Het circus gaat door
Fred Butter is weer thuis
'Th
•dere avond ligt momen teel
een andere Nederlandse
oncertzaal aan haar voeten.
Marianne Faithfull voert in
emmig zwart- wit de liederen
van Kurt Weill en Bertolt
hecht uit. Surabaya Johnny,
Pirate Jenny, Alabama Song,
lack the Knife. Onvergetelijke
muziek, onverwoestbare
innen, komend uit de mond
an een vrouw wier loopbaan
10 onschuldig begon met As
3fears Go By. Deze week gaan
haar gedachten echter
'iiermijdelijk terug naar 1968
als gevolg van de
zienharende uitgave van het
iRock 'n'Roll Circus, verloren
gewaande audio-visuele
linden van een orgie aan het
hof dat zij samen metMick
igger als voorlopers van Lady
!i Prince Charles er in 1968
op nahielden.
door JOHN OOMKES
ZATERDAG 9 NOVEMBER 1996
hebben. Er is niets veranderd. De erven-
Weill, het Kurt Weill Institute, ze hebben een
prachtgebouw in Philadelphia, zitten mij al
tien jaar dwars. Ik zou graag de Seven Deadly
Sins opnemen, maar ze vragen een honorari
um van 25.000 dollar. Aan mij, aan iemand
die ze aanvankelijk als slet betitelden! Er is
geen platenmaatschappij die zo aan een pro-
duktie begint.
Mag ik ondertussen een plaatje opzetten?
Dit is een geweldige doos met historische op
namen van onze toneelschrijver Neil Co
ward, zo Brits, zo homoseksueel en zo dandy
als maar mogelijk is. Een smiecht en dus ligt
hij mij bijzonder. Zijn jouw ogen goed ge
noeg om even uit te zoeken in welk nummer
hij een vreemde vrouw het hof maakt?
Ik ben straks in april klaar met dit Weill-
project en dan heb ik wel even genoeg van
zijn 20 Century Blues. Na een forse vakantie
wil ik er dan met de vooroorlogse music-hall-
liedjes van Coward tegenaan. Ik wil Pete
Townshend vragen om er een ouverture bij
te schrijven en te helpen bij de productie. Hij
heeft musicals/opera's als Tommy en Qua-
drophenia op zijn naam staan. Moet kunnen,
niet? Ja, ik ben een ondeugende oudere
vtouw aan het worden... Zou 't niet te ver
gaan om Paul McCartney te vragen om de in
strumentatie voor zo'n Coward-project te
doen? De violen en zo? En Pete zou 'm kun
nen vragen, niet? Nee, niet gemeen doen
over Paulie... Linda heeft kanker. Ik mag
'm...sillyfucker.
Paul heeft hetzelfde met John Lennon als
ik met Mick. Hij wil niet dat jij over het on
derwerp begint. Het is te persoonlijk en af en
toe te pijnlijk. Als hij het zegt, is 't goed. Be
grijp ik. Maar als je het wel doet, komt het uit
het hart.
Ik ben met kerstmis 2000 54 jaar. Jong ei
genlijk. Maar ik weet niet of ik 't zal halen. Er
is een belangrijke reden om mijn best te
doen om er dan nog te zijn. Oscar. Mijn
kleinzoon van drie. Een fantastisch kind. In
de regel houd ik niet zo van kinderen, maar
deze heeft mijn hart gestolen. Zonder hem
zou 't me niet kunnen schelen of ik er wel of
niet zou uitstappen. Niet dat ik in staat ben
de hand aan mezelf te slaan, hoor. Maar bij
wijze van spreken. Over een jaar of vijf of
tien, schreef ik in mijn autobiografie, heb ik
mijn missie hier beneden wel voltooid. Maar
nu Oscar hier rondloopt, moet ik hem zien
opgroeien.
Zijn vader, Nicholas, mijn zoon, haat me.
Oscar weet nog niet wat hij waarvan moet
vinden. Voor zijn vader ben ik de verpersoon
lijking van alle slechts, een moeder die haar
man, Nicholas' vader opgaf voor Mick Jagger.
Oscar lacht alleen maar naar me, lacht me
toe, schenkt me vertrouwen. Misschien mag
hij, als hij wat ouder is, wel bij mij logeren. Of
Nicholas en ik via Oscar de kloof kunnen
overbrengen? Ik weet 't niet. Ik heb 't gevoel
dat hij nooit zal kunnen vergeven dat ik zo
stoned was in die tijd dat ik een nanny in
huurde om voor hem te zorgen. Zelf was ik te
ver heen. Goddank dat ik iemand inhuurde;
anders had Nicholas het niet overleefd.
Als ik de situatie kritisch overzie, dan weet
ik dat het misschien nog wel twintig jaar zal
duren, voordat we aan elkaar kunnen wen
nen. Toen ik halverwege de jaren zeventig
eindelijk clean werd, is het heel even koek en
ei geweest. Maar hij is een patriarchale, on
buigzame man, maar ik...(huilt zachtjes)..
sorry, het is een moeilijke tijd. Nicholas' ver
jaardag komt eraan en ik heb besloten hem
even niks te sturen. Ach, ik zit hier nu in Ne
derland, op tournee en ik ben pas 14 decem
ber weer thuis. Ik kan ook niets doen. Ja, ik
stuur Oscar iedere dag een ansicht.
Sorry, ik moet nu even om mezelf lachen.
Oscar is dus de ene reden waarom ik de 21ste
eeuw wil zien. De andere is, dat ik denk dat
aan de andere kant van 2000 het geluk op me
wacht. The Holy Grail - de heilige schaal. Ik
denk dat ik weet wat die voor me in petto
heeft."
De Weill-interpretaties van Marianne Faith-
fall zijn te vinden op de cd 20 Century Blues.
Ook The Rolling Stones Rock and Roll Circus
is nu op cd verkrijgbaar. De verkoopvideo
komt binnenkort in de handel.
Marianne Faithfull: „Het gaat me goed." foto paul bergen
Marianne
;)i I Faithfull
stoomt op
naar Het Geluk
vil. 't Kon me niet schelen dat hij er kwabbe-
rig-vet uitzag, maar dat ongelukkige smoel
tje....!
Het hele feest staat in mijn geest gegrift als
een afgrijselijke gebeurtenis. Hoewel, Mick
gedroeg zich voorkomend. Ik zie nu hoe hij
probeerde me een kans te geven wat voor het
publiek te zingen. Ik zag er uit als een prin
ses, die door hem in de watten moest worden
gelegd. Maar wat wil je? Hij had net weken
lang op een filmset doorgebracht voor de op
namen van Performance, een schelmenfilm.
Ik had net een kind verloren. Anita Pallen-
berg, de vriendin van eerst Brian, later Keith,
deed 't met Mick. Ik zag aankomen hoe het
met Brian zou aflopen; het was'een nacht
merrie. En iedereen was hartstikke stoned
van de heroïne. Het was eigenlijk allemaal
heel satanisch.
(Zucht) Kun je me de video niet even uitle
nen? Ik heb 'm al gezien, maar ik moet 'm
weer zien en nog eens bekijken. De leden van
The Who waren behoorlijk clean die dag, ze
zongen als engeltjes. John Lennon ook. Ze
hadden gezien dat er een filmploeg aanwezig
was gedurende het optreden. Ze besloten om
alles van hun kleren af te laten glijden en ge
woon hun kunstje op te voeren. Direct na
hun optredens vertrokken ze. Ze waren niet
bij het orgietje na afloop. Ze hadden mis
schien een beetje coke gebruikt, maar waren
er bij lange na niet zo erg aan toe als wij.
Ha! Misschien sloeg de naam van het eve
nement achteraf gezien wel op ons eigen lie
derlijke gedrag. Dit was nou het circus waar
de rock 'n' roll toe had geleid. En dat circus
gaat tot op de dag van vandaag door. Natuur
lijk wel. Alleen zijn de hoofdrolspelers ande
ren. En het is natuurlijk toch anders. Natuur
lijk, de grandeur is weg. Als je John Lemion,
Eric Clapton, Keith Richard et al samen een
blues laat spelen - en dat kunnen ze - dan
heb je wat bijzonders. Ik weet nog dat Clap
ton tegen Yoko aanhikte, maar omdat Len
non erbij was zonder mopperen zijn taak uit
voerde.
Je hebt nu bands als Oasis en zangeressen
als Polly Jean Harvey als toonaangevende
sterren. Ik stuur af en toe mijn secondant
Barry naar hun optredens toe; je moet toch
weten wat de concurrentie aan het doen is. Ik
kan zelf zo'n confrontatie niet aan. Mijn lui
tenant kwam schouderophalend terug van
P.J. Harvey. En, zei ik, en? En hij zei: ik had
het gevoel dat ik zat toe te kijken hoe verf op
droogt. Dat heb je ook met zo'n band Oasis.
Alsof je zit toe te kijken hoe de voorkamer
wordt behangen. Er gebeurt niks, geen show.
Alleen bij Kurt Cobain had ik het gevoel dat
er een waardevolle jonge artiest verloren
ging-
Ik loop nu tegen de vijftig. Het gaat me
goed, even afgezien van de twee zware
valpartijen, vorige week in Brugge en Ham
burg. Ik loop als een oud wijf hier bij jou
rond. Wacht, ik steek even mijn kop onder de
kraan. Anders krijg je het idee dat ik er altijd
uitzie als Pirate Jenny. Ik ben wel precies
zoals de verlopen vrouw die Brecht beschrijft,
maar ik hoef er toch niet zo uit te zien?
Dat is een leuke: De Gevallen Vrouw. Had
ik nog niet gehoord. In Brugge viel ik van de
Bühne omdat de spot van opzij kwam en je
het einde van het podium niet kon zien. Ik
was net middenin The Alabama Song - 'Oh
take me to the next Whisky Bar' - bezig. Ik
had blauwe, nee paarse plekken van onderin
mijn rug tot aan mijn knie. In Hamburg ge
beurde het later die week opnieuw. Weer een
te klein podium, weer de passen niet uitge
teld, weer me laten meeslepen door mijn
geestdrift voor Weil.
Ik ben al heel lang geobsedeerd door hem.
De goot, de zelfkant, de gelegenheid om je
gevoelens extravert uit te dragen. De klassie
ke wereld moest er toen niet echt veel van
1 en paar jaar terug schreef Pete
I J Townshend van The Who mij
een brief. Hij werkte als redac
teur bij uitgeverij Faber Faber. Hij vroeg
me mijn herinneringen op te schrijven - als ik
daartoe tenminste in staat was - aan de da
gen dat Mick Jagger het Rolling Stones Rock
and Roll Circus organiseerde: 11 en 12 de
cember 1968. Ik kon het niet. Het eve
nement wordt niet eens genoemd in
mijn autobiografie. Ik moet er eigen
lijk ook niet over praten.
Pete Townshend heeft jarenlang de
tapes van het festival bewaard. En nu
zijn ze dan alsnog uitgebracht. Ik ben er
speciaal voor naar het Filmfestival van
New York geweest. Pete heeft mijn aan
deel - ik zing er zwaar stoned een liedje -
weten te redden. Maar het mooist vond ik
achteraf de optredens van The Who en John
Lennon, en de conversatie tussen Mick en
John. En de hele entourage. Een voorstelling
aangekleed als een circusvoorstelling, de bes
te artiesten, en Mick als spreekstalmeester.
Ik stond tijdens dat evenement op het punt
af te knappen, in psychose te raken, zo door
gedraaid moet ik toen zijn geweest. Ik was er
niet echt zelf bij. Nu kan ik alsnog zien dat
het evenement meer voorstelde dan een
spookachtige herinnering. Mick Jagger
Keith Richards die Yoko Ono vragen op te
treden. Dat werd toen als uiterst radicaal ge
zien. Ono was een beeldend kunstenares,
geen zangeres. Het klinkt ook niet goed, maar
dat is 't punt nooit geweest bij Yoko.
Ik heb nooit over die dagen gepraat, ook
niet naderhand met Mick of Pete. Maar er is
veel tijd overheen gegaan en nu hoor je men
sen zeggen dat die show historische beteke
nis had. Dat gaat zelfs voor de details op. Het
was Brian Jones' laatste optreden met de Sto
nes. Hij zag er niet gelukkig uit. Voor percus
sionist spelen tijdens Sympathy for The De-
let leek er op dat Fred Butter
1 iet Cats in Carré zijn carrière
foor gezien zou houden. Maar
na zijn comeback met een
oofdrol in La Cage aux Folies,
]orig jaar, treedt hij opnieuw
nadrukkelijk naar voren. Hij
staat - zingend, dansend,
lij acterend, tappend - in de
theaterversie van de
musicalfilm Singin'In The
Rain. ,,Een echte uitdaging.
Singin' in the Rain is een
complete musicalrol. Ik ben
weer thuis.
■smwrn-iULUJ.—
In Singin' in the Rain, is Fred Butter de
ster in een overwegend jonge ploeg die
wordt geleid door de al even jonge
producent Mark Vijn. „Een groep vol talent",
oordeelt Butter. ,,Ik wist echt niet dat er te
genwoordig zo veel goed opgeleide mensen
in Nederland rondlopen.
Ook de choreografe, Leslie Gray, is nog zo
jong. Maar wat een ervaring al. En het is een
zegen dat ze Amerikaanse is. Ze brengt uit
haar theatercultuur een enorme spirit mee.
Als we in Nederland zo'n typisch Amerikaans
showdansje doen, kijken wij altijd een beetje
verontschudigend de zaal in. Zo van: zie ons
nou eens gek doen. Maar dankzij haar begrij
pen we dat het helemaal niet gek is, dat het
goed entertainment is."
Bovendien spreekt ze uitstekend Neder
lands, zodat zij begrijpt wat Fred Florusse
met zijn spelregie wil bereiken. Je kunt mer
ken dat hij uit het cabaret komt. Hij is enorm
gespitst op de tekst; erg belangrijk bij deze
musical, die vol zit met humor. Dit is voor
mij dan ook de eerste musical waarbij wordt
gewerkt op timing, op het ritme van een
tekst. Wij spelen heel gericht op het publiek.
Houden rekening met reacties uit de zaal.
Anders dan bij musicals als Miss Saigon en
Les Misérables, waar je eigenlijk geen enkele
ruimte hebt om af te wijken van de regie.
Daarom geloof ik dat dit een warme voorstel
ling wordt.
Ook qua aankleding, want die is helemaal
in de stijl van de jaren twintig. Het wordt een
stijlstuk, dat je als publiek het ouderwetse
goede gevoel moet geven dat je mag lachen
en genieten. Een simpel verhaal, een histori
sche basis, maar vooral entertainment. Een
dansmusical en komedie tegelijk, waarvan je
na afloop denkt: heerlijk dat ik dit heb ge
zien."
Toen Fred Butter in 1992 aan de laatste se
rie voorstellingen van Cats begon, voorspelde
hij dat dit ook zijn laatste zware dansrol in dit
genre zou zijn. „Ik geef toe dat ik al een
beetje op Heintje Davids begin te lijken,
maar ik voelde toen dat mijn lichaam niet
meer wilde. Dansen op dat niveau is top
sport. En daarbij werd het tijd dat ik mijn pri-
vé-leven op orde bracht."
„Ik was 35 en vijftien jaar had alleen mijn
carrière voorop gestaan. Hoofdrollen in Bar-
num en Sweet Charity, meer dan duizend
keer Cats in Nederland en Duitsland. Ik was
gewoon toe aan een periode van bezinning.
Ik wilde genieten van een goed nest, van een
goed thuis. Met mijn partner ben ik een an
tiekzaak begonnen en daar hebben we sa
men veel plezier aan beleefd.
Tussendoor sprak ik nog wel stemmetjes in
bij allerlei tekenfilms en speelde ik in filmpjes
voor de 'Aso-show' van de KRO. Maar na
twee jaar begon ik het theater te missen. Ik
deed auditie voor La Cage aux Folies. Een
kleine rol om het weer te proberen, dat leek
me wel wat. En dan samenwerken met Ram
ses Shaffy en Jacco van Renesse, met Shireen
Stroker als regisseuse. Maar een paar weken
voor de première werd Ramses Shaffy ziek en
moest ik zijn hoofdrol naast Jacco overne
men."
Die voorstelling kwam tot stand onder een
slecht gesternte, maar qua werk was het toch
een mooie tijd: „Vaak denk je na een seizoen:
het is nu wel mooi zo. Maar we hadden nog
lang kunnen doorgaan. We hebben er abso
luut niet uit gehaald wat erin zat. Met ver
driet ben ik er weggegaan. Het was geen
werk, maar lekker zingen en acteren. Boven
dien stond mijn carrière niet meer op de eer- -
ste plaats. Nog steeds niet meer trouwens. Ik
kan nu relativeren en sinds ik het werk niet
meer najaag, komt het opeens naar me toe.
Ik word gevraagd
Singin' in the Rain speelt zich af in filmwe
reld van de jaren twintig en dus zitten er
brokjes cinema in verwerkt. „Vooral de stom
me filmfragmenten die we hebben opgeno
men bij een ruïne waren heerlijk om te spe
len; prachtig, al die grote gebaren. We had
den daar weinig moeite mee door de ballet
achtergrond die we allemaal hebben; dat
geeft je bewegingen toch iets natuurlijks.
Je ziet opeens ook hoe anders er tegen
woordig film wordt gemaakt. Toen was de
camera nog je publiek. Zie hoe vaak Laurel
en Hardy in de camera kijken om contact te
maken met hun publiek. Nu is de camera een
instrument dat registreert.
Hoewel de show is gebaseerd op de thea
terproductie, wordt er angstvallig gekeken
naar de bron, de film. Zo wordt de acrobati
sche dansrol van Cosmo Brown afwisselend
gespeeld door Michiel Verkoren en Jan
Goosens, die al maanden trainen bij de Am
sterdamse Academie voor Lichamelijke Oefe
ning.
„De film, daar hebben we enormveel
steun aan. Die willen we zo dicht mogelijk
benaderen. Bijna alle dansen zijn aan de film
ontleend. Ook de regenscène. We hebben die
laatst aan een groep theaterdirecties laten
zien. Een vuurproef. Ik danste op de toneel
vloer, terwijl op een scherm daarboven de
filmscène met Gene Kelly was te zien. En.... ik
ben geslaagd. Maar beter dan Kelly kun je
nooit worden. Hij blijft natuurlijk hèt voor
beeld."
Singin' in the Rain; o.a. te zien: Delft (try-
out), Theater de Veste, 20 nov. Rotterdam
(première), Luxor Theater, 26 nov. Zoeter-
meer, Stadstheater 5 en 6 dec. Beverwijk, De
Nieuwe Slof, 25 en 26 jan. Rijswijkse
Schouwburg, 14 en 15 maart. Haarlem,
Stadsschouburg 18 en 19 april.
