Veel zwarte Amerikanen
zoeken hun heil in islam
c -*
Deze week:
Van der Luit
ad sanctos
WAGEMAKER
Naar Manchester 145r
Alle showmodellen te koop
ZATERDAG 16 NOVEMBER 1996
901
Bedroefd, maar dankbaar dat hem verder
lüden bespaard is gebleven, geven wij u
kennis van het overlijden van
ISAAC ROELANDSE
- Sjaak -
in de leeftijd van 65 jaar.
PAUL ROELANDSE
ANITA SPIERENBURG-
ROELANDSE
CEES-JAN SPIERENBÜRG
ESMAY
C. L. WISSE
L. LABORDUS
en verdere familie
1 5 november 1 996
Professorenpad 57
2313 TB Leiden
Sjaak is overgebracht naar het Rouwcen-
trum Van der Luit, Willem de Zwijgerlaan
179 te Leiden, alwaar geen bezoek.
De begrafenis zal plaatsvinden dinsdag 1 9
november om 1 1.45 uur op de begraaf
plaats „Rhijnhof", Laan te Rhijnhof (in
gang Haagse Schouwweg) te Leiden.
Na de begrafenis is er gelegenheid tot con
doleren in de ontvangkamer van de be
graafplaats.
Vertrek van het Rouwcentrum om 1 1.00
begrafenissen
crematies
lammermarkt -13
leiden
071-5126618
ad sanctos maakt
gebruik van het
stilte centrum in de
regenboog
watermolen 1 te leiden
voor condoleren en
afscheidnemen
'ANTIEK-CENTRUM
0.00-18.00 UUR
iG KIJKDAG VAN 12 00-17 00 UUR
dorpsstraat 43,oegstgeest
071-51701 34
UITVAARTVERZORGING
Eenvoud
(ran In gen Schenau)
BEGRAFENISSEN
CREMATIES
Dag en nacht bereikbaar
Rouw- en ontvangkamers
Koffiemaaltijden
Archief voor het vastleggen
van persoonlijke wensen
Depositofonds
Uitvaartverzekeringen
Hogewoerd 84
tel. 071-5120975
Gevestigd per
01-09-1996
In samenwerking
Dhr. J. A. H. Eekhof,
Dhr. J. S. de Kanter
Mw. C. J. W.
Bakker,
huisarts
als opvolgster van
Mw. M. Lodder-
v. Staveren,
huisarts in:
Wijkgezondheids
centrum Stevenshof,
T. Mansholtstraat 3,
Leiden,
tel.:071-5311414.
Begrafenissen - Crematies
Transporten
In het rouwcentrum is gelegenheid tot
opbaring in onze aula's. Koffiekamer
beschikbaar. Ruime parkeergelegenheid.
Uitvaartverzekeringen - Deposito's
Leiden, Willem de Zwijgerlaan 179
Postbus 432, 2300 AK Leiden, telefoon 071-5213231*
Wassenaar, Deijlerweg 127, telefoon 070-5112436
wUMf"Ver
h««sd!
VAN GILS s
ORTHOPEDISCHE
9 SCHOENTECHNIEK
Willem Barentszstraat 5
(Industrieterrein De Waard)
23I5TZ Leiden
Tel: 071-523 15 I
Grafmonumenten
Kenauweg 31, Leiden. Tel. 071-576C455 b.g.g. 071-3610497
UITVAARTZORG
Advies, verzekeringen
begeleiding en nazorg
Doezastraat 29, Leiden,tel. 071 - 5132624
Geopend:
O OH ma. t/mvr. 10.00- 17.00 uur
jOCK&Zill zaterdag 10.00 - 16.00 uur
UITVAARTVERZORGING
l.v.m. vakantie
Mw. S. C. Middendorp
Bonairestr. 2, Leiden
n op 29 nov.
en van
2 dec. t/m 6 dec.
Als u naar Manchester vliegt, dan
gaan wij er vanuit dat u niet alleen
heen, maar ook weer terug wilt.
En dat kan nu voordeliger dan ooit.
Tot en met 15 december 1996 kost
een retourvlucht naar Manchester
u slechts 290,-*. Een prijs die u
gerust met andere aanbieders mag
vergelijken. Vooral omdat u
op al onze vluchten profi-
teert van onze voortreffelijke
service én het Flying Dutchman-
programma. Wij houden nu een
maal niet van half werk. Vraag dus
uw reisbureau naar Air UK of bel:
(020) 648 71 02.
2585 AL Den Haag
tel. 070-3659484
WATERBEDDENCENTRUM
Lammerschansplein 6
2321 JB Leiden
tel. 071-5323428
Betrouwbaarheid, Kwaliteit en Turboservice
Aan de wand van Hakims boekhandel in Philadelphia
hangen posters van Malcolm X en Mohammed Ali; in de
schappen staan boeken met titels als De Gezegende
Vrouwen van de Islam, en op ansichtkaarten prijken en
kel zwarte gezichten. Boekhandelaar Dawud Hakim be
groet een nieuwe klant met de traditionele islamitische
groet as salaam alaikum, vrede zij met u.
PHILADELPHIA DINAH WISENBERG BRIN
Achter de toonbank staat Safia
Muhammad, haar gezicht be
dekt door een sluier. Op de
vraag hoe ze er als alleenstaan
de moeder in geslaagd is drie
kinderen tot succesvolle jonge
ren op te voeden twijfelt ze
geen moment: „islam, meisje!",
is haar antwoord.
De islamitische boekhandels, de
moskeeën en de gesluierde
vrouwen die over straat lopen,
alles wijst erop dat de islam in
de zwarte getto's in Amerika
steeds meer voet aan de grond
krijgt.
Iedereen heeft zo zijn eigen re
denen om zich tot de islam te
bekeren, variërend van de Afri
kaanse wortels van het geloof
tot het idee dat onder zwarten
heerst dat het christendom de
religie van de slavenhouders is.
.Als je op straat loopt merk je
meteen al dat er meer moslims
zijn", zegt Rafiq K. Iddin, die
onderdirecteur is van de Sister
Clara Muhammad School in
Philadelphia. „Vroeger kende ik
alle moslims, maar dat is nu
niet meer zo".
Hoewel het moeilijk is om ach
ter de exacte cijfers te komen,
schat de Oxford Encyclopedia of
the Modern Islamic World dat
90 procent van de Amerikanen
die zich tot de islam bekeren af
stammelingen van de slaven
zijn en dat een derde van alle
drie tot vier miljoen moslims in
het land zwart is.
Sayyid M. Syeed, de secretaris
generaal van de in Indiana ge
vestigde Islamic Society of Nor
th America, schat dat de aantal
len nog hoger liggen. Volgens
hem is ongeveer de helft van de
acht miljoen moslims in het
land zwart en vormt de contro
versiële Nation of Islam, die de
laatste tijd weer stevig aan de
weg timmert, slechts een kleine
minderheid binnen de zwarte
moslimgemeenschap.
Fenomeen
„Het groeit. Het is duidelijk dat
het groeit", zegt Khalid Abdul
lah Tariq Al-Mansour uit San
Antonio, Texas, een zwarte ad
vocaat die les geeft in de ortho
doxe islamitische leer. „Er ko
men steeds meer islamitische
centra bij in de binnensteden.
Dat is een nieuw fenomeen."
Moslims zien hun religie als de
voortzetting van het joodse ge
loof en het christendom. De ze-
vende-eeuwse profeet Moham
med wordt beschouwd als Gods
of Allahs laatste boodschapper.
Moslims bidden vijf keer per
dag en leven volgens strenge re
gels, die het gebruik van alco
hol, varkensvlees en gokken
verbieden. De traditionele islam
benadrukt dat alle rassen gelijk
zijn, een facet van het geloof dat
veel Afro-Amerikanen aan
spreekt.
„Feit was dat veel Afro-Ameri
kanen het gevoel hadden dat
het christendom waarmee ze
waren opgegroeid vooral het
christendom van de onderdruk
ker was, het christendom van
de slavenhouder", zegt John Es-
posito, die godsdienst doceert
aan de Georgetown University
in Washington en tevens de di
recteur is van het Centrum voor
Begrip tussen Moslims en
Christenen en redacteur van de
genoemde Oxford Encyclope
dia.
Imam Darnell Karim (60), die
zijn leven lang al moslim is en
werkt als religieus leider in een
islamitisch centrum in een mid-
denklassewijk aan de rand van
Chicago, schrijft de populariteit
van de islam toe aan de behoef
te om de banden met het sla-
venverleden te verbreken en
een eigen identiteit te creëren.
„We hadden een eigen bescha
vingsgeschiedenis, een eigen
cultuurgeschiedenis, een eigen
wetenschapsgeschiedenis, een
eigen zakengeschiedenis", zegt
Karim, „en die dingen zijn van
ons afgenomen."
Ogen geopend
Hakim, de 65-jarige boekhan
delaar uit Philadelphia, maakte
voor het eerst kennis met de is
lam toen een vriend hem ruim
dertig jaar geleden meenam
naar een bijeenkomst van Na
tion of Islam. „Door die lezing
werden mijn ogen geopend",
vertelt Hakim, die zich eerst
aansloot bij Nation of Islam en
later het voorbeeld van Mal
colm X volgde en orthodox
moslim werd.
Habibullah Moody, een straat
venter die vroeger dominee was
in een Methodistenkerk, werd
vijftien jaar geleden door Allah
geroepen. „Het christendom
schenkt de zwarte mens geen
voldoening", zegt hij en somt
op wat eeuwenlange christelijke
slavernij tot stand heeft ge
bracht. „Waarom zouden de
zwarten dat willen behouden",
vraagt hij zich af.
Volgens Lawrence Mamiya, do
cent religie en Afrikastudies aan
het Vassar College in Pough-
keepsie, biedt de islam de Afro-
Amerikaanse man een alterna
tief voor het christendom en be
vestigt de godsdienst hem in
zijn manlijkheid en zijn positie
als leider. „De islam legt veel
nadruk op de rol van de man",
aldus Mamiya. „Vrouwen zijn
bereid om zich tot de islam te
bekeren omdat de godsdienst
ook nadruk legt op een stabiele
gezinssituatie, en dat spreekt
hen aan", zo meent hij.
„De religie geeft zwarten het ge
voel dat ze hun leven in eigen
handen hebben in een tijd
waarin ze het gevoel hebben dat
ze in de steek zijn gelaten door
de regering en hun leiders", al
dus Yvonne Haddad, die islami
tische studies onderwijst aan de
University of Massachusetts in
Amherst.Afro-Amerikanen
hebben genoeg van het geweld,
genoeg van de verschrikkelijke
situatie in de getto's en ze wil
len er iets aan doen", zegt zij.
Charismatisch
Zwarten wijzen er vaak op dat
ook hun voorvaderen die als
slaven naar Amerika werden ge
haald moslim waren. Weten
schappelijk onderzoek heeft uit
gewezen dat het in totaal om
zo'n twintig procent van de sla
ven gaat. De meeste zwarten
zijn later christen geworden en
pas begin deze eeuw stonden er
charismatische moslimleiders
op, waardoor de islam meer
voet aan de grond kreeg in de
Verenigde Staten. Het aantal
moslims nam vooralsnog lang
zaam toe en begon pas stevig te
groeien in de jaren zestig en ze
ventig, aldus Mamiya „Toen za
gen we een aantal door Afro-
Amerikanen geleide moslimbe-
wegingen opkomen."
Hoewel de meeste zwarte mos
lims de traditionele soennie-
godsdienst aanhangen die we
reldwijd wordt beleden, is de
geschiedenis van de Ameri
kaanse moslims nauw verweven
met die van Nation of Islam, die
in 1930 werd opgericht.
De meeste zwarte moslims ver-
Portret van een van de idolen van de aanhangers vanm de zwartes
de toen nog jeugdig ogende vroegere wereldkampioen boksen Mtl
med Ali. foro.it
Louis Farrakhan spreekt in Washington.
FOTO ARCHIEF
werpen de doctrines van Nation
of Islam echter omdat die tot
separatisme zouden aanzetten.
Ook zijn velen het niet eens met
het idee dat de stichter van de
beweging, W.D. Fard, Allah zelf
was, en zijn opvolger Elijah
Muhammad, de boodschapper
van Allah.
Maar veel zwarten zijn via de
Nation uiteindelijk beland bij
de traditionele soenni-gods-
dienst, zoals bijvoorbeeld Mal
colm X, die kort nadat hij de be
weging de rug had toegekeerd
werd vermoord door twee leden
van Nation of Islam. „Hij heeft
volgens mij meer dan wie ook
gedaan in de afgelopen jaren
om de zwarte gemeenschap de
weg naar de islam te wijzen",
zegt Al-Mansour. Ook Moham
med Ali en rap-artiesten spelen
volgens hem een grote rol bij de
bekering van zwarten tot de is
lam.
Farrakhan
De nieuwe leider van Nation of
Islam, Louis Farrakhan, die vo
rig jaar duizenden zwarte man
nen op de been wist te krijgen
voor de Million Man March,
blijft zwarten trekken. Basket
baller Abdul-Jabbar heeft echter
weinig op met de felle retoriek
van Farrakhan. „Hij gebruikt ra
cistische demagogie in plaats
van dat hij probeert de echte
problemen aan te pakken die
om echte oplossingen vragen",
zei hij onlangs in een interview
met The New York Times Maga
zine. „En ik begrijp niet dat hij
constant probeert om mensen
tegen elkaar op te zetten. Bo
vendien heeft dat wat Nation of
Islam vertelt niets met de islam
te maken. Ik neem het niet erg
serieus."
Iddin, van de Sister Clara
Muhammad School in Philadel
phia, werd ook door Nation of
Islam bekeerd, maar werd later
soennie-moslim. „Het was voor
pen", zegt hij.
Iddin leidt een lagere en mid
delbare school waar de jongens
er gedisciplineerd uitzien in
hun witte bloesjes en hun nette
broeken en waar de meisjes
hoofddoekjes dragen. De sfeer
op school vormt een schril con
trast met de straten rond het
schoolgebouw waar de muren
zijn volgeklad met graffiti.
Iddin wijst erop dat de islam de
zwarten strenge ethische waar
den bijbrengt, hen wapent te
gen racisme en de mogelijkheid
biedt om ook op andere terrei
nen behalve sport en amuse
ment succesvol te worden. „Is
lam geeft ons de kans om ande
re aspecten van het leven te le
ren kennen", zegt hij. „Er rust
geen slavernij-stigma op."
Gevangenis
Een deel van de zwarte mannen
is in de gevangenis tot de islam
bekeerd. Voorganger Khalifah
van de zwaarbeveiligde gevan
genis in Aubum bij New York
heeft hierbij een belangrijke rol
gespeeld. In de negen jaar dat
hij in de gevangenis werkt heeft
hij gezien hoe meer dan 100 ge
vangenen volgelingen van de
profeet Mohammed werden. De
helft van hen bleef de gods
dienst aanhangen nadat ze hun
straf hadden uitgezeten en zij
zijn sindsdien niet meer op het
verkeerde pad terechtgekomen,
aldus Khalifah. „De crimire
cirkel wordt doorbroken da
de islam", aldus Syeed vam
Islamic Society.
Jeffrey Leath van dë Motte 1
Bethel AME £erk in Philaè
phia, die ii
door zwarten die zich af
scheidden van de methodis PJ
denkt dat de opkomst vanc
lam grote gevolgen kan hell
voor de zwarte gemeenscbi
Volgens hem gaat het oma
complex proces dat groter
deeldheid kan zaaien. ,M
ene kant zie je dat het eer F
tie is op de geïnstitutionah T
de religie", zegt hij. „Aand
dere kant, denk ik dat hete Q'
reactie is op culturele zaka
ken die verder weinig metf
loof op zich te maken heb) m
maar meer met de wens tot
identificatie met een Afrik^e
cultuur...
Volgens hem hebben veeli iet
sen enkel om maatschap^ ié.
en culturele reden voor dei ere
gekozen en niet uit geloot) ia:
tuiging. Dat zou tot verder luii
heid leiden „omdat velene FOi
christelijke gemeenschap! lin
zien als een aanval op hun o'n
loof'.
Christendom
Ondanks de groeiende pop Te
riteit van de islam, blijft he
christendom een belangd sen
spiratiebron voor veel zuï ie 1
„De zwarte kerken hebbet
diepe wortels", zegt Espoi' teli
Washington. „Ze zijn de ba ate
rijkste plaats geweest voon en.
vorming van het Afro-Ame non
kaanse bewustzijn, een te
zijn dat leidde tot de burg? an
rechtenbeweging, een bew iad:
zijn dat zeer effectief blerl rer
zijn voor veel Afro-AmeriL' Vo
nen."
Hoewel sommige dominee
vervelend vinden dat de té
in dezelfde vijver probeert
vissen, werken christelijke! IV
lamitische leiders vaak san
om de problemen in dezu
wijken aan te pakken.
Dominee Paul Washingtoi
tor-emeritus van de ovem J|
gend zwarte Church of tte
vocate in Philadelphia, be| 80r
de gevoelens over racism
kerk. „Maar", zegt hij, „nu H
die de essentie van het chi
dom werkelijk begrijpen," ont
dat het feit dat er blanked
telijke racisten zijn gewefl
betekent dat de religie zeM
crimineertopbasisvanra
Safia Muhammad uit deb F&
handel in Philadelphia bd
de na een lange spirituelei jjj
die begon met een kat
opvoeding bij de islam. To 0101
nog heel Idein was warenf ®a
profeten uit haar verhak
al haar grote helden, maai'
merkte ze hoe hypocriet i
was. Ze ergerde zich aan!
verschil tussen wat er zoitj
op de preekstoel wi
en hoe de mensen zich*
van de week gedroegen,
begon haar zoektocht.
„Ik was op jacht naar all»
me tot een hoger begrip t f Isi
brengen", vertelt ze. Toet ui N
was en in verwachting vat lor d
eerste kind introduceerde
kennis haar in de islam et
vond het 'perfect'. „Ik dat mie
ik dit leven heb geleefd da t r
in voor eeuwig in vrede lefte
Als je de regels ee
komt het wel goed."
