-
Dagdromen over 'spookherten'
V
1
i
■I-
1
i
i
1
Natuur Milieu
Heidekevers hebben
leefruimte nodig
Zwijnenopruiming Het Loo begonnen
WOENSDAG 6 NOVEMBER 1996
REDACTIE BERT DEJONG 072-5196276
HET WEER
Geldig tot en met
woensdag.
Noorwegen:
veel bewolking en
al in het zuiden flink
wat regen. Morgen minder
regen en wat opklaringen.
Elders op beide dagen
kans op winterse buien.
Middagtemperatuur van
iets onder nul in het noor
den en oosten tot circa 7
graden in het zuiden.
Zweden:
In het algemeen bewolkt
en buiige regen, vooral in
het noorden ook sneeuw.
In het zuiden tijdelijk veel
Morgen minder
buiig en ook opklaringen.
Maxima in hét noorden
iets onder nul, ten zuiden
r ook buien,
a rond 8 graden, vandaag tijdelijk
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Wisselend bewolkt en met name van
daag enkele stevige buien. Veel wind. In
het zuidoosten en morgen ook elders
minder buiig en wat zon. Middagtempe-
-atuur vandaag meest tussen de 6 en 15
graden, morgen overal frisser.
België en Luxemburg:
Vandaag enige tijd regen, geleidelijk op
klaringen, maar ook buien. Veel wind.
morgen minder wind en iets minder
buiig. Middagtemperatuur vandaag rond
14 graden, morgen minder zacht.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vandaag regen en flink wat wind, in het
oosten eerst nog wat zon. Morgen meest
bewolkt en buiige regen en maxima rond
14 graden. Vandaag in het westen even
wat zachter.
Portugal:
Flinke perioden met zon, in het noorden
wolkenvelden. Op de meeste
plaatsen droog. Middagtemperatuur van
16 graden in het noorden tot 21 in het
Madeira:
Zonnige perioden en droog. Af en toe
wat wolkenvelden, Middagtemperatuur
ongeveer 23 graden.
Spanje:
Vooral langs de Golf van Biskaje hier en
daar bewolkt; morgen kleine kans op
wat regen. Verder droog en flinke perio
den met zon. Middagtemperatuur aan
de costa's van 18 graden rond Barcelo-
a tot rond 22 zuid van Benidorm.
Canarische Eilanden:
Flinke zonnige perioden, in het noorden
veelal minder zonnig. Iets minder hoge
maxima: circa 25 graden.
Marokko:
Westkust: in het algemeen zonnig. Mid
dagtemperatuur vlak aan zee tussen 23
n bijna 30 graden.
Tunesië:
Naast zon ook wat wolken en vooral in
het noorden kans op een bui. Maximum
temperatuur ongeveer 21 graden.
Zuid-Frankrijk:
n het westen toene
mende bewolking. Kans op buiige regen,
vooral in het westen. Maxima van 11
graden in de omgeving van Lyon tot 18
langs de Middellandse Zee.
Mallorca en Ibiza:
Meer zon en op de meeste plaatsen
droog. Middagtemperatuur ongeveer 21
graden.
Italië:
Vandaag vooral in het noorden buiige re
gen. Elders zon, maar geleidelijk toene
mende buienkans. In het noorden klaart
het morgen wat op. Maxima van 12 gra
den in het noorden tot ruim 20 op Sici
lië.
Corsica en Sardinië:
Vooral vandaag nog enkele buien. Mor-
er zon en minder buiig. Middag
temperatuur meest iets onder de 20 gra
den.
Malta:
'andaag toenemen
de bewolking en -buienkans. Maxima
rond 21 graden.
Griekenland en Kreta:
Overwegend zonnig. Morgen in het wes-
n Griekenland kleine kans op een
bui. Maxima rond 20 graden.
Turkije en Cyprus:
Kusten: Vrij zonnig, maar op Cyprus en
'n het zuiden van Turkije ook wolkenvel
den. Droog. Middagtemperatuur van 18
graden bij de Dardanellen tot 23 plaat
selijk langs de Turkse zuidkust en op Cy-
Duitsland:
Vandaag vooral in het noorden en mid
den enige tijd regen. Morgen vrij veel
bewolking en enkele buien. Met name
1 het noorden veel wind. Mid
dagtemperatuur rond 13 graden, mor-
n het noorden frisser.
Zwitserland:
Vandaag aan de zuidflank van de Alpen
wat opklaringen. Verder vrij veel bewol
king en vooral morgen van het westen
r regen. Maxima rond 12 graden.
Oostenrijk:
Aan de noordflank van de Alp
wolkt, elders wat zon. Morgen a
lijk weinig verandering, later
westen uit toenemende bewolkin;
wel droog. Maxima rond 12 grade
Polen:
Flink wat bewolking en van het
en noorden'uit van tijd tot tijd
Vandaag veel wind. Maxima mee
sen 10 en 14 graden.
Tsjechië en Slowakije:
Perioden met zon, maar met nam
gen van het westen uit toenemen
wolking. Mogelijk wat regen. M
temperatuur in het laagland ro?
graden.
Hongarije:
Zonnige perioden, later ook wat
velden. Maxima ongeveer 13
Vandaag op een enkele plaats mis
DONDERDAG 7 NOVEMBER 1996
Zon- en maanstanden
Zon op 07.46 Zon onder
Maan op 03.15 Maar
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 00.44 13.20 OC
Laag 08.24 20.45 08.05
Weerrapporten 06 november 07 ui
Boedapest
Cyprus
Dublin
Frankfurt
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen reger
LasPalmas
Split
Stockholm
Warschau
Wenen
Bangkok
Buenos Aires onbew.
Casablanca half bew
Johannesburg onbew.
Los Angeles onbew.
New Orleans onbew
New York zwaar bei
Tel Avïv licht bew
licht bew.
grondmist
Steunpunten
in regio voor
natuur en milieu
De Milieufederatie Noord-Hol
land en het consulentschap Na
tuur- en Milieu-educatie (NME)
gaan in opdracht van de provin
cie steunpunten in de regio
stichten. Het bestuur van de
provincie vindt natuur- en
milieu-educatie erg belangrijk,
maar wil op dat beleidsterrein
geen uitvoerende taken meer.
Dit heeft tot gevolg dat de fi
nanciële steun aan bovenlokale
NME-projecten wordt stopge
zet, en het Overlegplatform
Milieuvoorlichting overbodig
wordt. Het platform adviseerde
het provinciebestuur over te
subsidiëren bovenlokale NME-
projecten. Daarvoor in de plaats
gaat de provincie nu dus helpen
bij het ontwikkelen van regio
nale NME-steunpunten. Er is de
komende vier jaar in totaal een
kleine miljoen gulden subsidie
voor beschikbaar. Na vier jaar
moeten acht van de tien Noord-
Hollandse regio's een goed
functionerend NME-steunpunt
hebben.
Het is de bedoeling dat alle re
gionale organisaties op het ge
bied van natuur- en milieu
educatie bij zo'n steunpunt te
recht kunnen. In West-Fries
land en 't Gooi zullen de eerste
twee steunpunten door de
milieufederatie en het NME-
consulentschap, verenigd in een
'strategische alliantie', gereali
seerd worden.
Haal de hekken op de Veluwe weg en
sluit wegen af die niet noodzakelijk zijn.
Op die manier moeten de edelherten op
de Veluwe een ruimer leefgebied krijgen.
Van een 'spookhert' dat alleen in de
schemering te zien is dient het weer een
dagdier te worden, dat rustig graast en
herkauwt en door de natuurrecreant be
wonderd kan worden.
Het lijkt een utopie, een dagdroom.
Maar de Vereniging Tot Behoud van het
Veluws Hert acht dit ideaalbeeld niet on
haalbaar, aldus verenigingsvoorzitter
jonkheer H. van Nispen van Pannerden
op een bijeenkomst in het nationaal
park De Hoge Veluwe, ter gelegenheid
van het 50-jarig bestaan van de vereni
ging-
De Veluwe moet niet op slot, vindt de
jonkheer. Er zijn verbindingen mogelijk
met de Oostvaardersplassen (waar zich
binnen de hekken ook een aantal edel
herten bevindt), de IJsselvallei, de Gel
derse Poort en de Blauwe Kame
r/Utrechtse Heuvelrug. Deze gebieden
moeten niet volgebouwd worden, opdat
de circa negenhonderd edelherten die in
de zogeheten 'vrije wildbaan' leven
(naast de ongeveer vijfhonderd stuks in
afgesloten gebieden als het Deelerwoud
en De Hoge Veluwe) in de toekomst zon
der al te veel problemen heen en weer
kunnen trekken. Van het ene naar het
andere leefgebied, zoals het vroeger was.
„Zo voorkom je dat het edelhert een
soort dierentuinbeest wordt", aldus de
voorzitter.
Volgens Van Nispen van Pannerden
hoort het edelhert eigenlijk niet op de ar
me zandgronden thuis. Hij is veel beter
op zijn plaats in de uiterwaarden, zoals
DOOR JAN VISSER
Alle storm registers werden vanochtend opengetrok
ken. Aan de kust stond een zuidzuidwesterstorm
met windstoten tot dik boven de 100 kilometer per
uur. Om zes uur meldde IJmuiden een windstoot
van 108 kilometer en tussen zes en zeven uur zwol
de wind even aan tot een kracht 10. Boven land
was de wind krachtig tot hard.
Debet aan het stormgeweld was een bijzonder sterk
uitdiepende depressie in de regio Schotland. Daar
daalde de luchtdruk de afgelopen nacht met een
vaartje van tegen de 14 hPa in drie uur en de druk
in de kern van de depressie viel terug tot beneden
de 960 hPa. Het roerige weer in eigen land ging ge
paard met regen. Vanmiddag is het tijdelijk wat op
geklaard maar pas vanavond wordt de wind tot on
der de stormgrens teruggebracht.
Morgen staat er aan de kust echter nog altijd een
krachtige tot harde wind uit het zuidwesten, later
westen. Verder vallen er buien die van onweer en
hagel vergezeld kunnen gaan. De buien worden ver
oorzaakt door een randstoring die over de Noordzee
naar het oosten trekt. De temperaturen zakken te
rug naar omstreeks 12 graden.
Op vrijdag en zaterdag wordt het overdag niet war
mer dan circa 10 graden. De regen/buienkansen
houden echter aan. Over de Noordzee trekt name
lijk een nieuwe storing naar het oosten. Op zondag
zou het tijdelijk wat kunnen verbeteren dankzij ho-
gedruk over het Europese vasteland. Daarna op
nieuw een weersverslechtering maar een verder da
lende trend van de temperaturen is twijfelachtig
geworden.
Weliswaar ligt er op het westelijk deel van de oce
aan een krachtig hogedrukgebied (kerndruk 1040
hPa) maar met de komst van een nieuwe depressie
boven de Britse eilanden en de Kanaalregio gaat de
wind niet uit het westen tot noordwesten waaien
maar uit zuidelijke richtingen. Gisteren vielen er
buien die hier en daarvan onweer vergezeld gin
gen. De temperaturen waren 's middags op hun
laagst met waarden rond 10 graden.
HEINZ
OPGAVE
'Spookherten' op de
Veluwe. De gewei
dragers zouden 'om
geturnd' moeten
worden tot dagactie-
ve dieren.
FOTO MARTIJN DE
JONGE
de IJsselvallei, een gebied waar het dier
van oorsprong leefde. „Daar zouden de
dieren bij wijze van spreken morgen
weer kunnen leven, waarbij natuurlijk
wel afspraken met landbouwers en an
dere betrokkenen gemaakt moeten wor
den", aldus Van Nispen van Pannerden.
Overigens zijn er plannen om de nieuwe
natuur in de uiterwaarden te verrijken
met het edelhert.
Ook in Flevoland wil Staatsbosbeheer de
stoere geweidragers uit het Oostvaar-
dersplassengebied meer bewegingsvrij
heid geven. De ideeën om edelherten te
rug te laten keren in de duinen van
Noord- en Zuid-Holland - waar ze de
plaats in zouden kunnen nemen van
tamme koeien en paarden- staan op een
laag pitje. Huiver en onzekerheid over de
goede afloop beklemt de terreinbeheer
ders.
Voor diverse soorten loopkevers
die aan heidevelden zijn gebon
den lijkt het einde nabij. Vooral
voor de goudgerande schallebij
ter is het oppassen geblazen.
Die vertoeft op het randje van
verdwijnen. De nog resterende
heidevelden bieden nauwelijks
overlevingsmogelijkheden. Ze
zijn te klein en liggen te geïso
leerd om uitwisseling tussen
restpopulaties mogelijk te ma
ken. Bioloog De Vries van het
Biologisch Station in Wijster
slaat alarm.
De Vries promoveert vandaag
op een proefschrift over de
overlevingskans van loopkevers.
Aan zijn promotie ligt zeven
jaar onderzoek ten grondslag,
onder andere uitgevoerd met
behulp van kevervallen. Volgens
de promovendus is 95 procent
van de Drentse heidegebieden
te klein voor de kevers. Om le
vensvatbare populaties loopke
vers te behouden moet een hei
develd qua grootte minimaal
vijftig hectare zijn.
Nog leven er tienduizenden
loopkevers in de Drentse heide,
maar dat aantal kalft jaar na
jaar af. Ons land kent in totaal
zo'n 370 soorten loopkevers. Ze
staan aan de top van het bo
dem-ecosysteem, zijn in hoofd
zaak 's nachts actief en voeden
zich met andere, kleinere soor
ten insecten en/of wormen. Op
hun beurt vormen ze een voed
selbron voor bijvoorbeeld egels.
Wie de keutel van een egel uit
pluist, komt daarin talrijke uit
wendige skeletresten van loop
kevers tegen. Voor heideterrei-
nen zijn zo'n tien soorten van
belang. Hun grootste probleem
is de versnippering van de leef
gebieden. Naar de mening van
De Vries is het mogelijk van veel
kleine heidevlekjes een voor
loopkevers leefbaar geheel te
maken, door ze via corridors
(ecologische verbindingsroutes)
met elkaar te verbinden. Daar
van profiteren ook allerlei ande
re flora- en fauna-elementen.
Overigens: anders dan de naam
suggereert kan een aantal soor
ten loopkevers ook vliegen. Die
zijn onder de huidige omstan
digheden licht in het voordeel
en worden minder met uitster
ven bedreigd. Want ze kunnen
gevleugeld barrières tussen dë
heidevelden overbruggen.
s
w
S
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
1. bedroefd zijn; 2. watergeest;
3. Europese hoofdstad, slot; 4.
rund, deel v.e. fuik, geliefde van
Zeus; 5. stapel, tennisterm; 7.
vreemde munt, grond bij een
huis; 7. mannelijk dier, bid (La
tijn); 8. muzieknoot, kansbriefje,
aartsbisschop; 9. soort appel,
klef; 10. uitbouw; 11'. schemati
sche voorstelling.
Verticaal:
1. voor (Latijn), omslag; 2. Itali
aanse herberg; 3. mannelijk dier,
wees gegroet, scheepstouw; 4.
eenmaal, extremist; 5. bolgewas,
gewicht; 6. serie, viseter; 7. bij-
tf^EPC/l/EPP AlpT PAT
EO p/A/&/ /£A /A/ JE E/EEE
TO/// sttaaa/ BLAZE/V/
TOMPOES
Tom Poes en het boze oog
belse naam, vroeger, tijdperk; 8.
zout van salpeterzuur; 9. kunst
taal, loofboom.
OPLOSSING
SLEUTELWOORD
Horizontaal:
1. kostbaar; 2. waterski; 3. agita
tor; 4. rolstoel; 5. theemuts; 6.
intikken; 7. estancia; 8. rook-
spek.
De woorden op de eerste en der
de verticale regel zijn: KWAR
TIER en STILETTO. Het sleutel
woord luidt: KOLENSCHIP.
Tom Poes was intussen terug gelo
pen naar het woud en toen hij de
rand bereikte werd zijn aandacht ge
trokken door een beweging tussen
het geboomte. Het was de Oude
Schicht, die door Abel en Ola's vader
moeizaam naar de vlakte werd ge
duwd. „Ga hier weg, ventje", sprak
de laatste terwijl hij in het passeren
de blik afwendde. „Er zijn al genoeg
ongelukken veroorzaakt.
Tom Poes bleef staan en trok de
wenkbrauwen op. „Waarom veroor
zaken jullie dan ongelukken?" vroeg
hij. „Dat is een vloek, die op ons
zwarten rust", verklaarde de ander
mismoedig. „Zo is het maar net",
vulde Abel aan. „Soms", hernam de
zwarte, „komt er een aanzienlijk
vreemdeling in het dorp. Hij neemt
dan zijn intrek in de herberg en ge
bruikt een krachtig maal. Dat kan ge
beuren, nietwaar? Maar als ik dan ga
kijken en me met de voedzame geu
ren wil verkwikken, gebeurt er altijd
iets ergs. Het is heel droevig. Maar
ach, ik kan het niet helpen, dat ik het
boze oog heb." Abel schudde drome
rig het hoofd. „Toch heeft Ola mooie
ogen", prevelde hij. „Ja, ja!" riep haar
vader uit. „Maar de schuld drukt
zwaar en wordt vanzelf steeds groter!
Op die woorden begon het ritselen
in het kreupelhout en nu verscheen
plotseling de duistere gedaante van
Moen op het pad. „Welke schuld?"
riep hij, de vuist opheffend. „Jij hebt
toch geen schuld aan het gebroddel
en geknoei van zo'n dikke vreemde
ling? Laat de sukkel beter leren auto
rijden - en schei uit met je geblaat
over schuld."
De voorbije week was het weer
zover. In de Koninklijke hout
vesterij Het Loo begon de jaar
lijkse opruiming, van wilde
zwijnen. Het jaar rond worden
de evers op Het Loo bijgevoerd
door natuurliefhebbers. De se
mi-tamme dieren vreten hun
zwijnenbuiken rond aan de
etensresten die ze op vaste
plaatsen toegeworpen krijgen.
Door het bijvoederen, waaraan
ook de beheerder van het
kroondomein zich schuldig
heeft gemaakt, is de groep 'wil
de' zwijnen niet alleen tammer
dan normaal, er lopen er ook
veel meer rond dan de natuur
lijke draagkracht van het
kroondomein kan hebben.
Daardoor moeten/kunnen er
jaarlijks flink wat 'opgeruimd'
worden: het afschotpotentieel.
Het geknal door de edellieden
op de semi-tamme dieren roept
elk jaar veel maatschappelijke
weerstand op. In deze periode
wacht de zwijnen immers dode
lijke blauwe bonen, in plaats
van voer. Drijvers jagen de evers
uit hun schuilplaatsen, en ter
wijl ze langs de homagers den
deren wordt er op geschoten. Er
vloeit veel bloed. Niet elke edel
man immers is scherpschutter.
In het VARA-programma 'Vroe-
In kroondomein Het Loo is de jaarlijkse opruiming onder de semi-tamme everzwijnen begonnen.
ge Vogels' werd de omstreden
jacht op Het Loo, waaraan zit
tend op een krukje volgens ca
baretier Ivo de Wijs óók de
'zwaar bijgevoerderde' kroon
prins Willem-Alexander mee
deed, pittig op de korrel geno
men. De Wijs: „De prins maalt
niet om de publieke opinie. Hij
doet plezierjacht. Waarom gaat-
ie niet trouwen?" En zijn colle
ga: „Dat zit er aan te komen. Op
de Kneuterdijk in Den Haag
worden elke avond al adellijke
meisjes bijgevoerd. En een
krukje staat er ook reeds."
J-A M-A-A-P, I-AT O-PB H-TP-T
P-P-A/-S P-P-N T-U-Z-O. D'A-A'/Z'OM
(S-/-//-($ /-Ac J-U-/-P-T A/-A-A-/Z
P-P/'/V'Z P-/V A-fc/'T-S
