Gordon slaagt als showmaster
Op ontdekkingsreis aan de hand van kinderen
luigy maar net niet echt
Cultuur Kunst
oberta Alexander is geen ochtendmens 'Nieuw persoonlijk recordin Ahoy
Bestaansrecht in jeugdvoorstelling Watersnood
AANDAG 9 DECEMBER 1996
chef jan rijsdam. 071-5356444
10t|
jnerikaan schrijft Nederlands boekje
«sterdam De Amerikaanse strafpleiter en bestseller-auteur
ïillip Margolin schrijft het geschenkboekje voor de Maand van
marlet Spannende Boek, die de Stichting Collectieve Propaganda
notepn het Nederlandse Boek (CPNB) in juni houdt. Speciaal voor
terdjederlandse lezers schreef hij 'Rookgordijn', dat straks cadeau
;t noiordt gedaan aan een ieder die in de Maand van het Spannende
niejljek voor f 29,50 of meer aan boeken besteedt.
„^Breaking the Waves' wint filmprijs
hastfaujN. De melodramatische film 'Breaking the Waves' van de
1 PHeënsë regisseur Lars von Trier is de grote winnaar geworden
I oniL (je Europese Filmprijs in Berlijn. De jury van de Europese
^ea|lmacademie kende de film de 'Felix' toe voor de beste Europe-
ian I film van het jaar. De hoofdrolspeelster in de bekroonde film,
1W bjg Britse actrice Emily Watson, ontving bovendien de onder
scheiding van beste Europese actrice van het jaar. De 82-jarige
jee Guinness, die niet naar Berlijn kon komen, werd geëerd
Eet de Europese filmprijs voor een hele loopbaan. Acteur Ben
l a jngsley nam de onderscheiding namens Guinness in ont-
itpgst-
>C(Schrijver Sorescu (60) overleden
ifkarest De Roemeense dichter en toneel- en essayschrijver
iarin Sorescu is gisteren op 60-jarige leeftijd overleden aan een
trtaanval. Sorescu was in zijn land een van de belangrijkste
nijvers van de afgelopen decennia. Van 1993 tot 1995 was hij
nister van cultuur. Zoals alle schrijvers die weigerden stroop
smeren was Sorescu onder Ceausescu het slachtoffer van cen-
ur en pesterijen, met name in de jaren '70 en '80. Hij kreeg
rschillende internationale onderscheidingen, zowel voor zijn
lëzie als voor zijn toneelstukken.
iedaille voor Benno Premsela
^sterdam Burgemeester Patijn van Amsterdam heeft zaterdag
X>p cht
theater Carré de Zilveren medaille van zijn stad uitgereikt aan
inno Premsela. Dat gebeurde ter gelegenheid van het 50-jarig
itaan van de Nederlandse Vereniging tot Integratie van Ho-
iseksualiteit COC. Amsterdam vindt vormgever Benno Prem-
a een heel bijzondere inwoner, op wie de stad trots kan zijn.
heeft hij zijn sporen verdiend op het gebied van de kunsten
emancipatie. „Met vanzelfsprekende openheid heeft hij het
op het bestaan van homoseksuele mensen naar voren ge-
icht. Voor zeer velen is hij daarmee een voorbeeld en sym-
ol", aldus de loftuitingen. Verder is hij van veel instellingen,
tlstituten en commissies op het gebied van kunst lid of voorzit-
:o r geweest.
Expositie in Rijksmuseum voor Volkenkunde
leiden timoteus waarsenburg
Het Rijksmuseum voor Volken
kunde was gisteren even een
waar ontdekkingsreizigerskam
pement. Alle leden van de Ver
rekijkersclub, de jeugdafdeling
van het museum, hadden zich
uitgedost als nazaten van Dr. Li
vingstone, compleet met tro
penhelm en kompas. Reden van
deze verkleedpartij was de be
trokkenheid van de kinderen bij
de tentoonstelling 'Op Ontdek
kingsreis in Afrika'. De tentoon
stelling is uniek omdat voor het
eerst kinderen van de jeugdclub
hebben meegeholpen.
In het museum is gisteren
een tentoonstelling geopend
voor kinderen over ontdek
kingsreizen in Afrika. Centraal
staan de dagboeken van de Ne
derlandse ontdekkingsreiziger
Jan Maria Schuver, die een paar
jaar geleden bij toeval op een
Amsterdamse zolder zijn ont
dekt. De acteur Viktor Löw, die
onlangs de Louis d'Or in on-
vangst mocht nemen, luisterde
de feestelijke opening op met
een optreden.
Een jaar geleden kregen alle
Verrekijkers het verzoek om een
idee te leveren voor een ten
toonstelling. Degenen die hier
op reageerden mochten een
ontwerp inleveren voor een ten
toonstelling over ontdekkings
reizen. Uiteindelijk werden zes
jeugdleden op basis van hun in
zending uitgekozen. Zij vorm
den samen de Schuver Snuffel-
club. Gedurende twee maanden
hebben zij intensief meegehol-
De jeugdige ondekkingsreizigers bevinden zich in 'het scheepsruim' tussen de reisbagage van de Nederlandse avonturier Schuver.
FOTO TACO VAN DER EB
pen bij de voorbereidingen van in Amsterdam geboren als zoon Schuver heeft de smaak van rei- Gedurende drie jaren trekt hij
de tentoonstelling. Waar nodig van een rijke handelaar. Als hij zen te pakken en vertrekt naar door Noordoost-Afrika en be-
voorzagen zij de deskundigen negentien jaar oud is, besluit Spanje als verslaggever. In 1880 zoekt hij als eerste blanke vele
van het museum van advies. zijn vader hem mee te nemen erft hij een fortuin en besluit gebieden en stammen. Van de-
Jan Maria Schuver werd in 1852 op een grote reis door Europa, ontdekkingsreiziger te worden, ze tochten nam Schuver een
grote hoeveelheid souvenirs
mee. Zijn belevenissen tekende
hij zorgvuldig op in dagboeken.
Een speer maakte in 1883 een
einde aan het avontuurlijke be
staan van de toen 31-jarige
Schuver.
Na een openingswoord van
museumdirecteur S. Engelsman
vertelden de Schuversnuffelaars
aan de hand van dia's wat ze tij
dens de voorbereiding allemaal
hebben gezien en geleerd. Met
een schot uit een oud geweer
werd de tentoonstelling officieel
geopend.
Viktor Löw gaf een speciale
voorstelling rond de verhalen
uit de dagboeken van Schuver.
De openingsplechtigheid werd
afgesloten met een rondleiding
voor alle Verrekijkerleden aan
de hand van een vragen- en op
drachtenboekje. De expositie
geeft op een speelse manier het
bestaan van een ontdekkings
reiziger uit de vorige eeuw weer.
Naast de dagboeken is ook een
verzameling foto's, oude kaar
ten en Afrikaanse voorwerpen
te bezichtigen. Het bijschrift bij
een houten neksteun geeft een
aardige indruk van het koloniale
karakter van Schuvers tijd: 'klei
nen houten bankjes waarop de
negers hun hoofd leggen, opdat
hun vettigen haardos niet met
den grond in aanraking komt'.
De tentoonstelling 'Op Ont
dekkingsreis in Afrika' is tot 13
juli 1997 te zien in het Rijks
museum voor Volkenkunde,
Steenstraat 1 te Leiden.
recensie udy van der spek
econcert door Roberta Alexander, sopraan, en Tan Crone,
piano. Gehoord: 8/12, Stadsgehoorzaal, Leiden.
twel er genoeg cd's op de markt zijn van Ro
ta Alexander met liederen van 20ste eeuwse
erikaanse componisten, heb je haar in de eer
plaats voor ogen op de bühne in de traditio-
i opera: de grote diep-vibrerende sopraan-
n met wereldwijde uitstraling. Toch kan ze
n en intiem worden, maar ze heeft daar tijd
nodig, bleek gisteen in de foyer van de
'es' songs, vol flarden heimwee en nostalgie
r vervlogen tijden zijn van een intimiteit waar
Kander met haar mimiek, beeldende voor
dracht en uitstekende articulatie goed op in
speelt, maar haar stem is er nog niet, zeker niet in
het middenregister. Bij Aaron Coplands liederen
uit z'n Parijse periode krijgt haar stem meer diep
gang. Alexander is vast geen ochtendmens, en
ookgeen causeur. 'Informeren' kan ze beter over
laten aan haar begeleidster, Tan Crone, die pre
cies de goede snaar raakt.
Na de pauze wordt Roberta's stem helemaal
wakker en komen van boven naar beneden alle
regenboogkleuren tevoorschijn. Roberta werkt
aanstekelijk, maar dat heeft ook alles te maken
met het magnifieke spel van Tan Crone. Zoals ze
in Barbers 'Solitary Hotel' dwars door de sfeerte
kening van Alexander een tango 'in the back
ground' zit te spelen: echt topklasse.
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
inbyfestival in de Groenoordhallen: „Die kleding, dat hoort er gewoon bij."
mitryfestival in de Groenoordlwllen
marina van den berg
Jasishouding. Halsveter met
lslang of beer, hoed afgeras-
met indiaantjes, laarzen
sleehak. Soms handboeien
istool. Sigaret nonchalant in
mondhoek, of beter in de
n van de hand, tegen de
iewind natuurlijk. Duimen
e broekriem gehaakt,
e passen. En...draai, hak op
grond, twee passen links,
lts èn...draai, op en neer, èn-
aai. Duimen vooral niet uit
iem laten glippen. Buurman
op de tenen gaan staan,
igen op dezelfde uitgangs-
iitie, maximale dansruimte:
beenlengte. Vierkant dan-
heet dit, ook wel square-
ce, ook wel countrydansen.
lange rijen, uitgedost als
tboy of -girl, urenlang op
oter Lee of West Virginian
road. Zo'n 130 verschillende
volgens een ijzeren
reografie. En dat uit het Wil-
Westen, niet echt bekend
ivege eerbied voor orde en
ag- Misschien is dat ook wel
charme ervan: het is ruig,
ir net niet echt.
et is een rage in Nederland,
families zijn eraan ver-
fd. Gisteren werd in de
enoordhallen één van de ve-
'ederlandse countryfestivals
ouden. Zo'n 4000 mensen
waren er en ze komen overal
vandaan, zelfs uit België. De
echte liefhebbers reizen elk
weekeinde af naar een andere
hal of schuur.
De North Hill Country Dan
cers komen uit Brielle. Aan een
langtf houten tafel rusten ze
even uit. „Kijk om je heen," zegt
blonde Adrie van Halen, „die
sfeer, dat voel je toch." Rust al
om, er wordt nauwelijks alcohol
genuttigd, niemand schreeuwt
of duwt, zelfs niet bij de patat. Is
dat dansen ook niet een beetje
voor de ouderen, echt moe lijk
je er niet van te worden. Veront
waardigd geloei. „Welnee, ik
drink niet voor niks energie-
drank!" roept iemand, terwijl hij
een knaloranje flesje omhoog
houdt. Ze brengen hun eigen
consumptie mee, anders wordt
het te duur. Adrie werkt in de
huishouding, de anderen zijn
postbode en onderhoudsmon
teur.
De kleren maakt Adrie zelf.
Haar zilveren gilet is bezaaid
met lovertjes harten. Het bruine
hemd van haar man bestikt met
adelaars en indianen. Hij heeft
een metalen beker aan de riem,
dat hadden ze vroeger ook zo.
Die kleding, dat hoort er ge
woon bij. Nee, het is geen cow-
boytje spelen, meer weten ze er
niet over te zeggen. 'Yeah!' brult
iemand ineens en holt weg. Sa
vannah begint, het hoogtepunt
van de avond. De tafel is in een
mum van tijd leeg. Na enig zoe
ken blijkt de hele groep pal
vooraan bij het podium te
staan, duimen in de riem, èn
draai, èn stap èn hak.
Sommige mensen hebben
hun ongure uiterlijk mee. Als je
outlaw bent, is het nooit weg.
Drie vallen er meteen op. Alsof
je een saloon inloopt en het
meteen stil wordt. Ze staan met
hun rug naar het podium. En-
kellange leren jassen, de hoed
diep over de ogen. Je wilt liever
niet herkend worden, tenslotte.
My name is nobody. De mager
ste van het stel staat sloom te
herkauwen. Zijn ogen onzicht
baar achter gekleurde bril
lenglazen. De tweede heeft
enorme bakkebaarden en iets
joviaals. Bij de derde puilt de
buik over de riem; hij heeft de
quasi onschuldige uitstraling
van een corrupte sherrif. Hun
vrouwen vallen wat uit de toon.
Je ziet ze zo in een doorzonwo
ning in Almere.
Helemaal achter de menigte,
daar waar het vuile beton weer
zichtbaar wordt, dansen de rol
stoelers. In blokhemd, met hoed
op, danst een vrouw met dunne
benen in haar rolstoel. Haar be
geleider trekt haar aan de hand
mee, draait, stapt en draait. Zij
is opgetogen. Echte liefde.
Gordon is met verve ge
slaagd voor zijn Ahoy'-exa
men. De Amsterdamse
krullenbol hoort sinds za
terdagavond thuis in het
rijtje Lee Towers, Anita
Meyer, André Hazes, René
Froger ofwel bij het natio
nale eliteclubje dat in 's
lands meest prestigieuze
poptempel flink tot de ver
beelding heeft gesproken.
Op zich al een knappe
prestatie, maar des te im-
ponerender als men weet
dat deze 'tweetalige' zan
ger vijf jaar geleden nog
dagelijks lingerie stond te
verkopen op de Albert
Cuypmarkt en nog altijd
maar 28 jaar jong is.
rotterdam louis du mouun
Gesterkt door een hele rits Ne
derlandstalige singlehits sinds
zijn doorbraak met 'Kon ik
maar even bij je zijn' (eind
1991) trok Gordon met de aan
kondiging van zijn eerste mega-
show begin dit jaar al de stoute
schoenen aan. Daarbij gaf hij
ook meteen te kennen dat
Ahoy' zeker niet zijn favoriete
etalage was, maar dat er elders
in Nederland nu eenmaal geen
gelijkwaardig alternatief be
stond. Typisch Cornelis Willem
Gordon Heukeroth: niet altijd
even tactvol, maar wel steevast
recht op zijn doel af.
Nog tijdens de aanloop naar
zijn 'nieuwe persoonlijk record'
moest hij zijn mening al bijstel
len, omdat het Rotterdamse
sportpaleis hem soepeitjes van
alle gewenste gemakken voor
een avondje topamusement
kon voorzien. Waarna de aller
laatste restjes twijfels meteen
verdwenen bij zijn luid bejubel
de verschijning in het hart van
de arena. Want vanaf dat mo
ment (tien voor half negen) was
Gordon: een totaalpakket van internationale allure.
voor hem die zo graag gewon
nen wedstrijd eigenlijk al een
feit. Onthaald als een verloren
godenzoon door z'n fans (onge
veer 8000; merendeels vrouwen,
maar ook aardig wat roze rak
kers) wist Gordon direct hoe
goed hij eraan had gedaan eens
grootschalig uit te pakken. De
door de keel gierende zenuwen
die hem eerder op de dag nog
zo parten speelden, waren op
slag verdwenen.
Voor hem een welkome ont
lasting, omdat de tweeënhalf
uur durende spektakelshow
waarvan hij zichzelf tot middel
punt had gebombardeerd, be
paald niet de meest simpele
bleek te zijn. Gordon presen
teerde immers vanaf zijn cen
traal opgestelde speelplek een
totaalpakket van internationale
allure: met big band (onder lei
ding van Edwin Schimschei-
mer), hulpstemmen (Sisters Of
Soul), koor (Da Capo), ballet
(Extend Dancers), twee speciale
gasten (Karin Bloemen en Trijn
tje 'Total Touch' Oosterhuis)
plus heel veel technisch geweld
zoals een uitstekende lichtshow,
een roterende middenstip en al
lerlei vuurwerk.
Afwisseling (muzikaal vooral
tussen Nederlandstalige tranen
trekkers en Engelstalige feest
nummers) dus volop. Ook best
veel vaart. Maar in de dosering
ging het soms toch mis. Zo wa
ren het 'sprookjesachtige' pau
zenummer (afgerond met 'A
brand new day') en het eerbe
toon aan Stevie Wonder (med
ley) na de onderbreking net
even te lang. In de categorie
schoonheidsfoutjes was verder
bijvoorbeeld de keuze van 'I
knew you were waiting for me'
als duet met Trijntje Oosterhuis
minder geslaagd.
Wel helemaal raak was Gor
dons samenzang met Karin
Bloemen, 'Just too big for
words', in feite een noodgreep
door het afzeggen van Jocelyn
Brown, z'n partner op de plaat.
La Bloemen, eerder solo al in
drukwekkend met 'Geen kind
meer', verhief dit eentweetje tot
een grappige act door zoge
naamd als Prescilla Green even
een zwarte big soulmamma
neer te zetten. Gordon had er
goed aan gedaan beide dames
bij de finale nog even naar vo
ren te halen voor een muzikale
kwinkslag, maar het alternatief
mocht er ook zijn: een dikke
knuffel met z'n vader en moe
der, die voor hem het geluk op
deze 'mooiste avond van de af-
recensie paulien koopmans
Voorstelling: Watersnood, door Theater
Artemis. Gezien: 7/12, schouwburg, Lei-
Oma is een meubelstuk. Ze is
oud, versleten en telt niet meer
mee. Ze wil dood, maar dat ge
looft niemand. Zeker Engel niet,
haar supereigenwijze kleinkind.
Jeugdtheatergroep Artemis
brengt dit dilemma in het stuk
'Watersnood' indringend maar
speels naar voren.
De achtergrond van het ver
haal is de actualiteit van vorige
winter. Het water in het rivie
renland staat aan de dijken en
stijgt en stijgt. Tienduizenden
mensen slepen hun huizen leeg
en vluchten. Zo ook de ouders
van Engel (gespeeld door Mari-
ke van Weelden). Haar moeder
gilt: „Alles moet mee", terwijl
het meisje zich verstopt. De
nukkige grootmoeder, overtui
gend vertolkt door Anita Me
nist, kan niet mee. Ze is gekluis
terd aan haar stoel. De moeder
waarschuwt nog: „Het water
duwt de dijk omver. Over een
dag of wat sterf je uit."
Maar oma blijft. Wanneer ie
dereen vertrokken is, slaat ze
haar handen ineen en dankt
God voor deze zondvloed. Ze is
slecht geweest en dat is niet
meer goed te maken. Plotseling
komt haar kleindochter het ge
bed verstoren. Ze schrikt en
scheldt: „Vuil rotding." Langza
merhand ontstaat er een heus
contact tussen oma en Engel.
Voor beiden iets nieuws.
In de voorstelling zitten veel
verwijzingen naar het einde: de
knagende ratten die oma een
welgemikte tik achter hun oren
geeft, de geknakte zwarte gans
die Engel buiten vindt, de lap
penpop, Vimmie, die het kind
z'n hoofd afrukt.
Desondanks blijft 'Waters
nood' lichtvoetig. Dit is vooral
te danken aan het indrukwek
kende spel van Manke van
Weelden. Ze speelt herkenbaar
voor kinderen. Of beter nog: ze
is een kind. Soms is ze verveeld
en drammerig, soms lief en uit
gelaten. Ze springt, dolt en
kruipt met de bewegingstaal
van een zesjarige. Engel maakt
de werkelijkheid bevattelijk
door rollenspelen met haar pop.
Om even te ontsnappen aan het
gezeur van oma pakt ze haar
lichtblauwe jasje met capuchon
en roept: „Ik ga fietsen."
Engel laat oma merken dat ze
nog belangrijk is. De vogel die is
pas echt zielig. Die kan niet
meer vliegen. Grootmoeder
leeft nog, want ze kan nog
schelden. Toch respecteert ze
het oude mens. Ze mag dood.
Alleen net voordat het kind haar
het flesje rattengif overhandigt,
keren de ouders terug van hun
evacuatie.
Het verhaal van tekstschrijf
ster en artistiek leidster Pauline
Mol is een stuk over gemeen
heid en menselijkheid. Behalve
over de dood draait het om het
belang van één enkel individu.
Als er nog iemand om je geeft,
dan is het leven de moeite
waard. Aan het slot trekt oma
met het gebaar 'ik besta niet'
een wollen plaid over haar ge
zicht. Engel neemt het publiek
apart. „Grootmoeder leeft nog.
Ik denk niet dat ze er blij mee is,
maar ik wel." En daarmee is
'Watersnood' een voorstelling
over bestaansrecht en doods
verlangen die nog lang in je
hoofd blijft zitten.
gelopen jaren' compleet maak-
In de algehele euforie (waarin
ook Tineke de Nooy, Marco
Borsato, Vanessa en Hans
Breukhoven, Leontien Ruiters
en minister JoFritsma werden
meegesleept) beloofde Gordon
volgend najaar weer Ahoy' aan
te doen. Met het prikken van
een datum moet hij dan wel
snel zijn, omdat de sportpaleis
agenda (met onder meer Lee
Towers en misschien Anita
Meyer) al vrijwel is volgeboekt.
Gordon at the Ahoy*. Met
Gordon, Karin Bloemen, Trijn
tje Oosterhuis, The Band (o.l.v.
Edwin Schimscheimer), Sisters
Of Soul, Da Capo, The Extend
Dancers. Gezien: 7/12, Ahoy',
Rotterdam.
Chileense schrijver
Donoso overleden
santiago ap
De Chileense schrijver Jose Do
noso is zaterdag op 72-jarige
leeftijd overleden. De schrijver,
die tot de belangrijkste auteurs
van Latijns-Amerika wordt ge
rekend, leed aan maagkanker.
Donoso's beroemdste boek is
'Obscene nachtvogel' uit 1970.
Andere werken zijn 'Deze plaats
is overal' uit 1966 en 'Casa de
campo' uit 1978. Zijn allerlaats
te werk was een bron van ver
bazing voor zijn bewonderaars.
De auteur, die naam had ge
maakt met romans en korte ver
halen die doortrokken zijn van
zijn fascinatie voor het mense
lijk en sociaal verval en voor
seksualiteit, stortte zich op het
laatst van zijn leven op het
schrijven van een scenario voor
een 'soap' voor de Mexicaanse
televisiezenderTelevisa.
