'Aan skinheads hebben we geen boodschap'
K
'Bij incest is
sprake van een
gebroken schepping'
Leiden Regio
Militaire L"
parade en i
debat over
Srebenica I7j
Ri
Kerk Samenleving
ZATERDAG 5 OKTOBER 1996
IATERI
chef hans jacobs, 071 -5356414. plv -chef rudolf kleun, 071 -53
Pro Patria viert 130-jarig bestaan met parade in Leiden
Pro Patria is een subvereniging van
Minerva, de grootste studentenvere
niging van Leiden. Het ministerie van
defensie erkent de studentenweer
baarheid officieel en prins Bernhard is
beschermheer. In het comité van aan
beveling voor het lustrum zitten on
der meer de rector van de universiteit,
L. Leertouwer, burgemeester Goe-
koop en de chef defensiestaf, generaal
Van den Breemen.
Veel grote namen ook op de lijst met
Ereleden en Leden van Verdienste.
Maar de Leidse Studentenweerbaar
heid is eigenlijk niks anders dan een
clubje van tachtig studerende jonge
mannen, waarvan zo'n dertig actieve-
lingen het leuk vinden om regelmatig
in uniform mee te lopen in een op
tocht, geweren te poetsen, schietoefe
ningen te doen, op bezoek te gaan bij
het leger, te dansen op een gala en
gezellig samen te borrelen.
Het verschil met een gewone studen
tenvereniging is de aandacht voor ge-
vechtsmaterieel, militaire oefeningen
en de nauwe contacten met het leger.
Een ander verschil is dat vrouwen uit
gesloten zijn van lidmaatschap. „Daar
komt binnenkort verandering in",
verwacht Robert Prang. „Het is ons
niet ontgaan dat ook wouwen zijn
toegetreden tot het leger en ook wij
willen met de tijd meegaan."
Het is nog niet zo lang geleden dat
Pro Patria te kampen had met een
hardnekkige smet op het blazoen: een
aantal Leidse en Utrechtse studenten
had zich een paar jaar geleden mis
dragen op Koninginnedag - scabreus
gezang en dronkemansgelal - en de
weerbaarheid werd vervolgens uitge
sloten van de jaarlijkse parade op het
Haagse Binnenhof. Aan die tijd willen
Prang en Luiten - die elkaar vaak met
de achternaam aanspreken - liever
niet herinnerd worden. „Ja, er zijn
toen grenzen overschreden door stu
dentikoos gedrag. Maar dat ligt nu
achter ons. We staan gelukkig al weer
een paar jaar op het Binnenhof."
De Leidse studenten hebben vorige
week ook meegedaan aan de traditio
nele 2- en 3-oktoberoptochten door
de Leidse binnenstad. In geuzenpak-
jes en de eigen jagerspakken. De
Leidse studentenweerbaarheid heeft
een lange geschiedenis: in 1866 werd
de Leidsche Studenten Vereeniging
tot Vrijwillige Oefening in den Wa
penhandel Pro Patria opgericht als re
actie op de militaire dreiging van de
Geen kort geschoren koppen,
bomberjacks of militaristische
attributen. De bestuursleden van de
Leidse studentenweerbaarheid Pro
Patria zien er uit als gewone studenten.
Leidse studenten wel te verstaan.
Robert Prang (20) en Jerzy Luiten (22),
repectievelijk ab-dictis en commissaris
materiaal van Pro Patria, zijn zelfs niet
eens in militaire dienst geweest. En
daar zijn ze ook niet rouwig om. ,,Dat
kost veel tijd. Nu kunnen we onze
aandacht aan de studie besteden.
Dienstplicht is nuttig, maar niet heilig:
je kunt ook gaan sporten." Volgende
week viert Pro Patria haar 130-jarig
jubileum.
Leden van de Leidse studentenweerbaarheid Pro Patria lopen in hun 'jagerspak' mee in de 3 Oktober-optocht.
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
Pruisen. In 1831 waren Leidse studen
ten ook al gemobiliseerd in een Ja
gerskorps: de Leidsche Vrijwillige Ja
gers. Pro Patria nam in 1866 het vaan
del en de tradities van de jagers over.
In de Tweede Wereldoorlog was de
Leidse studentenweerbaarheid actief
met een eigen commando. Ook indi
viduele leden, zoals 'soldaat van
Oranje' Erik Hazelhoff Roelfsema en
Louis d'Aulnis de Bourouill zaten in
het verzet. De laatste is nog steeds
erelid. Het tweetal ontving na de oor
log de hoogste militiare onderschei
ding, de Militaire Willemsorde.
Nu is Pro Patria geen actieve militaire
organisatie meer. Al te fanatieke le
den, en ultrarechtste types met du
bieuze politieke denkbeelden, worden
geweerd, zegt Robert Prang. „We zijn
geen politieke organisatie. Het gaat
ons om plezier en de traditie. Aan
skinheads hebben we geen bood
schap. Mocht iemand ooit iets verve
lends roepen, dan wordt hij meteen
gecorrigeerd."
„Ons doel is om maatschappij en
krijgsmacht met elkaar te laten ken
nismaken. Dat doen we door deel te
nemen aan erewachten, militaire oe
feningen, de vierdaagse, lange-af-
stands-wandeltochten, ceremonies,
excursies naar legeronderdelen,
schietoefeningen en -wedstrijden,
sportevenementen en contacten met
militaire academische instellingen en
natuurlijke ons 'moederregiment': de
Garde Grenadiers en Jagers."
„Door de afgeschafte dienstplicht
dreigt de band met de samenleving
en defensie weg te vallen", aldus Ro
bert Prang. „Dat gat kunnen wij op
vullen. We hebben goede contacten
met het leger dat prijs stelt op contact
met studenten. Ze betalen ons ver
voer en materieel bij militaire oefe
ningen. Wij hebben zelf prachtige
uniformen: blauwe jas en broek,
spierwitte slobkousen, een kepie met
witte kippeveren, witte handschoe
nen, zwarte granaten aan onze kop
pels en de officieren hebben licht ge
kleurde sjerpen."
„Die spullen onderhouden wij zelf. Zo
wassen we de sokken tot ze spierwit
zijn en poetsen we onze riemen en
geweren. We hebben nog wapens die
gebruikt zijn bij D-day. De wapens
liggen opgeslagen bij defensie: ze val
len onder de wapenwet. Voor elke oe
fening moeten er vergunningen bij de
politie worden aangevraagd. Gemid
deld eens per maand oefenen w^-op
de Waalsdorpervlakte op de schiet
baan."
Vijftien Pro Patria-leden zijn dit voor
jaar tien dagen met de luchtmobiele
brigade mee geweest voor een grote
militaire oefening in Wales. Dat was
een indrukwekkende ervaring, hoewel
velen blij waren dat ze bij thuiskomst
hun bed konden induiken. „We
moesten 's nachts ons bed uit om ons
'tactisch te verplaatsen': dat betekent
datje in camouflagepak in je uppie
door een drassig heuvelterrein struint,
waar je geen hand voor ogen ziet. Het
regent daar altijd en bovendien val je
regelmatig in het water of je botst te
gen een ander op. Het was heel span
nend, net echt. Je kunt je niet oriënte
ren, hoort niks en soms ga je zelfs hal
lucineren in het pikkedonker. Het
heeft wel wat hoor, maar ik was wel
blij dat ik weer thuis was."
Elke student heeft zijn eigen motie
ven voor het lidmaatschap van Pro
Patria. „Voordat ik ging studeren,
deed het leger me niks", vertelt Jerzy
Luiten. „Toen ik lid werd van Minerva
hoorde ik van anderen dat Pro.Patria
erg leuk was. Zo ben ik er bij geko
men. Mensen kunnen zich moeilijk
een voorstelling maken van wat wij
doen. Het leuke vind ik dat je echt
met de militaire wereld in aanraking
komt. Die heeft veel overeenkomsten
met de studentenwereld: de ontgroe
ning, de borrels, de feestjes en officië
le gala's, de hiërarchie. Je begint bij
beide organisaties onderaan en je
werkt je omhoog."
Luiten is niet in dienst geweest en
vindt dat 'ook niet erg'. „Hoewel het
ook geen kwaad kan: je kweekt een
groepsgevoel en vermindert zo de in
dividualistische instelling van men
sen." Robert: „Dat kun je ook doen
door te sporten. Wat ik aantrekkelijk
vind aan Pro Patria is dat je kunt
meelopen in parades en ook kunt stu
deren. Dat is een mooie combinatie.
Het oefenen kost veel tijd en is soms
minder leuk. Je werkt toe naar een
uitvoering, soms is dat saai, net zoals
het instuderen van een muziekstuk.
De uitvoering is het hoogtepunt. Het
gaat mij vooral om de traditie, het va
derland, de krijgsmacht, de gezellig
heid en het schieten."
IIDEN
Militaire vliegtuigen, voertu
gen, legeronderdelen, wap
perende vaandels, een tromi<
petterkorps en geünifor
meerde studenten zijn
maandagmiddag te zien op
de Leidse Breestraat. De
Leidse studentenweerbaar
heid Pro Patria viert dan hangar t
130-jarig bestaan met een
grote parade door de bin
nenstad.
Het défilé wordt opgesteld
op het terrein aan de Garen »n-t
markt waar om 14.00 uur d|^„or
inspectie plaatsheeft. Om
14.55 uur worden bij aan
komst van admiraal J. van
Aalst twee saluutschoten af
gevuurd en om klokslag
15.00 uur vertrekt de stoet
richting binnenstad. Op dat
tijdstip zullen vliegtuigen va j!V,
de luchtmacht laag overvlie n
gen boven de Garenmarkt.
De route loopt via de Ko-
revaarstraat. de Breestraat
(ongeveer 15.25 uur) Papen
gracht, Houtstraat, Doelen-
brug, Rapenburg, Nonnen-
brug, Kloksteeg en Pieters-
kerhof, waar het défilé word
ontbonden. De politie en dea?,et
marechaussee begeleiden d
optocht op de motor.
Dinsdagavond is er in het
Academiegebouw aan het
Rapenburg 73 een groot fo
rum met als thema: 'Wat
heeft Nederland geleerd van
Srebrenica?'. Sprekers zijn
onder meer generaal buiten
dienst H. Couzy en oud-mi
nister van buitenlandse za
ken P. Kooijmans. Na de koi
te inleidingen wordt met de
aanwezigen in de zaal onder
meer gediscussieerd over he p0tg
VN-lidmaatschap, de rol van
de politiek, het Nederlands
belang bij ingrijpen en be-
moeiienis van top-militairer
met de politiek. De zaal is
itbre
sch c
irstel
larm
kere
>rgve
jPHENA
■loper
»voerc
eente
Zek
ïisart:
it ve
ychia
in we
inctie
)udig
innei
e one
om 19.30 uur open en het fo ten.
rum begint om 19.45 uur.
Woensdag houdt Pro Patria
een schietwedstrijd op de
Waalsdorpervlakte. donder
dag is er een excursie naar
vliegbasis Volkel en vrijdag
er een reünistendag.
Rijm
Dori
Zuid
bru£
Wo.
redactie dick van der plas. 071-5356481
Janneke Kroon: „Je leven staat in de context van je nooit meer 'heel' voelen."
Pastoraal en psychosociaal hulpverleenster begint praktijk aan huis
Kerkelijk opgevoede slachtoffers van seksueel
geweld worden dubbel getroffen. Naast de sporen
die het misbruik zelf achter laat, is er het
ingrijpende gevoel dat het werd gesanctioneerd
door de bijbel. „In de bijbel staat dat God je vader
is. Dan is je vader dus een beetje God. En dan
heeft God het dus goed gevonden wat hij met mij
deed, anders zou Hij wel hebben ingegrepen,
bijvoorbeeld door een bliksemschicht." En
daarnaast: „Mijn vader is de man die van mij
houdt en van wie ik houd. Maar hij is tegelijk de
man die mij pijn doet."
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr.18.00-19.30uuren
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-5128030
DIRECTIE
B. M. Essenberg,
G. P. Arnold (adjunct), J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
H. G. van der Post (adjunct)
PUBLIC RELATIONS
W. H. C. M. Steverink 071-5356356
OMBUDSMAN
R.D.Paauw 071-5356215
Tel. dag. 9.30 -11.30 uur of per post.
REDACTIE
G.J. Visser, chefredactie nieuwsdienst/kunst
J.M. Jacobs, chef red. Groot Leiden
A.J.B.M. Brandenburg, chef eindredactie regio
F. Blok, chef eindredactie algemeen
W.F. Wegman, chef red. Duin- en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie
J. Preenen, chef binnen-, buitenland, eco
ALKE/V
loev
n All
alen
och
071-5323 vole
023- 531) )er s
Redactie:
Hoofdredactie:
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17
023- 5320
071-5321
071- 5315petg
i/uur n,
M-5356
RUBRIEKSADVERTENTIES P'
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17
071-5143
ABONNEMENTEN
bijvooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging verst
ken tot het automatisch afschrijven
abonnementsgeld, ontvangen 1,- koi
per betaling.
VERZENDING PER POST
per kwartaal (NL) 14
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTEBANt
Voor mensen die moeilijk lezen, slechte o
hebben of blind zijn (of een andere lees!
dicap hebben), is een samenvatting
regionale nieuws uit het Leidsch Dagblai
geluidscassette beschikbaar. Voor inform
0486-486486 (Centrum voor Gesproken
tuur, Grave).
INTERNET: http.//www. tref.nl/9010/html/thuis.htm E-MAIL: LeidschdOtrel
Z I
N H U I
„Vanuit theologisch perspectief is bij
incest sprake van een verbroken
schepping." Aan het woord is Janneke
Kroon, pastoraal en psychosociaal
hulpverleenster in het Friese Hallum.
Binnenkort begint zij haar praktijk aan
huis, waarmee zij zich richt op slacht
offers van 'geseksualiseerd' geweld en
incest.
Kroon is één van de weinige vrijgeves
tigde therapeuten die ook aandacht
hebben voor het godsdienst-trauma.
Zij was eerder werkzaam voor het Lan
delijk Werkverband Godsdienst en In
cest in Utrecht. Het werkverband en
enige andere organisaties, zoals de
Stichting tegen seksueel misbruik in
pastorale relaties (SMPR), beijveren
zich er al jaren voor om de problema
tiek hoger op de kerkelijke agenda te
krijgen.
Boeken als 'Godsdienst en incest'
(1985) en 'Een pastor moetje toch
kunnen vertrouwen' (1994) hebben het
stilzwijgen doorbroken. Na de oprich
ting van de Vereniging bestrijding
seksueel geweld binnen het gezin in
1984 is er wat verbeterd, beaamt
Kroon. Maar er moet, in en buiten de
kerk,'nog heel wat gebeuren. Dat blijkt
alleen al uit de financiële erkenning
van de diverse organisaties. Het duur
de jaren voordat de kerkelijke subsidie
stroom op gang kwam. En nu incest
bespreekbaar is en er gekwalificeerde
hulpverleners zijn, trekken subsidiën-
ten zich terug. Zo moest de SMPR on
langs melden dat haar voortbestaan in
gevaar komt door de geringe bijdragen
van"de kerken. „Vaak is het geijkte ge-
dachtenpatroon: dat gebeurt niet in
mijn huis, straat, dorp of kerk."
Op de vraag naar haar betrokkenheid
met dit onderwerp, antwoordt de uit
een gereformeerd gezin afkomstige
therapeute: „Ik ben ervaringsdeskundi
ge." Om zich beter te bekwamen volg
de zij de opleiding Theologie en Maat
schappij aan De Horst in Driebergen.
Waarom theologie? De gedachtengang
van kerkelijk opgevoede slachtoffers,
aldus Kroon, vereist naast psycholo
gisch ook theologisch inzicht. Neem
bijvoorbeld deze uitspraak van een
cliënte: „Ik ben bang voor de dood.
Want ik ga natuurlijk naar de hel, want
ik ben schuldig. Of kom ik misschien
toch in de hemel? Want God heeft me
delijden met hen aan wie kwaad is ge
schied. In beide gevallen kan ik mijn
vader weer tegenkomen. Hoe moet dat
nu met mij?"
Bij seksueel geweld is er geen sprake
van klasse-verschil, zo benadrukt
Kroon. „Wel is er altijd sprake van een
macht-onmacht situatie. Hetzij door
leeftijd, hetzij door verschil in functie:
docent-leerling,predikant-catechisant.
Er is nog te weinig oog voor het feit dat
de pleger een 'gewoon' mens is. Een
lieve man thuis, een attente buurman
en joviale collega. Ik vond de reactie
van mijn kinderen heel frappant toen
zij geconfronteerd werden met 'mijn'
dader: hé, hij heeft helemaal geen
stoppelbaard of een ooglapje en wij
vonden het juist zo'n aardige, grappige
man..."
Een andere barrière in kerkelijke kring
is het begrip vergeving. „Dat wordt
veel te snel en te vaak gebruikt. Als de
dominee zegt: 'Wij allen zullen verge
ven', over wie heeft hij het dan? Voor
de zoveelste maal wordt slachtoffers
dan het zwijgen opgelegd en dus ge
weld aangedaan. Levinas schreef: 'On
eindig vergeven leidt (lijdt) tot onein
dig kwaad!' Er kan pas sprake van ver
geving zijn als de dader erkent dat hij
haar geweld heeft aangedaan en hij
haar daarvoor vergeving vraagt. Dan is
het nog aan het slachtoffer om te ver
geven."
Zeer kwalijk is de rol van de predikant
of de therapeut die een vertrouwensrol
heeft en dan misbruik maakt van zijn
positie. „De troost en de erkenning die
geboden moet worden, verandert in
een adder die onder het gras vandaan
komt." Achter het geweld zit volgens
Kroon een hele strategie. „Als slachtof
fer word je gedwongen diezelfde stra
tegie te volgen, een strategie van ge
heimhouding, zwijgen, ontlopen en
toch gepakt worden. Je hebt dan je da
der ingeslikt."
„De obsessie van de dader om een
identiteit te ontlenen aan het geseksu-
aliseerde geweld, kan voor het slacht
offer resulteren in een 'obsessief zoe
ken' naar een eigen identiteit en auto
nomie. „Je leven staat in de context
van je nooit meer 'heel' voelen. Je
moet opnieuw je eigen schepper wor
den. Dat kost veel zoeken, pijn en on
macht. Maar betekent ook overwinnin
gen, bijvoorbeeld als je je in een rij
wachtenden durft te vertonen, of je je
partner je dochtertje naar bed laat
brengen."
„Je leven staat op z'n kop. Wat voor
een ander normaal is, is voor jouw ab
normaal. Daar moet zij, maar ook de
omgeving, mee leren omgaan. Erken
ning en begrip - dat is iets anders dan
medelijden - zijn de twee pijlers waar
op je verder kunt in het leven."
Kroon moedigt slachtoffers aan het
stilzwijgen te doorbreken. „Wantje
doet jezelf geweld aan als je blijft rond
dolen. Het is van levensbelang dat
slachtoffers zich durven te uiten Daar
is veel moed voor nodig." De contac
ten met cliënten vormen een wissel
werking en vinden volgens haar plaats
op een gelijkwaardige basis. „Ik kan
nooit zeggen: dit moetje doen of dat
moetje laten. De cliënte geeft voor een
deel het tempo en het proces aan en ik
begeleid en stuur bij."
Kroon geeft het proces symbolisch
weer: „Een cliënte is binnengekomen
met haar eigen gekozen jas en die
neem ik haar niet af. Ik heb een lange
kapstok met andere jassen en daar kan
zij steeds naar kijken en eventueel ook
andere jassen passen. Na verloop van
tijd verlaat zij mijn spreekkamer met
een jas die haar op dat moment past.
In dat geval is het contact gestagneerd
en ben ik niet de juiste keuze voor haar
geweest."
Eén van de wezenlijke elementen in de
therapie is het eventueel bijstellen van
een onjuist of angstig godsbeeld. „God
hoeft niet overboord. Dat is degene
aan wie je je hebt kunnen vasthouden,
hoewel je je tegelijkertijd afvroeg waar
Hij zich dan wel mocht bevinden. Be
langrijker wordt dan de vraag: hoe
kunnen God en ik in samenhang een
geheeld leven leiden, inclusief de litte
kens?"
ONGEVALLENDIENST
Academisch Ziekenhuis: vanaf zaterdag 13.00 t/m dinsdag 13.00 en vai
woensdag 13.00 t/m vrijdag 13.00; Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag
tot 17.00; St. Elisabeth Ziekenhuis: dagelijks.
BEZOEKUREN
DIACONESSENHUIS
(tel. 071-5178178): dagelijks 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur.
Kraam- en zwangerenafdeling: buiten de gewone bezoektijden, voor partn
bovendien van 10.30-11.15 uur en van 19.45 - 21.00
Special Care Unit: 10.30-11.00 uur, 15.00 - 15.30 uur en 19.00-19.30 uur en
overleg met de dienstdoende verpleegkundige.
Kinderafdeling: 10.30-19.00 uur, na overleg met de dienstdoende verpleegki
dige.
Jongerenafdeling: 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur.
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging St. Elisabeth
(tel. 071-5454545): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, klasse I ei
daarnaast ook 11.15-12.00 uur.
Kraamafdeling: 14.30-15.30 uur en 18.30-19.30 uur (voor vaders tot 21.00 uui
Kinderafdeling: 14.30-19.00 uur (voor ouders de gehele dag).
Afdeling hartbewaking (CCU)en intensive care (IC): 14.00-14.30
18.30-19.00 uur.
Spoedeisende hulp: dag en nacht geopend
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel. 0172-463131): dagelijks 14.00-15.00 u
daarnaast ook 11.15-12.00 uur.
Geen spoedeisende hulp meer mogelijk
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
(tel. 071-5269111): alle patiënten (behalve kinderen) 14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde 18.15-19.00 uur, 19.00-20.00 uur(Alle|
Partners/echtgenoten met kinderen.
Voor zwangeren: zaterdag en zondag van 10.00 tot 11.00 uur, uitsluitend v
partners/echtgenoten en eigen kinderen.
Kinderafdelingen: voor ouders van opgenomen kinderen is er een ruime
zoek mogelijkheid in overleg met de hoofdverpleegkundige.
Voor andere bezoekers gelden de volgende tijden: keel-, neus- en oorheelki
de en neurologie: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30 uur; oogheelkunde en he
kunde 14.15-15.00 uur en 18.30-19.00
Kinderkliniek: zalen voor peuters, kleuters en grote kinderen: 15.15-17.00 u
babyzaal en boxenafdeling: volgens afspraak.
18.30-19.30 uur, klasse I er
