BEEK 072-5196258 MARTHA DE JAGER Droogde grootmoeder de ap peltjes op zolder om in de win ter het gemis aan vers fruit te compenseren, tegenwoordig ge bruiken we gedroogd fruit om variatie in het menu aan te brengen. De gedroogde 'zuid vruchten' komen allang niet meer alleen uit het gebied rond de Middellandse Zee. Door ma chinale pluk in zeer grote boomgaarden, is Califomië nu de grootste producent van prui men. De gedroogde pruimen in de koelcellen worden voor de afnemers met waterdamp op de gevraagde zachtheid gebracht en kunnen net als de beroemde pruneaux uit Frankrijk direct gegeten worden. Lekker met roomkaas en noten. Voor een cadeautje zijn er smaakvolle glazen potten met pruimen of tutti frutti op zware siroop. Iets goedkoper zijn de pruimen in blik en met deze kant-en-klare compotes kan een rollade, een kalkoen of een griesmeelrand in een oogwenk versierd worden. In gedroogde vorm is er veel meer keus en door het weken in wijn, bier, likeur of een andere destillaat zijn er tal van smaakcombina ties mogelijk. Tutti frutti, gemengd fruit, is in zakjes nog ouderwets van sa menstelling. Het mengsel be- staat voor de helft uit pruimen, aangevuld met abrikozen, peer tjes, appelen en perziken. In de plastic potjes met tutti frutti wordt hierop gevarieerd, een deel van deze vruchten is ver vangen door rozijnen en een vijg- Fruit cocktail In de zakjes 'fruit cocktail' zijn rozijnen vermengd met blokjes appel, abrikoos en exotischer fruitsoorten als ananas en pa paya. Dit mengsel is ook terug te vinden in de luxere soorten muesli. De meestverkochte zuidvruch ten zijn pruimen, tutti frutti, krenten en rozijnen. De ijzerrij- ke krenten danken hun naam aan Korinthe in Griekenland. Uit dit gebied kwamen deze ge droogde blauwe druifjes. Onze rozijnen, zowel de donkere als de blanke, zijn gedroogde witte druivensoorten. Gedroogde, blank gehouden appelpartjes zijn meestal ge maakt van de Granny Smith ap pels uit Italië, Chili of Argenti nië. Voor een zakje Van 150 gram is meer dan een kilo verse appelen gebruikt. In de natuur voedingswinkels zijn de rimpe lige, bruine appelschijfjes van grootmoeder terug te vinden. Minder mooi maar ook niet ge bleekt of bewerkt. Door de moderne, snelle droog- Gedroogde pruimen, abrikozen en appeltjes, een voorraadje vitamine C voor de winter. foto studio wick natzijl methode blijft het vitamine C gehalte in gedroogde zuid vruchten beter behouden dan vroeger. Na een etmaal in de droogtrommel worden de vruchten nog in de zon gelegd voor een mooie glans. Ge droogd fruit uit de biologische teelt wordt niet gezwaveld maar een paar dagen diepgevroren om bacteriën en schimmels te doden. De meeste abrikozen in ons land komen uit Turkije en wor den handmatig geplukt. Na dro gen, ontpitten en wassen gaan ze voor de verkoop nog door een heteluchttunnel van 60 tot 70 graden. De zure soort zet men op brandewijn en ze gaan als 'boerenmeisjes' over de toonbank van de slijter. Ge droogde abrikozen staan be kend om hun bloeddrukverla- gende werking en menige win kelier heeft zijn vaste klanten voor de Turkse abrikozen. Dadels en vijgen Dadels en vijgen, eeuwenlang het voedsel voor woestijnbewo ners, schrijft men ook genees krachtige werking toe. In Frank rijk worden vijgen nog steeds gebruikt in een kalmeringsmid del. Een heel nieuw product van ge droogd fruit is een chip, ge maakt van appel, de apple crisp van Fruitland. De appels wor den in zijn geheel door een snij machine gehaald, waarna met glucose het vocht uit de plakjes wordt onttrokken. Na een hy permodern proces van vacuüm frituren krijgen ze desgewenst een smaakje met appelaroma of kaneel. Geconditioneerd als we zijn is een rins-zoete chip met appelschil en klokhuis even wennen, maar ze zijn niet vet en luchtiger en zachter dan de bananenchip die we uit de Zuid-Amerikaanse keuken ken- JOKE KORVING En opnieuw gaat er een vulling kopje onder in het chocolade- bad. Twee tandjes heeft het vorkje, waarmee Nico Fernan- des haar onderdompelt en voorzichtig heen en weer haalt. Eventjes maar en dan komt ze weer boven. Vervolgens legt Fernandes het mengsel van slagroom, pure chocola en kof fie op een soort papier. Met het zelfde vorkje trekt hij twee ele gante streepjes op de bonbon en versiert haar met een violet- gekleurd sliertje. De baton café is pas helemaal klaar wanneer onder op de bonbon de naam Westerbeek is afgedrukt. „Dat is de waarborg van echtheid", zegt Nico Fernandes. Rijen van de baton café staan er inmiddels. In uiterlijk verschil len ze stuk voor stuk een beetje. „Daaraan kun je zien dat ze he lemaal met de hand zijn ge maakt", legt hij uit. „Hier komt er geen vorm aan te pas." Fer nandes is een van de heel wei nigen in Nederland die nog zo werkt. Een bezoek aan zijn bonbon atelier in Den Haag vraagt om zelfbeheersing. Verleidelijke lek- kernijen staan uitgestald. Hoe weerstaat een mens de palais dame, pistache, frambozen ca ramel, hazeline, kersen, Coin treau en mint? En dat is nog maar een greep uit het assorti ment. Nico Fernandes heeft ruim dertig soorten in huis. Wie bij hem koopt, betreedt ge lijk de werkplaats. Alles gebeurt in één ruimte. Tijdens het ge sprek gaat Fernandes zoveel mogelijk zijn gang. Elk uurtje is kostbaar. Want ook kerst bete kent topdrukte voor hem. De liefde voor zijn vak straalt ervan af. Dat heeft hij gemeen met wijlen Guus Westerbeek. Fernandes werkte in een ban ketbakkerij in Venlo toen hij in 1984 via via een verhaal over zijn voorganger hoorde. „Er werd me verteld dat er in Den Haag iemand was die nog met de hand bonbons maakte. Ik ben meteen gaan kijken, want chocolade is altijd een hobby van me geweest. Westerbeek was, net als ik nu, bezig met de baton cafés; ik zal dat nooit ver geten." Fernandes liet op ver-' zoek zijn adres achter. Twee maanden later kwam het be richt dat Guus Westerbeek, cho colatier te Den Haag, was over leden. Of hij belangstelling had voor de zaak.' „Ik heb de brief wel tien keer gelezen. Op tafel ligt een antracietkleurig notitieboek, waarvan slechts vier bladzijden zijn beschreven. Het zijn de nogal cryptische re cepten die Westerbeek naliet. Zo staat er bij de bonbon Carla: 'Hetzelfde recept als de rum ba ton'. Een vaag schetsje geeft aan hoe de bonbon eruit moet zien en om welke garnering het gaat. Met een andere pen is - in de haast - genoteerd: 'Boerenjon gens erin'. Fernandes zucht licht bij de herinnering. „Daar moest ik het mee doen, want er waren geen voorbeelden meer; de hele voorraad was verkocht. Het was een opgave. Klanten kwamen van ver om de bonbons te ko pen. Ik moest zorgen dat ze niet aan kwaliteit zouden verliezen. Met hulp van mevrouw Wester beek is het gelukt." Hij heeft de collectie uitgebreid met eigen creaties. Van zijn hand is bijvoorbeeld de troika, met daarin 'canache', het jar gon voor pure, zachte chocola devulling. Om de bonbon zit een flinderdun laagje witte cho cola. Een andere vondst van hem zijn de extreem bittere bloemetjes. De maker gebruikte daarvoor chocola van zeventig procent cacaogehalte. Terwijl hij krachtig in een bak roert mijmert Fernandes: „Ik voel me een beetje een kunste naar. Hier begint het elke dag mee", tikt hij op een keihard blok chocolade. „Daar kun je zoveel mee doen; je maakt er een verscheidenheid aan vullin gen en smaken van. Dat is het mooie van het vak." Een kleine rondgang volgt dan door de voorraadkamer. Het as sortiment ligt in fraaie, houten dozen opgeslagen en niet, zoals we hadden verwacht, in een koelkast. „Dat kan alleen bij ex treem warm weer; als het buiten bijvoorbeeld 31 graden is en binnen 29. Maar anders mag je bonbons niet in de koelkast be waren", waarschuwt hij. „Ze drogen uit en worden vochtig als je ze eruit haalt. En dan komt het nooit meer goed met de bonbon. De fijne chocolade- smaak is verloren gegaan", zegt hij hoofdschuddend. Want zo iets doet de vakman pijn. Voor wie dezer dagen zelf aan de slag wil met oliebollen, appel flappen en veel ander traditioneels en daarbij zelf beslag wil maken om het aan de hete frituur toe te vertrouwen kan alle kanten op met de CombiMax, een foodprocessor van Braun. Die scoort niet alleen goed in beslagjes, groot of klein, maar is ook voor andere hapjes heel dienstbaar. Wie steeds handmatig uitjes sneed en krui den hakte kan dat ook machinaal doen. Deze processor heeft twee kommen: een kleine hak-/mixkom (0.75 liter) voor het verwerken van kleine hoeveelheden en een grote foodprocessorkom (2 liter) voor de grotere hoeveelheden. Ze kunnen afwisselend worden ge bruikt. De CombiMax heeft een krachtige, geruisloze motor. De hoge snelheid wordt constant gehouden voor een gelijkmatig re sultaat. Zachte voedingswaren kunnen worden fijngehakt zonder ze tot moes te vermalen. Beide kommen hebben een vlijmscherp sik kelmes, waarmee gehakt, gemixt, gemalen, gepureerd en gemengd kan worden. foto cpd OPGAVE KRUISWOORDRAADSEL Horizontaal: 1. het geheel; 5. kaartspel; 9. Nederlandse rivier; 10. grond soort; 12. mannelijk dier; 13. Frans lidwoord; 14. bestaan; 15. nota bene; 17. filmdecor; 19. snel; 22. rots; 24. vol scheuren; 26. lage temperatuur; 27. domoor; 28. haaruitval; 29. voor zetsel; 30. vrouwelijk dier; 31. voorzetsel; 33. oude vochtmaat; 35. landtong; 38. welriekende gomhars; 40. aardgeest; 42. Ja panse alcoholische drank; 44. uurwerk; 45. boom; 47. americi- um (scheik.); 49. kloosterover ste; 50. langspeelplaat; 51. ver hoogde toon; 53. mager; 54. ba- renspijn; 55. bontsoort; 56. bouwmateriaal. Verticaal: 1. levendig (muz.); 2. bijb. fi guur; 3. maanstand; 4. gebak; 5. lol; 6. krypton; 7. cijfer; 8. aqua- riumvoer; 11. deelbaar door twee; 16. autohandel; 18. al- leenspel voor blaasinstrument; 20. aartsbisschop (Lat. afk.); 21. vragend vnw.; 22. lage tempera tuur; 23. idem (afk.); 25. korte zinspreuk; 26. cirkel; 32. om vouwen; 34. oppervlaktemaat; 36. bouwland; 37. op oneerlijke wijze beïnvloeden;' 39. dierege- luid; 41. legerrang; 43. toe spraak; 45. heilige vogel; 46. bier; 48. Chinese deegwaar; 50. watering; 52. senior; 54. per soonlijk vnw. OPLOSSING SLEUTELWOORD Horizontaal: 1. taveerne; 2. energiek; 3. nietsnut; 4. tortilla; 5. antilope; 6. krielkip; 7. emeritus; 8. lande rig- De woorden op de eerste en der de verticale regel zijn: TENTA KEL en VEERTIEN. Het sleutel woord luidt: DAGSLUITER. HEINZ TOMPOES Tom Poes en de Niks Het was een moeilijk geval met de vreemde niks en de denkrimpels op heer Ollie's gelaat verrieden dat hij diep nadacht. „Als dat schilderij dus weg is kan ik je niet meer zien," pre velde hij. „Hm, dat is wel een idee..." „Excuseer, heer Olivier," fluisterde Joost. „We moeten dat schilderij niet vernietigen, als u mij toestaat. Ik voor mij vind het veel prettiger om deze niks wèl te kunnen zien. Toen hij niet zichtbaar was vond ik het onprettig om door een donkere gang te lopen, wanneer ik het zo eens zeggen mag. Het is ongepast om gadegeslagen te worden door iemand, die te vlug is voor het oog." „Daar zegje wat," mompelde heer Bommel. „Ik had daar ook last van. Vooral achter gor dijnen en onder mijn bed had ik het gevoel dat er iets engs zat, als je be grijpt wat ik bedoel.„Maak het verf- schilderij weg, alsjeblieft?" zeurde de niks op de achtergrond. Maar heer Ollie had nu een besluit genomen en hij schudde met een slim lachje het hoofd. „Nee," zei hij, „dat schilderij blijft. Ik ga het kopen. Want ik vind het prettiger om jouw onaangenaam gezelschap te kunnen zien dan om het niet te zien. Nu kan ik je tenmin ste in de gaten houden." Met deze woorden trad hij vastberaden op de schilder Waggel toe zonder zich ver der om het smekende ventje te be kommeren. „Ik koop je stukje, Wam mes," sprak hij, een bankbiljet te voorschijn halend. „Het is nieuwer wets geklodder, maar het stelt niks voor - en dat is mij wat waard. Hier zijn vijfentwintig florijnen! Nu, wat zegje?" De vermoeide kunstenaar zei echter niets. Na het overvloedige maal, dat hij uit de kast had gehaald, was hij met het hoofd tussen de etensresten in slaap gevallen. H W DOOR JAN VERSTEEGT De winter is tijdens de kerstdagen steviger in het zadel ge raakt. Op de woensdag was er veel bewolking, tot iéders ver rassing viel er in de ochtend zeer locaal wat lichte sneeuw. Dat was o.a. het geval nabij Schiphol en daardoor werd het op de valreep locaal toch nog een beetje wit, maar veel stel de het niet voor. Op de meeste plaatsen in de regio bleef he groen. Toen het in de avond opklaarde, vroor het op de meeste plaatsen matig. Bloemendaal noteerde -7.8 graden, tegen -6.9 graden in Leiden. Aan de grond kwam het op en kele plaatsen tot strenge vorst. De tweede kerstdag werd een dag om in te lijsten. De zon scheen uitbundig en de wind lag aan de ketting, een ideale dag voor uitstapjes buiten de deur. Voorlopig blijft het win ters, waarschijnlijk tot en met de jaarwisseling. Vandaag gaf het weerbeeld wel grote verschillen te zien met gisteren. Er was veel bewolking en er kan wat sneeuw vallen. Dé tempe ratuur schommelde bij een toenemende en naar zuidwest draaiende wind iets onder het vriespunt. In het weekeinde is de kans op sneeuw klein en keert de zoi terug. Het vriest meest licht tot matig, maar als het voldoen de opklaart behoort strenge vorst zeker tot de mogelijkhe den. Ook op de wat langere termijn voorzien alle atmosfeer modellen een aanhouden van het winterse weer. De afgelo pen kerst deed mij terugdenken aan die van 1962. Ook toen viel de vorst in rond 20 december en vlak voor de Kerst was de luchtdruk erg hoog. Gisteren wezen veel barometers in regio meer dan 1040 hectopascal aan. De sneeuw viel toen op de tweede dag, nu waarschijnlijk op de derde. KNMI Weersvooruitzicht Geldig tot en met zaterdag. Noorwegen: In het algemeen veel be wolking en nu en dan sneeuw, langs de westkust ook regen. Morgen in het zuiden droog en flinke op klaringen. Maxima aan zee enkele graden boven nul, landinwaarts lichte, lokaal matige vorst. Zweden: Enkele opklaringen, maar in het algemeen veel wol kenvelden. Vandaag in het zuiden plaatselijk sneeuw morgen voornamelijk in het noorden. In het zuiden 's middags lichte, in het midden en noorden mati ge tot strenge vorst. Denemarken: Vandaag bewolkt en perio den met sneeuw. Morgen vrijwel overal droog en op klaringen. Maxima iets on der nul. Engeland, Schotland, Wales en Ierland: Rustig en vrijwel overal droog weer. Hier en daar zon, ook plaatselijk mist. Maxi ma van 3 graden in het oosten tot 8 in het westen. België en Luxemburg: Vandaag van het noordwesten uit sneeuw, aan zee overgaand in regen. Morgen vooral in de Ardennen nog af en toe sneeuw. Maxima van plus 4 graden aan zee tot -3 in de Ardennen. Noord- en Midden-Frankrijk: In de zuidwestelijke departementen pe rioden met zon en droog, in de nacht en ochtend kans op mist. In het noorden in de loop van vandaag, in het oosten mor gen, af en toe sneeuw, aan zee over gaand in regen. Middagtemperatuur vandaag van 3 graden aan zee tot -4 landinwaarts. Morgen iets hogere tem peraturen: Portugal: Droog en vrij zonnig, maar morgen meer bewolking en enkele buien, mogelijk met onweer. Middagtemperatuur aan de kust rond 15 graden. Madeira: Vandaag bewolkt en af en toe regen. Morgen wat meer zon, maar ook een en kele bui. Middagtemperatuur ongeveer 19 graden. Droog en veel zon, maar aan de Costa's in het zuiden en zuidoosten ook wolken velden. In de nacht en ochtend plaatse lijk mist. Morgen in het westen toene mende bewolking en vooral in het zuid westen later enkele pittige regen- en on weersbuien. Middagtemperatuur van 8 graden in het noordoosten tot 17 in het uiterste zuiden. Canarische Eilanden: Vandgag meer bewolking en enkele ste vige regen- of onweersbuien. Morgen bijna overal droog en zonnige perioden. Middagtemperatuur rond 22 graden. Marokko: Westkust: Vandaag eerst zon, later meer bewolking en vooral in de nacht van van daag op morgen en morgenochtend en- kele pittige regen- en onweersbuien, morgenmiddag opklaringen. Middag temperatuur dalend naar 18 graden. Tunesië: Vandaag vooral in het noorden enkele buien, in de heuvels sneeuw. Mogelijk langs de Turkse zuidkust plaatselij) neerslag. Langs de Turkse minder nat en enkele opklari Koud, maxima van 0 graden op df: danellen tot 19 op Cyprus. Duitsland: Vandaag eerst zon, in het zuiden selijk mist. In de middag en avor het noordwesten uit sneeuw. Morge- wolkt en af en toe sneeuw, lateri! noorden droog en opklaringen. Mii temperatuur van -2 graden in het westen tot -8 in het zuidoosten e gen in het noordoosten. Zwitserland: Vandaag droog en op veel plaatsen nig. Daarna wolkenvelden en plaat: Maxima van -5 grad: het noorden tot +3 bij LocarnT 2000 meter hoogte temperatuur daag rond -7 graden, morgen rond Oostenrijk: Vandaag vrij zonnig, daarna wolki 11. Zeer koui iddags in de lagergelegen latige, lokaal strenge vorst. Tem op 2000 meter hoogte vai rond -10 graden, morgen rond -13. Bijna overal droog en geregeld zorast plaatselijk mist. Bijzonder koud me overdag matige tot strenge vorst; zee iets minder koud. Tsjechië en Slowakije: Rustig en droog weer met flinke zo S perioden, ook kans op mist. Morg het westen van Tsjechie meer bewc kans op sneeuw. Erg koud met middags matige tot strenge vorst. Hongarije: Rustig en droog weer met flink w Morgen meer bewolking en in het en oosten kans op wat sneeuw koud met ook 's middags matige, strenge vorst. i ed ZATERDAG 28 DECEMBER 1996 P111 Zon- en maanstanden Zon op 08.48 Zon onder Maan op 20.39 Maan onder Waterstand IJmuiden Katwijk 05.49 17.55 05.22 IP Laag 01.24 13.46 01.05 Weerrapporten 27 december 07 u wind. Morgen droger, rustiger en meer zon. Vandaag koud met maxima rond 9 graden, morgen middagtemperatuur rond 14 graden. Zuid-Frankrijk: Vrij rustig weer met zonnige perioden en vrijwel overal droog. Morgen wat meer bewolking. Middagtemperatuur rond het vriespunt, in het uiterste zuiden tussen 5 en 10 graden. Temperatuur op 2000 meter hoogte in de Alpen rond -8 gra den, in de Pyreneeen enkele graden bo- Mallorca en Ibiza: Af en toe zon, maar ook kans op een bui. Fris met een middagtemperatuur van ongeveer 14 graden. Italië: Vandaag vooral aan de Adriatische kust en in de Apennijnen erg veel wind, van tijd tot tijd sneeuw, aan zee ook regen. In het noorden en langs de westkust droog en vrij zonnig. Morgen rustig weer met wolkenvelden en plaatselijk regen, in het noorden en in de heuvels sneeuw. Vooral vandaag koud met maxima tus sen -1 en 3 graden, in het zuidwesten tussen 5 en 10. Morgen met name in het zuiden iets hogere temperaturen'. In de Apennijnen ligt de temperatuur op 1500 meter hoogte vandaag rond -12 graden, morgfn rond -6. Corsica en Sardinië: Vandaag af en toe zon en vooral op Sar dinië nog een enkele bui, in de heuvels 'met sneeuw. Veel wind. Morgen rustiger maar wel meer bewolking en buien. Mid dagtemperatuur rond 8 graden, morgen iets minder koud. Malta: Vandaag half tot zwaar bewolkt en enke le buien, mogelijk met onweer. Veel wind en koud met maxima rond 10 gra den. Morgen rustiger, droger, meer zon en minder koud. Griekenland en Kreta: Van tijd tot tijd regen, in de heuvels en in het noorden ook in het laagland sneeuw. In het zuiden eerst vrij rustig, verder waait een harde noordoosten wind. Morgen in het noordoosten en westen opklaringen. Maxima rond het vriespunt, in het zuiden en westen tus sen 5 en 10, op Kreta vandaag nog rond 15 graden. Turkije en Cyprus: Kusten: Veel bewolking en van tijd tot tijd regen, soms ook onweer. Vooral station weer wind temp Amsterdam zwaar bew. z7 -1 De Bilt z3 -1 Deelen Eelde z5 -2 zzo3 -1 Den Helder z7 -1 Rotterdam zwaar bew. z6 -1 hall bew z3 -2 -1 Vlissingen z5 -1 Maastricht licht bew. o3 -3 - Aberdeen onbew. wnw6 3 Athene Barcelona licht bew. 15 Berlijn Boedapest -6 -1 Bordeaux licht bew. no 3 -1 zwaarbew. -2 onbew. w.s.O 21 12 Dublin zwaar bew. wnw3 5 Frankfurt half bew. ono2 -5 -l Genève nno3 -3 Helsinki zwaar bew. wzw6 0 Innsbruck licht bew. ver. 1 -6 -l Istanbul nnoll 12 Klagenfurt nv/2 -18 Kopenhagen hall bew. wzw6 4 LasP3lmas 24 1 Lissabon licht bew. no 5 13 ozo2 5 Londen z2 2 Luxemburg licht bew. ono3 -10 Madrid w.s.O 11 Malaga licht bew. wnw2 19 Mallorca licht bew. w.s.O 17 Malta hall bew. w 10 16 13 half bew ws.O -24 -21 Münehen o2 -10 -14 Nice zwaar bew. w6. 9 Oslo half bew zzwl Parijs licht bew. ozo3 half bew. wzw2 -10 -20 Rome half bew. n 10 6 Split Stockholm -5 Warschau ver. 2 -14 Wenen onbew. -10 -15 licht bew. nno3 -13 Bangkok onbew o2 34 19 Buenos Aires 31 22 Casablanca licht bew; zzwl 17 Johannesburg half bew. o2 30 19 half bew. 16 10 New Orleans 22 New York wzw2 6 -2 Tel Aviv ozol 26 10 Tokyo zo2 13 Toronto nnw2 -6 -10 nnv/10 14 Vancouver zwaar bew ol -5 -13 o D

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1996 | | pagina 10