Cultuur Kunst
Bibliotheken hevig onder vuur
SUCCES BLOEIENDE MAAGDEN
Keuning en Van der Meel
een ideale combinatie
Sprankelende
kinderopera
Betekenis Jozef Trilogie verdampt
Uitgever stelt Heer
Olivier aansprakelijk
STADSGEHOORZAAL TE
Chique voor popfestijn?
leidse band bij call tv
nONDERDAG 14 NOVEMBER 1996
Veiling teksten Wim Kan afgelast
Haarlem Veilinghuis Bubb Kuyper in Haarlem heeft een aantal
fusten van Wim Kan, die op 26 november onder de hamer zou
den komen, geschonken aan Kans vroegere medewerker Frans
Rühl. Rühl was erfgenaam van onder meer de Birma-dagboeken
van Kan. Onlangs kreeg Bubb Kuyper een privé-archief van Kan
van een andere erfgenaam, die dit te gelde wil maken. In dat ar
chief bleken zoekgeraakte bladzijden uit dagboeken en liedtek
sten uit Birma te zitten. Nadat Rühl met zijn codicil had ge
zwaaid, besloten Bubb Kuyper en de inbrenger van het privé-ar
chief de teksten aan Rühl te geven. Kuyper veilt op 26 november
wel brieven van Wim Kan aan Corry Vonk, brieven aan Kan van
Simon Carmiggelt en Annie M.G. Schmidt, foto's, teksten en een
plakboek over een toernee met het ABC-cabaret door Afrika.
Rushdie toch bij prijsuitreiking
^ippnhagen De Brits-Indiase schrijver Rushdie heeft gister-
arand in Kopenhagen de Aristeionprijs, de literaire prijs van de
Europese Unie, in ontvangst genomen. Rushdie krijgt de prijs,
die hij deelt met de Oostenrijkse schrijver Christoph Ransmayr,
voor zijn laatste roman 'De laatste zucht' van de Moor.
'Zaken doen in plaats van cultuureducatie
lico van der Meel - Dido Keu-
g is de ultieme combinatie,
voelen elkaar perfekt aan.
Vat Van der Meel doet met zijn
i, doet Keuning met z'n
landen. En verder gebruiken ze
leiden hun verstand, hun ge-
oel en een gelijkzwevende in-
uïde.
Ik neem aan, dat ze samen
et programma hebben uitge
licht en opgebouwd; ook dat
'as ideaal. Voor de pauze bij
an Beethoven en Haydn schil
leren die twee een prachtig
unstwerk, waarin pianist Keu-
ing subtiel de zanger volgt, on-
lersteunt, accentueert in kleur-
jke en fijnzinnige toetsen. Ner-
overdonderend spel, een
eel natuurlijk 'samen op weg',
lis Keuning vlindert over het
Javier, 'sauselt' en 'rauscht'
der Meel daar hartroerend
verheen: 'Adelaide' van
Beethoven. 'Bewusstsein, dasz
ich zu glücklich war' of 'O Hoff-
nung', 'dasz ein Engel seine
Trane zahlt', het is zó schilder
achtig, vol zorg voor het kleinste
detail gezongen en gespeeld,
dat er niets mooiers te verwach
ten is. Denk je.
Maar dan dat dubbelspel na
de pauze, de 'Mörike Lieder'
van Hugo Wolf! Daar gaan Keu
ning en van der Meel ieder huns
weegs, bijvoorbeeld in 'Peregri-
na I'. Ze vertellen op een 'vol
maakt' andere manier het zelf
de verhaal en die beide verha
len in elkaar verstrengeld vor
men dan weer een verbazing
wekkende eenheid. We vallen
van een explosief jachtlied in de
treurnis van het grote 'Heim-
weh' en de slaap des doods.
Hartstochtelijk pianospel in
'Lied eines Verliebten'. Spot en
pathos in 'zur Warnung'.
Of van der Meels interpretatie
nu oud rose is of laserstraal-
-scherp, in alle registers blijft
zijn klank helder, de diktie su
bliem, het inlevingsvermogen
totaal. En Keuning maakt van
de stugge Esdandse vleugel een
kroondomein.
Openbare bibliotheken
kunnen hun culturele taak
niet meer aan. Althans, dat
beweren veel schrijvers. De
collectie van het nationaal
cultureel erfgoed wordt
verwaarloosd ten behoeve
van ordinaire handel, be
weren ze. Maar de biblio
theken verdedigen zich.
DEN HAAG/LEIDEN
JAN-HENDRIK BAKKER/WIM KOEVOET
De overheid hoeft openbare bi
bliotheken ook niet meer zo
zwaar te subsidiëren nu deze
instellingen steeds minder aan
cultuureducatie doen. Binnen
de schrijverswereld worden der
gelijke opvattingen in toene
mende mate gehuldigd. De
dichter Arie van den Berg zal er
morgen, tijdens een symposium
in Den Haag over de taken van
de openbare bibliotheek, voor
pleiten om de geldkraan een
flinke slag terug te draaien.
,,Het werk van bibliotheken is
langzamerhand niets meer dan
zaken doen geworden en heeft
niets meer te maken met cul
tuurspreiding", zegt Arie van
den Berg. Hij zal tijdens het
symposium pleiten voor de op
richting van regionale cultuur
centra, die voor elk bevolkings
lid 'op fietsafstand' bereikbaar
zijn. In die centra moet een ie
der zich kunnen laten omringen
door het cultureel erfgoed van
de hele natie.
Het is duidelijk, dat het werk
van de openbare bibliotheken
tijdens het jaarlijks symposium
van de Jan Campertstichting
hevig onder vuur zal worden
genomen. 'De Openbare Biblio
theek is er niet voor ons', luidt
de titel van het symposium.
Niet mis te verstaan.
Achterhaald
Mirjam In 't Hout, lid van de in
terim-directie van de Leidse
openbare bibliotheek, vindt de
kritiek niet terecht en ook een
r-
OTTt i,1 iïï)/èi
„De bibliotheek is al lang niet meer de cultuurtempel
beetje achterhaald. „De biblio
theek is toch al lang niet meer
de cultuurtempel waar louter
zware romans kunnen worden
geleend. Bibliotheken, ook de
Leidse, spelen in op de vraag
van de lezers. En als er een bi
bliotheek in Nederland is die
het gebruik van haar aanbod
nauwkeurig en veelvuldig meet,
is het de Leidse. Die metingen
wijzen uit dat het publiek niet
alleen boeken wil maar bij voor
beeld ook gedigitaliseerde infor
matie. Wij beschouwen het ver
der als onze taak om het pu
bliek door dat gigantische aan
bod heen te loodsen. Denk hier
bij aan Internet. Dat is toch ook
een vorm van educatie." Ze
wijst voorts op de vele bijeen
komsten in de Leidse boeken-
uitieen met literatoren.
In 't Hout vindt niet dat cd's,
cd-rom en video het boek in de
boekenuitleen aan het verdrin
gen zijn. Ze heeft tijdens de
Frankfurter Buchmesse gecon
stateerd dat de belangstelling
voor nieuwe media is ge
stagneerd. Zij trekt daaruit
voorzichtig de conclusie dat de
prominente positie van het
boek in de bibliotheek lang niet
onder zo'n grote druk staat als
dikwijls wordt gesuggereerd.
Niets mis
Maarten 't Hart rekent zichzelf
'zeker niet' tot de groep van
Arie van den Berg. „Die critici
zijn gewoon dichters die hun
bundels willen slijten. Dat de
bibliotheek er daar niet zo veel
van heeft staan, is logisch om
dat ze nauwelijks worden uitge
leend. Het is toch al lang zo dat
het publiek van bibliotheken
niet zozeer uit lezers als wel uit
gebruikers bestaat. Daar is niets
't Hart bezoekt de boekenuit-
lenen in Leiden (twee keer per
week) en Den Haag het meest
en hij is over beide zeer te spre
ken. „Ik kan er vrijwel alles vin
den, behalve boeken over klas
sieke muziek."
L. Popma, secretaris van de
Vereniging van Openbare Bi
bliotheken, is blij met de titel
van het symposium, 'de biblio
theek is er niet voor ons'. „De
bibliotheken zijn er inderdaad
niet voor de schrijvers en men
sen uit het boekenvak, de open
bare bibliotheek is er voor het
algemene publiek.
En wat aangaande Van den
Bergs opmerking dat het biblio
theken meer om het zoveel mo
gelijk uitlenen gaat dan om de
educatie? Popma vindt die kri
tiek niet erg eerlijk. „De over
heid heeft in het verleden zelf
altijd gekeken naar de kwantita
tieve resultaten, hoeveel uitle-
ningen per jaar maakt een bi
bliotheek?"
De bibliotheek heeft van
oudsher de taak de bevolking
een representatieve doorsnede
te bieden van de vaderlandse li
teratuur. Daar ontbreekt het te
genwoordig behoorlijk aan, vin
den de schrijvers. In menig bi
bliotheek kan men tegenwoor
dig makkelijker het verzameld
werk van The Beatles lenen dan
dat van Arthur van Schendel.
Popma bestrijdt die stelling.
Hij verwijst naar de resultaten
van een in mei gepubliceerd
onderzoek van het Bureau
Driessen. Dat heeft de collecties
van 650 openbare bibliotheken
in ons land doorgelicht en
kwam tot de conclusie dat deze
'op het gebied van de Neder
landse Letterkunde redelijk
goed voorzien' zijn.
Het symposium 'De biblio
theek is er niet voor ons' wordt
morgen gehouden in de Ko
ninklijke Bibliotheek te Den
Haag.
Hoe kan je nu zo'n zware opera
als Don Giovanni omwerken tot
muziektheater voor kinderen?
Frank Groothof lukt dat won
derwel. Hij weet het door hem
bewerkte verhaal sprankelend
te vertellen en zo uit te beelden
dat het bijna hoort in deze tijd.
Zelfs Zorro komt er aan te pas!
Vol humor speelt hij drie ver
schillende rollen. Het ontbreekt
hem daarbij niet aan inventivi
teit. Hij tovert van alles uit zijn
grote koffer, waardoor de vaart
in het spel blijft en de ene scene
moeiteloos overgaat in de ande-
die hem be
geleiden op viool, cello, klarinet
en piano (de Happy Mozart So
loists) zijn tevens zijn mede
speelsters.
Frank zingt zowaar goede
area's met ze. Zelfs de kinderen
vinden het prachtig. De muziek
van Mozart blijft zijn waarde
houden.
Alleen het einde is onduide
lijk. We blijven toch met wat
vragen zitten. Wat was nu uit
eindelijk de ware formule om
de zwarte tulp te maken? Waar
ging meneer Jan (Don Giovan
ni) naar toe? Desondanks is het
slot mooi met leuke kleur- en
knaleffecten en de spanning
blijft er tot het einde in. De sfeer
van deze kinderopera grenst
aan die van de echte en dat is
toch wel erg knap.
Expositie
Robert Heindel
jfstelling: Jozef
i Vondel doorT
Ekst: Laurens Spoor Gezien: 13/1
r, Leiden. Nog te zien: 14,
nieuwe draai geven aan de
ijbelse stukken van Vondel is
onmogelijke opgaaf. Ook
eonard Frank, die de drie Jo-
lef-stukken onder handen nam
roor het Theater van het Oos-
er niet in geslaagd. Bij
ondel is Jozef de voorafscha-
uwing van Christus en dat was
roor hem een van de belang-
lijkste redenen oip deze dra
ma's te schrijven. Zonder ken
nis van de onderliggende bijbel
verhalen verliezen ze eigenlijk
hun betekenis en zeggings
kracht.
LeQnard Frank probeerde
niettemin of het ook zonder kon
en vatte de drie stukken over Jo
zef samen op als de geslaagde
carrière van een kuis man. Hij
maakte er vervolgens de wens
dromen van iemand in moeilij
ke tijden van. De episode met
de vrouw van Potifar (Jozef in
Egypte) en Jozefs onderkoning
schap van Egypte (Jozef in 't
Hof) werden de dromen van Jo
zef, die door zijn jaloerse broe
ders in een put gegooid is (Jozef
in Dothan). Zo klinkt het erg in
gewikkeld, maar de voorstelling
is desondanks uitstekend te vol
gen. Een leuke musical -die zich
afspeelt tussen de cowboys in
het Wilde Westen. Alleen: het
werkt niet. De angel is verdwe
nen. Het is een verhaaltje ge
worden, dat net zo makkelijk
een goede als een slechte afloop
had kunnen krijgen.
Op het prachtig aangeklede
podium staan prachtig aange
klede mannen die
gezang losbarsten, begeleid
door steelguitars, violen, mond
harmonica's en -harpen. Het
drama bevindt zich achter de
bergen, alleen Jozef is nog net
zo'n bloedeloze heilige als bij
Vondel.
Dat heeft niet alleen te maken
met de gebreken van de 'nieu
we' interpretatie, maar ook met
een gebrek aan inlevingsvermo
gen van de acteurs. Met hoeveel
verve er ook gewerkt is aan deze
productie, het blijft mat. Als het
nou maar niet zo nadrukkelijk
theater was gebleven. Men doet
alsof. Alleen de passage over de
vrouw van Potifar krijgt
schwung. Dan gaan we van het
Wilde Westen even terug naar
het Midden-Oosten en zweept
Heddy Lester als de gepassio
neerde vrouw van Potifar ieder
een op. Hans Leendertse (als
Potifar) komt dan tot een echte
klacht over het 'verraad' van Jo
zef, die hij als zijn eigen zoon
beschouwde.
Maar als geheel is de Jozef-
trilogie een samenvatting. Uit
drie avondvullende stukken is
een dik uur handeling gedistil
leerd, maar de betekenis is ook
verdampt.
ROTTERDAM ANP
De voormalige meester-op
lichter Heer Olivier krijgt een
claim aan zijn broek van uitge
verij Elmar bv als zijn plagiaat
financiële schade veroorzaakt
Elmar is de uitgever van Jeffrey
Robinson's 'Laundryman', het
boek dat Olivier zou hebben
overgeschreven. Het boek is
overigens reeds door uitgeverij
Spectrum, de uitgever van Oli
vier, uit de handel genomen,
zodat de kwestie voor Elmar
niet zo urgent meer is. De uit
gever van Heer Olivier, Spec
trum. is ervan overtuigd dat
met het boek 'Niet Alledaagse
Fraude', plagiaat is gepleegd.
Spectrum gaat de schade die
hij door de uitgave heeft opge
lopen, een bedrag van rond de
50.000 gulden, bij Olivier clai-
'/m 24 november
The OBSESSION of ART
don zon 14.1)0 - 20.00 uur
Kennemerstraatweg J82 Heilocfl
Into: (072) 581 84 61
>ezit genomen door de Leide
en zo hoort het ook', was
een kreet die afgelopen zater-
"g tijdens Propop meermalen
beluisteren viel. Dat hoorde
dan vooral wat later op de
vond toen de bijna 1200 be
oekers geheel uit hun dak gin-
en voor het komische trio
ucky Lips. Het bier vloeide rij-
elijk, de sigarettendamp werk-
6 bedwelmend, kortom de
temming op het enige echte
feest voor de oudere jongere zat
rweer goed in. Zoals dat nu al
even jaar achtereen het geval is
eweest.
laar dat alles bij elkaar was
'ou net waarvoor de directie
de geheel gerenoveerde
gehoorzaal met enige re-
erves van haar kant toch toe-
lemming had gegeven om Pro-
rop terug te laten keren op het
ode nest. Oh, het ging niet om
mensen, hoor. Integendeel,
Propop overheerst de gezel-
5beid en het 'ons-kent-ons-ge-
°el' en problemen zijn er
jooit. Het ging evenmin om de
tankconsumptie, want Lies-
eth List moet op z'n minst
oht keer een volle bak trekken,
óUen ze daar de baromzet van
m avondje Propop mee eve-
amn. Nee, het was om geheel
ndere reden dat directeur Pe-
Unger met angst en beven
invasie van de Leidse feest-
mgers tegemoet zag.
'et ging haar daarbij vooral om
het tapijt, de stoelen, de vloer.
Het hele interieur, zeg maar. En
dat dan afgezet tegen de glazen
en de peuken. Want de zaal,
waarin voorheen een dolle oli
fant nog geen schade kon be
rokkenen, heeft recentelijk voor
de lieve somma van acht mil
joen gulden een complete me
tamorfose ondergaan. Is eigen
lijk te 'chique' en niet meer be
rekend op zoiets 'ordinairs' als
een popfestijn. Waarbij de men
sen de oproep van op-
perspreekstalmeester Teun de
Reede, om toch vooral geen si
garetten en bier mee de zaal in
te nemen, naar gelang de avond
vorderde steeds algemener ne
geerden.
Dus volgend jaar geen Propop
meer in de Stadsgehoorzaal?
„Ach, dat staat nog te bezien",
liet voorlichter Bart Vieveen na
mens de directie weten. „Het is
allemaal best meegevallen. Er is
wat glaswerk gebroken en de
vloer heeft wel wat geleden, ja.
De zaal is kwetsbaar, dat is dui
delijk. Maar daartegenover staat
dat de sfeer opperbest was en
de omzet prima. Misschien
kunnen we met wat aanpassin
gen een oplossing verzinnen."
„Zei hij dat?" reageert organisa
tor Herinie Kwik blij verrast.
„Da's mooi dan. Kan morgen de
brief de deur uit met de aan
vraag en de datum Voor volgend
jaar."
AD VAN KAAM
BiöEHiNDE MAAGDEN
„Ik hoop dat het zaterdag slecht
weer is. Dat klinkt lullig, maar
dan kijken er wel meer mensen
televisie." En dan is het voor
Edward Linger en zijn kornuiten
maar te hopen dat de zappers'
tussen 14.00 uur en 15.30 even
blijven hangen bij Call TV. Want
dan spelen de Leidenaren met
hun band Hand me the Keys
twee nummers in The Lounge,
het programma van Mike Sta
rink.
In de show mogen geregeld
bandjes optreden. Hand me the
Keys kreeg deze kans min of
meer voor de voeten geworpen.
„Een vriendin van mij werkt bij
Call TV en zij vertelde ons dat
de redactie nog een bandje no
dig had. Nadat ze de demo had
den beluisterd, mochten we ko
men spelen. Eigenlijk mochten
we vorige week al optreden,
maar toen kon de bassist niet."
Linger is blij dat hij de men
geling van blues, funk en rock
aan een groot publiek kan laten
horen. „We willen zoveel moge
lijk mensen bereiken en dat kan
nu." Over het imago van de
band maakt hij zich geen zor
gen.
Het zijn de dansmariekes van
het Nederlands cabaret, de ge-
zegenden onder de vrouwen:
het cabarettrio 'De Bloeiende
Maagden'. Zaterdag 30 novem
ber zouden de drie hondsbruta
le meiden (ze zijn grof en sme
rig, zeggen de recensenten) op
treden in de Kapelzaal van K&O
met hun programma 'MUTS'.
Maar wegens overweldigende
belangstelling is de voorstelling
deze week overgeheveld van de
Kapelzaal (120 plaatsen) naar
de Leidse Schouwburg (540
plaatsen). Ligt het aan het thea
ter? Ligt het aan de recensies
(uw mond valt open van verba
zing, zeggén andere i
ten)?
Of zou het liggen aan (boven
staande) veelbelovende poster
dat zovelen deze voorstelling
willen zien?
theater restaurant lido
Max Euweplein 64 Telefoon 554 61 09
29,95
