it
S; I' r jj* r
1 I M
Denksport
E
A
C
G
0
1
ERDAG 7 DECEMBER 1996
JDGE
Oskam PUZZEL
3ridge bij de wereldkampioenschappen
n de landelijke competitie levert een
t aan informatie op over het moderne
en en spelen. Grote winst kan geboekt
ig meien als de spelers bij het bieden alert
k en driperen op de mogelijkheden die de te-
nagaartij biedt. Vooral niet-kwetsbaar tegen
sn tsbare tegenstanders zijn de mogelijk-
»n soms groot.
3 de wereldkampioenschappen deed
zo'n mogelijkheid voor toen West deze
tenhad:sch 4; ha 10 9 7 6; ru A H 9 4; kl
10 8. West was de gever en NZ waren
tsbaar. Na tweemaal pas opende Oost
I 'Spieden met 3 kl. Dat kan met deze
tsbaarheid een heel zwak bod zijn en
:ullen ongetwijfeld een manche kunnen
en. Wat moet West bieden na hetinfor-
n^; ie-doublet van Zuid? De meeste West-
5chriWs boden direct 5 kl om het detegen-
setaïj zo moeilijk mogelijk te maken en
1 vragen uit te sluiten. Maar Noord
j daarna nog 5 sch en toen had West
ieuw een biedprobleem. Ex-wereldkam-
n Helgemo was de enige die ter plekke
inkeli veel beter alternatief verzon: 4 ru.
rd had weliswaar een veel gemakkelij-
bod met 4 sch, maar dat liet West na-
e kralijk niet spelen. Helgemo had dat inge-
recteiileerd en bood daarna nog 5 kl. Het re-
lat ziet u aan het hele spel:
A V 9 6 2
v A53
A10865
W 4-*
H875
v H V B 4
/raag! V B 7
*A6
»t contract van 5 sch, dat aan de meeste
s werd geboden, werd na de voor de
teunirt? liggende start met klaveren zonder
en. NiSte gemaakt voor 650 punten. BijHelge-
jnce%jst zijn partner, dat ruiten en niet kla-
gronoD de opgelegde start was. Hier kozen
•ieren voor hun geld en doubleerden 5
rat echter maar 300 punten opleverde,
s u ziet is 5 sch na de start met ruiten
meer te maken. Het tweede spel komt
et dgle halve finale van de wereldkampioen-
.ppen, waar de wedstrijd Denemarken-
.onesië ongemeen spannend was en na
pellen in 217-217 eindigde. In de barra-
'®evinin acht spellen won Indonesië nipt. Dit
1 e,,feen belangrijk spel, waarbij Noord de
ind,dii was en OW kwetsbaar. Aan de eerste
bemoeiden de Denen zich niet met de
ing tot het allerlaatst. Het bieden:
rd 1 ru; Zuid 1 ha; Noord 3 sch (splin-
stelt harten als troef vast); Zuid 4 SA;
rd 5 sch (twee van de vijf azen en troef-
'st, p®w); Zuid 6 ha. Daarna kwam Oost tot
'k' ,eLii met een doublet. Noord redoubleerde
en nu moest West uit met: sch H V 8 3;
ru H B 10 7 3 2; kl 9 2. Dat was niet
moeilijke opgave. Oost zal wel een ren-
l ruiten hebben en daarom kwam West
inet ruitenboer, een hoge ruiten om
in/eij met een hoge kleur (harten) terug te
beddét komen na het introeven. Misschien
if-eriijiet contract dan zelfs twee down. Maar
t'/T/i/iyas niet mogelijk, want dit was het spel:
VB107
AV965
AH84
H V 8 3 m *96542
v c
073$ n-^o ♦-
Z V B 10 6 5 3
AB 107
r H 9 5 4 3 2
tegenPartij mee: Noord 1 ru; Oost
g Zuid 1 ha; West 1 sch. Ook hier kwam
na de splinter met 3 sch. Maar Henky
it van Indonesië bood nog 4 sch. Dat
i prompt gedoubleerd en 800 punten
ookn gespeeld. Daarmee had Denemarken
de C.-gjQte sjag van jqqq puften geslagen,
r het eindcontract te doubleren geven
egenstanders elkaar opdrachten om in
bepaalde kleur uit te komen. Standaard
lt u ik het doublet op 3 SA, waarbij de part-
n jjnoet uitkomen in de eerste kleur van
Uinde. In het volgende spel uit de lande-
competitie had Noord: sch H V 9 5 4 2;
P 0 9 8 3 2; ru 4; kl 6. Oost was de gever en
l waren kwetsbaar. Oost opende met 1
Vest 1 sch; Oost 2 kl; West 2 ru; Oost 2
de vierde kleur, forcing, vraagt om een
enstop en geeft nu tenminste 17 punten
West 3 sch; Oost 3 SA. Na tweemaal
kwam het bieden bij Noord. De beste
ïmst is waarschijnlijk met schoppen,
jt Noord doubleren? OW hebben gebo-
alsof ze ternauwernood hun 25 punten
en hebben voor de manche. Als Zuid
1 uitkomt, gaat het contract waarschijn-
)jdown. Noord doubleerde. Was dat
l? Dit was het spel:
H V 9 5 4 2
en v 10 9 8 3 2
r A 7 6
H V B 9 5
t AVB5
erci?'
H V 4
A1073
t 109874
t redoubleerde nog om aan te geven,
ie schoppens het lek waren. Maar West
jehei^ldoende schoppens voor een dubbe-
pvang en paste. Zuid kwam braaf met
'Ppen uit, maar het aas werd meteen
>men. Ruiten was eerst voor de boer en
"na voor het aas. Hartenheer en harten-
iw werden gemaakt. Harten door bracht
t aan slag, die Zuid nog ru 10 liet ma-
Maar Zuid had geen schoppen meer
on Noord niet meer bereiken. Hier zien
■ok het problematische van het doublet:
ndigïd heeft te veel schoppens en geen aan-
Tg. e*er! Dat betekende 1000 punten voor
lak. Aan de andere tafel speelden OW 3 SA
ïdoubleerd voor 600 punten, want het
ïact kon met dit zitsel met geen moge-
)etetfeid down.
sommige districten is de gemengde
icompetitie al achter de rug. De paren
|oed eindigen gaan daarna nog verder
de landelijke competitie. In hetdistrict
femerland wordt het kampioenschap
Pet district verspeeld op 8, 13 en 18 ja-
ri in de Rusthoek. Opgeven en informa-
•an bij de districtswedstrijdleider Hans
iping (023-5848561).
i so
tnct
m
16 17 HF** 19 ■■20 21
22 B
25
42 43 M44 45 ^■■46 47
48
51 7
lÉë 57 ■■■58 59 mm
■pö mm kï
Nummer 49
Horizontaal: 1. pistoolfoedraal; 5. onder
steuning; 10. plomp; 11. droog; 12. soort
schildpad; 14. kweker; 16. dankbetuiging;
18. deel van een jas; 20. smalle opening; 22.
ik (Lat.); 23. woonboot; 24. jongensnaam;
25. soldatenkost; 27. betuiging van beleefd
heid; 29. geliefde van Zeus; 30. aanvang; 32.
stad in Frankrijk; 34. bijbelse naam; 35. vis-
kaar; 37. beddegoed; 39. bloem; 42. azijn;
44. defect; 46. onderaardse ruimte; 48.
kloosterlinge; 49. deel van een gebouw; 50.
herkauwer; 51. deel van een boom; 53.
soort handwerken; 55. middelpunt; 56.
kunstmens; 58. bekend gebouw in Londen;
60. zandheuvel; 61. aansporing; 62. moei
lijk oplosbaar probleem; 63. paardetuig.
Oplossing
nummer 48
De twee woorden van de opgave van vorige
week waren: PAARDENMARKT en KOEIE-
STAL.
Verticaal: 1. hoofdtelwoord; 2. weekdier;
3. insekt; 4. insekteneter; 6. pronkzuchtig;
"7. muzieknoot; 8. eetlust; 9. drijfnat; 12.
knuppel; 13. gebak; 14. sein; 15. sierheester;
17. Turkse titel; 19. voor; 21. gelofte; 26.
hoofddeksel; 27. Europeaan; 28. autonome
provincie van China; 29. buigzaam; 31.
zwemvogel; 33. los (van zand); 36. raam; Win T9
37. vreemde munt; 38. voegwoord; 39.
kluisvak; 40. uitbouw; 41. man met een
stem als een klok; 43. punt; 45. kostuum;
47. gehoororgaan; 52. deel van het gezicht;
53. golfterm; 54. rekening; 55. jongens
naam; 57. woud; 59. dierlijk produkt.
C
O
M
M
Llti
i
E
K
A
p
LU
B
U
s"
JC
_Oj
~p\
E
R
u
u
T
V
X
T
D"
If
E
U
N
P
E
U
s
T
T
T
R
O
O
S
T
1
E
ÜU
L
A
D
E
E
T
S
O
M
u
F
X
A
L
p
R
u
1
N
ÜL
R
T
E
L
M
A
E
T
E
R
u
A
E
m
E
1
-
L
Aj
D
A
M
B
E
T
0
TT
T
T
L
E
A
A
R
s
G
E
i
E
O
N
W
A
P
E
B
A
L
1
G~
E
V
a
L
L
E
S
B
A
R
5
T
L
E
p
T
L
K
E
X
L
E
T
R
A
G
K
O
M
1
[\J
u
O
P
E
5
T
E
De winnaars van een luxe dominospel zijn:
W. v.d. Drift,
Plantijnstraat 29,Leiden (kruiswoord).
H. Koome,
G. Kasteinstraat 61, Leiden (cryptogram).
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters in de volgende vakjes: 1
31 36 4 54 33 40 21 2 14 42
62 en 16 47 12 59 4 25 55 42
15*2.
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, per briefkaart, dienen ui
terlijk woensdag a.s. in ons bezit te zijn. Indien per post wordt ingezonden, als volgt
adresseren: Redactiesecretariaat Leidsch Dagblad, Postbus 54,2300 AB Leiden.
Cryptogram
nummer 49
Horizontaal: 3. Prima sportman voor de humor op
school (7); 6. Aangelegd door de verzorger van het elftal
(11); 9. In deze streek is men er nog niet uit (14); 12. Hij
wil juist geen legerpredikant worden (15); 13. Vedette
met een eindeloze rustbank (4); 14. Luchtstukken (10);
15. Verschenen als een vreemd voorteken (7); 16. Geen
lucht gekregen van dit naaiwerk (7); 18. Wrijfhout om
een loods op te zetten (10); 20. Geweldig spook? (11).
Verticaal: 1. Niets of niemand is er vies van (13); 2.
Engelsen slaan die knaap rustig om (4); 4. Half be
woond huis? (12); 5. Overdonderd door een wit pak
(14); 7. Explosieve dieren opzetten (8); 8. Vogelveer? (8);
10. Nog meer dan een lezing naar buiten gekeerd (11);
11. Schoollokaal met akelige leerlingen in de zeilsport
(12); 17. Drank voor u, hoor maar! (4); 19. Het geld van
een patser (4).
Oplossing
cryptogram 48
Horizontaal: 5. plaagstoot; 7.
aanlegplaats; 9. vlaamse reus;
11. reservespelers; 14. aanreke
nen; 15. eelt; 16. gok; 17. accep
teren; 18. entree; 19. abn; 20.
gekras.
Verticaal: 1. plaatsvervan
ging; 2. carnavalskrakers; 3.
dorpsgemeenschap; 4. staatje;
6. soep; 8. trosbloemen; 10.
marskramer; 12. pingping; 13.
rolgedrag.
DAMMEN
Als een dief in de nacht. Zo kan
de wijze waarop Rob Clerc een
halve eerste plaats op het WK
inpikte het best omschreven
worden. Ga maar na. De Neder
lander mocht alsnog naar Ivoor
kust afreizen dankzij de afzeg
ging van Ton Sijbrands; hij
plaatste zich vervolgens, zeker
niet overtuigend, voor de finale
waarin hij dan ook nog in de
slotpartij op min of meer for
tuinlijke wijze langs Schwarz-
man wist te komen. Dat Clerc
uiteindelijk toch niet geheel be
loond werd voor deze reeks toe
valstreffers had hij te danken
aan Alexei Tsjizjov, die dankzij
een enorme krachtsinspanning
in de laatste partij dreigend
puntverlies wist te voorkomen
en dus naast de Nederlander fi
nishte. Een zes partijen tellende
herkamp tussen Clerc en Tsji
zjov moet in februari alsnog de
wereldkampioen opleveren,
Zoals een sportman betaamt
heeft ook Rob Clerc het nodige
vertrouwen in een goede afloop.
Bij aankomst op Schiphol liet
hij zelfs weten 'een wereldtitel
een goed moment te vinden om
te stoppen met dammen'. Toch
denk ik dat Clerc er serieus re
kening mee dient te houden dat
de door hem beoogde vervroeg
de pensionering nog wel even
op zich zal laten wachten. Ten
zij Tsjizjov niet echt gemoti
veerd aan de herkamp begint.
Maar ook die kans is zeer klein.
En dan nu over naar de partij-
m
i®
O
m
m
m
m
b
m
O,
b
P
O:
o
P
p
O
d
m
m
m
m
m
m
m
m
m
a
m
b
a
O
O
a
P
a'
O
p!
P;
llij'i
9
m
m
m
m
m
9
9
a
m
m
m
m
a^
a
a
a
P
a
o
o
p
£1
a
Q|
Diagram 1
en uit dit wereldkampioen
schap. Hoewel ik niet te lang stil
wil staan bij de voorronde geef
ik u toch graag de verrassende
nederlaag van Harm Wiersma
tegen Zoja Golubjeva, regerend
wereldkampioene bij de vrou
wen. Wit: H. Wiersma; zwart: Z.
Golubjeva (WK '96). Partij: 1.
33-29 17-22 2. 39-33 11-17 3.
44-39 6-11 4. 50-44 1-6 5. 31-26
16-21 6. 32-28 19-23 7. 28x19
14x23 8. 29-24 20x29 9. 33x24
10-14 10. 24-19 13x24 11. 34-29
24x33 12. 39x10 5x14 13. 37-32
9-13 14. 41-37 13-19 15. 44-39
8-13 16. 37-31 22-28 17. 32x23
19x28 18. 40-34 3-8 19. 34-29
17-22 20. 26x17 12x21 21. 35-30
11-17 22. 38-33 7-12 23. 45-40
21-27 24. 40-34 6-11 25. 42-38
11-16 26. 47-42 13-19 27. 30-24
19x30 28. 34x25 14-19 29. 25-20
15x24 30. 29x20 8-13 31. 49-44
17-21 32. 20-15 19-24 (zie dia
gram 1) 33. 33-29 24x33 34.
38x29 21-26 35. 44-40 26x37 36.
Diagram 2
42x31 16-21 37. 31-26 2-8. Met
dodelijke precisie voert Golub
jeva de stand naar een winnend
eindspel zonder dat Wiersma
kans op herstel krijgt: 38. 26x17
12x21 39. 40-35 13-19 40. 29-24
19x30 41. 35x24 8-13 42. 46-41
21-26 43. 39-33 28x39 44. 43x34
13-19 45. 24x13 18x9 46. 34-29
22-28 47. 41-37 9-13 48. 48-43
27-32 9. 43-39 32x41 50. 36x47
26-31 51. 29-24 31-37 52. 39-34
28-32 53. 24-20 13-19 54. 34-29
32-38 55. 29-24 19x30 56. 20-14
37-42 57. 14-9 4x13 58. 15-10
42-48 59. 10-4 13-19 60. 4-10
19-24 61. 10-4 48-34 62. 4-22
38-43 63. 47-42 43-49 64. 22-33
24-29 em wit gaf het op. Over
de tijd is niets bekend.
Erno Prosman kan terugzien
op een redelijk gespeeld toer
nooi. Pas in de finale kwam
Prosman toch wel tekort om de
top echt in verlegenheid te
brengen. Hij wist slechts te win
nen van Sekongo tegen wie hij
Diagram 3
in de voorronde ook al tot winst
was gekomen (zie diagram 2).
In deze stelling speelde Sekon
go het voor de hand liggende
34. 34-29 waarna Prosman deze
barrage-partij besliste via 22-27
35. 33x2 en 4-10. Gezien het ni
veau een simpele combinatie
zult u zeggen. En gelijk hebt u.
Zelfs zeer jonge dammers zijn al
in staat combinaties van deze
orde uit te voeren. Dat moge
blijken uit de volgende stand
(zie diagram 3). Dit is een frag
ment uit de partij tussen Mare
van Raai (SNA) en Pim Griep
(Katwijk) gespeeld in de slot-
ronde van de nationale titel
strijd voor pupillenteams. Na
het foutieve 13-19 van Griep be
zorgde de 11-jarige Mare zijn
club de landstitel door 16-11
7x16 27-21 16x27 en 33-28 met
dam. Het werk van SHA-jeugd-
trainer Nico Konijn werpt
vruchten af.
SCHAKEN
Het OPEN NK COMPUTER
SCHAAK, dat de vorige maand
gedurende een tweetal week
einden in Leiden werd gehou
den, is gewonnen door het pro
gramma Cilkchess met 10 uit
11. Dit computerprogramma
van een team van het Ameri
kaanse M.I.T. 'Laboratory of
Computer Science' draaide op
een zeer snelle computer uitge
rust met 12 Ultra-Sparc proces
soren op 167 Mhz en maar liefst
1000 MB RAM. De meeste an
dere deelnemende computers
waren PC's gebaseerd op een
Pentium 133 tot 200 Mhz pro
cessor. Titelverdediger Johan de
Koning uit Delft verloor met zijn
programma 'The King' in de
zesde ronde van dit Amerikaan
se snelheidsmonster. Helaas
riep Johan deze tegenvaller een
beetje zelf op door de opening
erg onhandig aan te pakken.
THE KING - CILKCHESS
1. d4 Pf6; 2. c4 e6; 3. Pc3
Lb4; 4. f3. Deze scherpe bestrij
ding van het Nimzo-Indisch
was enige tijd de grote mode. 4.
d5; 5. a3 Lxc3+; 6. bxc3 0-0;
7. g4. Een voor een mens van
vlees en bloed onbegrijpelijke
zet. Veel meer voor de hand ligt
de ruil op d5 waardoor wit van
zijn dubbelpion is verlost en
met zijn beide lopers kan pro
beren een ideale centrumposi
tie op te bouwen. 7. dxc4; 8.
e4 b5; 9. a4 c6; 10. Pe2 a5; 11.
La3 Te8; 12. Lg2 Pa6; 13. Dd2
Tb8; 14. g5 Pd7; 15. Ld6 Ld6;
16. De3 b4; 17. h4. Dit had wit
mijns inziens beter een zet eer
der kunnen spelen. 17. b3;
18. h5 b2; 19. Tbl Tb3; 20. g6
Pb6. (Zie diagram 1). Dankzij
zwak openingsspel van wit is
zwart op de damevleugel de
grote winnaar geworden. Aan
de andere kant heeft wit zich op
de koningsvleugel zowaar nog
tegenkansen weten te verschaf
fen. Met 21. h6, waarmee Ld6
wordt geofferd, krijgt wit een
zeer gevaarlijke aanval in han
den. Zwart kan beter het offer
voorlopig weigeren maar hele
maal duidelijk is de zaak niet.
21. Df4 Df6; 22. gxf7+. Wits
laatste kans op succes bestond
111
A
w
I
a
i
|i
i
i
0
A
A
A
i
1
A
1
If
A
1
101
i
A
A
a
2
III
llll
i
A
jt
0
i
llll
III
III
Hill
M
A
i
II
a
A
Diagram 1
Stelling na 20. Pb6
hier uit 22. Dg3, gevolgd door
23. Le5. Na de tekstzet wordt
wit weggespeeld. 22. Dxf7;
23. Dg5 c5; 24. h6 Pxa4; 25.
hxg7 Dxg7; 26. Dh5 Dg6; 27.
dxc5 Dxh5; 28. Txh5 Td8; 29.
Lh3 Tb5; 30. Pd4 Pxc3; 31.
Pxe6 Txd6; 32. Tg5+ Kh8; 33.
cxd6 Pxbl; 34. Txb5 c3; 35. Pd4
Pa3; 36. Tb3 Lxh3; 37. Ke2 Pc5.
Wit gaf het op. Niettemin ein
digde The King op de tweede
plaats met slechts een half
pimtje achterstand op de Ame
rikanen.
Met 8,5 uit 11 eindigde het
programma 'Kallisto' van Bart
Weststrate uit Wormerveer op
een verdienstelijke derde plaats.
Ook Bart moest voor het Ameri
kaanse programma het hoofd
buigen. Men krijgt de indruk
dat 'Kallisto' zich een beetje
heeft laten overbluffen. Zijn
computers dan toch niet onge
voelig voor stress? De positie,
weergegeven na de 37ste zet
van zwart (CilkChess) was als
volgt (Zie diagram 2). Thans
blijkt dat de witte koning in het
open veld minstens zoveel ge
vaar loopt als de koning van
zwart. Zo volgt op 38. exd5 Dc5;
39.Tfl Kxg5; waarna 40. Lh3
een zeer onaangename dreiging
inhoudt. Aftrekschaakjes be
hoeft zwart niet te duchten
zoals uit het vervolg blijkt. 38.
Pe6+ Kh6; 39. exd5 Dh4+. Plots
dreigt het gevaar van de andere
kant van het bord. 40. Kdl Df2;
41. Tel cxd5; 42. Pxf4 exf4; 43.
Txd5 Lf5; 44. Td6+ Kh7; 45.
Td3 Le6; 46. Da4 Lf7; 47. De4+
Lg6; 48. De2. Wit gaf het gelijk-
Diagram 2
Stelling na 37. Pd5
tijdig op. Na het geforceerde
vervolg 48. Dxe2+; 49. Txe2
Txe2; 50. Kxe2 Lxd3+; 51. Kxd3,
is het pionpeneindspel hope
loos voor hem.
Na een tweetal mislukte po
gingen om in Haarlem een
schaakcafé op te richten wordt
thans een nieuwe poging on
dernomen die op voorhand
meer kans van slagen lijkt te
bieden. Een aantal schaaklièf-
hebbers die tot de stamgasten
van café 'De Witte Zwaan' kun
nen worden gerekend hebben
zich van de medewerking van
de uitbater van deze bekende
Haarlemse horecavestiging ver
zekerd. Men beschikt al gerui
me tijd over speelmateriaal ter
wijl de schaakactiviteiten wor
den begeleid door een achter
grondmuziekje. Het ligt in de
bedoeling om deze vorm van
ontspannen schaakplezier on
der de aandacht van een breder
publiek te brengen. Op zondag
5 januari 1997 wordt het 'Witte
Zwaan'-Rapidtoernooi gehou
den. Omdat het aantal deelne
mers de twintig niet mag over
schrijden, wordt het toernooi
georganiseerd door middel van
introductie. Men vergroot dus
de kans op deelname door de
komende tijd eens een bezoekje
aan dit schaakcafé te brengen.
Het adres luidt: Café De Witte
Zwaan, Kinderhuisvest 12,
Haarlem. De openingstijden
zijn: op werkdagen van 12 tot 01
uur; ih het weekend van 12 tot
02 uur, terwijl de zaak op zon
dag om 15 uur opengaat.
In het toernooi om het OK
van Hillegom gaat na 4 ronden
Jan van den Bergh (HWP Haar
lem) met 4 punten aan de lei
ding. Op de gedeelde tweede
plaats, met een half punt ach
terstand, treffen we Jan Bakker
(Bloemendaal), Jan Havenaar
(De Uil) en Remco van de Erf
(LSG). De twee laatstgenoem
den namen een bye voor ronde
1OPGAVE VORIGE WEEK
(Wit: Kfl, f4, g3, h5. Zwart:
Khl, f5, g7. Wit aan zet wint).
Oplossing: Wit zal het moeten
hebben van een doorbraak.
Daartoe dient hij de meest gun
stige omstandigheden te cre-
eren. Zo komt na b.v. 1. g4?
fxg4; 2. f5 g3; 3. f6 g2+; zwart het
eerst. Dok 1. Kf2 leidt na 1.
Kh2; 2. Kf3 Kh3; niet tot het ge
wenste doel. De juiste beginzet
luidt dan oók 1. Kei!. Nu faalt 1.
Kh2; op 2. Kf2! Kh3; 3. Kf3
Kh2; 4. g4, enz. Het beste voor
zwart is nog 1. Kg2, doch
doordat de zwarte koning zijn
komende vrijpion blokkeert is
wit hem juist voor. 2. g4! fxg4;
3. f5 g3; 4. f6! gxf6; 5. h6 f5; 6.
h7 f4; 7. haD f3; 8. Da8! en
wint.
NIEUWE OPGAVE
Voor vandaag koos ik een his
torisch partijslot dat misschien
niet door een ieder onmiddellijk
zal worden herkend. Het betreft
de finale van de partij Lund -
Nimzowitsch, Oslo 1931 en kan
beschouwd worden als een
klassieker. Het is zeker niet het
minste voorbeeld van Nimzo
witsch' befaamde 'Blokkade
theorie'. (Zie diagram 3).
FILATELIE
ZE ZIJN heel eenvoudig, maar toch heel
mooi, en vol symboliek, de Britse kerstze
gels (2nd, 1st, 3lp, 43p en 63p) die 28 okto
ber zijn verschenen en die zijn ontleend
aan waterverfschilderijtjes van Laura Stod-
dart. Het is ook een van de mooiste kerstse
ries die tot nu toe zijn gepresenteerd. De
meeste kerstzegels zijn traditioneel met
beelden van kerstmannetjes of motieven
ontleend aan gebrandschilderde ramen,
aan altaarstukken, aan schilderijen van ou
de meesters met Christus geboorte en Ma
ria Boodschap, de herders, of de Drie Ko
ningen; kortom het bijbelse kerstverhaal.
Dat laatste is ook wel het geval met de
Britse kerstzegels, maar toch weer net even
anders... met veel symboliek, vooral uitge
drukt in diverse bomen. Zo zien we op de
lst-zegel de engel Gabriël die Maria een le
lie presenteert, met achter Maria een olijf
boom. De lelie is het symbool van onschuld
en Maria Boodschap. Kunstenaars van Leo
nardo tot Rosetti hebben de Boodschap
met lelies verbeeld. De olijfboom heeft ver
schillende betekenissen, maar toch voorna
melijk vrede.
Op de lst-zegel passeren de Drie Konin
gen op hun tocht naar Bethlehem drie pal
men. Voor de Romeinen was de palm het
symbool van de overwinning, voor vroege
christenen was hij het symbool van de tri
omf over de dood.
Jozef en Maria lopen op weg naar
Bethlehem langs drie cypressen (31), tiie
worden geassocieerd met de dood van veel
mensen, maar ook met leven na de dood.
Op de zegel van 43p staat Maria met Kind
tussen een appel- en een sinasappelboom.
Door de eeuwen heen hebben kunstenaars
beide vruchten gebruikt als het fruit van de
verlossing: de appel in Christus hand duidt
op verlossing en de sinasappel is het sym
bool van reinheid en edelmoedigheid.
Op de 63p-zegel ten slotte staan de her
ders onder een eik. Al voor het christendom
was de eik in staat het kwaad te weren; vol
gens sommigen was het kruis ook uit eiken
hout gemaakt en als christelijk symbool
staat het voor kracht, macht en waarheid.
In andere Posteurop-landen verschenen
tot nu toe de volgende kerstzegels:
Belgie, 18 november, velletje met negen
14 fr.-zegel, beeld van een kerstmarkt te
Brussel; Cyprus, 2 december, 7 c., Ge
boorte, 20 c., Maria tussen de engelen Ga
briël en Michael en 25 c., Maria met Kind;
Duitsland, 14 november, 80 40 pf., de
aanbidding van de Drie Koningen en 100
50 pf., Christus geboorté (beelden ontleend
aan lie eeuwse Perikopenboek van Hein-
rich II); Finland, 1 november, 2,00 Fm.,
musicerende kerstkabouters, 2,80 Fm., ren
dieren en 3,20 Fm., de kerstman; Gibral
tar, 27 november, 5p, kerstman, 24p, speel
goed, 34p, twee rendieren en 54p, kerstman
in zijn slee boven daken; Guernsey, 6 no
vember, 12 x 13p, Geboorte-varhaal, een
24p (Maria met Kind) en een 25p-zegel
(Maria met Kind temidden van de herders
en de koningen); Hongarije, 14 november,
17 ft., Maria met Kind en 24 ft., de aanbid
ding van de Drie Koningen; 1 Ierland. 19
november, 28p, Drie Koningen, 32p, Maria
Boodschap, 52p, de herders horen het
nieuws van de Geboorte (beelden ontleend
aan 16e eeuws Frans gebedenboek); velletje
met 15 x 28p-zegels, de Heilige Familie;
Jersey, 12 november, 19p, reis naar Egypte,
23p, de engel Gabriël bezoekt de herders,
30p, Jezus Geboorte en 60p, de Drie Konin
gen; Liechtenstein, 2 december, 70 rp.,
Mattheus, 90 rp., Marcus, 1,10 fr., Lucas en
1,80 fr., Johannes; Luxemburg, 9 decem
ber, 16 2 fr., ikoon met Maria bij de krib
be; Malta, 7 november, 5 c, 5 2 c, 14 c en
25 c, gebrandschilderde ramen; Man, 2
november, 19p, 23p, 50p en 75p, kinderte
keningen van o.a. een sneeuwpop en kerst
mannen; Monaco, 14 oktober, 3,00 en 6,00
fr., engelen; Noorwegen, 21 november, 2 x
3,50 kr. (paar), borduurwerk uit Telemark,
in boekjes van acht stuks; Oostenrijk, 29
november, 6 s., kribbe voor het Weense
raadhuis; San Marino, 8 november, velle
tje met 16 x 750 lire-zegels, huis in kerst
sfeer; Slowakije, 5 november, 2 sk., kerst
sfeer in de stad Kysuce; Tsjechië, 13 no
vember, 3 kc., de Heilige Familie; Zweden,
8 november, 2 x 3,50 kr. (in boekjes van tien
stuks), de Geboorte en de Drie Koningen en
3,50 kr.-rolzegel met Maria Boodschap
(beelden ontleend aan 15e eeuws Frans ge
bedenboek); Zwitserland. 26 november,
70 35 rp.-zegel uit Pro-Juventuteserie
(motief: verschietende ster).
