Smaak
Primeurs op 19e Bokbierfestival
Hobbykoks geven miljoenen uit
VRIJDAG 1 NOVEMBER 1996
REDACTIE: WIM VAN BEEK 072-5196258
M
H
HMHHHHi
ET WE
Een greep uit het rijke aanbod van Nederlandse bokbieren.
JAN PETER VERSTEEGE
Het aantal bokbieren in Neder
land rijst de pan uit. Dit jaar kan
de liefhebber op het 19e PINT
Bokbierfestival 1996 liefst 36
bieren proeven. De proeverij in
de Amsterdamse Beurs van Ber-
lage, georganiseerd door bier-
consumentenvereniging PINT,
begint vanmiddag en duurt tot
en met zondag en telt drie pri
meurs ofte wel drie nieuwe bok
bieren.
Bo(c)kbier, zowel met als zon
der c, is van oudsher een zwaar,
donkerkleurig bier. Het is door
gaans iets zoeter is dan de door
snee 'dubbel' van trappisten
brouwerijen of van de brouwers
van abdijbier. In de meeste ge
vallen gaat het om speciaalbie-
ren van tegenwoordig 6,5 a 7
procent alcohol, hoewel de
laatste jaren ook zwaardere
bokbieren worden gebrouwen,
zoals onder meer Schiedams
Dubbelboek (8 procent) en
Brand Dubbelboek (7,5 pro
cent).
Enkele decennia geleden nog
leek de Nederlandse 'bok' een
stille dood te sterven. Van de
herfstbieren, die nog wel wer
den gemaakt, was een aantal
moeilijk te krijgen. Begin jaren
tachtig kwam daar geleidelijk
verandering in. Het is niet uit
gesloten, dat bierconsumenten
vereniging PINT daar haar
steentje toe heeft bijgedragen.
PINT met zijn tegenwoordig
ruim drieduizend leden zette
zich vanaf haar oprichting in
1980 in voor een zo groot moge
lijke verscheidenheid op de va
derlandse biermarkt.
Enerzijds via het tijdschrift
PINT-Nieuws, maar anderzijds
via het houden van festivals is
de interesse van de consument
in speciaalbier gestimuleerd,
waardoor brouwers in de loop
der jaren steeds meer bieren
zijn gaan brouwen. Het belang
van speciaalbier ten opzichte
van de traditionele pils groeide
en groeide. Het aantal Neder
landse bieren nam vooral de
laatste tien jaar een hoge vlucht
en is al jaren geleden de magi
sche grens van de tweehonderd
soorten overstegen.
Over de oorsprong van bo(c)k
als biertype doen diverse verha
len de ronde. In een van de be
kendste wordt de bakermat ge
zocht in München. Daar zou
een brouwerszoon ergens begin
17de eeuw op zijn trouwerij met
een Beierse schone seizoensbier
uit zijn geboortestad Einbeck
hebben geschonken. Dat viel de
Münchenaren zo in de smaak,
dat men er hetzelfde bier wilde
brouwen. Het Einbecker bier
werd een type bier. Verbaste
ring van de naam zou al gauw
hebben geleid tot de benaming
bockbier.
Zegetocht
Het herfstbier kon toen pas
goed aan zijn zegetocht begin
nen in Europa. Overal werd
bokbier gebrouwen. In Einbeck
zijn heden ten dage de meeste
brouwerijen ter ziele. Alleen het
Einbecker Brauhuis maakt nog
bokbier, zowel een donkere in
het najaar als een blonde Mai-
bock in het voorjaar. De brouw
meesters van het oude Hanze-
stadje gaan er prat op zo een
traditie van zeshonderd jaar in
ere te houden.
Bij het grote publiek zijn met
name de bokbieren van Heine-
ken, Dommelsch, Bavaria en
Grolsch de meest populaire. De
nieuwe bokbieren die op het
PINT-festival worden geschon
ken, komen echter vooral van
de kleinere brouwerijen. De drie
primeurs zijn 'Drie granen
Bockbier' (7,5 procent) van de
Utrechtse Stoombierbrouwerij
Oudaen, Utrechts Bok (6,5 pro
cent) van de drie Utrechtse ca
fés Ledig-Erf, Jan Primus en
België dat bij de Friese Brouwe
rij in Bolsward wordt gemaakt,
en Hemel's Bok (6,5 procent)
van de Nijmeegse Stadsbrouwe-
rij Museum De Hemel.
Genoemde bieren zijn te proe
ven tijdens het festival in Am
sterdam. PINT zorgt voorts voor
livemuziek, een hapje en een
drankje en ook zijn er tal van
brouwerijartikelen te koop. De
ingang van de beurs is aan het
Beursplein.
Openingslijden van het 19e PINT Bokbier-
HEINZ
DOOR JAN VISSER
In het westen op veel plaatsen te nat, in het oosten te droog. Zo is A
heel kort samengevat de neerslagverdeling over de maand oktober
weest. Gemiddeld viel er tot gisteravond zo'n 65 millimeter vocht o|0
het land, normaal is dat 73 mm. Uit de eerste neerslagcijfers blijkt
dat er in westelijk Nederland op veel plaatsen meer dan 100 mm isi
gevallen.
Door de zware buien aan het begin van de maand kwam Den Haag
zelfs op 127 mm. In Haarlem-West viel 103 mm, Santpoort-Noord|
kreeg 98 mm, op de KNMl-stations Schiphol en Valkenburg respeci
tievelijk 98 en 88 mm en in Stompwijk 81 mm. Vooral het laatste j
deel van de maand is nat geweest. In Haarlem-West viel in de laats
tien dagen 60 mm. De KNM l-stations zijn overigens niet geheel veij>9
gelijkbaar met de overige meetpunten. Bij het KNMI wordt namelijf
de neerslag over de héle maand bekeken terwijl op de overige punt$4
de maand om 19.00 uur wordt afgesloten. Vooral voor oktober heef
dat consequenties want gisteravond heeft het nog even flink gere-
gend.
De gemiddelde temperatuur over oktober is in De Bilt uitgekomen <j
10,8 graden Celsius tegen normaal 10,5. Haarlem-West kwam uit^3
gemiddeld 11,8.
Het eerste weekeinde van november staat in het teken van regen erj
wind. Vooral morgen regent het en staat er aan de kust een krachtig>3
tot harde wind uit het zuidwesten. De regen wordt veroorzaakt door
een frontaal systeem dat zich evenwijdig uitstrekt aan de westelijke
hoogtestroming. De aangevoerde lucht is wel zacht. De komende
nacht blijft de temperatuur rond de 10 graden steken en morgenmii
dag zitten we op een niveau van ongeveer 13-14 graden.
Ook zondag is het zacht, enige tijd regenachtig en winderig. In dez^
situatie komt na het weekeinde geen verandering maar de temperaEfl
ren gaan omlaag. Gisteren waren de temperaturen redelijk in de ocl
tend (Bloemendaal aan Zee 12,6 graden), 's middags in de regen w
het ronduit koud. Het kwik daalde toen tot 8 graden. De afgelopen
nacht liep de temperatuur weer op tot 13-14 graden en viel er vrij DG
veel regen (Santpoort-Noord 11 en Hazerswoude en Stompwijk 1425
millimeter).
DC
||1M iMMMWfflWMIMffllli
EUROPA
Aan spijs, drank en keukengerei
In het algemeen bewolkt en vooral
morgen veel wind en veel regen.
Middagtemperatuur vandaag rond
11 graden, morgen iets hoger.
Engeland, Schotland, Wales en Ier
land:
vandaag in Engeland waarschijnlijk
droog. Verder sterk wisselvallig weer
met veel wind en regen. Vooral mor
gen zacht met maxima rond 15 gra
den.
België en Luxemburg:
Meest bewolkt, zacht en van tijd tot
tijd regen. Vooral morgen veel wind.
Middagtemperatuur oplopend tot
rond 15 graden op morgen, maar in
Luxemburg aanmerkelijk frisser.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Overwegend bewolkt en vooral in de
noordelijke helft soms regen. In het
zuidoosten, rond Dijon, morgen kans
op wat zon. Langs de Kanaalkust
vooral morgen een straffe zuidwes
tenwind. Maxima rond 15 graden.
Portugal:
Vrij zonnig. Droog. Temperatuur in
de middag uiteenlopend van 19 gra
den langs de Costa Verde tot 23 in
de Algarve.
Madeira:
Vrij zonnig. Droog. Middagtempera
tuur iets onder de 25 graden.
Spanje:
Droog en op de meeste plaatsen veel
zon. Middagtemperatuur tussen 20
en 25 graden.
Canarische Eilanden:
Vrij zonnig. Droog. Middagtempera
tuur iets onder de 30 graden.
Marokko:
Westkust: Vrij zonnig. Middagtem
peratuur vlak aan zee rond 23 gra
den.
Tunesië:
Vrij zonnig. Droog. Maximumtempe
ratuur tussen 20 en 25 graden.
Zuid-Frankrijk:
Rustig weer met in de nacht en och
tend plaatselijk mist. Vooral 's mid
dags kans op zon. Droog. Middag
temperatuur tussen 15 en 20 gra
den.
Mallorca en Ibiza:
Vrij zonnig. Droog. Middagtempera
tuur iets boven de 20 graden.
Italië:
Flinke zonnige perioden. In de Po-
vlakte kans op mist. Droog. Maxima
uiteenlopend van 13 graden lokaal
in mistige gebieden in het noorden
tot iets boven de 20 op Sicilië.
Corsica en Sardinië:
Droog en flinke perioden met zon.
Middagtemperatuur rond 19 gra-
Malta:
Flinke zonnige perioden. Droog.
Maxima rond 22 graden.
Griekenland en Kreta:
Rond Kreta kans op een bui. Verder
droog en vooral morgen flink wat
zon. Maxima van 15 graden in het
noordoosten van Griekenland tot 20
aan de zuidwestkust en op Kreta.
Turkije en Cyprus:
Kusten: vandaag aan de Turkse
zuidkust en op Cyprus enkele wol
kenvelden en misschien een bui.
Verder droog en flink wat zon. Mid
dagtemperatuur van 15 graden rond
de Dardanellen tot iets boven de 20
op Cyprus.
Duitsland:
Meest bewolkt en vooral in het noor
den op beide dagen grote kans op
regen. In het noorden ook tamelijk
winderig. Middagtemperatuur van
daag rond 12 graden, morgen enke
le graden hoger.
Zwitserland:
vandaag aan de west- en noordzijde
van het Alpenmassief bewolkt en
wellicht regen. Verder goede kans op
ZATERDAG 2 NOVEMBER 1996
Zon- en maanstanden
Zon op 07.37 Zon onder 17
Maan op 23.04 Maanonderl3
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 07.41 19.59 07.14 19
Laag 03.25 15.34 03.06 15'^
Weerrapporten 01 november 07 uur:
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Athene
Berlijn
Dublin
Frankfurt
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Las^Palmas
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
half bew.
half bew.
licht bew.
Split licht bew
Stockholm regen
Warschau zwaar be1
Wenen zwaar be1
Zurich regen
Bangkok regen
Casablanca licht bew
Johannesburg onbew
Los Angeles onbew
New Orleans onbew.
New York onbew
TelAviv
Tokyo
Toronto
droog weer en op geregeld zon.
dagtemperatuur van 12 graden r(p-
Zurich tot 20 aan de zuidflank t-0
de Alpen. ?s
Oostenrijk:
Vandaag aan de noordflank van r
Alpenmassief grote kans op betf.G
king en misschien wat regen. Veran
vooral in de bergen geregeld zl.G
Maxima rond 11 graden. )C
Polen: n.
Meest bewolkt en vooral in het nd-Q
den op beide dagen kans op regjJz
Met name morgen flink wat wiik.
Enige stijging van temperatuur, fa
op morgen maxima tussen 10 en>
graden. r"
Tsjechië en Slowakije: !.c
Meest bewolkt en met name
daag wat regen. Middagtemperatihi
vandaag rond 10 graden, mor§hi
enkele graden hoger. er
Hongarije: jtu
Vooral vandaag wolkenvelden entrt
het noorden en westen misschjii
wat regen. Middagtemperatuur vjii
daag iets onder de 10 graden, rrty<
gen ruim erboven. I'
si
voor gemiddeld zes vrienden
koken. Dat is dus zeshonderd
duizend mensen aan tafel.
Maak een schatting van de uit
gaven aan keukengereedschap,
apparatuur en tafelgerei. Dan
wordt met gemak jaarlijks een
omzet van honderd miljoen ge
maakt.
Er zit nog meer handel in
kookliefhebbers. Want die lie
den hebben grote belangstelling
voor professionele beurzen voor
de horeca. Dat zijn voor hen pa
radijzen vol mooie spullen en
verse top-ingrediënten. Helaas
voor die liefhebbers, en helaas
voor de horecahandel, zijn zul
ke vakbeurzen uitsluitend toe
gankelijk voor mensen uit het
vak.
Fair Culinair
Daar is nu wat op gevonden. Dit
jaar begint in het MECC, het
Maastrichts Expositie Congres
Centrum, de consumenten
beurs 'Fair Culinair', die een
trefpunt moet worden voor
kookliefhebbers uit de hele Be
nelux. De eerste opzet is met
niet meer dan zeventig stands
bescheiden. Maar het enthou
siasme is groot, een fors aantal
topkoks werkt er aan mee.
Tijdens de beurs houden die
koks dertig demonstraties en
workshops. Daar kan de liefheb
ber zien hoe het in de keuken
moet met kreeft of truffel. Hoe
fazant of lamsvlees te bereiden,
hoe zwezerik of groente. Na af
loop van zo'n demonstratie kan
elke bezoeker bij de kok op
spreekuur. Wie wat te vragen
heeft kan rechtstreeks terecht
bij Cas Spijkers, Bertus Liefting,
Ad Janssen of een ander kookta-
lent uit een toprestaurant.
Ria van Eijndhoven, Raya Li-
chansky en nog vier vrouwen
die bekend zijn van kookles in
de media nodigen bezoekers
aan hun gezellige keukentafel.
Ze bereiden allerlei gerechtjes
uit de wereldkeuken en delen
hun kookplezier met wie dat
wil. Weer andere experts de
monstreren de kunst van tafel
dekken op een nieuwe manier.
Geproefd kan er volop. Van ge
rechten die ter plekke zijn be
reid en van een keur aan wij
nen. Er is veel aandacht voor de
paddestoel, 't is herfst nietwaar,
voor mosterd en azijn en olijf
olie in soorten. Espressokoffie,
machines daarvoor, glaswerk en
fornuizen/Liefhebbers kunnen
zelfs sigaren en echte kokskle-
ding uitproberen. Maastricht,
dat zich graag profileert als
Bourgondische stad, biedt com
plete hotelarrangementen tij
dens de beurs.
•Fair Culinair1, van 8 t/m 10 november. Vrij
dag 14-22 uur. zaterdag en zondag 11-18
uur. Info bij MECC, 043 - 38 38 38 3 en VW
Maastricht, 043 - 32 17 87 8.
WAT HEE JE LIEVERPG/TS,
ESA/ AdOO/ZAZ&R OT EE AA
EEK VREO/TEAJPl/A/T
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
vrijdag.
Noorwegen:
Veel bewolking en in de
noordelijke helft van
tijd tot tijd sneeuw, in
het zuiden regen en
soms veel wind. Mid
dagtemperatuur in het
uiterste zuiden rond 10
graden, op veel andere
plaatsen hooguit 5.
Zweden:
In het zuiden flink wat
regen en soms winde
rig. Naar het noorden
met name vandaag
plaatselijk sneeuw.
Maxima in het noorden
onder nul, zuid Van de
grote meren rond 10
graden.
Denemarken:
Steeds minder mensen berei
den zelf hun maaltijd. We heb
ben het te druk en het wordt de
druktemakers ook heel gemak
kelijk gemaakt. Als er (nog) geen
bedrijfskantine is met voordeli
ge aanbiedingen, dan wachten
de kant-en-klare happen die te
genwoordig overal te koop zijn.
Bij grote en kleine grutters, bij
slagers op de hoek, bij bakkers
en bij groentenzaken. Diepvries,
koelvers, of direct uit de pan, All
you need is microwave. Trou
wens: ook in een pannetje is op
warmen zo gepiept.
Zelf koken? Dat wordt meer iets
voor het weekeinde. Maar de
routine raakt een mens gauw
kwijt. En de vraag of het alle
maal wel gezond blijft, wordt
beantwoord met een appel, een
kiwi en een pilletje die de vita-
mientjes op peil moeten hou
den.
Tegenover deze opvattingen
staat die van een groeiende
groep liefhebbers die de kook
kunst omarmt als creatieve vrij
etijdsbesteding. Honderddui
zenden leggen ziel en zaligheid
in dat ene speciale gerecht. Kij
ken naar alle kookprogramma's
op tv. Kopen de kleurrijkste
kookboeken en tijdschriften.
Verzamelen de mooiste keuken
spullen. Speuren naar de beste
ingrediënten die te krijgen zijn.
Kookclubs
Beroepskoks zien dat met groot
plezier. Want beroepskoks hou
den van hun vak en beoefenen
het met passie. Ze laten zich
dus gaarne strikken om op hun
vrije dag een clubje amateurs te
instrueren. Zo is door heel het
land een aantal kookclubs ont
staan waar onder leiding van
een chef-kok de oprechte ama
teur de ware kookkunst krijgt
onderwezen.
Het feest is op dergelijke avond
jes pas compleet, wanneer de
eigen culinaire creaties zijn ge
proefd en welbevonden. Uiter
aard na rijkelijk met wijn te zijn
besproeid. Hobbykoken is een
serieuze zaak, en daar wordt
veel geld aan uitgegeven.
Hoeveel? Een simpel sommetje
laat het zien.
Ons land telt zo'n vijfduizend
georganiseerde amateurkoks.
Die beleven gemiddeld per jaar
tien kookavonden, en besteden
per keer honderd gulden aan
spijs en drank. Per jaar is dat
een omzet van vijf miljoen gul
den. Dan zijn er pakweg nog
eens twintigduizend kooklief
hebbers die vijf maal per jaar
TOMPOES
OPGAVE
Tom Poes en het boze oog
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
1. wanorde; 5. onenigheid; 9.
toiletartikel; 11. zeurkous; 13.
drinkgerei; 15. bergweide; 16.
voor; 18. dwaas; 19. dominee;
20. dirigeerstok; 21. muziek
noot; 23. verlaagde toon; 25.
jaargetijde; 28. bende,- 31. straf
werktuig; 32. deel van een et
maal; 33. stemming; 35. aange
zien; 37. kunsttaal; 39. rund;
41. zeezwaluw; 42. voorzetsel;
43. paardje; 45. gelofte; 46. ge
malin van Aegir; 47. koraalei
land; 49. netvleugelig insekt;
50. valies; 53. oliehoudend ge
was; 54. hoger beroep.
Verticaal:
1. bastion; 2. levenslucht; 3.
eenheid van electrische weer
stand; 4. Leger des Heils (Eng.
afk.); 5. voorzetsel; 6. boven
dien; 7. graanbederf; 8. gevolg;
10. heester; 12. boom; 14.
bloeiwijze; 16. dagvlinder; 17.
windrichting; 22. ketting; 24. la
ge temperatuur; 26. grond om
een boerderij; 27. Trans-Europa-
express; 29. alcoholische drank;
30. tijdperk; 33. oeveraas; 34.
cultusgebruik; 35. plek; 36.
veelvoud van tien; 38. Europese
taal; 40. filmdecor; 42. soort
stof; 44. jonge kabeljauw; 46.
keukengerei; 48. bijb. figuur;
49. beet; 51. in memoriam; 52.
tantalium.
OPLOSSING
omslag
ij-u-a-o-e
luier-k-k
e-t-kraak
rabat-a-i
--e--plan
kinkel
i-e--a
pineut
Heer Bommel en Tom Poes verwijder
den zich hoestend in de verte en de
oude Amram keek hen vanuit zijn ro
kende deuropening peinzend na.
„Vreemdelingem trekken het boze oog
aan", mompelde hij. ,,Dat is de loop
der dingen. Maar wat wilde die gezette
heer mij vertellen?"
,,Wat zeg je, vader?" vroeg zijn vrouw.
Ze keerde juist terug van een bezoek
aan de buren en nu keek ze wat be
vreemd naar de walm die uit haar
huisje sloeg.
,,Wat is er met de soep gebeurd?" ver
volgde ze. ,,En wie zijn die lui daar? En
waar is Abel?"
„Abel is bezig de auto van die vreem
den te herstellen", verklaarde de hei-
debouwer. „Men moet degenen hel
pen, die in nood verkeren, dat is ge
past. Er was een verkeersongeval."
„O, zodoende", zei de vrouw begrij
pend. Ze trad haar woning binnen en
begon te redderen.
„Het moet een erg ongeluk geweest
zijn", hernam ze. „Alle soep is uit de
pot gevallen. Weetje zeker, dat de
zwarten hier niet achter zitten?"
„Daar zeg je het, moeder!" beaamde
Amram knikkend. „Het verhaal van die
dikke vreemdeling was wat verward -
en Abel deed vreemd. Hij praatte te
veel, nu ik er over nadenk. Ach, overal
loeren de kwade krachten en de recht
schapene moet zwijgend en onopval
lend zijn weg gaan."
„Die Abel toch", prevelde zijn vrouw.
„Je denkt toch niet, dat de jongen iets
met de zwarten te maken heeft, vader?
„De boze loert overal", bromde de
grijsaard, doch nu schudde het vrouw
tje haar hoofd.
„Abel doet de laatste tijd heel mal", zei
ze. „Hij is veel weg en hij heeft zwem
merige ogen. Weet je wat er met hem
is? Hij is op vrijersvoeten, dat is het!"
