/EIDEN
Hf, Gas fors duurder,
stroom goedkoper
Veiligheid is meer dan een blik agenten opentrekken'
'Dit biedt hoop voor ontwikkeling medicijn
Eeuwenoude fontein
niet onder het zand'
'■I
KO-nomitatie legt Leidse
hrijvers geen windeieren
eidse universiteit duur
Kringloopwinkel Zuidwest helpt
Laurier aan belofte herinneren
ft
Experiment
EWR met
gasturbines
ATERDAG 9 NOVEMBER 1996
|EF* HANS JACOBS, 071 -5356414, PLV -CHEF RUDOLF KLEIJN, 071-5356429
Lusthoflaan
Marokkaanse ge-
I meenschap zit in de
maag met 'Lusthoflaan':
„We kunnen niet zomaar
vergeten wat er is ge
beurd."
Brigantijnwal bestraat
Met de bestrating van de Brigantijnwal wordt maandag
lïTncivember begonnen. Er wordt daarbij gewerkt in de richting
jide Drontermeerlaan. In totaal nemen de werkzaamheden
jeveer drie weken in beslag. Gedurende die periode is het niet
lltijd mogelijk de auto in de straat te parkeren. Bovendien kan
Je auto van de reiniging niet altijd in de straat komen. Het aan-
jbieden van het huisvuil dient op die momenten dan ook op an-
e plekken te geschieden.
ANNO 1896
Maandag 9 November
p de Langebrug werd hedenmorgen een vrij hevige schoor-
eenbrand opgemerkt, welke met kardoezen werd gebluscht.
I-Door den tuinder Jac. Van Leeuwen, te Roelof-Arendsveen, is
p zijn land een reusachtige roode kool geteeld. Ontdaan van
r buitenste bladeren, vertegenwoordigt deze kolossus een
richt van 19 pond, zegge negen en een halve kilogram.
ï-Advertentie. Dineeren! Hiertoe wordt voor eenige Heeren, die
goed en smakelijk willen dineeren, de gelegenheid aangeboden
ineen net gesloten huis a 70 Cts. per persoon. Adres: Rapenburg
ANNO 1971
dinsdag 9 november
|)e „pot" voor het nieuwe gezondheidscentrum in Wassenaar is
faninorgen 10.000,- vetter geworden. Burgemeester Staab
Overhandigde een cheque ter grootte van dit bedrag aan dokter
p.S. Boogaart, voorzitter van het Wassenaarse kruiswerk. Mr.
3 deed dit namens het Nederlands Comité voor de Kinder-
lostzegels. Het geld zal worden gebruikt voor de inrichting van
ie afdeling kinderhygiëne in het gebouw.
D66 ontevreden over veiligheidsbeleid
Sp
lEN'WIM KOEVOET
18de eeuwse fontein, waar
in de fundamenten eerder de-
^fflweek zijn opgegraven in de
irhof bij de Burcht, zal niet
-nmaar onder het zand verdwij-
in. „Het minste wat we leun
en doen", zegt J. Vellekoop,
|ef monumentenzorg, „is dat
de aanwezigheid van de fon-
zichtbaar houden in de be
tting. Ook moet het mogelijk
;en zitbankje plaatsen.
|,We kunnen een stap verder
vervolgt hij. „Ik denk
ïrbij aan 'iets' met water."
lar een algehele reconstruc-
j ziet Vellekoop niet snel ge-
tren. „Dat is technisch vrij-
1 opmogelijk. Zo heeft er een
pile keermuur bij de fontein
itaan die we juist bolvormig
maken om een boom
ier ruimte te geven.
'ellekoop zegt dat besluiten
;r het bewaren en zichtbaar
i van de fonteinresten op
termijn moeten vallen,
imeenteraad is bezig met
gemeentebegrotingen over, der de Rijn door. Visverkopers
17 en de renovatie van de konden zo op marktdagen hun
koopwaar wassen.
Overigens is de Visfontein, die
aan het einde van de 17de eeuw
in gebruik is genomen, ouder
dan de fontein waarvan nu de
fundamenten zijn aangetroffen.
:ht moet doorgaan.
folgens stadsarcheoloog M.
jlmans moet de fontein tus-
1742 en 1747 zijn gebouwd.
1 leidt dat af uit gravures die
deze periode stammen. Dol-
tNCAROLINE VAN OVERBEEKE
van Oostrom, de winnaar
de AKO-literatuurprijs en
e andere Leidse genomi-
rden, Rudy Kousbroek en
em Otterspeer, hebben flink
rdeel van de publiciteit rond
'rijs en hun boeken,
an hun boeken gingen sinds
jpminatie méér exemplaren
de toonbank: 'Maerlants
eld' van Frits van Oostrom -
gleraar middeleeuwse let-
amde - is inmiddels aan een
snde druk toe: 25.000 exem-
en zijn verkocht. Van het
k 'Bolland, een biografie'
universiteitshistoricus Ot-
peer zijn inmiddels 5000
mplaren verkocht. Het boek
Jefde een vierde druk.
p;
e Leidse universiteit berekent het hoogste tarief collegegeld
oor mensen die geen recht meer hebben op een studiebeurs: ze
Uitgeverij Meulenhoff van
Rudy Kousbroeks 'Terug naar
Negri Pan Erkoms' wilde gister
middag geen verkoopcijfers
prijs geven. De Leidse boekhan
del Kooyker heeft aan de eigen
verkoop in de winkel wel dege
lijk gemerkt dat het 'boek goed
loopt sinds de nominatie'. „De
gestegen verkoop van de boe
ken van de drie Leidse auteurs
is duidelijk merkbaar. Van
Oostrom is de topper. Van het
drietal hebben we steeds een
stapeltje in de winkel liggen",
aldus een woordvoerder.
Frits van Oostrom won de
AKO-prijs, 100.000 gulden
groot, maar hij moet daarvan
wel 60.000 gulden aan de belas
ting afstaan.
Studenten krijgen in Leiden bovendien geen geld terug als ze
nuen een paar maanden afstuderen. Dit blijkt uit onderzoek
n weekblad Mare naar de collegegeld-tarieven van 13 univer-
teiten.
In Eindhoven en Twente betalen voltijds-studenten die geen
cht hebben op studiefinanciering het laagste tarief: 2400 gul-
•n. Studenten zonder beurs zijn diegenen die langer dan zes
over hun studie doen, ouder zijn dan 27 jaar, van buiten de
'ropese Unie komen, deeltijd-stüdenten en toehoorders. Dit
ar mochten de universiteiten voor het eerst zelf de tarieven
iststellen voor studenten die geen recht hebben op studiefi-
•nciering.
LEIDEN» ARJAN VAN DIJK
Regeringspartij D66 is ontevreden over
het Leidse veiligheidsbeleid. Hoewel
veiligheid één van de belangrijkste the
ma's van de afgelopen gemeenteraads
verkiezingen was, staat het veiligheids
beleid volgens de D66-fractie te weinig
op de politieke agenda. De partij is be
zorgd over de aanpak, omvang en
voortgang van het beleid, zo blijkt uit
de eigen notitie "Veiligheidsbeleid in
Leiden'.
„Tijdens een interview in ons ge
meenteblad zei wethouder Van Rij dat
dit soort werk nooit af is, maar volgens
mij is het nog niet eens begonnen",
zegt D66'er A. Pechtold. Vooral de de
mocratische controle op de politie
baart de politicus zorgen: „De gemeen
teraad heeft veel te weinig grip op wat
er gebeurt en kan daardoor onvoldoen
de invloed op het beleid uitoefenen."
Omdat Leiden geen 'eigen' gemeen
tepolitie meer heeft maar valt onder
het district Hollands Midden, pleit D66
voor het instellen van een 'regioraad'.
In deze raad zouden afgevaardigden
van verschillenden gemeenten samen
met de politie over het te voeren beleid
moeten praten, zodat de gemeenten
hun beleid beter op elkaar kunnen af
stemmen.
Om de problemen te lijf te gaan, ko
men er volgend jaar meer agenten.
Maar volgens Pechtold gaat veiligheid
'verder dan alleen een blik agenten
opentrekken'. Gemeentelijke instanties
zouden meer moeten samenwerken.
Als voorbeeld noemt Pechtold parkeer
wachters: „Die zouden tegelijk op kun
nen letten of ergens een hoop vuil te
lang blijft liggen."
Een ander probleem is volgens D66
het ontbreken van een wijkgerichte be
strijding van de criminaliteit. Pechtold:
„De verschillende wijken worden nog
steeds te veel over één kam geschoren,
terwijl iedere wijk een andere aanpak
vergt. Het drugsprobleem bijvoorbeeld
is in het centrum groter dan in de Ste
venshof, waar weer meer behoefte is
aan snelheidscontroles.
Wethouder T. van Rij, die integraal
veiligheidsbeleid in zijn portefeuille
heeft, zegt in een reactie dat de aanpak
per wijk volgens hem geleidelijk steeds
beter loopt en dat daar vooral de aan
dacht naar uitgaat. In een nieuw regio
naal overlegorgaan ziet hij weinig.
„Het is maar betrekkelijk hoeveel in
vloed zo'n vergadering kan hebben.
Het gaat om 35 gemeenten. Dan zou
den die twee keer per jaar met elk twee
raadsleden bij elkaar moeten gaan zit
ten. Daar zie ik weinig in. Op plaatse
lijk niveau zijn er veel meer mogelijk
heden om direct invloed uit te oefe
nen."
Oppositiepartij WD zegt het wel 'in
grote lijnen' met D66 eens te zijn, maar
benadrukt dat de bestrijding van fysiek
geweld voor haar de hoogste prioriteit
heeft. „Pas als we het geweld tegen
mensen onder controle hebben, moe
ten we kijken naar zaken als diefstal",
meent VVD'er A. Geertsema. Beide
partijen geven overigens de voorkeur
aan 'echte agenten' boven bijvoorbeeld
burgerwachten.
mans gaat er vanuit dat op de
'maanvormige muur' achter de
fontein vijf classisistische beel
den hebben gestaan. Van vier
beelden is bekend wie ze voor
stelden: Neptunus, Minerva,
Diana en Mars. Over nummer
vijf bestaat nog geen duidelijk
heid. Uit het archief blijkt voorts
dat de fontein 2740 en de kom
621 gulden heeft gekost.
De fontein was er meer voor
de sier dan voor functionele
doeleinden. „Noem het een
prestigeobject. De autoriteiten
vonden Leiden zo belangrijk dat
ze dit soort dingen lieten bou
wen. Het water kwam net als
het water voor de Visfontein op
de Vismarkt uit de waterkelder,
die enkele maanden geleden
achter het koethuis is aange
troffen. Het water, vermoedelijk
opgevangen regenwater, is met
een rosmolen opgepompt, de
Burchtheuvel op. Want behalve
naar de fontein zonder naam
heeft er ook zo'n 150 meter lan
ge loden leiding naar de Visfon
tein gelopen, door een woon
huis aan de Nieuwe Rijn en on-
Kv Gemiddeld gezin 110 gulden meer kwijt
Het gas wordt flink duurder in de Leidse regio en de
Duin- en Bollenstreek. De prijsverhoging van 3,7 cent "per
kubieke meter is voornamelijk het gevolg van een stijging
van de prijs van aardolie en een hogere energieheffing.
Hoewel stroom iets goedkoper wordt, moet een gemid
deld gezin volgend jaar 110 gulden meer betalen. Aldus
meldt de begroting van De Energie- en Watervoorziening
Rijnland (EWR).
Eigenares Bea Minke met een klant in de Kringloopwinkel Zuidwest: „Het lukt ons net om het hoofd boven
water te houden." foto loek zuyderduin
'Subsidie is nooit beloofd'
LEIDEN HANS KOENEKOOP
De kringloopwinkel aan het
Wagnerplein in Leiden Zuid
west is een jaar open. Volgens
eigenaresse Bea Minke loopt
het heel aardig. Wijkbewoners
leveren enthousiast gebruikte
spullen in die vervolgens, na
een stevige opknapbeurt, door
andere wijkbewdners tegen een
zacht prijsje worden gekocht.
„Het lukt ons net om het hoofd
boven water te houden", zegt
ze.
Maar grote uitgaven kan de
kringloopwinkel zich niet per
mitteren. Vorige winter hebben
de medewerkers blauwbekkend
de spullen staan verkopen om
dat de verwarmingsketel kapot
is en er geen geld is voor een
nieuwe. Nu de winter er weer
aankomt denkt Minke steeds
vaker terug aan het openings
feestje van een jaar geleden.
Wethouder Jan Laurier, die
'kringloop' in zijn portefeuille
heeft, hield toen een toespraak
je.
„Hij zei dat hij zich wilde in
zetten om ons project te steu
nen. Ik begreep daaruit dat hij
een subsidie bedoelde. Maar tot
op de dag van vandaag heb ik
nooit meer iets van hem verno
men. En ik zou hem toch wel
graag aan zijn belofte willen
herinneren."
Woordvoerder Cor Smit van
Laurier beweert stellig dat 'er
nooit financiële steun is toege
zegd'. „Wel zijn wij bereid, en
zo heeft Jan het ook bedoeld,
practische steun te verlenen.
Recentelijk hebben wij de kring
loopwinkel Zuidwest nog op
slagruimte aangeboden. Het
gekke is dat zij daar nog steeds
niet op gereageerd hebben."
Ook mag de kringloopwinkel
Zuidwest overgebleven artike
len, die niet meer op te knap
pen zijn, gratis aanbieden op de
vuilstort. „Dat is ook practische
steun die geld kost. Want wij
begrijpen heel goed dat kring
loopwinkels zeker in het begin
niet in staat zijn reserves aan te
leggen. Maar anders dan deze
steun kunnen wij niet verlenen
omdat Leiden geen verordening
heeft waarin de subsidie voor
kringloopwinkels is geregeld.
De andere twee kringloopwin
kels in Leiden krijgen dus ook
geen subsidie."
LEIDEN HANS KOENEKOOP
Vooral de energieheffing kan
stevig van invloed zijn op de
jaarlijkse afrekening. Wie jaar
lijks meer dan 800 kubieke me
ter gas verbruikt (en een gemid
deld gezin in gebied van Rijn
land zit op 1750 kuub), krijgt in
1997 een extra aanslag van 7,5
cent per kuub, 4,7 cent meer
dan dit jaar.
De tarieven voor elektriciteit
veranderen nauwelijks. Wel krij
gen de klanten van de EWR rui
mere mogelijkheid om tegen,
het goedkope tarief stroom te
gebruiken. Het laagtarief geldt
vanaf 1 januari in de uren tus
sen negen uur 's avonds en ze
ven uur 's ochtends. Nu is dat
nog van tien tot zes. „Het wordt
zeer aantrekkelijk om wasma
chines, drogers, vaatwassers en
strijkijzers na negenen of voor
zevenen te gebruiken", zegt di
recteur J. Feitsma van de EWR.
„Ik zeg dit met opzet om de
mensen ook daadwerkelijk naar
die uren te 'sturen', want uit
breiding van het aantal uren
laagtarief mag de EWR geen
geld kosten. We zullen daarom
een vaste vergoeding van 3,82
gulden per maand invoeren.
Maar wie slim is, haalt dat be
drag er met gemak uit."
Commercieel
Het apparaat van de EWR is
flink in beweging, zegt Feitsma.
„We bereiden ons voor op het
kwijtraken van het monopolie
in de wereld van gas en elektra.
De EWR moet dus commercieel
gaan denken en doen. Het
houdt in dat we meer financieel
risico lopen. We zijn daarom nu
al bezig manieren te bedenken
om onze bedrijfskosten te ver
minderen."
De EWR is bijvoorbeeld deze
week in zee gegaan met drie an
dere leveranciers van gas en
elektra in Nederland. „We gaan
met zijn vieren proberen gas en
elektriciteit tegen zo scherp mo
gelijke prijzen in te kopen. Als
EWR alleen zijn we daarvoor te
klein."
Feitsma kondigt verder aan
dat de EWR voor de bestaande
organistie op personeel gaat be-
zuingingen. Hij denkt dat door
de voortschrijdende automati
sering in het jaar 2000 voor
honderd medewerkers geen
werk meer is. Nu heeft de EWR
zo'n zevenhonderd mensen in
dienst. „Ik kan niet overzien
hoeveel gedwongen ontslagen
er zullen vallen. Eigenlijk hoop
ik dat dat helemaal niet nodig
is. Zoals ik al zei, de EWR wordt
commerciëler en dat betekent
ook dat we nieuwe producten
en diensten gaan leveren. Vol
gend jaar bijvoorbeeld begint
een project om geisers, boilers,
warmwatertoestellen, zonnepa
nelen en dergelijke te verhuren
en onderhouden. Ook willen we
Ontdekker van 'migraine-gen':
LEIDEN CAROLINE VAN OVERBEEKE
De ontdekking van het gen -
een stukje erfelijk materiaal -
dat verantwoordelijk is voor een
bijzondere vorm van migraine,
betekent niet dat onderzoekers
ook 'gentherapie' zullen toepas
sen om de ziekte te bestrijden.
Dat benadrukt dr. Michel Ferra
ri, neuroloog van het Acade
misch Ziekenhuis Leiden (AZL).
„We blijven absoluut van dat
gen af. Ingrijpen in menselijke
genen heeft allerlei ethische be
zwaren. Bovendien denken wij
dat het anders kan. Wij willen
de stof in de hersenen bestude
ren die dat gen maakt. Die stof
biedt aanknopingspunten voor
de ontwikkeling van een medi
cijn dat migraine kan voorko
men. Maar dat duurt nog een
paar jaar."
De neuroloog Ferrari is een
van de Leidse onderzoekers die
het 'Leidse' migraine-gen heb
ben gevonden. De ontdekking
van het gen dat de erfelijke 'fa
miliaire hemiplegische migrai
ne' veroorzaakt, is veelbelo
vend, stelt hij. „Het biedt pa
tiënten perspectieven: het
maakt het eenvoudiger om de
genen te vinden die verant
woordelijk zijn voor de 'gewo
ne' vorm van migraine. Aan de
ze ziekte lijdt maar liefst 12 pro
cent van de bevolking. Boven
dien blijkt het door ons gevon
den gen ook iets te maken te
hebben met andere aanvalsge-
Neuroloog Michel Ferrari: „Ik beschouw onze vondst als een erkenning, ook voor de patiënten. Ik ben blij dat
dit bewijst dat migraine geen psychische ziekte is maar een lichamelijke aandoening." foto hielco kuipers
wijs optredende hersenziekten
zoals epilepsie."
Ferrari is met zijn collega's
prof. dr. Frants - specialist ge
netische aandoeningen -, R.
Ophoff en G. Terwindt lange
tijd bezig geweest met het zoe
ken 'naar een speld in de hooi
berg'. „Een gen is een stukje er
felijk materiaal in onze cellen.
Het is als het ware een kook
boekrecept voor het maken van
bepaalde stoffen in ons li
chaam. In dit geval is het een
recept voor het maken van 'cal
cium ion-kanalen' in de herse
nen. Die stof hebben wij nodig
voor onze hersencellen. Een af
wijking in het gen dat wij nu ge
vonden hebben, veroorzaakt
ook een afwijking in deze stof."
„Migraine is een complexe
genetische aandoening waarbij
meerdere factoren een rol spe
len. We wisten van migraine ei
genlijk alleen wat er aan het
eind van het proces gebeurt, als
de aanval optreedt. We wisten
niet hoe en waar de aanval ont
staat. We denken in de hersen-
meetapparatuur bij grote klan
ten gaan 'ijken', gespecialiseerd
werk waar bedrijven vaak niet
aan toekomen. Voor het leveren
van die nieuwe producten en
diensten hebben we ook men
sen nodig. Ik hoop dus het per
soneel te kunnen verschuiven."
LEIDEN HANS KOENEKOOP
stam, maar dat weten we niet
zeker. Ook het proces dat daar
op volgt, kennen we niet. Wel
weten we dat het hele proces
leidt tot de verwijding van de
bloedvaten in de hersenvliezen.
Dat geeft uiteindelijk de hevige
pijn. Voor hiijn proefschrift heb
ik onderzoek gedaan naar het
middel Imigran, een soort su-
perpijnstiller dat inwerkt op de
bloedvaten van de hersenvlie
zen. Maar het middel kan de
aanval niet voorkomen, het ver
dooft alleen de pijn."
„Door de ontdekking van dit
gen, hebben we iets geleerd
over het begin van het proces
en het waarom van de aanval.
Dat biedt hoop voor de ontwik
keling van een echt medicijn
dat een aanval voorkomt. We
zoeken het in het calcium ion
kanaal: we gaan nu kijken hoe
dat werkt en hoe we de stof
kunnen stimuleren of juist blok
keren. Uiteindelijk is een medi
cijn nodig dat in de hersenen
kan doordringen. Om dit te vin
den zullen we samenwerken
met de farmaceutische indu
strie. Als alles meezit, kan het er
over vijfjaar zijn."
„Ik beschouw onze vondst als
een erkenning, ook voor de pa
tiënten. Ik ben blij dat dit be
wijst dat dit geen psychische
ziekte is maar een lichamelijke
aandoening. Er zijn helaas nog
steeds artsen die migraine af
doen met 'een beetje hoofd
pijn'. Dat vind ik weerzin wek-
kend."
De Energie en Watervoorzie
ning Rijnland (EWR) wil in
Leiden experimenteren met
gasturbines. Die moeten
energie opwekken bij het
omlaag brengen van de gas
druk in de leidingen. „Het is
gratis en schoon. Een fantas
tisch milieuproject", zegt di
recteur J. Feitsma van de
EWR.
Gas wordt onder hoge druk
(80 Bar) door de leidingen
gestuwd naar de diverse aan
sluitingen in woonhuizen.
Om het gas veilig door de
smalle leidingen in de huizen
te laten 'stromen', moet die
druk stevig omlaag (naar 30
milli Bar). „Zou dat niet ge
beuren, dan zou de hele boel
uit elkaar vliegen.
Bij het omlaag brengen
van die druk komt energie
vrij die nu niet wordt benut.
De gasturbines moeten die
energie opvangen en omzet
ten in elektriciteit. „Het is de
bedoeling dat we deze 'eco-
stroom' gaan verkopen aan
onze klanten. Er is veel inte
resse voor duurzame energie,
dat is energie die op een
schone manier wordt opge
wekt. Het blijkt ook dat men
sen bereid zijn daar wat
meer voor te betalen."
De EWR vindt het experi
ment belangrijk genoeg om
er volgend jaar 5 miljoen gul
den in te steken. Feitsma:
„Wat is er beter voor het
milieu dan energie op te
wekken die geen brandstof
kost." Hij vergelijkt het pro
ject met de stadsverwarming
in Leiden. Daarbij wordt de
warmte die vrijkomt bij het
opwekken van elektriciteit in
de krachtcentrale aan de
Langegracht, opgevangen en
door buizen afgevoerd naar
diverse Leidse wijken. In
1997 wil de EWR 10 miljoen
gulden investeren in uitbrei
ding van de stadsverwarming
in vooral Leiderdorp.
Symposium over
stadsgeschiedenis
Het verleden van Leiden staat
centraal tijdens een symposium
over Leidse stadsgeschiedenis
op zaterdagmiddag 16 novem
ber. Een aantal bekende histori
ci, dr. L. Lucassen, dr. F. van
Kan, R. van Maanen, laten hun
licht schijnen over de geschie
denis van de stad. Ook is er ge
legenheid voor vragen en dis
cussie. Het symposium is een
initiatief van de Vereniging voor
Oud-studenten Geschiedenis
Leiden (VOGEL) maar is ook
voor niet-leden toegankelijk.
Tijd: 13.30 uur, plaats: universi
teitsgebouw aan de Cleve-
ringaplaats 1 in Leiden.
