TE PAARD
Toerisme
Waterland: expositie
als visitekaartje
R
ingfraujoch
leeft: nieuw
erras
Circle Tram in Amsterdam
Blauw van de rook
Historie op postzegels
Kabouter Piggelmee
'Beste vlieger-wind'
Fietsend langs gemalen
China in de lift
Bloemencorso
Little Bighouse
ATERDAG 31 AUGUSTUS 1996
25
ijenleggan, Ierland. Veel weste
lijker kun je in Europa niet
;regDmen. Tussen ons en de At-
;n' intische Oceaan ligt nog
Vn halve kilometer droog
mollen wad en het miniscule
mey Island. Onze 'vervoer-
tiddelen' - acht paarden -
ans:hrapen wat met de hoeven.
i-
en, e weten dat ze zo voluit mo
ist
i.Voen. Even later is aansporen
iële
taal haast niet meer nodig. Bij-
i a vóór we het weten, ploe-
en de snelle hoeven in een
idrukwekkende cadans
au
nor het ongerepte zand. De
Ite zeewind raast om onze
ren, een fijne nevel van zout
iter slaat in ons gezicht. We
jn eigenlijk veel te snel op
et eiland. Dat had wel twee
eer zo lang mogen duren,
[aar gelukkig moeten we
og terug.
TRICK VAN DEN HURK
IERLAND
ké, de sensatie van een
randrit te paard is ook in Ne
erland te beleven, maar eigen-
k nergens meer in de absolute
ist die nog heerst langs de ler-
westkust. Ruiters en paarden
;bben daar het rijk nog voor
ch, en dan oo|c letterlijk. Waar
rand en duinen langs de
oordzee zelfs op een frisse
ndagochtend in het najaar
et wandelaars, joggers en fiet-
rs moeten worden gedeeld,
aar heerst langs de Aüantische
:eaan vrijwel altijd de absolu-
stilte. Ruiters op het strand
n in Nederland bovendien
et welkom in de zomer be-
ijpelijk, overigens terwijl in
rland zelfs in het hoogseizoen
in worden gereden,
j^ardrijden kan op het hele
^Hoene Eiland goed, maar het
Hosten heeft toch iets bijzon-
fcrs. De regio verkoopt zichzelf
>>n ook niet voor niets als The
Dat gevoel van bijna alleen op de wereld zijn kan ook tijdens een tocht door de bergen worden beleefd, foto Patrick van den hurk
Land of the Horse. De graaf
schappen Galway, Mayo en
Roscommon bieden alleen al 27
goedgekeurde maneges, die
vanuit plaatsen als Galway, Clif-
den of het centraal gelegen
Westport per auto uitstekend
bereikbaar zijn. Bovendien heb
ben ze in het westen al vanouds
iets met paarden. De nationale
trots op paardengebied, de
Connemara Pony, stamt uit de
gelijknamige streek, de jaarlijk
se paardenmarkt van een week
in Ballinasloe is uniek en de ra
ces in Galway zijn wereldbe
roemd.
Cadeautje
De natuur doet daar voor de
liefhebber van buitenritten nog
een cadeautje bij. In een straal
van slechts enkele tientallen ki
lometers rond Westport zijn de
meest afwisselende landschap
pen te vinden. Van glooiend
weideland tot ruige bergen, van
uitgestrekte stranden tot prach
tige bossen en grote meren: het
ligt allemaal binnen handbe
reik. Daarom zijn niet alleen de
ritten langs de oceaan zo bij
zonder; ook in het binnenland
kan dat gevoel van bijna alleen
op de wereld zijn worden be
leefd.
Neem de tocht door de bergen
bij Leenane in Galway, wat ver
der landinwaarts. Ook daar voe
len we ons af en toe net ontdek
kingsreizigers. De paarden voe
ren ons zonder dat we een
mens zien via uitgestrekte bos
sen, stromende riviertjes, ruige
rotspaden en glooiende veen-
moerassen naar een beklim
ming, die uiteindelijk een
prachtig uitzicht biedt op de ver
landinwaarts kronkelende zee
arm Killary Harbour. Het is dat
een laaghangende wolk roet in
het eten gooit, anders hadden
we aan de andere kant het Con
nemara National Park kunnen
zien liggen. Daar, tussen de on
herbergzame toppen van The
Twelve Bens, leven de laatste
echte wilde Connemara Pony's.
Ook voor wie niet of niet elke
dag wil rijden is het park een
aanrader, evenals een bezoek
aan de nabijgelegen Kylemore
Abbey of een tocht naai de in
drukwekkende en zeer visrij
ke meren Lough Mask en
Lough Corrib. Óok de kustroute
tussen Clifden en Galway is zeer
de moeite waard. En voor de
liefhebbers van vogels en eilan
den is het westen een paradijs.
Het prachtige Achill Island, het
grootste eiland dat Ierland kent,
kan simpelweg via een brug
worden bereikt. Voor een tocht
naar de vogelwalhalla's Inishbo-
fin en Clare Island moet ge
woon de boot worden geno
men.
Doordraven
Voor wie wel geregeld wil opstij
gen: de grotere buitenritten zijn
eigenlijk alleen goed te doen
door ruiters met een redelijke
ervaring en een behoorlijke be
heersing van het paard. I lier en
daar voeren de routes een stuk
je over de weg, er komt vaak
nogal wat klim- en daalwerk
aan te pas en al te langzaam en
voorzichtig kan er niet worden
gereden. De rit moet immers re
delijk binnen de gestelde tijd
worden afgerond, en de deelne
mers moeten bij elkaar blijven.
Dat betekent dat er af en toe
stevig doorgedraafd of -ge
galoppeerd moet worden.
Maar beginners of minder erva
ren paardenliefhebbers komen
in Ierland ook aan hun trekken.
De meeste maneges geven les
en hebben wel een korte, min-'
der veeleisende buitenrit in hun
programma. Bij veel ritten
wordt bovendien nauwkeurig
door de begeleiders bekeken
wie wel en wie niet met de snel
len meekan. De groep wordt
dan gesplitst, zodat niemand
zich opgejaagd of juist geremd
hoeft te voelen.
Ook aan de andere kant van het
spectrum, de échte doorzitter, is
gedacht. Wie ervaren is en twee
tot drie uur rijden op een dag
niet genoeg vindt, kan ook één
van de diverse trails rijden. De
ze reuzenritten in duur vari
ërend van enkele dagen tot een
week worden meestal mét
accommodatie aangeboden: de
ruiters rijden elke dag een uur
of vijf, overnachten waar ze ein
digen, en gaan de volgende dag
weer verder. Voor vervoer van
bagage en voor eten wordt ge
zorgd.
In het westen beginnen de
meeste trails in Galway. Een en
kele route blijft binnen dit
graafschap, maar er zijn er ook
bij die verder gaan. bijvoorbeeld
naar het zuidelijker gelegen
'maanlandschap' van The Bur-
ren of naar Tipperary in mid
den-Ierland. Vermeldenswaar
dig is ook de driedaagse tocht
die vanuit Westport in Mayo
kan worden gemaakt langs de
kusten van de prachtige Clew
Bay. Aan de ene kant kijkt be
schermheilige Saint Patrick toe
vanaf zijn eigen berg Croagh
Patrick, aan de andere kant spe
len zon en wind met de oceaan
en de vele eilanden in de baai:
veel mooier wordt het zelfs in
Ierland niet snel.
De kosten van een ril bedragen
meestal zo'n 25 gulden per uur. Voor
de tochten van enkele uren kan kort
van tevoren worden gereserveerd. De
trails moeten in verband met de be
nodigde slaapplaatsen ruim van tevo
ren worden besproken. Veel maneges
zijn het hele jaar open, andere gaan in
de winter dicht. De verplichte valhel
men zijn meestal te leen, maar laar
zen en kleding dient u vrijwel overal
zelf mee te nemen.
Inlichtingen en adressen bij het Iers
Nationaal Bureau voor Toerisme in
Amsterdam. 020 - 62 23 10 1. of bij
Ireland West Tourism in Galway,
00 353 - 91 63 08 1.
Ij elkaar is er drie jaar aan ge-
erkt. Temperaturen van meer
an dertig graden onder nul,
9ïn dikwijls snijdende wind van
lim 260 kilometer per uur en
3? aanvoer van materiaal uit
et in het dal liggende Interla-
;n drukten het tempo aan-
enlijk. Maar op 27 juni kon in
e Zwitserse Alpen dan einde-
k het Sphinx-Aussichtsterrasse
orden geopend. Tussen de
Vejönch en de Jungfrau, op 3.571
r (eter hoogte, op een 'knobbel'
j ie bekend staat als het Jung-
aujoch, ontstond daardoor het
lellicht mooiste uitzichtspunt
»n Europa.
e hele verbouwing van de
)oral door Japanse toeristen
lel gefrequenteerde Sphinx
■an oorsprong een Observato-
um) heeft 130 miljoen Zwit-
entrse francs gekost, ongeveer
1 10 miljoen gulden. De verbou-
ing omvat, behalve het splin-
xnieuwe, glasdichte terras, on-
ir meer de bouw van een
ieuw Berghaus, een tweede%
ationshal (vanuit Interlaken
jdt via Wengen en/of Grindel-
ald een treintje naar boven)
i een dubbele personenlift die
25 seconden een hoogtever-
jhil van 108 meter overwint en
ïn de gemiddeld zesduizend
3t ïzoekers per dag naar het uit-
chtspunt brengt,
q et nieuwe terras, dat een
lembenemend panorama
edt op onder meer de grootste
etsjer van West-Europa, de
Ietschgletscher, is bij elkaar 650
erkante meter groot. Het be-
oft na de reusachtige vensters
de noordwand van de Eiger
Ie trein vanuit Interlaken - de
ingfraubahn - maakt er een
ssenstop) de grootste attractie
worden van de ruim een uur
irende rit naar het hoogst ge-
gen spoorwegstation van Eu-
pa. De constructie, met veel
u as, is zo gemaakt dat bezoe-
trs geen last hebben van de
>ms extreme weersomstandig-
fden.
ifo: Zwitserland Toerisme in
nsterdam, 020 - 62 22 03 3.
Het op bijna 4.000
enige twijfel tot de
meter hoogte gelegen Jungfraujoch in Zwitserland kreeg een terras dat zonder
mooiste uitzichtspunten van Europa behoort fotq Zwitserland toerisme
Een enkele keer gaat het in Neder
land mis met het waterbeheer. Zoals
in '93 en '95. Maar als het dan een
tijdje weer goed gaat, ebt de interesse
voor waterstaatkundige werken gelei
delijk aan weg. Niettemin dient een -
volk dat leeft op het laagland perma
nent bezig te zijn met water. Want
het moet constant geleid, ingedamd,
afgevoerd en gezuiverd worden. Over
die niet aflatende taak gaat de jong
ste tentoonstelling in het Haagse Mu-
seon: 'Waterland'.
De expositie, die eind juli werd ge
opend, is van blijvende aard. Dank zij
ruime bijdragen van Rijkswaterstaat,
de Unie van Waterschappen en de
Waterschapsbank kon het museum
de niet geringe inrichtingskosten -
ongeveer 600.000 gulden - betalen.
Thema van 'Waterland' is de invloed
van de Nederlander op zijn lage,
goeddeels kunstmatige woongebied
aan zee.
Wie de tentoonstellingsruimte bin
nenkomt, loopt letterlijk over Neder
land: de vloer is een reliëfkaart, zodat
meteen voelbaar is hoe laag het land
ligt en hoeveel hoger de zee en de ri
vieren. Zo wordt de noodzaak van
dijken en uiterwaarden aanschouwe
lijk gemaakt. Speel/leermeubelen la
ten zien hoe het waterpeil in een pol
der wordt geregeld, hoe de zeespiegel
langzaam stijgt, hoe de kust met
zandsuppletie tegen erosie wordt be
schermd, hoe waterarmoede - ook
dat komt voor - wordt bestreden en
welke uiteenlopende belangen een
rol spelen bij het waterbeheer. De vis
stelt andere eisen dan de schipper, de
wensen van de plant zijn niet gelijk
aan die van de industrieel. Op video's
wordt toegelicht waarom de belan
gen zo strijdig zijn.
Waterbeheer omvat meer dan het
voorkomen van overstromingen. Het
gaat ook om bescherming van het
kostbare zoete water. In de jaren zes
tig stonken rivieren en kanalen; vis
sen stierven in groten getale. Sinds de
Wet Verontreiniging Oppervlaktewa
ter uit 1970 is echter veel verbeterd.
Dank zij 354 rioolwaterzuiveringsin
stallaties en 228 industriële zuive
ringsinstallaties is de kwaliteit van
het water enorm toegenomen.
'Waterland' richt zich niet uitsluitend
op het kind. Hoewel er veel te kijken
en te bedienen valt, is de expositie
ook bedoeld voor buitenlandse rela
ties van Rijkswaterstaat en de water
schappen. Een soort visitekaartje dus.
In Amsterdam wordt eind maart volgend jaar de Circle Tram geïntroduceerd,
een tram die in twee richtingen door het centrum van de hoofdstad rijdt en die
daarbij de belangrijkste attracties aandoet. Met deze ringlijn kunnen toeristen
eenvoudig van bijvoorbeeld het ene naar het andere museum rijden, zonder
dat daarbij hoeft te worden overgestapt en zonder dat daarbij gebruik moet
worden gemaakt van het ingewikkelde strippenkaart-systeem. Uit een onder
zoek van de VW Amsterdam is gebleken dat toeristen het openbaar vervoer in
de hoofdstad om die reden weinig toegankelijk vinden. Er wordt nog gestu
deerd op de introductie van een speciaal 'Go Tram-vervoersbewijs'.
De Circle Tram doet niet alleen musea aan, maar ook hotels, parkeergarages en
belangrijke vervoer-knooppunten. De route telt vooralsnog 31 haltes en voert
de passagiers in grote lijnen vanaf het Centraal Station via de Nieuwezijdskolk,
de Dam, de Marnixstraat, het Leidseplein, de Van Baerlestraat, het Roelof Hart -
plein, de Van Woustraat, het Frederiksplein, het Weesperplein, de Plantage
Kerklaan, het Waterlooplein, het Rembrandtplein, het Muntplein en de Dam
weer terug naar het Centraal Station. Er kan op elke halte worden opgestapt.
REDACTIE ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
EISBERICHTEN
Letterlijk blauw van de rook is het op de Holland
se tegels en borden die tot en met 14 november
te zien zijn in het Nederlands Tegelmuseum aan
de Eikenzoom 12 in Otterlo. Ze tonen prentjes
over het gebruik van pijp en tabak, variërend van
stillevens met tabaksdoos tot rokende apen en
zeemeerminnen. Ook op deze tentoonstelling:
een groot aantal tabaksvoorwetpen, zoals stenen
pijpen, tabakspotten, vuurcomfoors, kwispedoors
en een tabaksstoel.
Info: 03 18-59 1519.
Treinen blijken al sinds de vorige eeuw een bron
van inspiratie voor de grafisch ontwerpers van
postzegels. Het Nederlands Spoorwegmuseum
aan de Johan van Oldebarneveltlaan 6 in Utrecht
bezit een uitgebreide collectie, die de geschiede
nis van de spoorwegen in beeld brengt. Een se
lectie eruit is te zien op de tentoonstelling Spoor
Post die tot en met 5 januari duurt en die ook
een verzameling zogeheten spoorvrachtzegels
omvat.
Info: 030 - 23 06 20 6.
'In het land van blonde duinen/Niet zo héél ver
van de zee/Woonde eens een dwergenpaartje/en
dat heette Piggelmee...' Talloze Nederlanders
kennen de beginregels van 'Het Tovervisje', het
eerste verhaal over kabouter Piggelmee en zijn
ontevreden vrouwtje. De Piggelmee-verhalen
werden in de periode van 1920 tot ver na de oor
log uitgegeven door Van Nelie koffie en thee. De
beroemde kabouter staat centraal op een nostal
gische tentoonstelling die nog tot 5 september in
de Broerenkerk aan het Broerenkerkplein in
Zwolle is te zien. Pronkstuk: de originele, door
Nans van Leeuwen gemaakte tekeningen.
Info: 038 - 42 14 65 0.
Aan de voet van de Julierpas, niet ver van Sankt
Moritz, staat volgens kenners de 'beste vlieger-
wind van Europa' De constante, stevige bries
tussen Maloja en Silvaplana vormt dan ook de
basis van een groot aantal vliegerfeesten dat in
het Graubündner dorpje wordt gehouden. Het
belangrijkste daarvan is ongetwijfeld de Alpencup
die in net weekeinde van 21 en 22 september
plaatsvindt. Voor die gelegenheid is een aantal
speciale verblijfsarrangementen samengesteld
voor vliegerfans. Zes nachten logies op basis van
half pension, een cursus vliegerbouwen, les in
vliegeren en een hightech-vlieger met toebeho
ren is er vanaf 850 Zwitserse francs longeveer
1.200 gulden) per persoon.
Info: Kur- und Vcrkehrsverein Silvaplana,
(vanuit Nederland) 00 41 - 81 83 86 00 0.
ln Noord-Holland zijn vier nieuwe fietsroutes uit
gezet. Zij voeren de deelnemers voornamelijk
langs oude poldergemalen. De trajecten lopen
door Texel, de Zijpe- en Wieringerwaarderpolder,
de Schermer en de Zeevang (bij Oosthuizen) en
geven de deelnemers inzicht in de wijze waarop
het waterpeil in deze regio door de eeuwen heen
werd beheerst. De tochten staan beschreven in
folders, die voor een gulden verkrijgbaar zijn bij
de Noord-Hollandse VW-kantoren.
Info: 072 -54 10 21 1.
China heeft in de eerste zes maanden van 1996
24,5 miljoen buitenlandse toeristen ontvangen.
Dat is twaalf procent meer dan in dezelfde perio
de in het jaar daarvoor. Overigens komt de mees
te visite (86 procent) uit de Oost-Aziatische regio:
Hongkong en Taiwan.
Het ruim twee kilometer lange bloemencorso
Aalsmeer, dat op 9 september voor het 49ste ach
tereenvolgende jaar via Amstelveen naar Amster
dam rijdt en vervolgens ook nog Zaandam aan
doet, heeft deze keer 'Kinderen zoals jij' als the
ma. Op 21 praalwagens staan kinderen uit allerlei
landen centraal. De stoet start om 9 uur vanuit
Aalsmeer en arriveert om' 16 uur óp de Dam in
Amsterdam, 's Avonds trekt het dan verlichte cor
so door de straten van Zaandam.
In het Dolfinarium in Harderwijk is het paviljoen
'Little Bighouse' geopend. In het gebouw wordt
informatie gegeven over de nieuwste attractie
van het zeedierenpark, de Lagune, die volgend
jaar in gebruik zal worden genomen. Aan de
hand van tekeningen en dergelijke kunnen be
zoekers zich een beeld vormen van wat er in 1997
allemaal staat te gebeuren. Omdat de noordwest
kust van Canada model staat voor de Lagune,
krijgen de leefgewoonten van de bewoners van
dat gebied, de Kwakwaka'wqkw indianen even
eens veel aandacht.
Info: Dolfinarium, 03 41 0 - 16 04 1.
Het houten indianen-huis in het Dolfinarium.
