Basterd trapt, maar
geeft wel zalfje mee
Mexicaanse Hond: feilloos in abrupte wendingen
Alles kan in de
wereld van Galili
Cultuur&Kunst
Carlie: er is wat mis
maar er blijft
genoeg te lachen
Oude boeken gestolen in Moskou
moskou In de nacht van zondag op maandag zijn er 50 oude
boeken ter waarde van enkele miljoenen guldens gestolen uit de
Openbare Historische Staatsbibliotheek in Moskou. De dieven
sloegen hun slag nadat ze de tralies voor de ramen van de bi
bliotheek hadden doorgezaagd. Volgens het persbureau Interfax
hebben ze waardevolle boeken uit de 15de tot 18de eeuw mee-
genomen. De nachtwaker zei dat hij de diefstal niet had opge-
merkt. Deskundigen bekijken wat de exacte waarde is van de ge
stolen boeken.
evBernlef gastschrijver RU Groningen
Groningen» j. Bemlef is dit jaar gastschrijver aan de Rijksuniver
siteit Groningen (RUG). Hij is de elfde auteur na onder anderen
Jean Pierre Rawie, Gerrit Krol en Nelleke Noordervliet. De RUG
en de K.L. Poll Stichting voor Onderwijs, Kunst en Wetenschap
organiseren het gastschrijverschap. Bemlef, pseudoniem van
Hendrik Jan Marsman, zal hoor- en werkcolleges geven. In de
werkgroepen wil hij het taalgebruik van dichters behandelen. Op
124 en 31 oktober geeft de schrijver twee openbare lezingen.
Bernlef (1937) schrijft gedichten, verhalen en romans.
Schat componeert Indisch Requiem
den haag De componist Peter Schat heeft zich laten inspireren
door het koloniale verleden in Nederlands-Indië. Hij schreef Een
Indisch Requiem voor tenor, koor en orkest. Het Residentie Or
kest verzorgt op 25 oktober de première in Den Haag. Het stuk
bestaat uit twee delen die een rondgang symboliseren bij de
Bombudur. Schat verwerkt daarin ldanken gebaseerd op brieven
van de vrijheidsstrijder Tan Malaka. Vervolgens verplaatst de
muziek zich naar het oerwoud, waar een Nederlandse patrouille
wIntussen doemt de Borobudur op, ziel van het oude land.
Tenslotte zet Schat het tempo doeloe-gevoel in muziek om.
La Toya Jackson weigert te betalen
den haag La Toya Jackson, de minst getalenteerde telg van de
CHEF GERT VISSER. 071 -5356441PLV.-CHEF JAN RIJSDAM, 071 -5356444
swingende Amerikaanse familie, weigert haar gage van 120.000
ten gulden terug te betalen aan de organisatie van het Flying Doc
tors Gala, dat in mei in Noordwijk werd gehouden. La Toya zeg
de het optreden daags voor aanvang van het gala af, waardoor
organisator Maurice Hermans geen hoofdact voor het gala had.
Twaalf uur voor het begin van het feest kon Hermans Denice
Williams strikken, die toevallig in de buurt was. „Het geld was al
a wel aan meyrouw Jackson overgemaakt. Ondanks verschillende
aanmaningen heeft ze nog niet op onze verzoeken gereageerd.
We hebben nu besloten beslag te leggen. Het is een uitermate
vervelende zaak", aldus Hermans. Het tweede Flying Doctors
Gala wordt volgend jaar op 21 juni, wederom in Huis ter Duin in
Noordwijk, gehouden.
Isabel Adjani weg wegens vervuiling
iENEVEDe Franse filmster Isabelle Adjani heeft besloten om Pa
il rijs te verruilen voor Geneve omdat ze haar 16 maanden oude
2i zoontje niet in de vervuilde stad wil laten opgroeien. In een in-
b terview zegt de actrice dat ze haar zoon Gabriel-Kane ook een
rustiger leven wil geven. „Het leven in Geneve is een oplossing
die het me mogelijk zal maken om letterlijk en figuurlijk weer
adem te halen", zei ze. Adjani (41), die op haar veertiende debu-
teerde in de Franse film 'Le Petit Bougnat', wordt momenteel als
een van de belangrijkste sterren van het Franse witte doek ge
zien.
Turkse zanger Muren overleden
Izmir Zeki Muren, een van de populairste zangers in Turkije, is
gisteren overleden in een televisiestudio waar hij een program
ma bijwoonde. Muren was 65. De doodsoorzaak was onbekend,
maar Muren was hartpatiënt. Hij leefde de afgelopen tien jaar in
volledig isolement in de badplaats Bodrum aan de Egeische Zee.
Murens fluwelen stem en zijn vakmanschap maakten hem in
Turkije enorm populair. Zijn optredens waren altijd uitverkocht
en zijn films waren onveranderlijk een succes.
Honds theaterfeest in Leeuwarden
Leeuwarden De stadsschouwburg De Harmonie in Leeuwarden
organiseert op vrijdag 4 oktober (Dierendag) een theaterfeest
voor honden. In samenwerking met de Stichting Literaire Activi
teiten Leeuwarden en het Filmhuis heeft de schouwburg een
programma samengesteld met literaire bijdragen, films, muziek
en ander entertainment: steeds toegespitst op de interesse van
honden.
Uiteraard zijn tijdens het Theaterfeest voor Honden speciale
voorzieningen, als een hondentoilet, aanwezig. De honden mo
gen zich bij de voorstellingen laten vergezellen door begeleiders,
al geldt voor mensen een hogere toegangsprijs.
Cabaretduo 'beste van Leiden en omgeving
„Wij zijn de besten in Leiden en omgeving," zei het Bel
gische cabaret-duo Kommil Foo vrijdagavond in de Leid-
se schouwburg. „Op Basterd na." Onno Innemee en
Robbert Spaapen staan morgen in de schouwburg met
'Complex' hun tweede programma. Wat is Basterd?
Het duo Basterd: Robbert Spaapen en Onno Innemee (r).
FOTO DICK HOGEWONINC
leiden susanne lammers
Zelf vinden ze dat het woord
ondergeschikt is aan het gebaar.
„De tekst is niét van belang,
maar toch is de tekst stront. Als
ik iets kan vertellen of uitbeel
den, dan kies ik voor dat laatste.
Het gevoel moet kloppen, dan
kloppen de teksten ook. Ik wil
een tekst voor honderd procent
beleven: Als je op het end niet
moe bent, dan heb je niet goed
gespeeld."
„Wij willen cabaret een beetje
los van de kleinkunst, dat geijk
te liedje, die conférence. Het
moet gaan over de personen die
op het toneel staan. Daaruit
vloeit voort dat alles bij voor
keur eigen werk is. Je kunt na
tuurlijk best een liedje van een
ander gebruiken, maar je moet
daar wel je eigen draai aan ge
ven. Het verschil tussen toneel
en cabaret is dat bij cabaret de
vierde muur ontbreekt, dat er
interactie, contact, met de zaal
is, en dat degene die optreedt
ook de bedenker is", begint
Robbert Spaapen.
Dat is een mooi standpunt,
maar je moet dan natuurlijk wel
iets te vertellen hebben. Inne
mee: „Als je op het toneel staat,
denk je na. Hoop ik."
Hun eerste voorstelling, 'Dood
gewoon', ging over de dood van
hun vaders, 'Complex' gaat over
maskers, echt en onecht in rela
ties en vriendschappen. 'Wild
Vlees', dat komend voorjaar uit
geprobeerd zal worden, gaat
over sekse-identeit, over het
verschil tussen mannen en
vrouwen.
Dat 'Complex' wat minder
juichende kritieken kreeg dan
'Doodgewoon' wijten ze overi
gens niet alleen te hoog gespan
nen verwachtingen. „Veel men
sen vinden het te confronte
rend. We zeggen wat we zelf
voelen, en niet wat. mensen
graag willen horen, zoals bij
voorbeeld Youp van't Hek. Ef
fectbejag mag, mits puur op hu
mor. Maar niet als je iets doet
omdat je denkt: Dat zal wel in
slaan
Mensen vinden het al gauw
mooi als je integer gaat doen
over AIDS, of over Bosnië. Wij
denken dan: O, o, die jongen
leest krènten! Echt een goeie
jongen hoor, met het hart op de
juiste plaats." Hun aanpak is
concreet: waar anderen van
groot naar klein werken, begin
nen zij bij zichzelf en komen
van daar uit bij het algemeen
gevoelen, het algemeen herken
bare.
Als voorbeeld neemt Robbert
Spaapen de sketch uit 'Doodge
woon', waarin Innemee zich
hult in een snoezig jurkje en be
kent homoseksueel te zijn. Zijn
beste vriend brengt moeiteloos
de beroemde Nederlandse tole
rantie op, totdat hij het voor
werp van adoratie blijkt. Dan
komt het te dicht op zijn huid.
Een persoonlijker voorbeeld
is wellicht het verwerken van de
dood van hun vaders in een dia
loog tussen twee vrienden,
waarin de een de ander vraagt
of hij het werkelijk niet erg
vond, dat hij bij de begrafenis in
het graf waterde. „Er zijn men
sen die bij het overlijden alleen
maar lof zingen, terwijl er een
hoop rottigheid is voorgevallen.
Er zijn er ook die toegeven, dat
ze pas tijdens het ziekbed wer
kelijk contact kregen.
Voordeel van dat uitgaan van
jezelf is dat het herkenbaar
blijft. Het wordt nooit tè grof.
Bovendien: „We willen niet al
leen dat het puliek er wijzer van
wordt, ze moeten ook kunnen
lachen. We trappen tegen klo
ten, maar we geven wel een
zalfje mee naar huis. Als men
sen weglopen, komt dat meestal
omdat ze blijven steken in de
vorm en de inhoud, de'bood-
schap', over het hoofd zien."
„Ook al sorteert het zichzelf
zo langzamerhand wel, het pu
bliek is natuurlijk gemêleerd. Je
hebt abonnementen, oudere
mensen, mensen met een be
paalde geloofsovertuiging. Het
geloof is echt het grootste pro
bleem. We hebben een stukje
over eenzaamheid - maar dat is
opgehangen aan masturbatie.
Hij daar," wijst Spaapen op In
nemee, „is dan lid van een
kringrukkersvereniging. Op het
wóórd masturbatie knappen die
mensen al af. Toch willen wij
niemand een rotavond bezor
gen. Trouwens, als er een caba
retier is die zegt dat het hem
niet uitmaakt dat de halve zaal
gechocqueerd en voortijdig ver
trekt, dan liegt hij."
Basterd treedt donderdag 26
september op in de Leidse
Schouwburg. Aanvang 20.15
toneel
ron rughard recensie
De Mexicaanse Hond met Kleine Teun.
Regie en scenano Alex van Warmerdam,
met Ariane Schluter, Annet Malherbe en
Kees Hulst. Nog te zien in het LAKtheater
t/m zaterdag 28 september.
Als jij haar neemt, dan heb je
mij. Met die woorden haalt de
vrouw haar echtgenoot over
zich op zijn privé-lerares te
storten. Keet ziet het verlangen
bij haar Brand oplaaien. Ze
neemt haar maatregelen. In het
vervolg spelen man en vrouw
broer en zus. De verbijsterde le
rares Lena wijst .de oudere
Brand eerst nog af, maar laat
dan haar verdediging vallen.
Zonder te weten wat ze ontke
tent.
In Kleine Teun staan de twee
vrouwen lijnrecht tegenover el
kaar. Hun inzet is een man.
Maar Brand is een armoedige
trofee. Aanvankelijk is hij bars,
als betalende leerling, en zijn
gezag imponeert Lena. Tot ze
merkt dat Keet bij haar minnaar
aan de touwtjes trekt. Dan ver
andert het zich wegcijferende
leraresje in een kordate vrouw
die haar rechten opeist. Als ook
Lena zich roert, hebben de
vrouwen Brand in de tang. Zijn
eigen geilheid heeft hem klem
gezet. Als hij eindelijk tot actie
overgaat, heeft hij reeds verlo
ren.
De drie acteurs waren gister
avond in vorm en Kees Hulst
was meesterlijk als de geslagen
hond, die zich onhandig verbaal
probeert staande te houden.
Maar als het erop aan kwam,
zakten zijn schouders verder af
en sputterde hij slechts wat.
Van degelijk meisje uit de stad
transformeerde Ariane Schluter
prachtig naar de vrouw des hui
zes. Met het zusje, matrone An
net Malherbe, vocht ze een he
roïsch gevecht uit, als twee
klimgeiten die met hun koppen
tegen elkaar opduwen.
Alex van Warmerdam regis
seerde Kleine Teun, maar
schreef ook het ingenieus opge
bouwde plot dat stap voor stap,
maar onherroepelijk, naar een
desastreus einde voert. Hij viert
andermaal zijn fascinatie voor
jurken bot, al heeft de jurk hier
een minder fatale rol dan in zijn
gelijknamige film. Soms beluis
ter je plots poëtische stukjes
tekst. Brand noemt zichzelf kin
derlijk, maar zegt dat hij eens
mooi, rustig en zwijgzaam
wordt. Dan zal hij zo weinig
zeggen dat het indruk maakt.
En als hij wat zegt zal het zo
sterk zijn dat de herinneringen
aan de dag zich nederig uit de
voeten maken.
Maar Van Warmerdams echte
kracht ligt bij het feilloos schrij
ven van abrupte wendingen, die
als ze al niet nuttig voor het ver
haal zijn een komisch effect
hebben. Zo heeft Brand genoeg
van de zogenoemde visioenen
van zijn vrouw. We zouden in
de bergen gaan wonen. We zijn
niet eens gaan kijken. Meestal
ligt het er niet zo dik bovenop,
maar het straffe tempo dat hij
als regisseur zijn acteurs oplegt,
maakt dat het resultaat van de
dialogen optimaal is. Het onna
tuurlijk snelle reageren is een
geslaagd tegenwicht voor het
realisme van de huis- annex
slaapkamer van Keet en Brand. een uitgekiende belichting, en
Kleine Teun biedt nog veel vermakelijk geklets over zure
meer fraais, zoals prettige mu- zult en paardenworst. Maar het
ziek die de scènes verbindt, met beste is als u dat deze week zelf
enkele aardige geluidseffecten, gaat bekijken.
Directe totale onderhandse liquidatie verkoop
Van de complete winkelvoorraad meubelen en meubelcollecties w.o.
Leolux, deSede, Galerie Jan des Bouvrie, Müsterring, Auping,
Rolf Benz, Young-bankstellen, kasten, eethoeken. tapijten, klem-
meubelen, bedden, Perzische kleden, spiegels, woonaccessoires.
Zich bevindende in de vestiging van Bela Meubelen
Europalaan 95 - Kanaleneiland te Utrecht
50% korting op de totale goederenvoorraad
MUZIEK MARTIN HERMENS
<i oorstelling; 'Carlie', musical van Robert
j Iberdingk Thijm (script) en Edwin Schim-
Ijiieimer (muziek) Naar een idee van
joiep Onderdelinden. Decors: Herbert Jan-
jlKostuums: Arno Bremers. Musical sta-
Barrie Stevens. Regie: Victor van
vaay. Met Joke de Kruijf, Joep Onder-
9 rlinden, Elsje de Wijn, Wil van der Meer,
S«t Oomen, Esther Roord, Lone van
Roosendaal en Kietje Sewrattan.
is de mooiste vrouw van de
J* 'ereld. Maar nep, gemaakt van
'i lastic. Een uitgelaend concept
an de firma Pastel. Carlie en
aar trawanten zijn een goud-
lijntje. Totdat de verkoopcij-
i irs kelderen. Dan krijg je - let-
irlijk en figuurlijk - de poppen
an het dansen. Een ingehuur-
bodyguard moet de nieuwe
aarktstrategieën beschermen.
Inbedoeld laat hij het plastic
art van Carlie smelten. Voor
iaar gaat een nieuwe wereld
pen die niet past binnen het
oor haar bedachte concept.
Heibel in de tent dus, want de
•lastic wereld staat op instor-
in. Voer genoeg voor de bijna
Irie uur durende musical 'Car-
i', die een prachtig gestilleerde
•arodie geeft op het fenomeen
iarbie. Acht spelers, een hele-
•oel muziek, nog veel meer
ne-liners, humor, kitsch en alle
aeters en bellen die horen bij
het bestaan van een Barbie
pop. Van droomvakantiehuis
tot en met huwelijkskapel.
Het is een gouden idee voor
een musical: een dun verhaaltje
dat alle aanleiding geeft om
eens lekker uit te pakken. Dat
gebeurt ook volop in 'Carlie'.
Vooral in het deel voor de pau
ze. Decors en kleding beant
woorden perfect aan de nep-
werèld waarin een Barbie-
schepsel schijnt te moeten le
ven. Het acteerwerk van de
'poppen', maar ook van John en
Jane Pastel spettert. Het is,
kortom, een dolle boel op het
toneel.
Na de pauze gaat het lang
zaamaan mis. Verhaallijntjes ra
ken in elkaar verstrikt en een
dramatische wending komt niet
echt overtuigend uit de verf.
Maar wat erger is: de acteurs
hebben in het eerste hilarische
deel van 'Carlie' zoveel energie
verspeeld, dat je de grote slag
roomtaart met lede ogen ziet
inzakken. Hier en daar zijn er
nog een paar oplevingen. Maar
dat zijn er te weinig om de val
kuilen die in het eerste deel zo
handig omzeild werden, te
overbruggen.
Dat ligt niet aan de spelers.
Die halen alles uit de kast om
hun rol overtuigend op de plan
ken te zetten. Joke de Kruijf is
Scene uit 'de plastic wereld van Carlie.'
gewoon de enige, echte levende
Barbiepop. Ze bewijst over ster
ke komische talenten te be
schikken. En Joep Onderdelin
den had inderdaad het concept
kunnen wezen voor die eeuwige
verloofde van Barbie. Elsje de
Wijn (Jane Pastel) en Wil van de
Meer (John Pastel) zijn volbloed
duivels die elke cent die ze kun
nen verdienen, zeker zullen
stellen.
De problemen liggen in het
script. Er worden te veel zaken
bijgesleept die niet echt van be
lang zijn en dus de vóortgang
van het eigenlijke verhaal af
remmen. Auteur Robert Alber-
dingk Thijm heeft blijkbaar
moeite gehad om zijn enthou
siasme te beteugelen. Minstens
een half uur kan er geschrapt
worden. Ook al is dat jammer
van de mooie muziek die Edwin
Schimscheimer componeerde.
Regisseur Victor van Swaay
heeft over het hoofd gezien dat
ook binnen de theatervorm mu
sical elke noot en elk woord een
functie moet hebben. Te veel
van alles werkt nou eenmaal
niet.
Er mag dan het een en ander
mis zijn aan deze musical, eer
lijk is eerlijk: er blijft genoeg
over om te lachen. 'Carlie' is de
FOTO GPD
eerste muzikale komedie sinds
jaren die terugkeert naar de
musicalvorm die Annie M.G.
Schmidt in de jaren zestig ver
zon: een vorm die zijn wortels
heeft liggen in het cabaret.
Edwin Schimscheimer en Ro
bert Alberdingk Thijm kannen
deze typisch Nederlandse musi
cal-variant op termijn van een
concept voorzien dat helemaal
past bij deze tijd.
recensie maarten baanders
Voorstelling. 'Chronocratie' door Galili
Dance. Gezien 24/9 Leidse Schouwburg.
Iemand valt van heel hoog
met een dreun op de vloer. Of
iemand gooit zijn tegenstander
achteloos over zijn schouder de
lucht in, waarna deze met een
doffe klap op de grond belandt.
Dit soort taferelen hoort thuis in
de onmogelijke wereld van het
stripverhaal. De personages
zien hooguit wat sterretjes,
krabbelen overeind en zetten
hun avonturen onbekommerd
voort.
Dat deze stunts niet onmoge
lijk zijn, bewijst 'Chronocratie',
de nieuwe, avondvullende'voor
stelling van choreograaf Itzik
Galili. De sprongen en valpartij
en, mogelijk gemaakt door een
matras over de hele dansvloer,
hebben in dit dansstuk niet de
koddigheid die ze in stripverha
len vaak hebben (hoewel humor
zeker niet ontbreekt), maar stra
len wel een lichtheid en een op
timisme uit, waardoor je het ge
voel krijgt dat de veertien dan
sers en danseressen onkwets
baar zijn en alles kunnen. Dit
gevoel wordt gewekt door de
knap uitgevoerde acrobatiek en
de rijkdom aan bewegingen,
maar ook doordat de dansers
nog meer kunsten beheersen.
Rondom het matras staan zeven
piano's, waarop de dansers met
eenvoudige motieven gezamen
lijk een indrukwekkende com
positie opbouwen.
Terwijl Galili werkte aan het
dansstuk, schreef componist
Gene Carl muziek, die op een
prachtige manier de vaart en de
stuwing van de voorstelling me
de opbouwt. Eén van de danse
ressen speelt viool, een danser
zingt. Ingewikkelde danspatro
nen weerhouden hen er niet
van onverstoorbaar door te spe
len. De dansers spreken ook
teksten uit over wensdromen en
mogelijkheden, die in een ein
deloze reeks aaneengeschakeld
worden.
Galili heeft met behulp van
het matras zeer verrassende be
wegingen gemaakt. De sfeer is
uniek, omdat de bewegingen fel
zijn en toch iets traag zwevends
hebben. De choreografie straalt
een fantasie uit die alle kanten,
op gaat, maar de kracht schuilt
in een hechte structuur, waaruit
de veelkleurige bewegingen
zich losmaken. De steeds terug
kerende rij vormt een rustpunt,
waartegen de valbewegingen los
en bijna juichend afsteken en
waaruit via een prachtige op
bouw naar een grote intensiteit
wordt toegewerkt. Soms schui
ven de bewegingen van twee
groepen ineen als de partijen
van een muziekstuk.
'Chronocratie' zit spitsvondig
in elkaar, maar ontroert ook
door de dromerige sfeer, die
aan het eind weemoedig wordt
losgelaten.
