'Eigentijdse kunst mag
ifiiet meer mooi zijn'
Covered: meeslepende ervaring voor dans- en poppubliek
'Eigenlijk is alle
toneel amusement'
Kijken en gezien worden
bij jarige Herman Brood
I
Cultuur&Kunst
jyOENSDAG 6 NOVEMBER 1996
CERT VISSER, 071-5356441f
NRIJSDAM. 071-5356444
Coningin bezocht Van Goyen-expositie
Ijiden Nadat de tentoonstelling van Jan van Gooyen in het Ste
delijk Museum De Lakenhal geopend werd door Prinses Ma
rgriet, was er afgelopen weekend wederom koninklijke belang-
Mlstelling voor Van Goyen. Koningin Beatrix bracht zaterdag een
Hlprivébezoek aan De Lakenhal. Ze werd rondgeleid door muse-
gijum-directeur H. Bolten-Rempt.
^Expositie Brood in Camino Real
iieiden Als eerbetoon aan de gisteren 50 jaar geworden Herman
'Brood, is in het Leidse restaurant-cocktailbar Camino Real een
gescheiden overzicht van kunstwerken van het dubbeltalent te
tij zien. Tot eind december zijn er dagelijks vanaf het middaguur
jBicollages, zeefdrukken, tekeningen en een wonderbaarlijk schil-
lijderij te bekijken. Het werk, dat aan de Doelensteeg 6 gratis is te
Sjabewonderen, beslaat de periode van 1986 tot heden.
Paradiso gelast concert Kremer af
^sterdam Paradiso in Amsterdam heeft een concert van Gid-
ederion Krëmer afgelast. De violist zou op 23 november een homma-
hoójge brengen aan de muziek van Astor Piazzolla, maar had al eer-
jder afspraken gemaakt met het Amsterdamse Concertgebouw.
Jüaar speelt hij op 12 januari.
dans/popmuziek
voorbeschouwing maarten baanders
Voorstelling 'Covered' door Feri de Geus en Nerve. Te zien 8/11
(première) en 9/11, 22 00 uur, Cadance Festival, Spui Theater,
Den Haag
Popmuziek en hedendaagse theaterdans hebben
weinig raakvlakken. Popfanaten zul je niet gauw
bij een dansvoorstelling tegenkomen en omge
keerd betekent popmuziek nauwelijks iets in de
wereld van de dans. Sigaretten, drank en drugs
tekenen het ruige bestaan van de gemiddelde
popmusicus, die vaak pas naar bed gaat als de
danser juist opstaat om een dag te beginnen van
conditietraining, discipline, gezond eten en op
tijd weer naar bed gaan.
Als het aan choreograaf Feri de Geus en tech-
no-rock groep Nerve ligt, komt er een einde aan
die scheiding. In het kader van de serie 'Popmu
ziek Eigentijdse Dans' maakten zij de combina
tievoorstelling 'Covered'. Het doel van deze serie
is poppubliek kennis te laten maken met moder
ne dans. Tijdens try outs in Eindhoven en Den
Bosch moesten de fans van Nerve wel even wen
nen, maar het succes was groot.
Voor Feri de Geus en Nerve is 'Covered' is een
experiment met een verrassende uitkomst. Nerve
maakt een mix van Dance-muziek (house, hip
hop, triphop, breakbeat enz.) en heavy-metalach-
tige rock, hard en ruig, maar ook met zachte, sub
tiele klanken. Sterke contrasten dus. Dit sprak
Feri de Geus, wiens stijl ook contrastrijk is,
meteen aan.
Toch was het een hele opgave voor hem om
een vorm te vinden waarin muziek en dans hun
plaats krijgen. De nummers van Nerve zijn een
afgerond geheel, ze drukken uit wat ze te zeggen
hebben en daar hoeft eigenlijk niets aan toege
voegd te worden. Maar De Geus zag toch een in
gang om de muziek open te breken en de muziek
en performance samen te voegen tot een nieuwe
ervaring voor het publiek.
Muziek en dans vormen één geheel. De twee
gitaristen bevinden zich als personagegs tussen
de dansers. Al eerder nam De Geus musici op in
een bewegingscompositie. In 'You've got a watch,
I've got the time' namen tien vocalisten diverse
posities in op de dansvloer en leverden zo een
opvallende bijdrage aan het toneelbeeld. Maar
dat waren klassiek geschoolde zangers en dat is
een heel verschil met de jongens van Nerve, die
bekend staan om de beweeglijke acts waarmee ze
met het publiek communiceren.
Op dit punt is 'Covered' een nieuwe ervaring
voor de popgroep. In plaats van met het publiek
te communiceren moeten de gitaristen zich nu
richten op de vijf dansers met wie ze de voorstel
ling maken. Wat dat betreft laat Nerve zich van
een heel andere kant zien dan het publiek van de
groep gewend is. Het beeld is afstandelijker, visu-
eler, fantasierijker, als bij een TV-opname.
Nerve moet zich dus aanpassen, maar ook Feri
de Geus heeft ernaar gestreefd met zijn dans zo
veel mogelijk in te haken op de sfeer van de mu
ziek van Nerve. Als thema koos hij: paranoia. 'Co
vered' vertolkt een losgeslagen levensgevoel en
kwetsbaarheid. Hoewel dit thema niet het be
langrijkste gegeven is in de nummers van Nerve,
bieden de donkere teksten toch aanknopings
punten.
De personages zijn eenlingen die eigenlijk niet
alleen in het leven willen staan. 'Covered' is geen
doorlopend verhaal, maar een dynamische per
formance met associatieve beelden, waarin ook
kleur- en lichteffecten een rol spelen. De kwets
baarheid klinkt in een ruige oerkreet, maar ook
zacht en subtiel. Kortom: een meeslepende erva
ring voor dans- èn poppubliek.
ichilder Willem Breddels exposeert in Leids Café-Galerie Lijn 3
2|e Leidse kunstschilder Willem Breddels bewoont een
"jenvoudige flat in Leiden Zuid-West, die wij - duizend-
Jiaal excuus! - betreden met poep van het aanpalende
rasveld onder onze molières. Na wat gesnuffel en ver-
sefse pogingen l'odeur du chien te verjagen, zegt Bred-
els: „Dat vergeten we nu maar even." En hij schenkt
pn kleine versnapering in.
éden cees van hoore
lem Breddels was eind jaren
w voorzitter van de Leidse
leÜng van de BBK en het be-
uur van de kunstenaarssocië-
jit Buut 110. Zijn werk en per-
Dn stonden in die woelige tij-
jn behoorlijk in de belangstel-
ig. Maar toen hij voor vijftien
naar Canada vertrok, taan
de roem. Al weer enkele ja-
In terug in Nederland, maakt
Ij nu een glansrijke come-back
jet een tentoonstelling van
ïeuw werk in Café-Galerie Lijn
'akker
ieddels en zijn onafscheidelij-
hoed, een hoed die ook bin
nenshuis wordt gedragen. Het
ermoeden dient zich aan dat
||j hem 's middags, tijdens een
liddagdutje, als een Mexicaan
over zijn gezicht legt. Maar nu,
in de avond, maakt Breddels
een wakkere indruk. Hij is als
een razende bezig met het ma
ken van nieuwe schilderijen
voor de tentoonstelling in Café
Galerie Lijn 3.
De kunstschilder bewoont
een eenvoudige flat in Leiden
Zuid-West. Aan alle muren in
het huis hangen zijn schilderij
en. Een doek van een prachtige
vrouw op wie een regen van lip
sticks afkomt, springt onmid
dellijk in het oog. „Er wordt te
genwoordig ontzettend veel
cosmetica gekocht", zegt Bred
dels met onmiskenbare Leidse
tongval. „Ik heb vijftien jaar in
de bossen van Canada gezeten
en dat was het eerste wat mij
hier opviel. Ik leg de laatste
hand aan dat schilderij terwijl ik
net naar een radioprogram
maatje zit te luisteren. En daar
in gebruiken ze de term: lip-
stickfeminisme. Ik denk: zo
moet dat schilderij maar heten.
Dat soort verschijnselen inte
resseert me. In de jaren zeventig
waren feministen figuren met
een tuinbroek aan en was een
beha uit den boze, ook al beier
de het daarboven behoorlijk."
„Ik maakte in het begin veel
werk dat deed denken aan Co
bra. Maar door de jaren heen
ben ik steeds figuratiever gaan
schilderen. Ik ben de weg an
dersom gegaan. Ik vind dat je in
het figuratieve heel veel kunt
uitdrukken. De laatste tijd heb
ik iets met dingen die zweven.
Waarom weet ik niet. Zo'n lip
stick die zweeft, dat kan niet.
Mijn zoon zei: 'Het zijn net ko
gels. Het bloed zit er al aan
voordat ze doel hebben getrof
fen.' Ik vind het prima als de
toeschouwer zijn verhaal
maakt. Mijn verhaal is geen ver
haal, ik maak beelden."
Vrouwen
De vrouwen die Breddels schil
dert zijn veelal bloedmooi. „Ja",
zegt Breddels, „Ik hou veel van
vrouwen, hoor, maar ik zal aan
hen nooit mijn hele ziel en za
ligheid verkopen. Dat komt
misschien door de stiefmoeder
die ik heb gehad, echt zo'n stief
moeder uit een sprookje. Ze
had dan wel geen wrat op haar
neus, maar die had ze eigenlijk
wel moeten hebben. Ze klei
neerde me altijd. Ik ben in we
zen getrouwd om daar weg te
zijn. Mijn vader heb ik het nooit
nagedragen. Wij hadden een
sterke band met elkaar. Hij had
ook te lijden onder dat mens,
maar ik denk dat hij gewoon
niet buiten dat bed kon."
„Ik ben als kunstschilder au-
to-didact. Ik schilderde in mijn
vrije tijd en ja, het bloed kroop
waar het niet gaan kon. Op een
gegeven moment heb ik mijn
baan als fijn-mechanisch con
structeur eraan gegeven."
Estheet
In de manier waarop Breddels
werkt, gaat veel tijd zitten. Hij is
een estheet pur sang, iets dat
tegenwoordig kennelijk niet
meer mag. „Er worden je door
de hedendaagse kunst zoveel
taboes gedicteerd. Het lijkt wel
alsof eigentijdse kunst niet
meer mooi mag zijn. Het moet
lelijk wezen of in ieder geval
niet esthetisch. Ik hoor wel eens
op de radio een interviewer zeg
Willem Breddels: „Door de jaren heen ben ik steeds figuratiever gaan schilderen.
gen over een bepaald kunst
werk: 'Dat vind ik niet mooi'. En
dan wordt-ie weggelachen. Ja,
mooi, zeggen ze dan, dat is toch
niet interessant."
„Van het begin af aan hebben
mensen in rotstekeningen hun
leven en de dieren waar ze op als ik daarvan zou zeggen:
jaagden geportretteerd. Later, „Interessant, interessante
toen ze wat meer tijd hadden, vrouw", man, dat is toch haast
zijn ze hun gebruiksvoorwerpen een belediging.
gaan versieren. Juist om de es
thetica. Dat is dus mooi. Ma^r „Kijk, over wat mooi en lelijk
interessant, interessant? Ik weet is, zijn toch behoorlijk veel
niet of jij een zuster hebt maar mensen het eens. Ik heb nog
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
nooit iemand horen zeggen:
'Die bomen, die groene bomen,
dat vind ik verschrikkelijk. Daar
kan ik niet naar kijken. En die
hemel - ik loop de hele dag met
mijn kop omlaag want die kan
ik niet aanzien.' Dat vinden we
toch mooi."
\follandse Comedie in Leidse Schouwburg
iiden martin hermens
jiderhalf jaar geleden zat de
lollandse Comédie ineens zon-
Er producent. Oprichter en ar-
4tiek directeur Peter Hoek-
pia riep zijn vriend Tom Meij-
Ute hulp. Meijer slaagde erin
n 'voortreffelijk seizoen' voor
t gezelschap rond te krijgen.
P ook nu weer is hij een drij-
Hpnde kracht achter de Hol-
^ggtfidse Comedie. Op Meijers
""Jndringen koos het gezelschap
Hor een nieuwe weg. Dat resul-
fert dit seizoen in de heden-
kagse thriller 'Moordscenario'
jnle^n de Britse auteur Edward
3,kylor.
UDe Hollandse Comedie speel-
|S goed, maar oud repertoire,
ptelt Meijer. Hij wilde een
?ntal dingen anders. „Het re-
prtoire moest up-jazzed wor-
|n," zegt hij. Samen met Peter
e borioeksema haalde hij de bezem
iw, por de kast. „Iedereen is en-
'usiast. Als je de speellijst be-
5|kt, zie je dat we kriskras door
ftt land spelen. Grote steden
i* Arnhem, Den Bosch en Gro-
igen ontbreken. Dat komt
ior twee erfenissen: de vorige
ducent had niet zo'n beste
im bij de schouwburgdirec-
en diezelfde directies zagen
/let zoveel in het stoffige reper-
~e van de Hollandse Come-
^.Het was een kruistocht",
t Meijer over zijn strijd om
nieuwe productie van de
pllandse Comedie in de thea
ters te krijgen. „We moeten een
minimum aantal voorstellingen
halen. Anders kunnen we vol
gend jaar stoppen. Er zijn nu
iets van veertig voorstellingen
verkocht van 'Moordscenario'.
Met voorzichtig beleid moet het
haalbaar zijn."
Ook al speelt de Hollandse
Comedie al acht jaar komische
thrillers, de naamsbekendheid
van het gezelschap blijkt niet zo
groot te zijn. Het wordt nog al
tijd verward met de Haagse Co
medie, die eind jaren tachtig
het loodje legde. „De Hollandse
Comedie heeft de afgelopen ja
ren niet goed zijn best gedaan
om de naam te verkopen. Wat
ook meespeelt, is dat het toneel
in het verdomhoekje zit. Een
Youp van 't Hek, een Willeke Al-
berti en musicals zitten meestal
wel vol. Toneel niet. Laat ik het
oneerbiedig zeggen: als echt
paar X besluit naar de schouw
burg te gaan en ze zien acteurs
die met de grote teen in de neus
zitten en dat als kunst bestem
pelen, dan is dat echtpaar verlo
ren voor het toneel.
Het feit dat de Hollandse Co
medie 'amusements-toneel'
speelt, zorgt ervoor dat bij som
mige schouwburgen de deuren
hermetisch gesloten zijn. „Het
begrip 'amusement' wordt ver
keerd geïnterpreteerd. Men
denkt al snel aan dijenkletsers.
Er is ook geen andere kreet
voor. Eigenlijk is alle toneel
amusement. Maar dat mag je in
Nederland niet hardop zeggen.
amsterdam» cpd
Du moment dat je 'amusement'
zegt, denken veel mensen aan
platte, inhoudsloze stukken.
Maar er zijn nou eenmaal men
sen die geen zin in een pyscho-
logisch toneelstuk hebben over
waarom een man zijn vrouw
slaat.'
Vooral toneelgezelschappen
die zichzelf hebben uitgeroepen
tot vertolkers van Het Grote To
neel zouden wat Meijer betreft
wat meer respect mogen op
brengen voor het werk dat de
Hollandse Comedie levert. „Ik
vind het ook een overschatting
van het publiek als schouw
burgdirecteuren zeggen: het pu
bliek wil iets beters. Wat is er
dan beter aan die andere to
neelproducties?"
Een ander verwijt: het publiek
zou niet naar het amusements
toneel komen. „Een misvat
ting", verzekert Tom Meijer.
„Kijk naar John Lanting. Het
Grote Toneel zegt: ach, het is
maar John Lanting. Maar hij is
wel een koning in zijn vak. En
met het Theater van de Lach
trok hij overal volle zalen. Het
publiek moet de vrijheid heb
ben om zelf de keuze te kunnen
maken waar het naar toe gaat."
De Hollandse Comedie stelt
het zonder subsidie. „Dat vind
ik het kromme van de zaak.
Producties die in feite niet veel
publieke belangstelling trekken,
worden gesubsidieerd en pro
ducties die bij het publiek in de
smaak vallen moeten alles zelf
ophoesten. Wij zijn blij als aan
het einde van het seizoen alle
schulden zijn betaald. We kun
nen nooit zeggen: er is zoveel
winst gemaakt. Als we dit sei
zoen afsluiten op nul, kunnen
we volgend seizoen weer ver
der."
'Moordscenario' is te zien op 8
november in de Leidse
Schouwburg, 10 januari 1997
in Warenar in Wassenaar en 21
januari wederom in de Leidse
Schouwburg.
Hij wordt al sinds jaar en dag
een publiciteitshoer genoemd
en voegt daar zelf dan steevast
aan toe dat hij ook zijn eigen
pooier is. Maar bij zijn verjaar
dagsfeestje gisteravond in Para
diso overtrof Herman Brood zo
waar zichzelf als mediamag-
neet. Maar liefst tien camera
ploegen volgden Hermans ont
moeting met Abraham op de
voet.
Het leek wel Hollywood aan
de Weteringschans. Een feeste
lijk beschilderde luifel en de lo
per bij de entree. De limousi
nes. De honderden fans zonder
toegangskaartje die op de stoep
voor Paradiso stonden te
'starspotten'. Het had ook wel
iets van een 'camp'-variant van
het Boekenbal. Het was zien en
gezien worden. Mannen met
zwartgeverfd haar en scherpe
puntschoenen. Vrouwen met
korte rokken en diepe décolle
tés. En vooral veel chaos en veel
camera's. Overal paparazzi die
elkaar bijkans het gebit uit de
mond meppen als de ster zelve
- voorafgegaan door een me-
tersgrote uit Brooddeeg gebak
ken Abraham - het pand be
treedt. En sinds er in dit land in
middels een dozijn Nederlandse
televisiekanalen te vullen zijn,
lijkt het wel of iedereen die geen
behoorlijk vak geleerd heeft met
een camera op de schouder
achter Bekende Nederlanders
aanholt. Herman Brood weet de
kijkcijferjunks als een twintig-
ste-eeuwse rattenvanger van
Hameln achter zich aan te lok
ken.
In het kader van het muzikale
project '50 The Soundtrack',
waar ook het feestconcert in Pa
radiso aan is opgehangen, zien
we Brood in duet met groten uit
de muziek- en amusementswe
reld. Als je de plaat beluistert
klinkt het vooral als een 'geintje'
en live blijkt het niet veel meer.
De enige combinatie die wer
kelijk een interessant nieuw
stuk muziek oplevert is die met
Van Dik Hout in het sterke
'Pijn'. Trijntje Oosterhuis windt
menigeen om haar vinger met
haar fenomenale stemgeluid,
maar haar 'Saturday Night'-du-
et met de jarige haalt het niet
bij het origineel. Nina Hagen
wordt met een ovatie begroet.
Ze blijft een imponerende ver
schijning, maar heeft wel een
heel erg zwak liedje om te zin
gen. Gerard Joling is ronduit
een lachertje.
Was er dan helemaal geen
spektakel? Nou ja, heel even
dan, als Hans en Candy Duffer,
Trijntje Oosterhuis en de Goede
Tijden Slechte Tijden-dames
Linda, Roos en Jessica geza
menlijk de Stones-pastiche
'Wild Sugar' inzetten. Duffer ba
lanceert de tenorsax op z'n kin,
Herman gaat op z'n hoofd staan
op het podium en ja hoor, daar
schieten de camera's weer toe.
Dat was nog voor de pauze.
Dan zijn eigenlijk alle interes
sante gasten al op het podium
geweest en een half uurtje later
gaat het concert domweg als
een nachtkaars uit. Herman
Brood - hoewel behoorlijk goed
bij stem - weet of wenst er ab
soluut geen overtuigende finale
uit persen. En het publiek is te
verbouwereerd om om een toe
gift te roepen.
Uiteindelijk gaat het natuur
lijk ook niet om het concert. Het
gaat erom dat Herman Brood
een bont gezelschap met Hen-
nie Huisman, majoor Bosshart,
Karin Bloemen, enkele dentalen
ex-Wild Romance leden plus al
lerhande horeca-poen en plein -
penose in Paradiso weet te ver
zamelen ter meerdere eer en
glorie van zichzelf. En iedereen,
de cameraploegen uiteraard
voorop, doet alsof er heel wat
gaande is, daar aan de Wete
ringschans. Behalve Brood zelf.
Die is een paar minuten na zijn
optreden alweer vertrokken.
Trekt zich nergens wat van aan.
Doet z'n eigen zin. Maar zet en
passant toch iedereen naar z'n
hand. Dat is geen popmuziek
meer, dat is gewoon briljante
pop-art.
Residentie Orkest vreest vertrek chef-dirigent
ft haag anp
len van het Residentie Orkest
Den Haag willen praten met
jef-dirigent Jevgeni Svetlanov.
moeten er niet aan denken
ft de Rus vertrekt. De musici
zen echter dat hij opstapt als
jemeen directeur Bert van
pan den Akker's positie lijkt
organisatorische en finan-
Fe problemen nogal wankel,
aldus woordvoerster Jet den
Hertog van het orkest. Svetla
nov en Van den Akker zijn dikke
vrienden. Omdat Svetlanov bui
ten de muziek om niet veel met
het' orkest communiceert, zijn
de leden bang dat hij een te
eenzijdig beeld heeft van de
problematiek. Het belangrijkste
daarin is het mogelijke faillisse
ment van de Dr. Anton Philips-
zaal, waar het Residentie Orkest
vast speelt.
Hoewel Svedanov een „man
van weinig woorden" is, zijn de
musici „vreselijk blij" met hem,
aldus Den Hertog. Volgens haar
is het ook voor de muziek niet
per se nodig dat de relatie tus
sen dirigent en orkestleden ver
der intensief is. Svetlanov drinkt
zelfs geen kopje koffie met de
musici. „Hij trekt zich liever te
rug om zich geheel te concen
treren. Er zijn meer dirigenten
die dat doen."
U kunt ons vinden op de volgende kanaalnummers/frequenties Bollenstreek 3 (55,25) Katwijk/Leiden/Leiderdorp/Oegstgeest/Rijnsburg/Valkenburg/Voorschoten/Warmond/Zoeterwoude 12+ (225.25)
