Platenhandel gek van goedkoop klassiek
Experiment blijft steken
in goede bedoelingen
Cultuur&Kunst
Muziekhart
'onder
het mes'
Melodiën die als muziek
in de oren klinken?
Van der Windts oog voor detail
Schone
Schijn
Toekomst
van Anton
Philipszaal
is somber
ZATERDAG 16 NOVEMBER 1996
Marjan Berk in ter Aar
ter aar Schrijfster Marjan Berk is aanstaande maandag te gast
in de bibliotheek van ter Aar. Zij zal voorlezen uit eigen werk en
haar boeken signeren. Aanvang: 20.00 uur. Kaarten (f7,50 gul
den) zijn verkrijgbaar bij de biblidtheek.
Dichter Jozef Eijckmans (89) overleden
den haag In een Haags bejaardentehuis is de dichter Jozef
Eijckmans overleden. Hij is 89 jaar geworden. Eijckmans bracht
29 publicaties op zijn naam, vrijwel allemaal gedichtenbundels.
Filmfestival nu ook in Groningen
r.roningenHet International Film Festival Rotterdam, een van
de grootste culturele evenementen van ons land, zal zich vol
gend jaar voor een deel ook in Groningen afspelen. De Groning
se editie van 'Rotterdam' zal plaats vinden op 6, 7 en 8 februari
1997. Verwacht wordt dat er tijdens de drie dagen in Groningen
zo'n zestig films uit het aanbod van het Rotterdamse filmfestival
vertoond zullen worden.
Concert Ierse folkgroep verplaatst
katwijk» Het concert dat de Ierse folkgroep Alan Burke
Friends zou geven in De Roskam in Katwijk is wegens de grote
belangstelling, en omdat er teveel kaarten zijn verkocht, ver
plaatst naar cultu/eel centrum Het Kruispunt op het terrein van
de Willem v.d. Berghstichting aan de Zwarteweg 20, tussen Kat
wijk en Noordwijk. Het concert begint niet om 20.45 uur maar
om 21.00 uur.
Prijs voor 'Ben jij ook op mij?'
arnhem Het boek 'Ben jij ook op mij?' van de schrijfster Sande-
rijn van der Doef en met tekeningen van Marian Latour is be
kroond met de Kinderboekwinkelprijs 1996. 'Ben jij ook op mij?'
is een boek over seks, geschreven voor kinderen in de leeftijd
van 7 tot 12 jaar.
Budget-cd's' kwalitatief in stijgende lijn
Er worden steeds meer klassieke cd's verkocht, maar er
wordt steeds minder aan verdiend. Dat komt niet door
het honorarium van de uitvoerenden, maar door de
neergaande spiraal ten gevolge van de opmars van de
'budget-cd's. De markt wordt er door verziekt, klagen
veel mensen die er verstand van hebben.
theater
recensie wijnand zeilstra
Céline, een montagevoorstelling van spel,
dans en muziek naar leven en werk van
Louis-Ferdinand Céline. Regie. Johan
Doesburg. Spel: Hans Dagèlet, Will van
Kralingen en Vincent van den Berg. Mu
ziek: Maurice Horsthuis. Choreografie: Ta-
tianade la Fuente. Gezien: 15/11,
Schouwburg Leiden.
De Céline-productie door Het
Nationale Toneel heeft een
voorgeschiedenis. 'Céline I' was
een monoloog met 'live' ge
speelde muziekfragmenten. De
ze tekstcollage van en over het
werk van Louis-Ferdinand Cé
line besloeg een periode van
twintig jaar. Hans Dagelet
speelde deze monoloog in het
seizoen 1993-1994 en was hier
mee onder meer in het LAKthe-
ater te zien. Door sommigen is
deze voorstelling geroemd.
Nu in dit seizoen hebben re
gisseur Johan Doesburg en ac
teur Hans Dagelet zich weder
om aan een Céline-programma
gewaagd. De nieuwe productie
staat op zichzelf, is veel groot
schaliger van opzet en mag dan
ook - aldus de programmafol
der - niet als een vervolg wor
den gezien.
Toneelfragmenten, monolo
gen, dans en 'live' uitgevoerde
muzikale intermezzi wisselen
elkaar in hoog tempo af. Uit
eenlopende disciplines worden
op deze manier gecombineerd.
Kennelijk heeft het creëren van
een experimenteel soort totaal
theater de makers voor ogen ge
staan.
Helaas heeft de gekozen com
binatie geen verrassende meer
waarde kunnen opleveren. Wat
er aan hallucinerende beelden
over het podium raast, dwingt
respect voor de makers ervan af,
maar boeit toch slechts matig.
In zekere zin loopt het totaal
theaterexperiment vast. Welis
waar valt er heel wat te zien,
maar het geheel is te grillig en
ongrijpbaar om er twee uur lang
door geboeid te worden. Onge
twijfeld heeft dat te maken met
de aard van de teksten. Ze zijn
gecompliceerd van structuur,
rauw van toon en meestentijds
zeer somber.
De slotzin van de productie
formuleert 'Dagelet vragender
wijs: 'U wordt niet goed van
mij?'
Het is verleidelijk om hierop
een bevestigend antwoord te
geven.
den haag aap van der ven
Artur Schnabel geldt nog steeds,
bijna een halve eeuw na zijn
dood, als één van de belangrijk
ste pianisten. Talloze muziek
liefhebbers hebben zijn Beetho
ven- en Schubert-opnamen hei
lig verklaard, ondanks ruis en
vervorming. Minder bekend is,
dat Schnabel ook vrij veel heeft
gecomponeerd. Zo schreef hij in
1919 een drie kwartier durende,
buitengewoon gecompliceerde
Sonate voor vioolsolo. Voor het
eerst kunnen we nu horen hoe
die klinkt. De jonge Oostenrijk
se violist Christian Tetzlaff
speelt het werk op een cd van
het Duitse label Arte Nova. Die
cd, die ook nog Schnabels So
nate voor viool en piano bevat,
kostfl. 9,95.
Naxos, de maatschappij van
de vanuit Hongkong opereren
de zakenman Klaus Heymann,
produceert per jaar zo'n 180
verschillende klassieke cd's. Hij
heeft nu een catalogus met 1200
titels. Allemaal leverbaar, roept
hij trots.
Kost een Naxos-cd nog f.
14,95, de cd's van het jonge
Duitse label Arte Nova, dochter
maatschappij van het machtige
BMG, liggen voor vijf gulden
minder in de winkel. Dat wil
zeggen in de winkels die Arte
Nova willen verkopen. Want
daar zijn ze in het algemeen
niet zo blij met dit soort pro
ducten. Er valt alleen iets be
hoorlijks mee te verdienen wan
neer ze in grote aantallen ver
kocht worden. En erger: ze kun
nen de geloofwaardigheid aan
tasten van chique labels als
Decca, Deutsche Grammophon
en EMI Classics, waarvan de
nieuwe cd's voor tegen de vijftig
gulden in de winkel liggen.
De handel lijkt zich evenwel
neer te moeten leggen bij de
opmars van de budget-cd. Ja
renlang hebben verkopers en
kopers naar Naxos gekeken als
of zij een schurftige straathond
zagen. Nu is dat anders. Hoewel
Naxos zowel artistiek als tech
nisch nog steeds wisselvallig is,
beweegt het label zich als ge
heel kwalitatief in een stijgende
lijn.
Je hoeft je voor je vrienden
niet meer te schamen wanneer
er een Naxos-cd op de salonta
fel ligt. En de bij de Klassieke
Vakhandel aangesloten winkels,
zeg maar de elite in de cd-bran-
che, generen zich er evenmin
voor. Zij «zetten de bekende
doosjes met hun witte ruggetjes
tegenwoordig midden in hun
zaak neer op speciaal daarvoor
gemaakte rekken. Ze moeten
wel.
Maar wat moeten ze nu aan
met al weer een nieuwe uitvre
ter, die ruimte opslokt - daar
gaan weer een paar vierkante
meter - en daar naar verhou
ding weinig voor teruggeeft? Ar
te Nova is het eerste serieuze
offensief van één van de grote
maatschappijen tegen het op
rukkende Naxos. De productie
maatschappij die de 'nieuwe
kunst' zegt te dienen is een
dochter-onderneming van
BMG, oftewel het Bertelsmann-
concern, dat ook het beroemde
RCA onder zijn hoede heeft.
In Duitsland zijn al 230 titels
op Arte Nova verkrijgbaar, in
leiden» Het muziekhart van
de stad, van bovenaf gezien.
Op korte termijn vallen er in
de Leidse gemeenteraad be
sluiten over 'de hartoperatie'
die vooral de Stadsgehoorzaal
(centraal op de foto) en het
drie panden naar rechts gele
gen Leids Vrijetijdscentrum
(LVC) aangaat.
Cultuurwethouder P. Lan-
genberg (D66) wil bij de
Stadsgehoorzaal een tweede
zaal hebben, vooral om ex
ploitatie-technische redenen.
De huidige foyer, achter de
Waalse kerk, moet daarvoor
wijken. De financiering van de
tweede zaal is echter nog lang
niet rond. Sponsors zijn tot
dusverre onvoldoende over de
brug gekomen. En over de
vraag of de sponsorgelden
met enkele miljoenen guldens
aan gemeenschapsgelden
moeten worden aangevuld, is
de gemeenteraad (nog) ver
deeld.
De mogelijkheid bestaat dat
de nieuwbouw van het LVC
wordt gecombineerd met het
plan voor een tweede zaal van
de Stadsgehoorzaal.
LUCHTFOTO FRANS ROMBOUT
Nederland, waar men de cam
pagne later startte, nog slechts
90. Over vijf jaar moeten het er
hier, net als in andere landen,
500 zijn. ,,De bedoeling is een
heel breed repertoire te bestrij
ken", zegt Peter van der Hey-
den, product manager van BMG
in ons land.
„Er komen complete series
pianowerken van Beethoven,
symfonieën van Beethoven,
Bruckner en Maliler, opera's
van Verdi en Tsjaikovski, maar
ook weinig bekende titels. Want
de ervaring heeft geleerd, dat
muziekliefhebbers niet graag
iets onbekends kopen wanneer
dat tegen de vijftig gulden kost.
Maar voor tien gulden durven
ze een experimentje wel aan."
Ed Koets, eh... Koos van der Veen (PvdA). Dubwan intens gekrijs.
FOTO ARCHIEF FOTO PR
Je moet er geweest zijn om er
over te kunnen praten. Voorzit
ter Fons Delemarre van het
Leids Vrijetijdscentrum (LVC)
schrijft het niet in zijn uitnodi
ging aan de raadsleden maar
tussen de regels staat het er lek
ker toch.
Vermoedelijk valt aanstaande
donderdag in de raadscommis
sie cultuur een besluit over de
subsidiëring van het bouwplan
voor de poptempel aan de Bree-
straat. Kennelijk om de stadsbe
stuurders ervan te overtuigen
dat het geld goed besteed is, no
digt de praeses hen uit diezelfde
avond de concerten bij te wo
nen van Lodestar en Dubwar.
..Met een drankje in de hand
kunt u dan ervaren wat het LVC
als cultuurpodium heeft te bie
den", lijkt Delemarre de raads
leden lekker te willen maken.
Lijkt, want een ieder die een
beetje op de hoogte is van de
huidige stand van zaken in de
popmuziek ziet onmiddellijk in
dat dit Delemarre op zijn valst
is.
Raadsleden die de uitnodiging
serieus in overweging nemen,
doen er goed aan het program
mablaadje van het LVC er even
op na te slaan: „Geen band
(Dubwar, red.) om rustig naar te
kijken, maar om te ondergaan."
Zo snoeihard is de crossover
van Dubwar en Lodestar. Dus
niet iets waarvan het gemiddel
de raadslid zal zeggen: gut gut,
dat zijn nou melodieën die als
muziek in de oren klinken.
Kijk, je weet natuurlijk welke
onverdachte voorkeuren som
mige politici hebben. In Enge
land schijnen parlementsleden
bijvoorbeeld vaker rond te han
gen in de slaapkamer dan in de
Tweede Kamer, als ik de Britse
Pers mag geloven. Dus wie weet
beeft het CDA Caroline Kaart
°°k allang ingeruild voor Tina
Turner.
Toch zie ik het WD-raadslid
Rogier van der Sande nog niet
zo snel 'stagediven'. En ik durf
er heel wat om te verwedden
dat het gemiddelde CDA-raads-
lid een rolberoerte krijgt van de
tekstbehandeling van Dubwar-
zanger Benji („intens gekrijs en
ouderwets raggen, zegt het
LVC-blaadje). Nee, de meeste
stadsbestuurders zijn bij wijze
van spreken de schok van The
Beatles nog niet te boven.
Mochten zij straks getuigen zijn
van de verrichtingen van Dub
war en Lodestar dan kijken ze er
wel voor uit om een glaasje sap
of wijn van Delemarre aan te
pakken omdat ze dan de vin
gers uit hun oren zullen moeten
halen.
Alleen Ed van der Veen (PvdA),
die qua popmuziek van alle tij
den is en op zijn verlanglijstjes
zonder blikken of blozen de
nieuwe cd's zet van Eric Clap
ton, Pearl Jam, Smashin
Pumpkins en Oasis zou een ple
zierige avond kunnen hebben.
Zelfs al zou hij de zaal stokdoof
en met een poedelpermanent
verlaten, dan nog wil deze Koos
Koets van de Leidse gemeente
raad het LVC subsidiëren. Dele
marre hoeft hem helemaal ner
gens meer van te overtuigen.
De ware bedoelingen van de
LVC-voorman zijn raadselach
tig. Als u het mij vraagt komt de
feitelijk reeds veiliggestelde
subsidie voor het LVC alsnog in
gevaar als veel raadsleden ge
bruik maken van de uitnodi
ging. Zeker bij CDA'ers die in
het toch al weer 20 jaar be
staande LVC nog altijd een
beetje het hol van de duivel
zien, zal de weerzin groeien.
Zegt u nu zelf: voor de gemid
delde CDA-er speelt het muzi
kale leven zich toch nog af op
het dorpsplein.
Als zij met eigen ogen kunnen
zien dat in het LVC platen niet
alleen achterstevoren worden
gedraaid maar dat de deejays er
op hun satanische altaren ook
nog eens mee scratchen, draait
CDA-wethouder A. van Bochove
van financiën de geldkraan di
rect potdicht. Heeft-ie meteen
zijn tekort weggewerkt.
Wat ik mij nou afvraag..., zou
Delemarre (onderhand toch
ook zowat een bestuurder met
VUT inplaats van een bestuur
der met FUT) misschien liever
een tweede zaal bij de Stadsge
hoorzaal hebben dan bij het
LVC?
den haag
aad van der ven
Wat de consequenties voor het
Residentie Orkest zijn is nog
niet geheel duidelijk. Maar dat
het onbeschadigd uit de strijd
komt is onwaarschijnlijk gezien
de sombere financiële vooruit
zichten voor de Dr. Anton Phi
lipszaal in Den Haag.
Ook al wordt de eigen pro
grammering reeds afgebouwd,
de verliezen van de zaal lopen
zo sterk op, dat in 1998 een li
quiditeitstekort van 3,5 miljoen
gulden zal zijn ontstaan, zo stelt
de commissie Van Dael-Etty-
Horlings vast aan de hand van
het door de leiding van de zaal
opgestelde overlevingsplan.
De commissie, die een onder
zoek naar de levensvatbaarheid
van de Philipszaal heeft ver
richt, uit in een vertrouwelijk
rapport kritiek öp onder meer
de financiële planning
('ontoereikend') en.de muzikale
programmering ('niet goed
doordacht') van de huidige lei
ding.
De drie onderzoekers stellen
ook vast, dat de recente verbou
wing, waarvoor drie miljoen is
geleend, zich tot op heden niet
heeft vertaald in de door de di
rectie in het vooruitzicht gestel
de hogere inkomsten. Ook over
het recente overlevingsplan van
de Philipszaal, opgesteld om het
dreigende faillissement af te
wenden, is de commissie niet
positief.
De advisèurs bepleiten onder
meer een aantal vaste mede
werkers te ontslaan, de eigen
programmering op nul te zetten
en de programmeringssubsidie
van de gemeente Den Haag
(265.000 gulden) tijdelijk te ge
bruiken voor vermindering van
het exploitatietekort.
CHRIS VAN DER WINDT
(1877- 1952)
Chris van der Windt werd gebo
ren in Brussel, maar verhuisde
na de dood van zijn vader op
jonge leeftijd naar Leiden, de
geboortestad van zijn moeder.
Na het doorlopen van de am
bachtsschool ging hij in de kost
bij een huisschilder in Aarlan-
derveen. In het dorp en de wei
landen daaromheen ontwikkel
de hij zijn gevoel voor het 'artis
tieke'. In 1900 gaf hij zijn baan
op en vestigde zich als kunst
schilder. Van der Windt was een
pure autodidact.
Terug in Leiden kwam hij in
aanraking met andere schilders
van de vierde generatie Haagse
School zoals Rosemeier, Van
der Nat en Van Driesten. Geza
menlijk trokken ze er op uit om
het landschap rond de stad vast
te leggen en ontwikkelden in de
polders een eigen stijl, later be
kend onder de noemer: Leidse
School. Van der Windt had, met
oog voor detail, vooral veel op
met het romantische, het intie
me. Een boerderijtje, een erf,
een sloot. Weidse landschappen
waren aan hem niet besteed.
Na de dood van zijn broer en
compaan Laurent in 1916 en vijf
jaar later van zijn moeder trok
Chris van der Windt zich terug
uit het openbare leven. In zijn
huisje in de Pioenstraat leefde
hij als een kluizenaar. In de
buurt werd hij als een zonder
ling beschouwd die angst in
boezemde bij de kinderén. Bij
de opening van een over
zichtstentoonstelling van zijn
werk in de Lakenhal, in 1949,
kwam hij niet eens meer opda
gen, zo ver verwijderd stond hij
van de mensen. Drie jaar later
overleed hij op 74-jarige leeftijd
in het Elisabeth-ziekenhuis.
Het oeuvre van Van der Windt
bestond uit ongeveer 400 schil
derijen, aquarellen en tekenin
gen. Een deel van zijn collectie
is in bezit van de Lakenhal. Veel
van zijn werken zijn vermoede
lijk naar het buitenland verdwe
nen.
ad van kaam
Vijf schilders van de Leidse School staan met hun
werken centraal op een door Arts Project uit te
brengen kalender voor het jaar 1997. Lezers van
het Leidsch Dagblad kunnen deze fraaie kalender
bestellen voor de speciale prijs van f. 21,50. In vijf
korte afleveringen wordt het leven eri werken van
deze schilders onder de loep genomen. Na Floris
Verster in deel 2 'aandacht voor Chris van der
Windt.
