Geen grote verzoening
bij Koerdisch overleg
Cöte d'Azur doet goede zaken als Mobutu kiespijn heeft
Buitenland
yS doen in principe mee
\\m IFOR 2 zegt Clinton
Netanyahu zou met partij
Arbeid in regering willen
Is-ie wel schoon?
Thaise kiezers gaan aan
verkiezingen verdienen
Kroatische president Tudjman ziek
2ACREB_i De Kroatische regering heeft gisteren meegedeeld dat
j^ésidënt Franjo Tudjman in het Walter Reed ziekenhuis in
Washington wordt behandeld aan een maagzweer en ontstoken
lymfeknobbels. Tudjman Voelt zich goed' en gaat door met het
uitvoeren van zijn taken. Hij zou volgende week terugkeren naar
Zagreb. Eerder meldde een Amerikaanse regeringsfunctionaris
dat kanker was geconstateerd bij de 74-jarige Kroatische presi
dent.
Bompakket doodt 13-jarig meisje
BijcHSi Een 13-jarig meisje uit het Oost-Zwitserse Buchs is giste-
het leven gekomen door de explosie van een bompakket.
De 33-jarige moeder van het slachtoffer liep zware verwondin
gen op. De politie zegt geen idee te hebben wie de afzender van
het pakket is. Het meisje had het pakketje 's middags aangetrof
fen toen ze de brievenbus beneden in de flat ging leeghalen.
Harttransplantatie bij babytje
jaiamlï In een ziekenhuis in de Amerikaanse staat Florida heeft
een meisje vier uur nadat ze was geboren een nieuw hart gekre
gen. Cheyenne Pyle is daarmee de jongste mens die ooit een
harttransplantatie heeft ondergaan. De operatie is afgelopen
zondag uitgevoerd. Dit heeft het Jackson Memorial Hospital in
Miami gisteren bekendgemaakt.
Doden bij scheepsongeluk op Nijl
fAiRQ» Zeventien toeristen zijn waarschijnlijk verdronken toen
een Egyptische plezierboot door de harde wind in de Nijl aan de
grond liep en kapseisde, zo heeft de politie gisteravond meege
deeld. In totaal konden 53 Tsjechische, 10 Slowaakse en 48
Egyptische toeristen en bemanningsleden worden gered. Het
schip, de Princess Jihan, was op weg van Aswan in het zuiden
van Egypte naar Luxor.
Auto ambassade Athene beschadigd
athene Een auto van de Nederlandse ambassade is gisteren be
schadigd bij een explosie van een brandbom in het centrum van
Athene. Persoonlijke ongevallen hebben zich niet voorgedaan,
aldus de ambassade. De aanslag had volgens de politie plaats
voor een gebouw dat naast de ambassade ligt. Het 'Revolutio
nair Front', een tot dusver onbekende groep, heeft de aanslag
opgeëist. Het ministerie van Buitenlandse Zaken gaat ervan uit
dat de actie niet tegen Nederland was gericht.
Robot programmeert andere robot
reading Een Britse robot heeft gisteren via Internet een andere
robot in de VS geprogrammeerd zonder menselijke tussen
komst. „Dit is een grote doorbraak voor het machinedom", om
schreef dr. Warwick van de universiteit van Reading de premiè
re. De betreffende robots, die hun positie ten opzichte van ande
re voorwerpen kunnen bepalen, lijken op driewielers, zijn vijf
tien centimeter hoog en wegen 600 gram, en behoeven niet door
de mens te worden bediend als ze zijn ingeschakeld.
Vande Lanotte wil geen ontslag nemen
brussel 'Ik ben verwonderd dat de families Russo, Lejeune en
Marchal mij politiek verantwoordelijk stellen voor wat misgelo
pen is in het onderzoek naar de vermoorde meisjes.' Dat ver
klaarde de Belgische minister van Binnenlandse Zaken Johan
Vande Lanotte gisteren. De ouders van Julie en Mélissa eisten
donderdag het ontslag van de minister, maar deze ziet daar geen
teden toe.
ii 1ASHINGTON-BRUSSELAFP-DPA-Rtr fensie heeft de Amerikaanse
deelname aan IFOR dit jaar
Verenigde Staten doen in meer dan 3 miljard dollar (meer
irincipe mee aan IFOR 2, de dan 5 miljard gulden) gekost,
lieuwe vredesmacht voor Bos- De Bosnische president Izet-
i lië, heeft president Clinton gis- begovic heeft in een reactie op
;i eren in Washington bekendge- het besluit van Clinton gezegd
naakt. Het mandaat van de dat hij gereserveerd blijft wat
tl luidige NAVO-vredesmacht betreft de aanwezigheid van
e FOR loopt op 20 december af. buitenlandse militaire aanwe
lf linton wil een bijdrage van zigheid in zijn land. „De aanwe-
o'n 8.500 man leveren aan zigheid van buitenlanders is
2 als die een duidelijk geen erg goede zaak voor het
nandaat krijgt voor een beperk- land, zelfs niet als het een nood-
8periode. zakelijk kwaad is. Maar als ze
Tegenstanders van Clinton dan in Bosnië moeten blijven,
ii envijten de president dat hij hebben wij een voorkeur voor
ijl «n belofte heeft geschonden de Amerikanen", zei hij op de
die hij voor de verkiezingen op televisie.
e november heeft gemaakt, na- Izetbegovic eist het vertrek
g nelijk dat alle Amerikaanse sol- van NAVO-generaal Sir Michael
aten Bosnië nog dit jaar veria- Walker, commandant van de
ii en. Clinton stond onder sterke NAVO-grondtroepen in Bosnië.
norele druk van de bondgeno- In een tv-interview zei Izetbego-
en om een bijdrage te leveren vic gisteren dat hij vindt dat de
an IFOR 2. Maandag be- NAVO-troepen veel te krachtda-
ri aadslaagt de NAVO in Brussel dig hebben gereageerd op de
hver de nieuwe vredesmacht. gevechten van maandag en
Volgens berekeningen van het dinsdag tussen moslims en Ser-
merikaanse ministerie van De- viërs in het dorp Gajevi.
1 Mladic: opvolger zelf aanwijzen
hanpuesak»ap
Generaal Ratko Mladic is bereid als militaire commandant van
fje Bosnische Serviërs op te stappen als hij en zijn officieren
zelf zijn opvolger mogen aanwijzen. Dat heeft Mladic' stafchef,
generaal Manojlo Müovanovic, gisteren iri de krant Vecernje
Novosti gezegd.
De van oorlogsmisdaden beschuldigde Mladic kreeg vorige
week van het burgerlijke leiderschap van de Bosnische Serviërs
ontslag aangezegd. Mladic en zijn voltallige generaal staf wei
gerden echter aan het bevel gevolg te geven,
hi Han Pijesak, 50 kilometer ten noordoosten van Sarajevo
waar Mladic zijn hoofdkwartier heeft, stonden de lijfwachten
van Mladic en de speciale politie van het burgerlijke leider-
"ihap dreigend tegenover elkaar.
Mladic' stafchef generaal Milovanovic drong er in Vecernje
fovosti op aan dat beide partijen htm verstand gebruiken 'en
bloedvergieten onder Serviërs voorkomen'. Mladic en zijn offi
cieren zijn tegen Pero Colic, die als opvolger door de burgerlij
ke autoriteiten is aangesteld.
iÜjjiEMapres, nipt wist te verslaan maakte
hij even gewag van dat idee,
ilische premier Benja- maar zette het nooit om in con-
"n Netanyahu heeft deze week crete voorstellen. In plaats daar
mede eerste keer openlijk ge- van verbond Netanyahu zich
e gd dat hij bereid is een rege- met kleinere rechtse en religieu-
'f! van nationale eenheid te - ze partijen. Leiders uit Arbeid,
lrnien met de partij Arbeid, zoals Yossi Beilin, lieten destijds
at meldde de Israëlische tele- weten geen regering met Likud
jjegisteren. te willen aangaan wegens de
Nadat Netanyahu in mei de harde politiek ten opzichte van
van Arbeid, Shimon Pe- de Palestijnen.
kabul» Een strijder van de Taliban controleert, ergens ten noorden van de Afghaanse hoofdstad Kabul, tijdens een korte pauze in de vijande
lijkheden, de loop van zijn vuurwapen. foto reuters
Irak tracht stokje te steken voor vredesgesprek in Ankara
Ondanks pogingen van Irak om het vredesoverleg niet
door te laten gaan, kwamen gisteren opnieuw delegaties
van de twee rivaliserende Iraaks-Koerdische partijen bij
een in de Turkse hoofdstad Ankara. Van een grote ver
zoening tussen de twee leiders, Mesut Barzani en Djelal
Talabani, zoals aanvankelijk was aangekondigd, was ech
ter geen sprake.
istanbul» jessica lutz
correspondent
Barzani stuurde afgevaardigden
zonder bevoegdheden. Zijn te
rughoudendheid wordt gezien
als een signaal aan Baghdad. In
een poging hen te paaien, be
loofde de Amerikaanse onder
minister van buitenlandse za
ken Robert Pelletreau de Koer
den gisteren elf miljoen dollar
aan humanitaire hulp. Maar al
vlak na de ondertekening onder
zijn auspiciën van een vredes
akkoord, twee weken geleden,
verklaarde Barzani dat hij bij
nader inzien alleen het staakt-
het-vuren onderschreef.
De rest van de afspraken over
de bewaking van de wapenstil
stand door de Turkmeense
minderheid in het gebied, over
hoe het lokale bestuur weer op
poten gezet zou worden, over
de eerlijke verdeling van de in
komsten en om de invloed van
Iran en Irak te weren zouden
hem overhaast opgelegd zijn.
Toen al werd vermoed dat hij
onder druk stond van Saddam
Hussein, wiens militaire hulp
hij eind augustus inschakelde
om zijn rivaal Talabani te over
winnen.
Eerder deze week verscheen
de Iraakse vice-premier Tariq
Aziz onverwacht in Ankara, op
de terugweg van Moskou. Hij
reisde terug naar Baghdad over
het gebied dat onder controle
van Barzani staat. Onafhankelij
ke diplomatieke bronnen zeg
gen dat hij daar een ontmoeting
had met Barzani's neef, Nechir-
van Barzani, een van de meest
invloedrijke personen in de
clan.
Volgens het Iraaks Nationaal
Congres, een oppositiegroep te
gen het bewind van Saddam
Hussein, ging Mesut Barzani
zelf begin deze maand naar
Baghdad voor overleg met de
dictator. Barzani maakt er geen
geheim van best tevreden te
zijn met de autonomie zoals die
beschreven staat in de Iraakse
grondwet. Sinds hij de Koerdi
sche hoofdstad Erbil in handen
heeft, noemt hij zijn partij de
wettelijke lokale regering.
Bij de Turkse premier Er
bakan en de minister van bui
tenlandse zaken Tansu Qiller
drong Aziz erop aan dat het
voor gisteren geplande Koerdi
sche overleg afgelast zou wor
den. „Hoe kan Turkije enerzijds
beweren de Iraakse territoriale
integriteit te beschermen en an
derzijds meehelpen aan de op
richting van een onafhankelijk
Koerdisch bestuur?" luidde zijn
protest. „Het adres voor overleg
is Baghdad, niet Ankara en ze
ker niqt als de Amerikanen
daarop toezien".
Het inschakelen van de Turk-
menen als toezichthouders op
het Koerdische staakt-het-vuren
presenteert Turkije juist als
maatregel tegen die onafhanke
lijkheid, maar werd door Aziz
afgedaan als inmenging in bin
nenlandse aangelegenheden.
Het was dan ook veelzeggend
dat de belangrijkste Turkmeen
se fractie zich op het laatste
moment terugtrok uit de be
sprekingen in Ankara. Het
grootste deel van de Turkme
nen woont in de door Baghdad
gecontroleerde steden Mosul en
Kerkuk. Niemand kan hen daar
beschermen tegen Saddams
wraak voor hun vermeende ver
raad.
'Koerden in
West-Iran
vriezen dood'
De VN-vluchtelingenorganisatie
UNHCR heeft gisteren een be
roep gedaan op Iran 65.000
Koerdische vluchtelingen uit
Irak, die in de vrieskou in het
westen van Iran bivakkeren,
huisvesting te geven. De vluch
telingen verblijven in de bergen
in West-Iran en volgens het
UNHCR en Artsen zonder Gren
zen sterven elke nacht een tot
twee kinderen aan de gevolgen
van honger en kou.
UNHCR-woordvoerster
Christiane Berthiaume liet we
ten dat de situatie erg zorgwek
kend is en dat de vluchtelingen
onder erbarmelijke omstandig
heden in tenten leven. De Koer
den zijn in september gevlucht
nadat twee rivaliserende Koer
dische guerrillaorganisaties met
elkaar slaags raakten.
Deel stakers in
bauxietsector
weer aan werk
De situatie in de Surinaamse
Bauxietsector is gisteren na een
staking van vier dagen bij één
van de maatschappijen genor
maliseerd. Hiermee is het drei
gende gevaar van permanente
stopzetting van de aluminium-
industrie geweken.
Op verzoek van een crisis
team van de regering hebben de
directie van de Suriname Alu
minium Company Suralco en
de vakbondsbesturen besloten
tot een stappenplan om de be
drijfsactiviteiten in de raffinade
rij en smelterij in Paranam weer
op te starten.
De partijen zullen de CAO-
onderhandelingen hervatten.
De vakbonden bij de bedrijven
eisen forse loonsverhogingen,
van 135 tot 200 procent. De
bauxietsector is de kurk waarop
de Surinaamse economie drijft.
Nauwelijks geëvenaard corruptieniveau
gaan. Volgens de Boerenbank
zal iedere burger aan de parle
mentsverkiezingen ditmaal 330
baht verdienen. De Nationale
Bank waarschuwt dat het kopen
van stemmen een dergelijke
omvang aanneemt dat de infla
tie erdoor wordt aangewakkerd.
Spilfiguur in
deze geldpoli
tiek was pre
mier Banham
Silpa-archa,
bijgenaamd
'Mister ATM'
naar de geld
automaten
van de ban
ken. Zoals zo
veel voorgan
gers moest hij
het bijltje erbij
neergooien
wegens een
reeks corrup
tieschandalen.
Bij de kan
didaten die
Silpa-archa. zon,da8 kf,s
foto.cpa maken ëeko-
zen te worden
ziet het er
nauwelijks beter uit. Velen be
schouwen minister van Defen
sie Chavalit Yongchaiyudh van
de Partij van de Nieuwe Hoop
als nieuwe eerste minister. Ook
hij heeft contact met duistere
zakenfiguren. Bovendien geldt
hij als de man van het leger, dat
een grote politieke invloed
heeft.
Een tweede kandidaat die
kans maakt is voormalig pre
mier Chuan Leekpai van de De
mocratische Partij. In het poli
tieke wereldje van Bangkok is
hij een zogeheten Engel. Het
gaat hierbij om politici die de
macht van de militairen willen
terugschroeven door grond
wetswijzigingen.
Bij de verkiezingen in Thailand
komende zondag kost een stem
amper meer dan bij de vorige
verkiezingen, twee jaar geleden.
Kranten in Bangkok melden dat
een politicus voor de stem van
een gewone
kiezer twee-
tot vijfhon
derd baht,
dertien tot 33
gulden, moet
neertellen. De
stemmen van
de hoofdste
delijke mid
denstand zijn
heel wat duur
der, omdat de
concurrentie
daarvoor feller
is: tweedui
zend baht.
Thailand
geldt als een
van de weini-
mocratieënMiï Premier Banham
Zuid-Oost-
Azië, een regio
met talrijke autoritaire regimes.
Toch is het land een democratie
met een nauwelijks geëvenaard
niveau van corruptie. De verwe
venheid van politici met de we
reld van kansspelen, prostitutie
en drugs is een chronische
kwaal. De Boerenbank van
Thailand becijferde dat voor het
kopen van stemmen deze keer
zo'n achthonderd miljard baht
zal moeten worden uitgetrok
ken. Een record!
Het politieke systeem zet de
politici aan tot ritselen, zo
schrijven de kranten. Zonder
het kopen van stemmen staan
ze nergens. Om dat te kunnen
betalen moeten de politici met
onbetrouwbare zakenlui in zee
roquebrune cees van zweeden
correspondent
De Avenue Impératrice Eugene doet op het eerste
gezicht wat onprettig aan. Maar wie eenmaal de
borden 'Verboden in te rijden' en 'Gevaarlijke
honden' heeft genegeerd, wandelt een Hof van
Eden binnen dat zijns gelijke niet kent aan de
Franse Cöte d'Azur.
De smalle weg slingert zich door paarse olean
ders, stokoude olijfbomen en struiken waaraan
de eerste sinaasappels reeds beginnen te kleuren
een proeve van het zachte klimaat. De huizen
hier hebben geen nummers, maar namen. Ze
hebben ook geen gewone voordeuren, maar in
gangen, te bereiken over oprijlanen die geflan
keerd worden door Romeinse pilaren.
In deze mediterrane tuin van geluk bezitten de
Agnelli's (van Fiat) een villa evenals de familie
Gründig. Maar de allergrootste villa, de Villa del
Mare, behoort aan Mobutu Sese Sel^o, president
van Zaïre. Hij slaapt er als hij naar de tandarts
moet in het naburige Monaco.
De avenue loopt doodt op een brede, zwart ge
teerde poort. Daarachter de villa van Mobutu, in
wiens verpauperde land nu dagelijks duizend
mensen van honger sterven. Rechts: de weelderi
ge ooftbomen van de villatuinen, waarvan de si
naasappels alleen al duizenden levens zouden
kunnen redden. Links: een Middellandse Zee
waar juist de zon in wegzakt.
Voorafgegaan door een groene Audi Quattro en
gevolgd door een gendarme-op-scooter komt een
zwarte Mercedes 500 SEL aangegleden. De zware
poort gaat open en de Mercedes rijdt langzaam
een enorm, met marmeren tegels belegd hof op.
De chauffeur parkeert de limo vlak naast de elek
trische speelgoed-Mercedes, waarmee de klein
kinderen het marmer mogen testen als Mubutu
kiespijn heeft.
Deze keer heeft Mobuto meer te doen in Villa del
Mame dan zich voor te bereiden op zijn tandarts
bezoek. Uit de limo stapt een jeugdige heer in on
berispelijk pak, die zich direct voorstelt. „Kalonzo
Musyoké", zegt hij tot de journalist die in het
kielzog van zijn Mercedes naar binnen was ge
glipt. „Minister van buitenlandse van Kenya."
In de hal openbaren zich twee enorme, ivoren
slagtanden van een olifant aan het oog, met daar
tussen een groot bloemstuk. Maar terwijl de jon
geheer uit Kenya de hal begint over te steken,
richting Middellandse Zee, wijst een breedge
schouderd Mike Tyson-type de journalist de weg
De Villa del Mare van Mobutu in Roquebrune.
terug. „U wacht buiten", zegt hij gedecideerd.
Dat wachten duurt lang, maar is niet onaange
naam. Zodra de avond daalt, nemen gloeilampen
de rol van de zon over. Het marmeren plein is nu
.omgeven door cypressen die in kunstlicht baden,
terwijl ook een fontein begint te spuiten. 'Mike
Tyson' treedt naar buiten, stelt zich voor als de
zoon van Mobutu, en zegt: „De vergadering loopt
ten einde."
Mobutu Seso Seko Kuka Ngbendu Wa Za Banga,
'Joseph Désiré' voor zijn vrienden, laat zich niet
zien. Maar de Kenyaanse minister verschijnt, zeg
gend: „Uw collega's van de westerse pers hadden
mij een verkeerde indruk gegeven. Toen ik hier
aankwam, dacht ik nog dat de president te zwak
was om te praten. Maar hij was voortdurend aan
het woord."
De 66-jarige president heeft, naar verluidt,
prostaatkanker. Hij liet zich daaraan in Zwitser
land behandelen en verbleef daarna twee maan
den lang in het Beau-Rivage-hotel in Lausanne,
waar hij ruim 3.000 gulden per nacht neertelde
voor zijn suite. Frankrijk, in de persoon van ex-
minister Charles Pasqua, zou hem er echter toe
hebben overgehaald in zijn villa te Roquebrune
neer te strijken.
Mobutu kocht deze villa, opgetrokken in neo-
classisistische stijl, in 1986 van een Saudische
miljardair. Hoeveel hij ervoor betaalde, weet nie
mand, maar makelaars in het dorp schatten de
huidige waarde op 60 miljoen francs (20 miljoen
gulden).
Dat lijkt een hoop geld, maar niet voor iemand
die door een andere ex-minister, Bernard Kou-
cher, ooit werd omschreven als 'een wandelende
bankrekening met een luipaardmuts op'. Mobu
tu's vermogen is een goed bewaard geheim, maar.
het is volgens de Amerikaanse regering zeker zo
groot als de staatsschuld van zijn land. En die be
loopt meer dan zeven miljard gulden.
Dat hij het best goed heeft, wenst Mobutu niet te
verbergen. Zo mag hij zijn gezinnen Mobutu
trouwde meermaals graag eens per Concorde
mee uitnemen, zoals ter gelegenheid van de brui
loft van een dochter. En hij transformeerde een
negorij benoorden de hoofdstad Kinshasa in een
echt 'Versailles-in-de-jungle', compleet met pa
leis, tuinen, kapel en modelboerderijen met Zwit
serse runderen, Zuid-Amerikaanse schapen, en
aldus een Britse zakenman zelfs Israëlische
varkens.
Zelf verwijst Mobutu al die beweringen naar het
rijk der fabelen. De president bezit naar eigen
zeggen niet meer dan een miljoentje of vijftig
(dollars) op buitenlandse rekeningen, wat niet
overdreven is. „Is dat zo'n exorbitant bedrag voor
iemand die al ruim dertig jaar staatshoofd is van
zo'n groot land", zei hij ooit.
Groot is het land inderdaad: ruim tachtig maal
België, zijn vroegere kolonisator. Maar arm is het
eveneens. Toen begiq dit jaar een Russich vlieg
tuig neerstortte op een markt in de hoofdstad,
konden de gewonden niet worden geholpen, om
dat de geneesmiddelen uit het ziekenhuis waren
geplunderd. En de soldaten krijgen zo zelden hun
soldij dat ze zich gedwongen zien tot plunderen.
Dat deed een hulpverlener in Goma onlangs ver
zuchten: „Het enige dat nog erger is dan te wor
den aangevallen door Tutsi-rebellen, is te worden
verdedigd door het Zaïrese leger."
Maar in Roquebrune-Cap-Martin zijn de Mubu-
tu's graag geziene gasten. „Natuurlijk is het zieke
lijk om zo veel geld uit te geven, als in je land mil
joenen mensen verkommeren", zegt de eigena
resse van een duur restaurant aan zee. „Maar ja,
als Mobutu kiespijn heeft, komen hier elke dag
vijf personeelsleden van hem eten, 's middags en
's avonds."
