JUBILEUM
'I,
Honderden
kopers voor
48 huizen
'Formeer rampenteams voor dit soort misbruik'
^Alleen van 'n praatje
kun je niet leven'
Kinderen aanspreken op manier die bij ze
Leiden Regio
Voorzieningen slechthorenden 'ondermaats'
yOENSDAG 6 NOVEMBER 1996
CHEF HANS JACOBS. 071-5356414. PLV -CHEF RUDOLF KLEIJN. 071-5356429
nze fotograaf Wim
ijkman doorkruist
inf gelijks een groot
fel van de streek
het nieuws voor
krant in beeld vast
leggen. Tijdens die
len komt hij langs
ïrlei 'beeldige'
vi ekjes die niet direct
>tnews vormen,
aar het zeker
aard zijn om te pre-
nteren.
isei 1»
heb *en
VM
In openbare gebouwen zoals theaters, cre
matoria en kerken wordt weinig rekening
gehouden met slechthorenden. Die dreigen
daardoor steeds meer in een sociaal isole
ment te raken, terwijl ze vaak met eenvou
dige voorzieningen zouden zijn geholpen.
Dit blijkt uit het rapport 'Blijf erbij horen'
van de Nederlandse Vereniging Voor
Slechthorenden (NWS), dat gisteren in Den
Haag werd overhandigd aan de Zuid-Hol
landse gedeputeerde van zorg, J. Heijkoop
(CDA).
„Mensen met een hoorapparaat komen
daar vaak niet zo snel voor uit", zegt M.
Wissink van de NWS Leiden. „Daardoor
vragen ze niet naar voorzieningen, terwijl
ze er wel behoefte aan hebben. Op een be
grafenis bijvoorbeeld kunnen horenden
troost putten uit de preek, maar slechtho
renden vallen er dikwijls buiten. Een ring
leiding, een installatie die geluidsgolven di
rect naar het hoortoestel uitzendt, zou veel
leed kunnen voorkomen."
In veel openbare gebouwen ontbreekt de
ringleiding of laat de kwaliteit te wensen
over. Sommige eigenaren geven aan nog
nooit van het fenomeen te hebben gehoord,
terwijl anderen er uit financiële redenen
van hebben afgezien. Volgens 52 van de
ondervraagden bestaat er geen behoefte
aan voorzieningen voor slechthorenden,
hoewel er in Nederland toch een miljoen
mensen slechthorend zijn. „Eigenlijk zou
het geen kwestie van geld mogen zijn", zegt
J. Haak, die het onderzoek in opdracht van
de NWS Leiden uitvoerde. „Veel slechtho
renden zijn 55-plussers met veel vrije tijd.
Theater en bioscopen missen veel omzet als
ze deze groep links laten liggen."
Wissink hoopt dat het rapport een discus
sie over slechthorendheid losmaakt. „Men
sen staan totaal niet bij het probleem stil.
Slechthorenden zitten weliswaar niet in een
rolstoel, maar ze zijn wel degelijk gehandi
capt." Tot nu toe heeft Wissink al veel posi
tieve reacties op het onderzoek gehad: „In
crematorium Rhijnhof in Leiden hebben ze
zelfs een compleet nieuwe ringleiding aan
gelegd, omdat de oude het niet goed deed.
Het zou mooi zijn als iedereen zo reageer
de."
Eware gewichten op wegdek
L^bECSiGEESi» Op de kruising Rijnzichtweg/Rhijngeesterstraatweg
zijn gistermorgen acht contragewichten voor een kraan van een
Öieplader gevallen. Zo'n gewicht weegt 7,5 ton. Door de val werd
orwjfiet hydraulische systeem van de dieplader beschadigd, waar1
Ordoor de wagen letterlijk aan de grond kwam te zitten. Hierdoor
ing laakte de kruising geblokkeerd. Het bleek dat de contra-gewich-
^el ten los op de dieplader hadden gelegen. Tegen de 35-jarige
hefchauffeur uit Bodegraven is proces-verbaal opgemaakt.
w
rland
op hjOegstgeest te laks
ïel. IinFGSTGEESTDe 'tegenstanders' van het omstreden kunstwerk
d vajpoorgaande Beweging aan de Hofdyck in Oegstgeest eisen van
crkelpe gemeente dat de gemeente snel bekend maakt wanneer het
l'ggteeld van de huidige plek wordt weggehaald. De omwonenden
het dvan het kunstwerk vinden de gemeente opnieuw veel te laks. Na
groijde nodige procedures bij de bestuursrechter - die enige jaren in
'schejjeslag hebben genomen - is nu duidelijk dat het beeld weg
in- moet. Is er op 15 november geen duidelijkheid, dan spannen de
-tegenstanders een kort geding aan.
erkeerscontrole Wassenaar
^Assenaar Bij een verkeerscontrole aan de Rijksstraatweg heeft
tide politie gisteren 130 hardrijders betrapt. Zij maakte daarbij ge
bruik van mobiele radarapparatuur. Twee motoragenten kon
den 21 automobilisten direct aanhouden en bekeuren. De overi
ge hardrijders krijgen een proces-verbaal thuisgestuurd.
s inr
l OY-
de \t
rank-
Deskundigen over 'kinderseks-affaire' in Leiderdorp
LEIDEN/LEIDERDORP WIM KOEVOET
In haar eigen werkgebied heeft
Annet Martens van het Coördi
natiepunt tegen Seksueel Ge
weld, een onderdeel van de
GGD Leiden en Omstreken, nog
niet eerder zulke jonge daders
van seksueel misbruik meege
maakt. „Schrikbarend", noemt
zij de twee gevallen bij de bui
tenschoolse opvang van de
Stichting Kinderopvang Leider
dorp (SKL), waarbij twee jon
gens van acht en elf jaar zich
aan meisjes van vier en zeven
jaar hebben vergrepen.
Martens benadrukt dat exces
sen als in Leiderdorp 'niets,
maar dan ook niets, met de nor
male seksuele ontwikkeling van
een kind hebben te maken'.
Mensen die de kwestie afdoen
met een uit de hand gelopen
doktersspelletje, missen volgens
Martens de essentie.
Gemma Schrever, maat
schappelijk werkster bij de
jeugdzorg van de Riagg, onder
streept Martens' woorden. Vol
gens Schrever kunnen kinderen
van acht jaar wel 'normale
nieuwsgierigheid op seksueel
gebied' vertonen. „Dat uit zich
nog wel eens in l^et gebruik van
stoere taal. Maaj^ze kunnen ook
'overprikkeld' rUcen, zodanig
dat ze steeds bezig zijn met wat
ze gezien hebben of misschien
zelf hebben meegemaakt met
bekenden of met onbekenden."
Schrevers aanwezigheid- en
bijdragen waren dringend ge
wenst op een ouderavond die
de politie aan de gebeurtenis
sen heeft gewijd. „Ik beschik
niet over achtergrondinformatie
want ik ben er in een laat stadi
um bij betrokken. Mij is verteld
dat er sprake is van grensover
schrijdend gedrag - anders was
de politie niet ingeschakeld -
waarbij mogelijk dwang en ge
weld zijn toegepast."
„Gelukkig zijn dergelijke ge
vallen in deze regio en ook el
ders niet aan de orde van de
dag", zegt Martens. „Maar in de
landelijke pers kom je wel eens
vergelijkbare berichten tegen.
Bij mijn weten is er nog weinig
wetenschappelijk onderzoek
verricht naar gevallen waarbij
zulke jonge kinderen zijn be
trokken."
Martens houdt er zelf een
theorie op na over kinderen die
pomobanden bekijken en ge
weld en andere vormen van in
timidatie op televisie zien.
„Maar ook in juist voor kinde
ren bedoelde films, dikwijls te
kenfilms met science-fiction-
achtige figuurtjes die zich ge
dragen volgens, voor mij heel
vreemde, rollenpatronen.
„Kinderen hebben de neiging
gedrag te kopiëren. Jongens van
acht jaar kunnen nooit zelf op
de gedachte komen jonge meis
jes te misbruiken. Zo redene
rend moet het dus wel zo zijn
dat kinderen in steeds grotere
mate toegang hebben tot beel
den, op televisie, videobanden
of tijdschriften, die hen aanzet
ten tot afwijkend gedrag."
„De tegenhanger van mijn
theorie is dat zulke jonge daders
zelf het slachtoffer van seksueel
misbruik zijn geweest. Dat ze
dus gedrag uit de huiselijke
sfeer hebben gekopieerd. Ik kan
op dit moment niet zeggen wel
ke theorie meer waard is en ik
kan nog minder zeggen wat er
precies met die Leiderdorpse
kinderen aan de hand is."
Martens is optimistisch over
de kansen op succes bij de be
handeling van de jonge daders.
„Niemand wordt als psycho
paat geboren. Wat bij wijze van
spreken in de kinderen is ge
stopt, kan er ook weer uit wor
den gehaald."
Ook over de slachtoffertjes
hoeft volgens Schrever niet al
leen maar pessimisme te be
staan, al is veel afhankelijk van
wat ze nu precies hebben mée-
gemaakt en hoe angstig ze zijn
geweest. Nog belangrijker dan
'fantastische therapiën', is vol
gens de maatschappelijk werk
ster de opvang in de directe
JJï,uurtwinkel aan de Klimopzoom in Leiderdorp moet sluiten
?rd M. t_F
zo inkel.
eigen winkel was ooit de
ote droom van Else Dorgelo
en haar man Reinout. Nu is
paar een illusie armer. Hun
lintwinkel aan de Klimop-
im in Leiderdorp is voorgoed
sloten, nog geen twee jaar na
overname. Thuismarkt Dor-
ilo trok te weinig klanten,
let was best een gezellige
Je had leuk contact met
klanten. Maar van een praat-
kun je niet leven. Het heeft
is alleen maar geld gekost",
Else, die 'nooit meer' een
jen zaak wil.
Else vindt dat ze alles hebben
daan om van de winkel, die
jendom is van de Algemene
oningbouwvereniging Leider-
irp (AWL), een succes te ma
tt. „We zijn zo enthousiast
igonnen. We stuurden vaak
Iders rond en lieten de bewo-
irs van Huis ter Does weten
we gratis bezorgden." Toch
het onmogelijk om op te
jtpksen tegen de grote winkel
centra in Leiderdorp. Veel
jrtbewoners kwamen alleen
Thuismarkt Dorgelo, als ze
i de Winkelhof iets waren ver-
:nin|
vPeek 1
kif™
Het was niet alleen koijimer
kwel. De broodafdeling liep
iorbeeld wel aardig. En de
jaretten vlogen de deur uit.
feel mensen kwamen alleen
aar sigaretten halen. Daar zijn
op een bepaald moment
ee gestopt, want op een pakje
v irdien je maar een dubbeltje.
'rs bureau Halt komt om in het werk
het
Sommige buurtbewoners
leefden intens mee met Else en
Reinout, die zo'n moeite had
den om het hoofd boven water
konden houden. Toen Else een
kindje kreeg, werd ze overladen
met cadeautjes. „Een aantal
klanten kwam bewust bij ons
om hun boodschappen te ha
len. Zij vinden het jammer dat
we nu dicht zijn. Maar het bleef
toch te stil in de zaak. Vooral 's
middags was het zo rustig dat
we na de zomervakantie beslo
ten om alleen halve dagen open
te zijn." Twee weken gooiden ze
het bijltje er helemaal bij neer.
Reinout heeft inmiddels weer
een vaste baan. Else wil een dag
per week in een slagerij gaan
werken.
Als Else alles van te voren had
geweten, was ze nooit aan de
buurtwinkel begonnen. Maar ze
durfde het avontuur aan, nadat
ze de mooie omzetcijfers van de
vorige winkelier had gezien. Bo
vendien kwam de bank makke
lijk met geld over de brug. Ook
dat stelde het paar gerust. De
omzet waarover de vorige win
kelier sprak, werd echter nooit
gehaald.
Het winkelpand aan de Klim
opzoom dateert uit 1978 en is
altijd buurtwinkel geweest. Het
toenmalige gemeentebestuur
bepaalde dat de wijk zo'n zaak
moest krijgen. Volgens directeur
G. Duivenvoorden van de AWL
functioneerde de buurtwinkel
een tijd lang 'prima'. „Maar
door de jaren heen zag je de
omzet steeds verder teruglo
pen."
Else Dorgelo betwijfelt of het
anno 1996 iemand zou lukken
om de buurtwinkel goed te la
ten lopen. „We zijn al de vierde
die het hebben geprobeerd.
Vroeger liep de winkel nog wel.
Toen woonden er ook veel ou
dere mensen. Nu zie jc er vooral
jonge mensen. Die gaan met de
auto naar de Winkelhof."
Directeur Duivenvoorden
vindt het heel jammer dat het
supermarktje van Dorgelo het
niet heeft gered. „Die mensen
hebben er veel geld in gestoken
en blijven nu met een kater zit
ten."
Ook Duivenvoorden ziet geen
buurtwinkel terugkomen in het
pand. „Dat is denk ik niet haal
baar meer. Het wordt moeilijk
met die steeds ruimere ope
ningstijden van de grote super
markten. Als je ook ziet wat je
bijvoorbeeld allemaal bij Albert
Heijn kunt krijgen. Daar kan je
met een buurtwinkel niet tegen
op."
De AWL heeft inmiddels twee
serieuze kandidaten die de win
kel willen huren, maar niet als
buurtwinkel. Een van de gega
digden overweegt een kappers
zaak te beginnen. „Mocht het
toch niet lukken om de zaak te
verhuren, dan plaatsen we nog
één keer een advertentie. Als er
dan nog geen belangstelling is,
dan maken we er een of twee
woningen van."
Als het de AWL niet lukt om de winkel te verhuren, wordt er woningen in het pand gemaakt.
■n«B
JERDORP MONICA WESSELINC
et bureau Halt Zuid-Holland-
)ord dreigt 'ten onder te gaan'
an zijn eigen succes. Het aan-
1 jongeren dat via Halt een al-
0I matieve straf krijgt opgelegd
)or relatief lichte vergrijpen, is
afgelopen tien jaar gestegen
in 34 naar ruim 900. De laatste
lar jaar is het aantal perso-
ïelsleden echter blijven steken
acht, plus een aantal vrijwil-
jers en stagiaires. De groei in
tntal 'Halters' zet door maar
stitie geeft geen uitzicht op
meer geld.
Halt Zuid-Holland-noord
viert morgen het tienjarig be
staan. Halt (Het ALTernatief)
zorgt ervoor dat jeugdigen van
12 tot 21 jaar die opgepakt wor
den voor vernieling, vandalis
me, winkeldiefstal of vuurwerk
overtredingen, gestraft worden
met 'passend' werk. In gevallen
van vandalisme moeten de 'kin
deren' zo mogelijk de schade
opruimen. Kan dat niet (graffiti
bijvoorbeeld kan alleen met ge
vaarlijke chemische middelen
worden verwijderd en dat wordt
niet aan kinderen 'toever
trouwd') dan moet de jeudige
delinquent bijvoorbeeld een
paar uur werken in de plantsoe
nendienst of het schoolplein ve
gen.
Coördinator M. Rot van het in
Leiderdorp gevestigde bureau is
ervan overtuigd dat alternatieve
straffen echt effectief zijn. „Van
alle jongeren komt maar tien
procent na de Halt-straf toch
nogmaals bij de politie terecht.
Zeven procent van hen voor
even zware vergrijpen en maar
drie procent wordt opgepakt
voor zwaardere overtredingen.
En dat percentage recidives is
heel laag."
Halt werkt voor 22 gemeen
ten. Vroeger, toen het alterna
tief er nog niet was, kregen jon
gen die een overtreding hadden
begaan slechts een standje vein
de politie, öf meteen een straf
van de rechter. Voor veel delic
ten was dit te licht respectieve
lijk te zwaar. Halt vult het gat
op.
Rot zou op zich graag een uit
breiding zien van het aantal de-
et pand met de
aaie klokgevel, ge-
ouwd in 1794, staat
in de Hoofdstraat
Hillegom.
lieten waarvoor jongeren mo
gen worden doorverwezen naar
Halt. Nu moet de jeugd die een
lichte vorm van mishandeling
begaat, zich schuldig maakt aan
'minder ernstige' vormen van
dierenmishandeling of een ver
boden wapen heeft, toch altijd
naar de 'gewone' rechtbank in
Den Haag. Daar krijgt de 'schul
dige' een standje van de parket
secretaris, een boete en in ern
stige gevallen wordt doorverwe
zen naar de rechter. Rot gelooft
niet zo erg in deze oplossing.
„Je moet kinderen aanspreken
op een manier die bij ze past.
Bovendien moet de afhandeling
van een delict snel gebeuren. Bij
de rechtbank duurt het vaak
maanden voor de kinderen
worden opgeroepen en bij Halt
komen ze binnen een week op
gesprek."
Overigens is Rot tegelijkertijd
vóór en tégen uitbreiding van
orrfgeving. Jeugdige slachtoffers
zijn dikwijls bang dat ouders
boos op hen zijn omdat ze
'stoute dingen' hebben gedaan.
Als ouders hen in een vroegtij
dig stadium van het tegendeel
kunnen overtuigen, is de be
reidheid van de kinderen om te
praten over hun belevenissen
groter. Daardoor, zegt Schrever,
wordt voorkomen dat kinderen
met hun angsten alleen achter
blijven en is een goed begin ge
maakt met het verwerkingspro
ces. Kinderen die desondanks
stil worden of onhandelbaar ko
men voor een therapie in aan
merking.
Voor de SKL, meent Martens,
moeten de gebeurtenissen,
'heel naar en problematisch
zijn'. „Het vertrouwen dat de
kinderen veilig zijn op de crè
che heeft een gigantische deuk
opgelopen. Dat leidsters, be
stuur en directie in gevallen als
deze met de handen in het haar
zitten, is ze niet aan te rekenen.
Mijn boodschap zou zijn een
soort van rampenteams te for
meren waarin de politie, een
pedagoog en iemand van de in
stelling zitten. Die moeten over
leggen over zaken als het tijd
stip en de wijze waarop ouders
en de buitenwacht worden ge-
informeerd." Schrever onder
steunt Martens' advies. De
ploeg die haar collega van de
GGD voor ogen heeft en die
Schrever zelf bestempelt als
'vangnet', moet voorop gaan in
de gesprekken die moeten wor
den gevoerd. „Het komt er
daarbij op aan dat iedereen die
bij zoiets verschrikkelijk emo
tioneels is betrokken, en laten
we ook de leidsters niet verge
ten, zo goed mogelijk voor el
kaar zorgt. Wat in geen geval
mag gebeuren is dat men elkaar
de schuld van dingen gaat ge
ven. Al dat praten is echt nodig.
Niet alleen om te verwerken
maar ook om de alertheid te
vergroten. Maar ik zeg er direct
bij dat dit soort zaken nooit vol
ledig zijn uit te sluiten."
Wonen in Morsebel Oegstgeest in trek
Wonen aan de Willem Dudoklaan in de wijk Morsebel in
Oegstgeest is razend populair. Voor de 48 woningen
waarvan de bouw komend jaar begint, hebben zich in
middels meer dan 500 gegadigden uit zeven gemeenten
gemeld. De inschrijving staat nog steeds open. In decem
ber wordt geloot wie de huizen kunnen kopen.
OEGSTGEEST MONICA WESSELING
Directeur J. van Lit van het Pro
ject Ontwikkelingsbureau van
de Bouwnijverheid (de project-
ontwikkèlaar van het plan) is te
gelijkertijd wél en niet verbaasd
over de gewildheid van de hui
zen. „Ik heb het echt nog nooit
eerder meegemaakt dat de
vraag bij een project zo groot is.
Maar echt raar is het niet. Deze
woningen hebben een uitzon
derlijk goede prijs-kwaliteitver-
houding."
Het groepje huizen, dat begin
1998 moeten worden opgele
verd, bestaat uit 34 eengezins
woningen en 12 appartemen
ten. De eengezinswoningen va
riëren in prijs van 190.000 tot
270.000 gulden (v.o.n.) en de
appartementen kosten 190.000
gulden. De huizen worden ge
bouwd door Kondor Wessels uit
Leiden en dat bedrijf heeft een
systeem bedacht om goedkoop
huizen te bouwen. „En dus
kunnen we heel veel huis geven
voor een relatief laag bedrag.
Van Lit denkt niet dat het gro
te aantal inschrijvingen te ma
ken heeft met de overspannen
huizenmarkt. Koopwoningen
zijn erg in trek omdat de rente
laag is. „Maar ik verkoop op dit
moment ook appartementen
aan de Boerhaavelaan in Leiden
en die verkoop loopt volkomen
normaal."
Het bouwplan ligt nog tot 11
november ter inzage in het info
centrum Morsebel aan de Gerrit
Rietveldlaan in Oegstgeest. Tot
die datum kan ook nog worden
ingeschreven. De gemeente
Oegstgeest verdeelt de wonin
gen en daarbij hebben mensen
die een huurwoning met een
huur tot 650 gulden achterlaten,
voorrang. Begin december
wordt een eerste schifting ge
maakt. Ruim 100 mensen loten
vervolgens mee.
Audi A3
het aantal Halt-zaken. „Eerst
moeten er meer mensen bij het
bureau komen. Ook zonder uit
breiding van het aantal soorten
delicten komen we om in het
werk." Het bureau wordt be
taald door het ministerie van
justitie en de 22 gemeenten.
De coördinator verwacht
geen problemen bij het vinden
van nieuwe plaatsen waar de
jeugd een alternatieve straf kan
'uitzitten'. Gemeenten zijn
steeds meer bereid om kinderen
aan het werk te zetten.
Sinds september verleden
jaar is ook winkeldiefstal een
Halt-delict (mits er niet veel
wordt gestolen). „Het heeft eni
ge moeite gekost, maar het is
zelfs gelukt om winkels zo ver te
krijgen dat de Halters daar mo
gen komen werken. Dat terwijl
winkelpersoneel meteen zijn
biezen kan pakken als het be
trapt wordt op diefstal."
GRATIS Radio CD Speler
4 Speakers Antenne
20.000 p/jr
Itr. 90 pk TDI diesel •'Attraction" 3^^°°° 1.259,-
