MAAK VAN DE KERST EEN V00NBELEVENIS 'We zetten David Copperfield dik aan' 'We zijn al blij als we quitte kunnen spelen jergiev en Paul de Leeuw vieren familiefeestje A L E X A N D RIU M EU Cultuur Kunst Vierkant eiland in de plas te boek gesteld Petra Laseur indrukwekkend, groots en nuchter in Spoken I5DAG 24 DECEMBER 1996 I Legamo in finale Popslag cterwoude De Zoeterwoudse popgroep El Legamo zit vrijdag de finale van NCRV's Popslag. In het Radio 3-programma Pa- rclip Magazine (20.00 tot 21.00 uur) speelt de band twee eigen immers en een cover van de Rob de Nijs-hit 'Banger Hart'. Te- nstanders zijn The Addict en Mizpah. Ook deze groepen spe- ii twee eigen nummers en een versie van 'Banger Hart'. De innaar wordt gekozen door een vakjury, met onder anderen jb de Nijs en Belinda Meuldijk. Deze band mag twee dagen ofessionele opnames maken in een goed geoutilleerde studio. msterdam krijgt nieuw filmdoek isterpam Amsterdam heeft er vanaf volgend jaar een nieuw mdoek bij. Cinema De Balie vertoont elk weekeinde speelfilms i documentaires. De opening is op 10 januari. Cinema De Ba- •wil een van de vaste vertoningsplaatsen worden voor films uit ;t zogenaamde derde circuit. Het biedt ook onderdak aan klei- ■festivals als de Roze Filmdagen of Cinema Turkije. iritse popgroep Boyzone uiteen inden Boyzone, de Britse topgroep van dit moment, gaat uit- m omdat twee van de leden een solo-carrière ambiëren. Dit zei groep gisteren tegen de Londense krant Daily Star. Boyzone- den Ronan Keating en Stephen Gately hebben hun afsplitsing n de zanggroep al enige tijd voorbereid. Boyzone zal volgens ui agent toch volgend jaar nog optreden, maar dan zonder Ke en Gately. Het laatste album van Boyzone, A Different waarvan honderdduizenden exemplaren werden verkocht, le de top van de Britse hitparade. Concertopnamen op radio en tv muziek recensie hans visser ;e op de vrije zaterdag, Concertge- Amsterdam. Met; Rotterdams Phil- jonisch Orkest o.l.v. Valery Gergiev. eller. Paul de Leeuw Gehoord. 21/12, yertgebouw, Amsterdam. Uitzending: 12, Radio 4, 20.02 uur; en 29 decem ber: Nederland 3,13.00 uur. woei zaterdagmiddag rond Amsterdamse Concertge- ïw een straffe oostenwind, ïgescherpt met een fikse por- uit Rusland overgewaaide i. Maar binnen was het be- iglijk warm, vooral door het ïzikale vuur dat door de Rus ery Gergiev bij 'zijn' Rotter- ns Philharmonisch Orkest id aangewakkerd in een ge in sprogramma vol herkenning, Paul de Leeuw als speciale te )e Russische klankkleur am'het best tot zijn recht in ikofjevs 'Peter en de Wolf. Er de afgelopen zestig jaar wat generaties opgegroeid dit verhaal waarin spelen- wijs de klank van diverse in- imenten wordt gedemon- ;erd. Vandaar dat de zaal vol met kinderen. Soms zo klein WOONMAL L DE GROOTSTE WOONBELEVENIS VAN NEDERLAND weede kerstdag geopend van 10.00 tot 17.00 Coen Vrijberghe verzot op rol in Dickensstuk Dat gebeurt niet meer zo vaak: volwassenen die kinder lijk spontaan en opgetogen reageren op een toneelvoor stelling. Tijdens een opvoering van 'David Copperfield' in het Nieuwe de la Mar zijn de reacties van het publiek zo animerend, dat ze de spelers extra oppeppen. De voor vallen in Charles Dickens befaamde boek 'David Copper field' zijn zo uit het leven van het Engeland uit de vorige eeuw gegrepen: met al zijn lief en leed, en zijn vergeelde nostalgie. Op 2 en 3 januari is David Copperfield te zien in de Leidse Schouwburg. volkstoneelachtige speeltrant, afgewisseld door muziek en liedjes. Joep Onderdelinden vervult de titelrol. 'David Copperfield' is verle den jaar reeds opgevoerd: even eens rond de kerstdagen. Hele maal een herhaling is het niet, want het script is aangescherpt, het décor draagt meer bij tot de voorstelling en de belichting is verfraaid. Coen Vrijberghe de Coningh (ja die van 'Flodder', die patse rige broer Johnny) vertelt na af loop dat hij bijzonder in zijn sas is met deze herneming en voor al met de publieksreacties. In amsterdam max smith De titelheld heeft het niet ge makkelijk gehad: na de dood van zijn moeder houdt de jonge David Copperfield het niet uit bij zijn harteloze stiefouders. Hij loopt weg naar zijn strenge, maar liefhebbende tante. Dat houdt nog niet in dat zijn ver dere levensjaren gladjes verlo pen. Integendeel, droefenis en tegenslag zal hij nog vaak op zijn weg tegenkomen. In een bewerking en regie van Bruun Kuijt beelden tien ac teurs dit wel en wee uit in tal van dubbelrollen en in een 'David Copperfield' is hij onder anderen de tirannieke stiefva der van David en de goedmoe dige oom van een meisje dat geschaakt wordt door de vriend van David. ,,We zetten het dik aan. We willen dat de mensen afwisse lend huilen en lachen. Dat is heerlijk om het te doen: zo'n zaal helemaal meekrijgen. In de rol van de oom die zijn nichtje gaat zoeken, voel ik me als een vis in het water. De rol van stief vader is ook leuk. Alleen heb ik daar een aantal hectische ver kledingen achter de coulissen. Maar het is ook elke keer een uitdaging om je in dertig secon den van het ene personage in het andere te transformeren." David Copperfield is de tweede productie die we rond de kerst hebben uitgebracht. We hebben drie jaar geleden en het jaar daarna 'Scrooge' ge daan. Ook van Dickens. Wat mij betreft mag het een traditie worden, want het is meesterlijk om die verhalen in de kerst maand te mogen spelen. En kennelijk zijn er veel toeschou wers, die het plezierig vinden om zo'n grote vertelling mee te beleven." Realisme Om voorbarige conclusies te verkomen: ,Coen Vrijberghe de Coningh is niet uitsluitend ge spinsd op zulke luchtige en amuserende rollen. Hij heeft voordien met net zoveel inzet en graagte in stukken gestaan van bijvoorbeeld Sam Shepard. ,,Dat Amerikaanse realisme, van 'Streetcar named desire' van Tennessee Williams tot een 'True West' van Sam Shepard, vind ik ook fantastisch. Die desolate sfeer, dat broeierige is machtig om te spelen. In feite is het zo: als het een goed script is en met name een prettige regis seur ben ik voor heel veel te porren." Dat heel veel, reikt ook verder dan toneelspelen. Hij is van vele markten thuis. Na zijn opleiding op de kunstacademie in Am sterdam heeft Coen Vrijberghe de Coningh in musicals ge danst, als gitarist en bassist laat hij zich in menig bandje niet onbetuigd. Na eerder de caba retgroep Splinter te hebben ge formeerd, vormt hij sinds enige jaren samen met Theo Nijland en Han Oldigs het succesvolle cabareteske zangtrio The Shooting Party. Blijkbaar her bergt hij veel vrolijkheid in zich. ,,Ik denk wel dat ik goed grap pen kan maken en dat ik als ac teur een humoristische rol kan spelen. Tenminste het publiek vindt het wel leuk," zegt hij zonder enige arrogantie. Verder is hij mede-oprichter van het sinds 1987 bestaande productiemaatschappijtje Sweat Productions. Hij beheert een eigen studio voor muziek opnamen en theaterregistraties. Maar zijn grote liefde is film. Tot op heden kan hij in tevre denheid terugzien op rollen in vijf films: 'De Kassière' en 'De onfatsoenlijke vrouw', beide van Ben Verbong. Voorts in de met een Oscar bekroonde 'Alas ka' van Mike van Diem, 'Het na deel van de twijfel' in een regie van Maarten "Treurniet en in 'Flodder III'. De muziek bij de film 'Alaska' is door hem ge componeerd. „Filmen is iets wat ik als het allerleukste ervaar. Dat lange wachten op de filmset is inder daad vaak afschuwelijk, maar het medium film is zo gran dioos. Elke keer weer is het vre selijk spannend om je energie en concentratie zo samen te ballen, dat je juist op dat ene moment - pats - je scène goed doet. Dan is het vastgelegd: kun je honderd keer naar kijken en het blijft goed." Al jaren heeft hij een vaste re latie met de actrice Wivineke van Groningen. In 'David Cop perfield' vervult ze eveneens di verse rollen. „Dat is ontzettend gezellig. Ik kan het nog steeds erg goed met haar vinden op het toneel en thuis." Lachend voegt hij er aan toe: „Omdat we samen in 'David Copperfield' staan, hoeven we het thuis niet meer over toneel te hebben, kunnen we ook over wat anders praten." nog dat ze lekker op schoot za ten. Paul de Leeuw is niet iemand die zich gauw in een nauwslui tend jasje laat dwingen. Toch richt hij zich professioneel naar de nauwluidende discipline van het orkest. Maar De Leeuw zou Paul niet zijn als hij. binnen de marges niet zichzelf zou zijn ge bleven. Zo bleek Peter 'omdat het binnenkort oud en nieuw' is, te worden verklankt door alle 'strijkers'. En Peter was bij het verschijnen van de wolf niet bang, want Peter was immers 'cool'. In de pauze bleken wat jonge concertbezoekers te zijn ver trokken. Of die plezier zouden hebben beleefd aan 'Chant Symphonique', eveneens van Prokofjev, is de vraag. Hier klonk de grandeur van de grote Russische balletten, in een ma jesteitelijke uitvoering. Zo aan stekelijk dat een kleuter in een gangpad spontaan meedanste. Toen daarna als toegift ook nog de Bloemenwals uit 'De Noten kraker' volgde hoefde het die zaterdagmiddag niet eens meer kerst te worden. leiden In de goede Leidse boek handels en in die van Rotterdam is dezer dagen het boek 'Vierkant eiland in de plas' te koop. Het werk bevat de ontstaansgeschie denis van en de filosofie achter Frans de Wits kunsteiland in de plas van het Rotterdamse stads deel Prinsenland. De eerste schetsontwerpen zijn te zien, de maquettes, de bekis ting, kortom: de verwezenlijking van het monumentale eiland wordt stap voor stap gevolgd. We kunnen zien hoe het profiel in deze schaalvormige creatie door een reusachtig en vernuftig uitge dacht schraapijzer is aangebracht. Van een met betonijzer door vlochten cementkolos zien we het kunstwerk uitgroeien tot de sere ne, klassieke, vorm die Frans de Wit voor ogen had. Er staat een foto in dit boek waarop de kun stenaar, tegen de achtergrond van een grijze wolkenlucht, als een veldheer aanwijzingen geeft aan de uitvoerders van het plan. Maar de treffendste foto is toch wel die waarop De Wit staat toe te kijken hoe een metselaar enke le zwarte marmeren platen aan brengt op het diepste punt van de schaal. We zien De Wit daar ver loren gaan in zijn eigen kunst werk. Ontroerend. FOTO RINIE BLEEKER recensie dick van teylingen 'Spoken' van Ibsen, door het Noord-Nederlands Toneel. Vertaling: Karst Woudstra. Regie- Peter te Nuyl. Gezien: 2 /12, schouwburg, Leiden. Mevrouw Alving heeft veel meegemaakt. Haar grootste taak in het leven was de sociaal acceptabele fagade van haar man overeind te houden en hun zoon Oswald niet de dupe te laten worden van pa's liederlijkheid. Haar streven gaat zo ver dat ze de buitenechtelijke dochter van kapitein Alving in huis neemt en een weeshuis sticht tot zijn nagedachtenis. Ze speelt haar rol zo goed dat ze dat allemaal aan de dominee, die het gezin toch altijd van nabij heeft gevolgd, moet uitleggen. De con servatieve dominee Manders klappert met zijn oren. In mevrouw Alving ziet hij zich geconfronteerd met een veel grotere geest. Zijn orthodoxe cliché's steken daar tegenover erg bleek af. Mevrouw Alving heeft het gevoel dat ze wordt voort gedreven door spoken; niet alleen personen, maar ook beslissingen en normen die aankoeken als klei aan je laarzen. Ze durft niet alle consequenties te trekken uit haar moderne opvattingen. Aan de vooravond van de opening van het weeshuis denkt ze in elk geval een paar spoken onschadelijk gemaakt te hebben, maar er staat haar nog meer te wachten. Het weeshuis brandt af, zonder verzekering, omdat dominee aandrong te vertrouwen op de Voorzienigheid. Veel erger is dat Os wald toch moet boeten voor het leven van zijn vader: hij is al sinds zijn geboorte besmet en vraagt nu van zijn moeder het uiterste. Hoewel de opvattingen en waarden die de motor zijn van Ibsens Spoken achterhaald zijn, komt het stuk op het niveau van de psychologie nog steeds hard aan. De rol van mevrouw Alving is er een voor de grote dames van het toneel. Ellen Vogel speelde haar zeven jaar ge leden als iemand wie het uiteindelijk, na zoveel jaren van inspanning, toch te veel leek te worden; de spoken leken haar bijna op te tillen en mee te voeren. Petra Laseur is bij het Noord-Nederlands Toneel niet minder indrukwekkend, maar veel nuchterder en aardser; een vrouw die altijd wel ergens de moed vindt om door te gaan, met een onnadrukkelijkheid die haar kracht al leen maar benadrukt. In Dirk Zeelenberg (Oswald) heeft zij een gevoelige tegenspeler van niveau, met do minee Adriaan Olree maakt ze de kachel aan zonder dat ze hem zijn waardigheid ontneemt. De rollen van Engstrand en zijn aangenomen dochter zijn ontsierend obligaat en amateuristisch. Regisseur Peter te Nuyl zag zijn Spoken bij de Haagse Comedie tien jaar geleden op het laatste moment niet doorgaan. Hij maakt er nu een consistente voorstelling van die ondanks al te nadrukkelijke muzikale accenten en een moment van misplaatste lolbroekerij toch ge denkwaardig is. Dankzij Petra Laseur. Kunstenaars maken ontwerp voor nieuwe Leidse brug leiden cees van hoore Vijf kunstenaars hebben bij het ingenieursburo van de gemeente een ontwerp in gediend voor een nieuwe Rijnsburgerbrug, tussen de Steenstraat en Stationsweg (nabij het Rijksmuseum voor Volkenkunde). Na een toelichting van de kunste naars wordt een keuze ge maakt uit de ontwerpen. PvdA-wethouder Tjeerd van Rij (ruimtelijke orde ning): „De Rijnsburgerbrug is nu eigenlijk geen brug, maar een plat vlak waar over je het centrum van Leiden binnenwandelt. We willen die overgang wat meer accentueren. De kunstenaars hebben de opdracht gekregen een brug te ontwerpen met een minimale bolling en een maximale doorvaarthoogte. Die doorvaarthoogte is er nu nauwelijks. Van Rij: „Je kunt wel streven naar een maximale doorvaarthoogte, maar dan krijg je meteen ook zo'n enorme bobbel. Daarom hebben we deze eis gesteld. Dat betekent dat we met een dunne con structie te maken zullen krijgen. De ontwerpen moeten nog worden beke ken, dus veel kan ik er nog niet van zeggen." Vroeger hebben op vier punten van de brug stenen leeuwen gestaan. Van Rij: „Aanvankelijk hebben we eraan gedacht om de brug in zijn oude staat te her stellen, maar daarvan is af gezien omdat we nu een harmonische aansluiting willen hebben tussen de oude stad met het nieuwe stationsgebied." Overleden: Piet Kunst 1930-1996 Een zeer markante en inspire- :nde man. Hij was een brui- ?nd persoon, altijd boordevol ieeën". Met deze woorden inschreef Mijke de Ru haar oormalige collega bij de treekmuziekschool Leiden en Imstreken, Piet Kunst. Hij iverleed afgelopen vrijdag op 6-jarige leeftijd in zijn woon- laats Leiderdorp. Het was de vond van zijn verjaardag. Vele fiidenaren zullen zich Kunst «rinneren als een enthousias- een bekwame blokfluitleraar als dirigent van het Praeto- ius Blokfluitensemble. 'etrus Josephus Anthonius laria Kunst werd in 1930 te 'en Haag geboren. Na zijn niddelbare school bezocht hij to iet Conservatorium in Amster- iam, waar hij zich toelegde op iet pianospel. Na enige tijd ombineerde hij dit met blok- 28 uit. Uiteindelijk resulteerde [eze voorliefde in de oprich- van verscheidene blokflui- io ensembles. De bekendste liervan was Praetorius, dat lunst zelf beschouwde als zijn ïvenswerk. Wat begon als een Jokfluit-dubbelkwartetgroei- snel uit tot een zeer succes vol blokfluitensemble. Tot aan zijn dood bleef Kunst bij het Praetorius-ensemble betrok ken. Met dit gezelschap, dat uiteindelijk te groot werd voor de muziekschool en daarom privatiseerde, nam Kunst een plaat en een cd op. Ook ver zorgde hij met deze muzikan ten optredens in het hele land. Zijn loopbaan bij de Streekmu ziekschool begon in 1960, waar Kunst blokfluitleraar werd. In 1971 werd hij benoemd tot hoofd van de afdeling algeme ne muzikale vorming en blok fluit. Met de functie van direc teur in 1984 bereikte hij de hoogste post binnen de Leidse Streekmuziekschool. Deze functie bekleedde hij tot 1991. In dat jaar ging Kunst met ver vroegd pensioen. Desalniette min behield hij tot aan afgelo pen zomer de leiding over het A-ensemble, de groep met de beste fluitisten van de Streek muziekschool. Naast zijn werkzaamheden op de Streekmuziekschool was Kunst ook actief in 'Huismu ziek', een vereniging voor mu ziek en instrumentbouw. Bin nen deze vereniging gaf hij muziekcursussen door het hele land. In de jaren zeventig diri geerde Kunst het koor van de Leidse Studentenecclesia. Alsof dit nog niet genoeg was, ve- zorgde Kunst, die zijn hele le ven zeer betrokken is geweest bij het pedagogisch beleid ten aanzien van blokfluitles, ook nog gastdocentschappen aan het conservatorium in Utrecht. Piet Kunst was een heel bevlo gen man, die altijd met muziek bezig was en een zeer brede interesse had voor literatuur en beeldende kunst. Na zijn pen sioen stortte hij zich vol over gave op kunstgeschiedenis, waartoe hij de halve wereld af reisde. „Kunstwas een intege re persoonlijkheid en plezierig in de omgang, echt een gang maker. En zo was hij ook in de huiselijke sfeer," aldus me vrouw De Ru. Het laatse optreden dat hij bij woonde van zijn geliefd Prae torius was op zijn verjaardag. Aan zijn sterfbed bracht het ensemble enkele muziekstuk ken ten gehore. Niet lang na dit eerbetoon blies Piet Kunst zijn laatste adem uit. timoteus waarsenburg Nieuwe Leidse uitgeverij initiatief twee studenten ■eiden dagelijks leven daar beschreven, keer eerder toevallig ontmoet het boek. Ook is het tweetal al ben met deze uitgeverij bej timoteus waarsenburg „We hopen met de eerste druk quitte te spelen." zegt Willem van Herk. Leiden is weer een uitgeverij rijker. De tweedejaars student Nederlands Willem van Herk staat sinds 4 december sa men met zijn compagnon Huib Zeuven ingeschreven bij de Ka mer van Koophandel met 7/Uitgeverijen BV. Liet boek dat tot de oprichting van 7/Uitgeverijen heeft geleid, is '40 gr. C. Het is een schande om te werken' van Maarten Bax, een neef van Zeuven. Inmiddels is de eerste druk in een oplage van 2000 stuks aangeboden aan het Centraal Boekhuis. Van hieruit heeft de distributie naar de boekhandelsplaats. Zaterdag was de presentatie van het eerste boek in Heemste de, tijdens een Braziliaanse avond. „Ik verwacht dat het goed gaat lopen, maar ik ben bang dat het mislukt" aldus Van Herk. „Het boek is een verslag van zijn verblijf in Brazilië. „De kiacht ervan is realisme. Bax is journalist en heeft daar een paar maanden doorgebracht. Op hele losse wijze heeft hij het dagelijks leven daar beschreven. Het is bijna spreektaal. Als je het boek leest krijg je een hele andere kijk op het leven daar en heb je acuut zin om erheen te gaan." Compagnon Zeuven is een bedrijfsjurist uit Haarlem, die rechten studeerde in Leidén. Overdag werkt hij op een juri disch kantoor. „Huib heeft naast z'n baan ook nog een kunstuitleen in Heemstede. Die heet 7/Kunstuitleen. Vandaar dat we nu voor de naam 7/Uitgeverij en hebben geko zen." Het bedrijf staat nog in de kinderschoenen. Het faxverkeer loopt over een winkel bij Van Herk in de straat en hun 'be drijfsruimte' is nog amateuristi- scher. „Wij hebben het kleinste kantoor, denk ik. Het is name lijk mijn studentenkamertje. Ik ben al trots dat ik inmiddels een eigen telefoonaansluiting heb met een antwoordapparaat. Mijn huisgenoten werden er gek van om de hele tijd als mijn se cretaresse te worden aange sproken als ze de telefoon op namen." Slechts vier maanden geleden ging het balletje rollen. Zeuven vroeg aan Van Herk, die hij een keer eerder toevallig ontmoet had, of hij geïnteresseerd was in een uitgeverij. Een maand later maakten ze ijverig plannen. „Er kwam meer bij kijken dan ik aanvankelijk verwachtte. Het manuscript lezen, corrigeren, publiciteit zoeken, een drukker vinden. Maar het is gelukt." Echte rampverhalen en start- moeilijkheden heeft de jonge uitgever echter niet. Hij komt op dit momentalleen niet zo veel toe aan studeren. „En het opstaan. Het was wel even wen nen om in een ander ritme te komen. Afspraken om negen uur 's ochtends!" Zelfs met de financiën ontstonden geen ech te moeilijkheden. „Ja, het maakt het allemaal wel wat gemakke lijker dat Bax een neef van Huib is. Normaal gesproken moet je van te voren best veel betalen. Nu kun je in elk geval de beta ling van de auteur even uitstel len. Uiteindelijk zal het ons ech- ter niet echt helpen, want we zijn blij als we met dit boek quitte spelen." Vooralsnog gaan de zaken echter voorspoedig. Een Brazi liaanse luchtvaartmaatschappij heeft geld gestort, in ruil voor een reclame-boekenlegger in het boek. Ook is het tweetal al in gesprek met andere auteurs. Of Van Herk echt verder wil gaan in de uitgeverswereld weet hij nog niet. „Aan mijn studie bleek ik voor dit werk niet zo veel te hebben, maar misschien verandert dat als ik verder in mijn studieprogramma ben. Ik ben met deze uitgeverij begon nen, omdat ik het een leuke uit daging vond. Maar als het goed gaat lopen, wil ik er best in ver- Maarten Bax, '40 C. Het is een schande om te werken'; 7/Uitgeverijen BV. Prijs: /24,90;ISBN 90 76009 01 5. concertgebouw Concertgebouwplein 2-6. Telefoon 671 83 45 l - Chopln - Gottschalk - Gers het muziektheater Amstel 3. Telefoon 625 54 55. Agendalijn 551 81 00 al Three Movements to the Music c t vr 10 Jan. Wadaiko Ichiro (Japan)donderende de nieuwe kerk m.v Gustaf Leonhardt transeptorgel en Nico van 9 «arme wijn geschonken

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1996 | | pagina 19