Rwanda zet eerste stap
voor noodhulp Goma
Onderzoek naar grootste Britse touroperators
Turkse minister binnenlandse zaken treedt af
alf miljoen 'oude
elden' in China
jden bittere armoe
Lil
Buitenland
Dodental na cycloon
India blijft stijgen
In training
ERPAG 9 NOVEMBER 1996
kapitalisme oorzaak voedseltekort'
ai
'pfisti
'Ct |vi
ijjraANSTADHet Vaticaan ziet de kapitalistische markt als de
ltl( van het wereldvoedselprobleem. Een betere verdeling
i de welvaart zal niet alleen de voedselproductie stimuleren,
ar ook de overbevolking doen afnemen. Dat zei gisteren de
jtenrijkse aartsbisschop Alois Wagner, waarnemer bij de We-
Ivoedselorganisatie (FAO) van de Verenigde Naties. De FAO-
begint volgende week in Rome en wordt mogelijk geopend
irde paus.
kkoord over bescherming oceanen
jen Ruim veertig landen hebben gisteren in Londen defini-
afgesproken overal ter wereld te stoppen met het storten van
iP al op zee. De afspraken hebben onder meer betrekking op ra-
actief afval en het verbranden en storten van industrieel af-
De besprekingen over deze aanpassingen van het zoge-
emde Verdrag van Londen (1972) hebben drie jaar geduurd.
iljardenschade door corruptie
ibach De Duitse economie lijdt jaarlijks voor mogelijk
ntig miljard mark schade door corruptie. De steeds grotere
vang van de corruptie bedreigt op lange termijn de democra
tie rechtsstaat. Deskundigen van de federale Duitse recher-
concludeerden dit gisteren in Offenbach na een bijeenkomst
r het thema.
'"II er Luigi Vigna topbestrijder maffia
120!,
De Opperste Raad van de Magistratuur heeft de chef van
Openbaar Ministerie van Florence, de 63-jarige Pier Luigi
gekozen tot nationaal procureur van de DNA, het orgaan
Italië de bestrijding van de maffia coördineert. Hij behoort
de bedenkers van het systeem waarbij spijtoptanten een
nve identiteit krijgen in ruil voor hun medewerking.
ikt ge! na,
loog
I tel -
ati
YVONNE VAN DER HEIJDEN
ïizei
iagi
>20
dan een half miljoen be-
le Chinezen die in de jaren
g hun beste krachten heb-
gegeven voor de ontwikke-
van het Chinese platteland,
heden ten dage in bittere
lede. Deze 'oude helden'
Ie communistische revolu-
loeten zien rond te komen
een schamel pensioentje
liet meer bedraagt dan 260
per maand ofwel zo'n vijf-
ilden.
inden veteranen van een
lagne van de toenmalige
iisider Mao Zedong, die tij
de Culturele Revolutie
i-1976) jonge technici op-
laar ver achtergebleven ge
in te trekken en daar tech-
le assistentie te verlenen,
en nu de kat de bel aange-
len. In de centraalgelegen
'Wuxi hebben ze openlijk
agd over hun armzalig lot
i partij om hulp gevraagd,
de vice-burgemeester, Wu
iong, hebben ze een gewil-
t gevonden voor hun pro-
i, „Meer dan een half mil-
voortreffelijke arbeiders
gehoor aan de oproep
de Communistische Partij,
eten huis en haard achter
in afgelegen gebieden de
ïologische ontwikkeling te
rderen en de lokale econo-
te helpen ontwikkelen. Ze
RA AFP-Rtr-AP
ventien doden
aanval PKK
personenbus
DPA Deutsche Pre
Toestemming aan internationale organisaties
NEW DELHI DPA-,Rtr
In het noordoosten van Zaïre hebben de rebellen Goma
en Bukavu in handen, plaatsen die van strategisch belang
zijn voor eventuele noodhulp. Gisteravond maakte Art
sen zonder Grenzen bekend dat de Rwandese regering
tien internationale hulporganisaties toestemming heeft
gegeven om hulp te bieden aan vluchtelingen in Goma,
in het oosten van Zaïre. AzG noemde deze toestemming
'een eerste stap'. Het volgende doel is nu de medewer
king van de Zaïrese Tutsi's te verkrijgen.
gebrek en uitputting. Het We
reldvoedselprogramma van de
VN (WFP) waarschuwde dat ze
ker 80.000 kinderen onder de
drie jaar in de komende drie
weken overlijden als de wereld
niets voor de rondstrompelende
vluchtelingen doet.
Medewerkers van WFP meld
den gisteren dat inmiddels on
geveer twintigduizend Burun
dese Hutu's uit Zaïre naar hun
vaderland zijn teruggekeerd. Ze
verblijven bij Buganda in de
provincie Cibitoke, nabij de
KIGALI-DEN HAAG GPD-Rtr-AFP
Zaterdag vertrekken vier Belgi
sche militaire vliegtuigen met
hulpgoederen naar Entebbe in
Uganda. Zodra daartoe de mo
gelijkheid is, zullen de goederen
vervolgens naar de noodlijden
de regio worden gebracht.
De gevechten zijn in het
Rwandees-Zaïrese grensgebied
laaiden gisteren weer op. De op
drift geraakte Hutu-vluchtelin-
gen bezwijken ondertussen
massaal aan voedsel- en water-
kwamen uit de rijke kustprovin
cies van hoog technologische
fabrieken en hebben een im
mense bijdrage geleverd aan de
ontwikkeling van het land".
De lokale overheid in Wuxi,
geraakt door de beproevingen
die de zogenaamde 'oude hel
den' hebben moeten doorstaan,
heeft iedere wanhopige pen
sioengerechtigde 100 yuan ge
geven om voor hen de viering
van Chinees Nieuwjaar op te
vrolijken. „Het is maar een lap
middel. Hun pensioentjes lig
gen 100 yuan lager dan die van
de gemiddelde arbeider in
Wuxi", verklaarde de vice-bur-
gemeester het gebaar van de
gemeente.
Iedereen weet inmiddels dat
Mao Zedong, gevierd als de
stichter van de Volksrepubliek
in 1949, met zijn campagnes
veel slachtoffers heeft gemaakt
en hij wordt daar tegenwoordig
ook in de Volksrepubliek zelf
voor bekritiseerd. De zoge
naamde 'Grote Sprong Voor
waarts' (1958-1961) veroorzaak
te door heel China een giganti
sche hongersnood, waardoor
tientallen miljoenen mensen
zijn gestorven. Nog eens miljoe
nen werden in de Culturele Re
volutie gedwongen in verafgele
gen, streken te werken.
Een groot verschil met deze
slachtoffers is dat de 'oude hel
den' zich dertig jaar geleden uit
vaderlandslievende overwegin
gen vrijwillig hebben aange
meld om de partij te helpen het
land te ontwikkelen. Naast de
duizenden in Wuxi zouden er
nog meer dan 500.000 zijn die-
in andere steden een gebrekkige
oude dag lijden. Hun levens
standaard steekt schril af bij de
levensstijl die de stedelingen in
de afgelopen vijftien jaar heb
ben kunnen ontwikkelen.
In een commentaar heeft het
officiële Arbeiders Dagblad me
dedogen getoond met de hon
derdduizenden 'veipauperde en
onnodige' slachtoffers van de
revolutie die de wanhoop nabij
zijn. 'Maar waar kunnen ze hun
gelijk gaan halen? Er is geen en
kele instantie die zich met dit
probleem bezighoudt.
Ze meldden zich vrijwillig aan
om met hun technische vaar
digheden wanhopige gebieden
te helpen en nu leven ze zelf in
ellende", aldus de krant, die ook
grens met Zaïre. Volgens hulp
verleners hebben de vluchtelin
gen nauwelijks voedsel en wa
ter. Ze verblijven in vier be
waakte kampen, en krijgen niet
de gelegenheid om zelf voedsel
te zoeken. Evenmin hebben de
Burundese autoriteiten voorzie
ningen getroffen.
Onze correspondent Frans
van den Houdt meldt:
Wat er zich in Oost-Zaïre af
speelt op dit moment is voor de
buitenwereld nauwelijks nog
waarneembaar. Gisteren ging
de grens bij Goma dicht en wer
den alle journalisten die nog in
de stad verbleven eruit gezet.
Een reden voor de drastische
maatregel werd niet gegeven.
Uit gesprekken die hulpin
stanties hebben gevoerd met re
gionale bestuurders in Rwanda
is duidelijk gebleken dat er di
recte banden bestaan tussen
Rwanda en de nieuwe leiders in
Oost-Zaïre, verenigd in de Alli-
antie voor Democratie en de
Bevrijding van Kongo Zaïre.
Donderdag werd in Gisenyi na
melijk al aangekondigd dat de
grensovergang in Zaïre dicht
zou gaan, ook voor journalisten.
Omdat zij 'te lastig' geworden
waren, zo luidde de verklaring.
Een dag later was dit inderdaad
een feit. Officieel krijgen de
hulporganisaties die Goma in
willen steeds te horen dat het te
gevaarlijk is en dat er op diverse
plaatsen nog wordt gevochten.
Er waren gisteren opnieuw
beschietingen te horen ten zui
den van Goma, maar niemand
weet precies wie tegen wie
vecht. De veronderstelling is dat
de rebellen een definitief offen
sief gestart zijn tegen de Hutu-
milities (Interahamwe) die zich
in het hier gelegen Mugunga-
vluchtelingenkamp ophouden
en grote aantallen ontheemden
in gijzeling houden en als af-
weerschild gebruiken.
Het dodental van de zware wer
velstorm die woensdagavond de
oostkust van India trof blijft stij
gen. De premier de deelstaat
Andra Pradesh zei gisteravond
dat tussen de achthonderd en
duizend mensen het leven heb
ben verloren. Hij riep de centra
le regering in New Delhi op de
noodtoestand uit te roepen.
Het gaat om de zwaarste cy
cloon in meer dan tien jaar, die
een vloedgolf veroorzaakte tot
vijf kilometer landinwaarts.
Vooral de kuststreek ten zuiden
van de havenstad Kakinda heeft
zwaar te lijden gehad. De mate
riële schade wordt geschat op
bijna een miljard gulden.
Gisteravond waren 477 licha
men gevonden. Een precies do
dencijfer was nog niet te geven
omdat grote delen van het ge
bied op geen enkele manier te
bereiken zijn.
In de loop van donderdag is
de wind gaan liggen. Op veel
plaatsen in het gebied staat nog
twee tot drie meter water. Dat
zal naar verwachting vandaag
voor een groot deel zijn verdwe-
boekarest De Roemeen Stefan Sigmond, 29 jaar oud, hangt hier op een hoogte van 69 meter aan de gevel van een hotel een dienblad met voedsel en Coca Cola in balans te hou
den. Stefan is in training om toegelaten te worden als lid van een club van beoefenaars van extreme vormen van sport. foto epa
Enkele duizenden mensen
zijn gewond geraakt. De meeste
doden zijn gevallen door ver
drinking, het instorten van hun
huis of door elektrocutie als ge
volg van het breken van elektri
citeitskabels. Meer dan veertig
mensen kwamen om het leven
toen een veerboot op de rivier
de Godavari omsloeg.
In totaal heeft de natuurramp
meer dan twee miljoen mensen
getroffen. De wervelstorm heeft
vierhonderdduizend woningen
vernield of zwaar beschadigd.
De elektriciteitsvoorziening en
de telefoonverbindingen in de
zuidoostelijke deelstaat functio
neren niet meer. Het herstellen
daarvan kan enkele weken du
ren. Meer dan 100.000 mensen
zijn ondergebracht in opvang
kampen.
Premier Chandrababu Naidu
zei na een helikoptervlucht bo
ven het gebied: „De rijstschuur
van onze staat lijkt wel een be
graafplaats." Bijna 250.000 hec
tare aan rijstvelden is vernield
en circa 450.000 hectare met
onder meer bananen- en kokos-
nootplantages heeft zeer zware
schade opgelopen. Ook veel vee
is omgekomen.
Powell genoemd
voor post in
kabinet Clinton
WASHINGTON AP-AFP-ANP
Het is niet uitgesloten dat de
Amerikaanse president Bill
Clinton Republikeinen opneemt
in zijn nieuwe kabinet. Inmid
dels loopt Clintons huidige ka
binet leeg. Gistermiddag liet
ook minister van werkgelegen
heid Robert Reich weten op te
stappen, nadat eerder op de dag
minister van vervoer Federico
Pena zijn aftreden had aange
kondigd. In totaal hebben nu
zes ministers gezegd dat zij ver
trekken. Van nog eens twee
wordt dat verwacht.
Ondertussen circuleren in
Washington de namen van ex-
generaal Colin Powell en sena
tor Dick Lugar als mogelijke
kandidaten voor de post van
buitenlandse zaken. Een van
hen zou de opvolger kunnen
worden van minister Warren
Christopher (71), die donderdag
zijn ontslag indiende.
Clinton heeft gisteren ook het
vertrek aangekondigd van Leon
Panetta als chef-staf van het
Witte Huis. Zijn opvolger is Ers-
kine Bowles, zo maakte Clinton
bekend. Waarschijnlijk gaat Pa
netta een gooi doen naar het
gouverneurschap van Califor
nia.
De 51-jarige Bowles maakte
eerder deel uit van Clintons staf,
maar vertrok in december 1995.
Ook daarna bleef hij echter een
vertrouweling van Clinton.
Beschuldigingen van monopolievorming en concurrentievervalsing
sen raketaanval door Koer-
MBE rebellen op een perso
ns bij Cukurca in het Zuid
en van Turkije zijn gisteren
fttien mensen omgekomen,
lebben de Turkse autoritei-
ekendgemaakt.
halve twaalf leden van een
smilitie kwamen bij de
jP|sdBlag ook vijf burgers om, on-
lliBvie twee kinderen. De Koer-
gTj le Arbeiderspartij (PKK) is
de aanslag verantwoorde
nde neldt het persbureau Ana-
afgelopen maanden heb-
f3 de Koerdische strijders veel
is® ssingsaanvallen en zelf-
rdacties uitgevoerd als re-
op de verhevigde leger-
jagne in het zuidoosten
'urkije. Het dodental in het
dische conflict is al boven
000 gestegen.
Turkse minister van bui-
ndse zaken Qiller heeft ge-
dat Turkse troepen giste-
ECHI35 Koerdische separatisten
ben gedood bij een aanval
en schuilplaats van de re
ft in Noord-Irak. 'Onze
'en hebben Ocalan op een
na gemist', zei (giller. Ab-
h Ocalan is de leider van
'rboden Koerdische Arbei-
'artij (PKK).
LONDEN HANS GELEIJNSE
CORRESPONDENT
De grote Britse touroperators
staan op hun achterste benen.
Ze beschuldigen de Britse rege
ring van paniekzaaierij omdat
die een onderzoek heeft gelast
naar monopolievorming en
concurrentievervalsing. De con
sument zou door de overheer
sing van vier enorme Holiday-
conglomeraten ernstig worden
benadeeld.
In de markt voor buitenland
se vakantiereizen wordt jaarlijks
rond 7 miljard pond (ruim 18
miljard gulden) omgezet. Het
leeuwendeel wordt opgeslokt
door vier grote moedermaat
schappijen (Thomson, Airtours,
Westdeutsche Landesbank en
Carlson), die in het Verenigd
Koninkrijk vijf grote touropera
tors runnen, compleet met ei
gen reisbureauketens, lucht
vaart- en verzekeringsmaat
schappijen, hotels en cruise
schepen. De onafhankelijke
touroperators klagen dat ze
door deze reuzen uit de markt
worden gedrukt en dat de con
sument wordt misleid en afge
zet.
Een woordvoerder van het
Office of Fair Trading (OFT), de
overheidsinstantie die het ini
tiatief nam voor het onderzoek,
zei gisteren desgevraagd dat er
de nodige aanwijzingen zijn
voor oneerlijke concurrentie.
Daaronder vallen het niet opne
men van brochures van de con
currentie in de eigen reiswin-
kels en prijsopdrijving door
consumenten te verplichten tot
het afsluiten van een (dure)
reisverzekering bij een eigen
verzekeraar.
Ook geven de groten door
geen of onduidelijke informatie
te verschaffen de consument
het idee met verschillende el
kaar beconcurrende bedrijven
van doen te hebben, terwijl die
in één hand zijn. Volgens de
OFT-woordvoerder was» het
druk van de kleinere bedrijven,
verenigd in de Associatie van
Onafhankelijke Touroperators,
die tot het onderzoek heeft ge
leid.
Associatie-bestuurder Sue
Ockwell hekelde als een van de
oneerlijke methodes van de gi
ganten het berekenen van ne
gentien procent commissie aan
de kleine reisbureaus voor het
aanbieden van pakket en
brochures van de grote. De ei
gen reiswinkels (Thomson heeft
er in Engeland met de Lunn Po-
ly-keten al 700, Airtours met
Going Places ruim 700 en de
Thomas Cookgroep zo'n 385)
betalen slechts tien procent.
Een verschil dat uiteraard door
speelt in de uiteindelijke prijs
die de consument voor een va
kantiereis moet betalen.
De groten zeggen dat de con
sument juist gebaat is bij hun
omvang. Airtours-president Da
vid Crosland zegt dat zij bo
demprijzen kunnen aanbieden
omdat zij met het bezit van ho
tels en chartermaatschappijen
de kostenfactor in eigen hand
hebben.
De ergernis van de giganten is
vooral groot omdat het OFT-be-
sluit niet op basis van consu
mentenklachten is genomen.
Zij redeneren dat eventuele
overheidsmaatregelen om con-
Geheimzinnig verkeersongeluk wijst op betrokkenheid bij duistere praktijken
ANKARA.JESSICA LUTZ
CORRESPONDENT
De Turkse minister van binnenlandse zaken
Mehmet Agar is gistermiddag afgetreden op
verzoek van zijn partijvoorzitter Tansu filler.
Ondanks recente aanwijzingen van zijn be
trokkenheid bij zeer duistere praktijken, vèr-
klaarde giller dat hij zelf om ontslag gevraagd
heeft wegens ziekte van zijn dochter. Maar de
werkelijke aanleiding tot zijn val is een ge-
heimzinnigverkeersongeluk.
Waarnemers menen dat Chiller deze kans aange
grepen heeft om zich te ontdoen van een steeds
gevaarlijker wordende rivaal. Begin deze week
reed een Mercedes in volle vaart achter op een
vrachtwagen op de weg van Izmir naar Balikesir,
ten zuiden van Istanbul. Bij het ongeluk raakte
een parlementslid van gillers Juiste Pad Partij
zwaar gewond, de andere passagiers, een poli
tiechef, een misdadiger die al 18 jaar internatio
naal gezocht wordt en diens vriendin, kwamen
om. In de auto werden een machinegeweer en
vijf automatische pistolen met geluidsdempers
gevonden.
De vraag die bij iedereen direct rees, was wat de
leden van dit gezelschap bij elkaar te zoeken
hadden. Het parlementslid Sedat Bucak is tevens
leider van een Koerdische clan van zo'n 100.000
mensen. Zijn duizendkoppige privé-legertje
voert oorlog tegen de afscheidingsbeweging PKK
en hij staat bovenaan de 'hitlist' van een onlangs
ontmaskerde maffia-familie die samenwerkte
met een aantal militairen en politiemannen.
De politiechef, Huseyin Kocadag, werd sinds vo
rig jaar bedreigd door een andere maffiabaas,
die hem ervan verdacht een relatie te hebben
met zijn vrouw. Nadat de maffiabaas haar liet
doodschieten in een ski-oord, werd Kocadag
weggepromoveerd.
De derde van het stel, de extreem-nationalisti
sche Abdullah Catli was in Turkije ter dood ver
oordeeld voor de moord op zeven linkse studen
ten in 1978. Hij was betrokken bij een reeks an
dere politieke moorden in Turkije, Armenië, tot
in Centraal-Azië aan toe. Vermoedelijk was hij
het brein achter de aanslag op de paus in 1981.
Via moskeeën in Zwitserland controleerde hij
bovendien een heroïne-netwerk. Ook werd hij
verdacht van het organiseren van de mislukte
staatsgreep tegen de Azerbeidzjaanse president
Aliyev in 1995. Maar ondanks het feit dat hij op
de lijst van meest gezochte personen van Inter
pol stond, had hij een diplomatiek paspoort.
De gewonde parlementariër leek de enige die
opheldering kon brengen. Het ziekenhuis in Is
tanbul waar hij verpleegd wordt, is echter om
ringd door gewapende mannen van zijn privé-
leger. De weinige bezoekers die toegelaten wor
den, melden dat de man aan geheugenverlies
lijdt.
Maar na enig speurwerk bleek dat het drietal de
dag voor het ongeluk, in een hotel in Izmir, de
minister van binnenlandse zaken had ontmoet.
Over wat ze onderling besproken hebben, zwijgt
de onttroonde Mehmet Agar echter in alle talen.
Het lijkt er op dat Ciller dat zo wil houden. Want
naar aanleiding van het ongeluk werden oudere,
nooit ontkende geruchten over een rapport van
de geheime dienst nieuw leven ingeblazen. Dat
zou gaan over hoe Agar en (giller samen een ille
gale, eigen geheime dienst opgezet hebben,
waarin misdadiger Catli een sleutelpositie be
kleedde. De organisatie zou zich bezighouden
met drugs- en wapensmokkel om subversieve
activiteiten in binnen-en buitenland te financie
ren.
De recente ontmaskering van afpersende, moor
dende en heroïnesmokkelende militairen en po
litie in het Koerdische gebied, hangt volgens
sommige waarnemers samen met een machts
strijd binnen de staat. De ene groep probeert
daarin de andere te verzwakken door middel van
onthullingen. Vooralsnog heeft (giller haar greep
versterkt.
Agar, die haar positie binnen de partij begon te
bedreigen, is uitgeschakeld. De nieuwe, vrouwe
lijke minister van binnenlandse zaken, Meral
Akshener, aanbidt haar leider. Akshener is bo
vendien onervaren in de politiek en zeker geen
persoon die de zware verantwoordelijkheid aan
kan. De facto zal Qiller dus, naast haar officiële
functies van vice-premier en minister van bui
tenlandse zaken, ook de binnenlandse zaken op
zich nemen.
currentie te vergroten de vakan
tiereizen slechts duurder zullen
maken.
Als de uitkomst van het een
jaar vergende onderzoek nega
tief voor hen uitvalt, zouden de
groten kunnen worden ver
plicht tot verkoop van hun reis
winkels. De Times herinnerde
gisteren aan de 'bieroorlog' van
enkele jaren geleden. De brou
werij-monopolies werden ge
dwongen tot het afstoten van
tienduizenden pubs, omdat zij
uitbaters verplichtten tot exclu
sieve verkoop van de eigen bier
merken.
Marine ontkent
neerschieten
TWA-toestel
WASHINGTON Rtr
De Amerikaanse marine heeft
gisteren verklaard dat het on
mogelijk is dat zij in juli het
TWA-toestel heeft beschoten
dat is neergestort in de Atlanti
sche Oceaan. Volgens een
woordvoerster heeft de federale
recherche FBI de mogelijkheid
al onderzocht en is tot een ne
gatieve conclusie gekomen.
Er is op het moment van de
ramp geen marine-vaartuig in
de buurt geweest met raketten
aan boord waarmee de marine
de Boeing had kunnen neer
schieten, aldus de verklaring.
Bij de ramp kwamen de 230 in
zittenden om het leven.
Pierre Salinger, voormalig
perssecretaris van president
Kennedy, verklaarde donderdag
in Cannes op een conferentie
van luchtvaartfunctionarissen
dat een raket van de marine het
toestel deed verongelukken.