'Ik vraag God elke dag om een wonder'
Christenen brengen joden 'thuis'
Leiden Regio
Eindeloos
wachten
op operatie
Meer donoren
kunnen wachttijd
bekorten
Kerk Samenleving
DINSDAG 29 OKTOBER 1996
Ze voelen zich proefkonijn.
Ze lijden pijn. En ze moeten
wachten. Eindeloos
wachten. Op die operatie
waarvoor maar geen ruimte
is. Op dat orgaan dat maar
niet beschikbaar is. Op het
geld dat ontbreekt. Het
Leidsch Dagblad brengt in
een serie over wachttijden in
de gezondheidszorg een
aantal schrijnende gevallen
voor het voetlicht. In de
vierde aflevering Loupe
Adames uit Leiden die al
acht jaar wacht op een
donornier.
Eerdere afleveringen
stonden in de krant van 17,
22 em 24 oktober; de
volgende aflevering
verschijnt komende
donderdag. Voor reacties:
postbus 54,2300 AB Leiden.
Loupe Adames:
„Weet je wat het
ergste is voor een
nierpatiënt? Om ook
op feestdagen naar
het ziekenhuis te
moeten om te spoe
len."
FOTO HIELCO KUIPERS
LEIDEN MARIETA KROFT
,,Als ik toch eens een nieuwe nier had, weet je wat ik
dan als eerste zou doen? Op vakantie naar Curasao
en uit mijn bol gaan, in een grote bak cola springen
en drinken, drinken en nog eens drinken." Loupe
Adames (33) uit Leiden ziet het al helemaal voor
zich. „Ik krijg kippenvel", zegt ze met haar ogen
dicht en een glimlach om haar mond. „Ik zou
meteen werk gaan zoeken en gaan sporten. Als dat
eens zou kunnen."
Maar dan keert ze weer terug tot de harde werkelijk
heid. Beseft ze dat ze al acht jaar wacht op dat ver
lossende telefoontje van het ziekenhuis met de me
dedeling: 'we hebben een nier voor je'. De nieren
van Loupe werken niet meer. „Ze zijn verschrom
peld tot een korrel."
Loupe Adames schenkt koffie in. Zelf neemt ze niets.
„Ik mag maar een halve liter drinken per dag", legt
ze uit. Ook mag ze nauwelijks zout, kalium (dat
vooral in fruit en groente zit) en eiwitrijke voedings
middelen. Met het dieet heeft ze inmiddels geen
moeite meer. „Behalve met het vocht. Dat is het al
lermoeilijkste voor een nierpatiënt", benadrukt ze.
„En weet je wat nog meer? Dat ik ook met de feest
dagen naar het ziekenhuis moet om te spoelen. O,
daar baal ik zo van."
Altijd is er weer die vaste gang naar het AZL. Al vijf
tien jaar lang. Drie keer in de week vier uur achter el
kaar ligt ze aan het apparaat dat de functie van haar
nieren over neemt. Het haalt de afvalstoffen uit haar
bloed en neemt het vocht weg.
De Leidse is geboren met te kleine nieren. Daar
kwam ze achter toen ze een jaar of 13 was en er hoge
bloeddruk bij haar werd geconstateerd. Sindsdien
en steeds verder achteruit. Vijftien
jaar spoelt ze nu. „Het was oud en nieuw", herinnert
ze zich. „Plotseling werd ik niet goed. Ik kan me er
niets meer van herinneren, maar toen ik op 3 januari
weer bijkwam in het ziekenhuis, lag ik aan de spoel-
machine. Dokters vertelden mij dat ik overal vocht
had, dat het maar weinig had gescheeld of ik had het
niet overleefd." Sindsdien kan ze niet meer zonder
het dialyseapparaat.
Als gevolg van haar slecht werkende nieren, gingen
ook haar bijschildklieren achteruit. In 1988 kwam
Loupe Adames - die tot die tijd in Curasao woonde -
naar Nederland om hieraan geholpen te worden.
Artsen adviseerden haar om hier te blijven en te
wachten op een nier. „In Curasao doen ze deze
transplantaties niet.
Toen had ze niet kunnen denken dat ze acht jaar la
ter nog steeds zou wachten. Gespitst op het voor
haar zo belangrijke telefoontje is ze nu niet meer.
„De eerste tijd bleef ik elke dag thuis. Als ik weg ging,
gaf ik aan mijn broers door waar ik was. Stel dat er
een nier voor mij zou zijn. Die spanning heb ik nu
niet meer." Veel kracht put ze uit haar geloof. „Ik bid
elke dag tot God en vraag Hem: ik wil een wonder
vanU."
Het vertellen over haar ziekte weerhoudt haar er niet
van om regelmatig een lach op haar gezicht te tove
ren. Zittend op de bank in haar woning maakt ze
zelfs een vrolijke indruk. In het ziekenhuis heeft zé al
verschillende bijnamen als 'zonnestraal' en 'tv-ster'.
Die laatste heeft ze te danken aan haar deelname
aan het RTL-programma 'Het Uur van de Waarheid'.
„Ik ben wel eens verdrietig", geeft ze toe, „Maar niet
waar anderen bij zijn. Ik wil niet dat mensen mede
lijden met mij hebben."
Instroom patiënten te groot
LEIDEN/BUSSUM»
MARIETA KROFT
Van de 6000 nierpa
tiënten die Nederland
telt, stonden er op 1
oktober jongstleden
1703 op de wachtlijst
voor een transplanta
tie. Per jaar worden
echter maar zo'n vijf
honderd mensen ge
transplanteerd. Dat
blijkt uit gegevens van
Eurotransplant.
De eerste twee jaar
blijft het spannend:
wordt de nier geaccep
teerd door het lichaam
of afgestoten? Circa 85
procent van de ge
transplanteerde men
sen wordt weer hele
maal gezond. „Er zijn
er die nog hele maat
schappelijke carrières
opbouwen en kinde
ren krijgen", zegt ad
junct-directeur Bert
Visker van de Neder
landse Nierstichting.
Om de kans op het
afstoten zo klein mo
gelijk te houden, wordt
gekeken bij wie een
vrijgekomen nier het
beste past. „Iedereen
heeft een unieke
bloedgroep, iedereen
heeft een eigen weef
seltypering. Die gege
vens staan centraal ge
registreerd", legt Vis
ker uit. „Zo kan het ge
beuren dat de één al
na enkele maanden
wachten een nier krijgt
en dat de ander acht
jaar op een nier
wacht." Gemiddeld is
de wachttijd ongeveer
twee jaar.
Visker wijst op het
toenemende aantal fa
milie-transplantaties.
„Het gaat nu om 15 tot
20 procent van het to
taal. Bij deze trans
plantaties is de kans
dat de nier wordt geac
cepteerd door het li
chaam een stuk gro
ter."
Hoe meer nieren er
beschikbaar komen,
hoe korter de wacht
tijd. Gemiddeld be
draagt die momenteel
twee jaar. „Wij zijn al
jaren bezig om men
sen te stimuleren om
een codicil bij zich op
zak te dragen", zegt
Visker van de Nier
stichting. Mensen met
een codicil geven aan
dat ze bereid zijn om
na hun dood organen
af te staan. Visker ver
wacht dat deze groep
mensen groeit, wan
neer de overheid alle
volwassenen actief
gaat benaderen. Deze
donoren worden ver
volgens centraal gere
gistreerd. Visker ver
wacht dat dit binnen
enkele jaren zal gebeu-
De alertheid van art
sen in ziekenhuizen is
ook van invloed op het
aantal beschikbare or
ganen, meent Visker.
„Stel, er komt een ver
keersslachtoffer bin
nen met zeer ernstige
verwondingen en dus
een geringe kans op
overleven. Hier ligt
dan een potentiële do
nor. Artsen zouden de
organen veel meer dan
nu het geval is, kunnen
werven. In academi
sche ziekenhuizen zijn
de artsen daar meer
alert op. In andere z
kenhuizen ligt
drempel wat hoger
voorbereidingen
treffen voor eventuele
orgaandonaties."
Ter illustratie geeft
Visker aan dat er per
jaar tussen de 1000 en
1500 verkeersslachtof
fers zijn te betreuren.
„Dat zijn 2000 nieren."
N DER PLAS, 071-5356481
DE SPITS
Het werk van oude en nieuwe bouwmeesters gezien
door de lens van fotograaf Loek Zuyderduin. Van
daag in De Spits: de toren van de rooms-katholieke
St. Martinuskerk in Hiliegom.
Vijftigduizend mensen van Oekraïne naar Israël
'Breng de joden thuis.' Vijftigduizend mensen van Oek
raïne naar Israël, in twee jaar tijd. Dat is het plan dat de
Nijkerkse Stichting Christenen voor Israël heeft opgevat,
'na uitvoerig overleg en biddend opzien naar de Heere',
zoals projectleider Pee Koelewijn schrijft in een wer
vingsbrochure.
UTRECHT/NUKERK GPD
Iedere jood die per bus van
Oekraïne naar Israël wordt ge
bracht kost 180 gulden; dat is
negen miljoen gulden voor het
totale aantal. Het geld zal voor
namelijk worden ingezameld
onder christenen van gerefor
meerde gezindte. Wat hebben
zij met Oekraïense joden? „Wij
baseren ons op de Bijbel", zegt
Koelewijn. Op de profeet Jesaja,
om precies te zijn, die heeft ge
zegd dat God de heidenen, 'ons
dus', zal inschakelen om het
joodse volk naar huis te bren
gen, naar het Beloofde Land.
De 'heidenen' kwijten zich
met groot enthousiasme van
hun taak. In samenwerking met
het Joods Agentschap rijdt sinds
1991 een busmaatschappij op
Oekraïne, onder de bezielde lei
ding van de bekeerde Britse za
kenman Phil Hunter. Good
News Travels ('Goed Nieuws
Reizen') heeft met dit 'Exobus-
project' de afgelopen vijf jaar al
David van Ooijen
SNPR-voorzitter
HEESWUK ANP
Oud-Kamerlid David van Ooij
en, provinciaal-overste van de
dominicanen, is gekozen tot
voorzitter van de Samenwer
king Nederlandse Priester Reli
gieuzen (SNPR). Hij volgt abt
Ton Baeten (norbertijn) op.
Van Ooijen (56) was van 1971
tot 1986 voor de PvdA-lid van de
Tweede Kamer en van 1987 tot
zijn benoeming tot provinciaal
overste in 1993 lid van de Eerste
Kamer.
Van Ooijen trad in 1961 in bij
de dominicanen. Hij studeerde
(moraal)theologie in Nijmegen
en promoveerde in 1993 aan de
faculteit der sociale weten
schappen van de Erasmus Uni
versiteit in Rotterdam.
twintigduizend Oekraïense jo
den een nieuw bestaan gegeven
in Israël. Christenen voor Israël
springt nu in met een inzame
lingsactie.
Negen miljoen gulden in twee
jaar. Is dat niet wat veel? „Mis
schien hebben we wat te hoog
gegrepen", geeft Koelewijn toe.
„Dat aantal van vijftigduizend
houdt ook verband met het ge
tal vijftig." In 1998, als de actie
afloopt, is de staat Israël een
halve eeuw oud.
Interessanter is de vraag of er
onder de naar schatting 500.000
tot een miljoen joden in Oekraï
ne genoeg zijn die weg willen.
Volgens Koelewijn wel. „In Oek
raïne heerst latent antisemitis
me. Dat uit zich bijvoorbeeld in
pesterijen van kinderen op
school. Antisemitische gevoe
lens steken vooral de kop op zo
dra niet-joodse buren horen
van plannen om naar Israël te
emigreren."
Maakt Exobus niet juist sla
pende honden wakker? Is het
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Oostelijk Flevoland
(Biddinghuizen SoW): mevr. drs. J.F.
Zwet te Uddel; voor Woerden M.C.
van der Meer te Nieuwerkerk aan den
IJssel (deelgemeente De Bron).
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Beroepen: te Mussel: C. van Dus-
seldorp. kandidaat te IJsselmuiden;
te Hoogezand-Sappemeer (wijk
Noord): R. de Graaf te Rouveen.
NED. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Breda i.c.m. Rijsbergen
(N.Br.) (2e beroep): J.J, Arnold te
CHR. GEREF. KERKEN
Aangenomen: naar Aarlanderveen: J
Bos te Bussum.
GEREFORMEERDEGEMEENTEN
Beroepen: te Tholen: C. de Jongste te
Alblasserdam.
Bedankt: voor Klaaswaal: C.A. van
Dieren te Stolwijk.
ook niet vooral hun armoedige
situatie die Oekraïense joden
hoopvol naar het hen volslagen
onbekende Israël drijft (en daar
mee hun niet-joodse buren af
gunstig maakt); gaat het hier ei
genlijk niet vooral om economi
sche emigranten? Koelewijn
geeft toe dat economische mo
tieven vaak een rol spelen. „Jo
den vormen in Oekraïne de on
derste sociale klasse. Ze worden
gediscrimineerd."
Het gaat om mensen die al
generaties lang in Oekraïne le
ven en zich soms amper van
hun joodse afkomst bewust zijn.
„Het jood-zijn leeft nauwelijks",
bevestigt Koelewijn. „Maar we
brengen niet de eerste de beste
die zich aanmeldt naar Israël.
We beleggen uitgebreide voor
lichtingsavonden. De mensen
moeten echt willen.
De meeste emigranten-in-de-
dop weten niets van Israël, laat
staan dat ze Hebreeuws ken
nen. Good News Travels maakt
hen snel wijzer. Een bus rijdt
een gehuchtje binnen waarvan
bekend is dat er een joodse ge
meenschap woont. In de plaat
selijke sjoel wordt een voorlich
tingsbijeenkomst belegd. Vrij
willigers helpen met het invul
len van visumaanvragen, waar
na de emigranten naar het
Orthodoxen en adventisten
spreken over zieltjeswinnerij
BASEL/ISTANBUL ENI/APD
Orthodoxen en zevende-
dags-adventisten hebben
voor het eerst over evange
lisatie en proselytisme
(zieltjeswinnerij) gespro
ken. De Orthodoxe Kerken
hebben de afgelopen tijd
geprotesteerd tegen evan
gelisatie-activiteiten van
westerse kerken in 'ortho
doxe' landen.
Oecumenisch Patriarch
Bartolomeos I ontving het
afgelopen weekeinde twee
stafleden van de internatio
nale adventistenbroeder
schap uit Amerika. De ad
ventisten gaan er prat op in
alle landen ter wereld ge
meenten te hebben ge
sticht.
De woordvoerder van de
Europese adventisten,
Christian Schaffler, erkende
na afloop dat de protes
tantse aanwezigheid in or-
tohodoxe landen betere be
trekkingen tussen ortho
doxen en adventisten in de
weg staat. Dit is vooral het
geval in Roemenië, waar de
adventisten verhoudings
gewijs het sterkst zijn, en
verder in Bulgarije en Grie
kenland. De gesprekken
zullen worden voortgezet.
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 7 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltst'raat 82
tadres: Postbus 5-
0 AB Leiden
vliegveld van Kiev worden gere
den. Daar neemt het Joods
Agentschap het over.
Veel joden die sinds 1991 uit
de voormalige Sovjet-Unie naar
Israël emigreerden, zijn daar
van de regen in de drup geraakt.
Ze kwamen in een volstrekt
vreemd land, zonder werk en
zonder adequate huisvesting.
Tot overmaat van ramp moes
ten ze tijdens de Golfoorlog nog
eens met gasmaskers de schuil
kelders in toen Irak Scud-raket-
ten afvuurde op Israëlische doe
len. Koelewijn: „Natuurlijk zijn
er ook drop-outs onder de Rus
sische joden. Net zo goed als er
mafiose figuren zitten in Tel
Aviv. Maar de laatste jaren is de
opvang verbeterd. Tachtig pro
cent van hen heeft werk. Tege
lijk zie je dat velen nog vasthou
den aan de Russische taal en
cultuur." En om die reden weer
in Israël worden gediscrimi
neerd.
De Oekraïense joden wacht
mogelijk eenzelfde lot. Onder
hen zijn veel ouderen, die grote
moeite zullen hebben om een
nieuwe taal te leren of om al
leen al te wennen aan het afwij
kende klimaat. En veilig lijkt het
Beloofde Land voorlopig aller
minst.
•ESERVICE
Abonnementen 071-5128030
Geen krant ontvangen?
Bel voornabezorging:
Ma.t/m/vr.18.00-19.30uuren
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-5128030
DIRECTIE
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
G. van der Post (adjunct)
PUBLIC RELATIONS
W. H. C. M. Steverink 071-5356356
OMBUDSMAN
R.D.Paauw 071-5356215
Tel. dag. 9.30 -11.30 uur of per post.
REDACTIE
G.J. Visser, chef redactie nieuwsdienst/kunst
J.M. Jacobs, chef red. Groot Leiden
A J.B.M. Brandenburg, chef eindredactie regio
F. Blok, chef eindredactie algemeen
W.F. Wegman, chef red. Duin- en Bollenstreek
W. Spierdijk, chefsportredactit
TELEFAX
Advertenties: 071-5323 508
Familieberichten: 023-5317 337
023- 5320216
Redactie: 071-5321 921
Hoofdredactie: 071-5315921
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17 uur
071-5356230
071-5143 545
ABONNEMENTEN
bijvooruitbetaling:
per maand (acceptgiro) 32,30
per kwartaal (acceptgiro) 91,20
per jaar (acceptgiro) 351,05
Abonnees die ons een machtiging verstrek
ken tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld, ontvangen 1,- korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
per kwartaal (NL) ƒ141,90
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTEBAND
Voor mensen die-moeilijk lezen, slechte ogen
hebben of blind zijn (of een andere leeshan-
dicap hebben), is een samenvatting van het
regionale nieuws uit het Leidsch Dagblad op
geluidscassette beschikbaar. Voor informatie
0886-482345 (Centrum voor Gesproken Lec-
chefbim
nland,e.
c.nl/ld/html/thuis.htm
eidschdagblad@hdc.
N H U I
E N
ONGEVALLENDIENST
Academisch Ziekenhuis: vanaf zaterdag 13.00 t/m dinsdag 13.00 en vanaf
woensdag 13.00 t/m vrijdag 13.00; Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 8.00
tot 17.00; St. Elisabeth Ziekenhuis: dagelijks.
BEZOEKUREN
DIACONESSENHUIS
(tel. 071-5178178): dagelijks 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur.
Kraam- en zwangerenafdeling: buiten de gewone bezoektijden, voor partners
Jongerenafdeling: 14.30-15.15 u
19.00-1945 u
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging St. Elisabeth
(tel. 071-5454545): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, klasse I en II
daarnaast ook 11.15-12.00 uur.
Kraamafdeling: 14.30-15.30 uur en 18.30-19.30 uur (voor vaders tot 21.00 uur).
Kinderafdeling: 14.30-19.00 uur (voor ouders de gehele dag).
Afdeling hartbewaking (CCU)en intensive care (IC): 14.00-14.30 uur en
18.30-19.00 uur.
Spoedeisende hulp: dag en nacht geopend
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel. 0172-463131): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, klasse I en II
daarnaast ook 11.15-12.00 uur.
Geen spoedeisende hulp meer mogelijk
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
(tel. 071-5269111): alle patiënten (behalve kinderen) 14.15-15.00 uur en
18.30-19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde 18.15-19.00 uur, 19.00-20.00 uur(Alleen
Partners/echtgenoten met kinderen.
Voor zwangeren: zaterdag en zondag van 10.00 tot 11.00 uur, uitsluitend voor
partners/echtgenoten en eigen kinderen.
Kinderafdelingen: voor ouders van opgenomen kinderen is er een ruime be
zoek mogelijkheid in overleg met de hoofdverpleegkundige.
Voor andere bezoekers gelden de volgende tijden: keel-, neus- en oorheelkun
de en neurologie: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30 uur; oogheelkunde en heel
kunde 14.15-15.00 uur en 18.30-19.00 uur.
Kinderkliniek: zalen voor peuters, kleuters en grote kinderen: 15.15-17.00 uur;
babyzaal en boxenafdeling: volgens afspraak.
