'Die indianenverhalen zijn
bijna niet recht te breien'
Feiten &Meningen
Ranzig
kokosbrood
Kabinet moet lot verbinden
aan Groene Hart-tracé
Service op z'n Duits
ZATERDAG 9 NOVEMBER 1996
U M N
Haast niets, zo heb ik in de loop der jaren
geleerd, is moeilijker dan 't vangen van de
huismuis. Met een splinternieuwe klapval
van één gulden vijfenzestig gemene
krengen trouwens! kun je één muis van
gen, maar daarna geurt de val blijkbaar zo
sterk naar bloed en dood dat geen muis
zich zelfs maar in de buurt waagt. Goed: je
kunt die val uitkoken, maar ook dan vang je
er doorgaans niets meer mee. Dan staat
zo'n gespannen val in een donker hoekje
weg te roesten, en vergeet je hem. En op
een dag wil je wat pakken, BENG, je wijs
vinger half vermorzeld.
Alleen als je per gevangen huismuis 1,65
wil neertellen, blijf je succes boeken. Maar
ja, daar ben ik te zuinig voor. Dus streef ik
al jaren vreedzame coëxistentie na. Al wat
eetbaar is, stop ik in goed afgesloten bussen
en potten, en ik zorg ervoor dat er nergens
kruimels blijven liggen. Niettemin hoor je
ze, vooral 's nachts, vrijwel onophoudelijk
achter het behang trippelen, rennen, feest
vieren, zogen, smakken en hartstochtelijk
piepen. Soms hoor je ze zelfs als je in bed
ligt, boven je hoofd tussen de plafonds,
luidruchtig van die
bewegingen ma
ken 'als zijnde ge
trouwd'. En 't erg
ste is dan nog dat
je zeker weet dat
ze geen yoorbe-
hoedmiddelen ge
bruiken, dus dat er
na pakweg 21 da
gen zes tot dertien
nieuwe trippelaars
geboren zullen
worden, die al na
zes weken zelf ook
weer in zijn voor
een onveilig vrij
erijtje.
Laat ik nu echter
onlangs een ont
dekking gedaan hebben die de strijd tegen
de huismuis een heel nieuwe wending kan
geven! Hanneke wil af en toe wel eens ik
begrijp daar overigens niets van, ik vind 't
ronduit vies kokosbrood als beleg ge
bruiken. Laatst had ze in de supermarkt
weer zo'n pak gruwel aangeschaft. Het
bleek reeds ranzig te zijn. Derhalve was 't,
half uitgepakt, een nacht op 't aanrecht blij
ven liggen. De volgende dag bleek het niet
alleen aan alle kanten aangevreten te zijn,
maar lag er een fraai cirkelvormige, dikke
laag kleine pottertjes omheen. Muizenkeu
teltjes, besefte ik terstond, en dadelijk ook
flitste door mij heen: blijkbaar zijn deze on
uitroeibare schepseltjes verzot op ranzig
kokosbrood.
Nog diezelfde dag heb ik een paar ver
roeste klapvallen gezet met ranzig kokos
brood als lokaas. Terwijl ik val nummer
twee nog in een donker hoekje plaatste,
hoorde ik nummer één al dichtldappen. Er
zat een dikke mannetjesmuis in. Tonnetje
rond van het kokosbrood!
Sindsdien vang ik met dat ranzige kokos
brood, en af en toe met die gemene, on
sympathieke klapvallen, maar vooral met
vallen waarmee je de huismuizen levend
kunt verschalken, nu al wekenlang gemid
deld elke dag twee huismuizen! Het ranzige
kokosbrood is inmiddels op, ik heb al twee
maal nieuw kokosbrood aangeschaft, dat
ditmaal nog niet ranzig bleek, maar 't ra
zendsnel wordt als je 't ook maar even laat
staan.
Waar laat u overigens al die levend ge
vangen huismuizen, zult u zich afvragen?
Die heb ik tot nu toe, op donkere avonden,
steeds gedropt in de voortuintjes van rijexa-
minatoren.
Premier Kok is al in de volgen
de eeuw gearriveerd, en regeert
sinds enige tijd over zijn ter
mijn heen. Nederland moet
worden klaargestoomd voor de
volgende eeuw. Eindelijk weer
grote uitdagingen in het ver
schiet. En terwijl de Ameri
kaanse president Clinton in
overdrachtelijke zin 'een brug
bouwt naar de 21ste eeuw',
spreekt Kok over echte, harde
infrastructuur: wegen, snelle
treinen, vrachtspoor, tweede
nationale luchthaven.
Het kabinet wekt de indruk begrepen te
hebben dat er met grote urgentie nagedacht
en gewerkt moet worden aan de herinrich
ting van vooral westelijk Nederland. De Be
tuwelijn, HSL en bescheidener stapjes als
extra rijstroken, het variabiliseren van de
autokosten: hogere benzineaccijns, lagere
motorrijtuigenbelasting moeten mensen uit
de auto krijgen.
Het is opvallepd hoe juist bij deze kwesties
de Kamer dwars ligt. De conflicten met het
kabinet worden uitgevochten over de toe
komstthema's. De WD, belangrijkste aan
voerder van de strijd tegen een hogere ben
zineaccijns, blijkt nog steeds een ouderwet
se auto-partij. Het CDA is tegen vanwege
haar oppositierol en zolang de variabilise-
ring van de autokosten nog niet expliciet in
het partijprogramma staat.
Bij het vaststellen van het tracé van de Hoge
Snelheids Lijn is iets soortgelijks aan de
hand. PvdA, CDA, D66 hebben zich tegen
de Groene Hartvariant verklaard, om ver
schillende redenen. Gemeenschappelijk in
het verzet tegen een doorsnijding van het
Groene Hart is de gedachte dat ouderwetse
oplossingen blijven voldoen.
Een kromme-tenendebat volg
de, afgelopen week. Twee
woordvoerders bereikten het
absolute nulpunt in de discus
sie over de snelle trein. Gerd
Leers (CDA) en Peter van
Heemst (PvdA) slaagden erin de
herinrichting van de Randstad
terug te brengen tot het soort
dorpspolitieke navelstaarderij
waardoor kiezers zich van het
Binnenhof afwenden.
Kok kan zich daar natuurlijk
niet van afwenden. De Kamer
legitimeert zijn kabinet. Maar
hij hoeft zich ook niet teveel aan te trekken
van zoveel parlementair onvermogen. Van
Heemst en zijn D66-collega Versnel hebben
al laten weten desnoods te buigen voor het
kabinet. Het 'politieke positiespel' zoals het
gebuitel van CDA, PvdA en D66 werd ge
noemd, raakt de kabinetskeuze helemaal
niet.
Toch mag Kok zijn principiële keuze voor
een optimale HSL nu best wel zwaarder
aanzetten. Toen het WD/CDA-verzet tegen
de hogere benzineaccijns leidde tot een
motie die het mobiliteitsbeleid van het ka
binet deels onderuit haalt, klonk, bijna ter
loops, de waarschuwing van de premier dat
dat leidt tot een kabinetscrisis.
Dat het daar niet van komt, weet Kok. De
paarse fracties worden al nerveus bij de ge
dachte. Veel geloofwaardiger zou het zijn
als het kabinet zijn lot verbindt aan de keus
voor het Groene Hart-tracé. Het gaat, zoals
gezegd, om een principiële kwestie die het
bestaan van een volgende generatie raakt,
om veel geld, en dus om veel politiek pres
tige.
DEN HAAG MAURICE WILBRINK
Directeur Lantain: „Pure misleiding! Er gaan helemaal geen banen verloren, er ko
men juist nieuwe bij." foto cpd jaap de boer
NS-directeur Lantain beschuldigt bonden van misleiding
Telefonische spreekuren van de directie, een waar informatie-offensief
via managers naar de werkvloer en een persoonlijke brief van de hoogste
baas voor ieder personeelslid. De leiding van NS Reizigers (11.000 mede
werkers) is een week na het stuklopen van de CAO-onderhandelingen
bezig met een uiterste krachtsinspanning om te voorkomen dat eind
deze maand een staking uitbreekt.
De vakbonden spreken geïrri
teerd van 'huilverhalen' en
'stemmingmakerij', maar vol
gens directeur personeel en or
ganisatie R. Lantain van NS Rei
zigers is in werkelijkheid sprake
van een strijd tegen bewuste
misleiding door diezelfde bon
den. „Want als er een staking
komt, is die puur gebaseerd op
hun indianenverhalen. De bon
den laten niet na het manage
ment van NS af te schilderen als
een club die er slechts op uit is
de arbeidsomstandigheden te
verslechteren. Ten onrechte,
want in werkelijkheid hebben
wij een CAO-bod gedaan dat
zijn weerga in Nederland niet
kent."
Een 36-urige werkweek door
toekenning van 26 vrije dagen,
4,5 procent salarisverhoging
over twee jaar en minimaal 375
nieuwe banen ofwel 75 procent
herbezetting. De voorstellen ko
men volgens Lantain neer op
een verhoging van het uurloon
met 9,5 procent. „Noem eens
één bedrijf dat de afgelopen ja
ren met betere voorstellen is ge
komen. Het enige dat we er
voor terugvragen is een klein
beetje meer flexibiliteit. Niet om
ons personeel te pesten, maar
om te voorkomen dat het be
drijf door de arbeidstijdverkor
ting verstart. Als iedereen meer
vrije tijd krijgt, wordt het maken
van roosters moeilijker. Daar
door dreigen we minder slag
kracht te krijgen op een mo
ment dat er vanwege de con
currentiestrijd en hoger wor
dende eisen van klanten juist
meer wordt gevraagd.
Het gaat volgens Lantain bij
voorbeeld om de vraag of NS
straks nog extra treinen kunnen
laten rijden naar Amsterdam als
onverwacht in de ArenA een ex
tra concert van Michael Jackson
of Tina Turner wordt gehouden.
„Het aantal manifestaties
neemt toe en we willen de be
zoekers blijven vervoeren, ook
als pas een week van te voren
wordt besloten extra voorstel
lingen te geven. Dat lukt niet als
we alle 26 werktijdverkortings-
dagen conform de wensen van
de bonden ritmisch inrooste
ren. Dan zouden we in drukke
periodes over te weinig perso
neel beschikken. Daarom willen
we tien van die dagen kunnen
aanwijzen op momenten dat
het uitkomt. Dat speelt met na
me in de zomer als ook de va
kantiedagen van het personeel
moeten worden gegarandeerd."
NS willen verder de minimale
diensttijd beperken van vijf tot
vier uur, de rusttijd eens in de
week kunnen terugbrengen van
tenminste elf tot tenminste acht
uur en tijdens diensten tot 5,5
uur niet langer een pauze verle
nen. „Het zijn stuk voor stuk
maatregelen die het ons moge
lijk moeten maken te reageren
op incidenten en calamiteiten.
Ze zullen het personeel niet nog
eens extra belasten met onre
gelmatige diensten. Maar de
bonden hebben er een loopje
mee genomen. Ze beweren
doodleuk dat wij gebroken
diensten wensen, dat we de
mensen vier uur willen laten
komen, acht uur naar huis stu
ren om ze vervolgens weer vier
uur in dienst te laten komen."
„Geloof me, dat doen we niet!
Dat heb ik ook aan de onder
handelingstafel gezegd. Nor
maal gesproken heeft iedereen
recht op minimaal 11 uur rust,
ook in de nieuwe situatie."
'Zwart, zwarter, zwartst' is vol
gens Lantain de vertaling door
de bonden van alle NS-voorstel-
len. „Ze gaan steeds uit van het
slechtst mogelijke scenario en
geven er daarmee voortdurend
blijk van dat ze het manage
ment wantrouwen. Zo kunnen
we niet blijven doorgaan."
Lantain is teleurgesteld, maar
ook boos. Boos omdat hij na het
mislukken van het CAO-overleg
bondsbestuurders in de media
hoorde roepen dat de NS 250
arbeidsplaatsen verloren zou
den laten gaan. „Pure mislei
ding! Er gaan helemaal geen ba
nen verloren, er komen juist
nieuwe bij. De bonden gaan er
ten onrechte van uit dat er een
herbezetting komt van honderd
procent als de 36-urige werk
week wordt ingevoerd. Dat zou
neerkomen op vijfhonderd ar
beidsplaatsen. Maar die af
spraak is nooit gemaakt. Wij
bieden minimaal 75 procent,
wat neerkomt op minimaal 375
banen. Dat is royaal meer dan
andere bedrijven in soortgelijke
situaties hebben gerealiseerd.
Het verhaal van de bonden dat
vervolgens banen verloren zou
den gaan als gevolg van de
voorstellen voor meer flexibili
teit is volgens Lantain nonsens.
„Dat weten de bonden ook. We
hébben aangegeven dat ons
complete pakket inclusief
flexibiliteit leidt tot minimaal
die 375 nieuwe banen. Feitelijk
is slechts sprake van een ver
schil van 125 banen tussen wat
wij bieden en wat de bonden
claimen."
Lantain is vooral teleurgesteld
in het gedrag van de bonden
omdat ze gedurende elf onder
handelingssessies niet één stap
hebben gezet om te komen tot
een compromis. „Ze willen ons
een dictaat opleggen. Elf keer
zijn wij de bonden al tegemoet
gekomen met gunstiger voor
stellen. Het enige wat er tegen
over heeft gestaan is wantrou
wen, dat heeft geresulteerd in
indianenverhalen. Het vervelen
de is dat het bijna ondoenlijk is
die verhalen weer recht te brei
en. Toch zijn we er nu mee be
gonnen omdat we tot het uiter
ste willen gaan om de mensen
het ware verhaal te laten horen
en een staking te voorkomen.
Zo'n staking kunnen de bonden
onze klanten niet aandoen, ze
ker niet als je beziet wat feitelijk
de inzet is van het conflict."
UTRECHT RON KRAGTEN
Wat doet u als
de krant niet is
gekomen? U
jj \L~ belt de abonne-
JL_»iI mentenafdeling
11 en een me
vrouw (meestal)
of meneer (soms) put zich met
klantvriendelijke stem uit in ex
cuses en verzekert u dat u de
krant vanavond nog in de bus
kunt vinden. Gewoonste zaak
van de wereld, wat u zegt.
Een paar weken geleden was de
meest stoffige en dus meest ge
zaghebbende courant van
Duitsland (dat verband verzin ik
niet, saai en serieus zijn hier
een heilige twee-eenheid) niet
bezorgd. De abonnementenaf
deling in Frankfurt gebeld.
Vriendelijke mevrouw aan de
lijn. „Nee, daar kunnen wij niets
aan doen. Daarvoor moet u bij
onze regionale vertegenwoordi
ger meneer X zijn.Meneer X:
„Wat zegt u, krant niet bezorgd?
Kan niet. Oh, u heeft hem niet
in de bus gevonden. Tsja. Heeft
u goed gekeken? U ziet zo'n
berg papier niet over het hoofd,
zegt u. Weet u wat, u krijgt hem
morgen. Nee, vandaag gaat niet
meer. Slechte service? Ach me
neer, als u eens wist hoe deze
baan me op de zenuwen begint
te werken."
Generaliseren mag niet en te
genover elk negatief voorbeeld
staan minstens tien positieve
voorbeelden, maar de Duitsers
beginnen te ontdekken dat er
iets mis is met de dienstverle
ning in hun land. De klant is ko
ning? In menig supermarkt of
warenhuis wekt het personeel
de indruk dat er maar één
plaats voor die koning is: het
schavot. „Ik onvriendelijk?",
hoorde ik onlangs een hulp in
de broodafdeling in de plaatse
lijke supermarkt snauwen tegen
een bejaarde dame, die ze een
paar seconden eerder had afge
blaft. Ze was oprecht verbaasd.
Het boulevardblad Bild, dat aan
de trillingen in de lucht voelt
wat er onder het volk leeft, heeft
gemerkt dat de onvrede over de
beroerde service groeit. 'Glimla
chen kost niets', stond er begin
deze week boven een hoofdarti
kel, waarin de schrijver zijn er
varingen in Spanje en de VS
vergelijkt met wat hij dagelijks
in de Heimat moet doorstaan.
Personeel dat helpt en nog
vriendelijk is ook. 'Waarom kan
dat ook niet bij ons?'
Aanhangers van de theorie dat
er zoiets als een volkskarakter
bestaat, geloven dat Duitsers al
leen in een duidelijke hiërarchie
kunnen gedijen. Je comman
deert of je gehoorzaamt. Met
zo'n mentaliteit kun je inder
daad niet ontspannen een me
vrouw adviseren die maar niet
kan besluiten met welke strop
das ze haar jarige man deze
keer zal verblijden.
Ik geloof niet zo in die theorie
en ben geneigd het meer op een
bot soon onverschilligheid te
houden. Die komt het sterkst
tot uiting in bedrijven die een
monopolie hebben en dat zijn
in de meeste gevallen over
heidsinstanties. Waar de corri
gerende werking van concur
rentie ontbreekt, is de klant
overgeleverd aan de luimen van
de tiran achter het loket.
Een goed voorbeeld is de Tele
kom. Het was bekend dat wie
monteurs van de Telekom over
de vloer kreeg, de chaos in huis
haalde. De fax werd aangesloten
op de telefoonlijn of omgekeerd
en als je geluk had, duurde het
maar een paar weken voor het
juiste apparaat op de juiste lijn
was aangesloten.
Sinds kort is dat veranderd. Elke
abonnee heeft een brief gekre
gen, waarin een mevrouw Mül-
ler en een meneer Schneider
zich voorstelden als 'uw service
team'. „Als u klachten heeft,
schroom niet om ons te bellen.
Per slot van rekening zijn wij er
voor u." Het bleek nog waar
ook. Bij een collega wiens tele
fooninstallatie door bliksemin
slag was verwoest, stond daags
na de ramp al een vakman op
de stoep die de zaak binnen een
dag wist te repareren. Het was
een wonder waar hij niet over
uitgepraat raakte.
En waarom kon nu wel wat al
tijd onmogelijk was geweest? De
Telekom wordt geprivatiseerd
en krijgt over twee jaar concur
rentie van bedrijven die weten
wat de zwakke plek van de Tele
kom was: de service.
PETER VAN NUIJSENBURG
CORRESPONDENT
