John Travolta
blikvanger in Phenomenon
'Icoon' voert met een prachtig slot naar volgende eeuw
Film Boeken
'Blind Date': In-en-in-trieste film over twee gekreukelde mensen
Breaking The Waves is een
perfecte film zonder hart
Rechercheur Harry Bosch
schittert in 'Hartzuur'
DONDERDAG 29 AUGUSTUS 1996
943
FILMS AMSTERDAMMakers kiezen voor gebaande paden van het melodrama
ALFA 1 (020)6278806
13 00. 16.30.20.00 Breaking tf*
Waves
ALFA 2
13 30. 16 00. 19.30. 22.00 Blind
Date
ALFA 3
18.45. 21.30; do vr ma di ook
13 00. 15.45 Kansas City
ALFA 4
13.30. 16.00, 19.30,22.00 (beh
ma) Gazon Maudit
ma. 13.00. 16.30, 20.00. West Side
Story
ALHAMBRA 1 (020) 6233192
13.15. 16 00. 18 45.21.30 Phe
nomenon
ALHAMBRA2
18 15, 21 15 do vr ma di ook
12 45. 15.30 Sense and Sensibility
BELLEVUE CINERAMA (020)
6234876
13.15. 16 00. 18.45.21.30 Phe
nomenon
CINERAMA 2
13 15. 16 00, 19.15.22 00 Beau
tiful Girts
CALYPSO 1 (020) 6234876
13 15. 16 00 19 15. 22.00; Mis
sion: Impossible
CALYPSO 2
13 15. 16 00. 18.45.21.30 City
Hall
CINECENTER (020)6236615
13 45. 16 30. 19-45. 22.15; zo ook
1 l.OC Guantanamera
13 45. 16 30. 19 30 Charachar
22 00. zo ook 11.00 Richard III
16 15. 19.30: II Postino
13.30. 22.00; zo ook 11.00 Dead
Man
13 45. 16.30. 19 45.22.00: Denise
Calls Up
CINEMA 1(020)6151243
17 00. 19 30. 22 00; za zo wo ook
14 30 Twister
19.00. 21.30; za zo wo ook 16.30:
Eraser
CITY 1 (020) 6234579
13 15. 16.00, 18.45, 21.30. Eraser
CITY 2
13.15. 16.00. 18.45. 21.30: Moon
light Valentino
CITY 3
13 15. 16 00 It Takes Two
18 45. 21.30: Rumble in the Bronx
CITY 4
18 45. 21.30; do vr ma di ook
13 15. 16.00: Vampire in Brooklyn
CITY 5
13.15. 16.00. 18 45. 21.30: King-
pén
CITY 6
13 15. 16 00. 18 45. 21.30. The
Great White Hype
Melodrama met emoties zonder gevoel
FILM RECENSIEW
STAN LAHNSKI
Breaking The Waves Te zien Haags Film
huis. Den Haag
Met Breaking the Wai>es presen
teert Lars von Trier zijn eerste
melodrama. Zoals we dat van
deze Deense regisseur gewend
zijn pakt hij het groots aan.
Breaking the Waves is niet zo
maar melodrama, maar MELO
DRAMA. De film vertelt een
eenvoudig (pardon. EENVOU
DIG) verhaal over liefde (LIEF
DE) die alles overwint, zelfs DE
DOOD.
Het verhaal speelt begin jaren
zeventig in een Schots gat van
ultra-orthodoxe Calvinisten, die
niet zingen, die geen borreltje
drinken, die zelfs geen kerkklok
luiden. Wie in hun ogen een
foutje maakt, vervloeken ze op
zijn begrafenis en sturen ze
naar de hel. In hun midden leeft
de onschuldige en intens goede
(GOEDE) Bess (Emily Watson)
die verliefd is op een jongen van
het booreiland. Jan (Stellan
Skarsgard) Ze trouwen en bele
ven hartstochtelijke nachten,
tot Jan vrijwel volledig verlamd
van het booreiland terugkeert.
Vanaf zijn ziekbed haalt hij Bess
over het met andere mannen te
doen. uit liefde voor hem, opdat
hij zich kan laven aan haar ver
halen. Ze doet dit, aanvankelijk
wanhopig en terughoudend,
weldra vol overgave, uit liefde
en uit geloof dat ze Jan ermee
geneest, hetgeen lukt op het
moment dat ze het loodje legt.
Jan loopt weer. Nu is het zijn
beurt zich uit te leven in zijn
liefde voor Bess, al is het dan
over het graf heen.
Het acteurswerk is perfect.
Ook het camerawerk van Robby
Müller is perfect, gedraaid
vanuit de hand in een hectische
stijl die mooi is van documen
taire lelijkheid. Is Breaking the
Waves daarmee een perfecte
film? Bijna. Hij mist maar één
ding. een hart. Zoals de films
van Douglas Sirk een hart had
den (hij hield echt van zijn
middle class huisvrouwen), en
zoals de films van Carl Dreyer
een hart hadden (hij was echt
bang voor godsdienstwaan). Bij
Sirk en Dreyer borrelen de emo
ties op uit de diepte van hun
schrijnende drama. Zij filmden
zonder hoofdletters, anders dan
hun jonge landgenoot. Gedu
rende twee uur en veertig mi
nuten laat deze de emoties van
het doek spatten. Maar ze
schrijnen niet, het zijn emoties
zonder gevoel. Misschien dat
Breaking the Waves op die ma
nier dan toch perfect is: als per
formance van emoties, van
emoties voor de kick.
CITY 7
12 45, 15.30. 18 15. 21 15 The
Rock
DESMET 020) 6273434
18.30. 21.30; zo ook 13.00 Brea
king the Waves
19.00, 21.00, zo ook 16.30: Un été
A la Gou lette
za 24 00, zo 16.15 The Kiss of the
Spiderwoman
KRITERION 1 (020)6231708
20.15. 22.15, di niet 22.15: Blind
Oate
16 45 Jalan Raya Pos
di 22.15 Sneak Preview
KRITERION 2
17.30 Anton ia
19.30 Stealing Beauty
21 45 (beh ma) Beautiful Girls
ma 21.45 Fatal Attraction
RIALTO 1(020) 6753994
19.45. 21.45. zo ook 16.00; Cold
17 45 The Celluloid Closet
RIALTO 2
19.15 En Avoir (Ou Pas)
21.00 (beh ma), zo ook 14.00: Bocc
accio 70
zo 13.00. ma 21.00 Pulp Fiction
THE MOVIES 1 (020) 6386016
17.15,19 45. 22.00; zo ook 15.00:
Kansas City
THE MOVIES 2
19 30; zo ook 15.00: Sense And
Sensibility
22.15 From Dusk Till Dawn
17.30 Advocaat van de Hanen
THE MOVIES 3
17.30.21.45 Richard III
19.45; zo ook 15.15 Le Gareu
THE MOVIES 4
21 30 Mighty Aphrodite
19.30; zoook 15.30 Persuasion
17 .30: De Jurk
TUSCHINSKI1(020) 6262633
13.15. 16.00, 18.45.21.30: Twis
ter
TUSCHINSKI 2
12.45. 15.30, 18.15.21.15: The
Rock
TUSCHINSKI 3
13.15, 16.00, 18.45.21.30: Mis
sion: Impossible
TUSCHINSKI 4
18.45, 21 30; dovrmadi 13.15.
16.00 12 Monkeys
TUSCHINSKI 5
18.45.21.30; dovrmadi ook
13.15. 16.00: Stealing Beauty
TUSCHINSKI CINEAC
11 45. 14.15. 16.45. 19.15.
21 45: Jumanji
DE UITKIJK (020) 6237460
19 45. 22.00: L'Uomo Delle Stelle
18.00. zo ook 15.00: Blue In The
Face
Theo van Gogh zet vonnexperiment uit '06' voort
FILM RECENSIE
HENK MAURITS
Blind Date Te zien Babyion. Den Haag
In 1994 verraste Theo van Gogh vriend
en vijand in Nederland met zijn film 06
Een met bescheiden middelen ge
maakte film over twee mensen die el
kaar opgeilen via de telefoon, die uit
groeide tot de best bezochte Neder
landse film van 1994. In opnieuw een
verrassende stijl, wederom met een
laag budget en een minimum aan lo
caties en acteurs, heeft hij nu Blind
Date gemaakt. Minder toegankelijk
dan 06. maar met meer diepgang dan
je op grond van de titel en de affiche
zou verwachten.
De affiche toont een naakte vrouw
op een voetstuk en wekt opnieuw de
suggestie van seks, maar in wezen is
Blind Date een in-en-in-trieste film
over twee gekreukelde mensen die hun
relatie op de klippen hebben zien lo
pen na de dood van hun dochtertje.
Geen spatje seks dus, hoezeer de affi
che. de titel en de reputatie van Van
Gogh (hij maakte eerder ook de in het
hoerenmilieu spelende film Vals Licht)
dat ook doen vermoeden.
Een vaste constante in de genoemde
films is wel dat het in alle gevallen gaat
om mensen met relatieproblemen. In
Vals Licht is prostitutie lange tijd het
substituut voor een echt intieme rela
tie, zoals in 06 seksuele opwinding al
leen nog mogelijk is via anonieme tele
foongesprekken. In Blind Date verlo
pen de contacten vooral via contactad
vertenties. Het is een carrousel van
ontmoetingen nissen twee steeds de
zelfde mensen: Katja en Pom, twee
De meeste ontmoetingen vindt
plaats in een bar, danszaal of restai
rant (van het Amsterdamse Hilton Hl
tel), al schrikt Van Gogh als contra
ook niet terug voor een ontmoeting I
de botsautootjes. Wat voortdurend v
rieert zijn de rollen van Katja en Pon
de ene keer is zij een tapdanseres o
zoek naar een goochelaar, dan weer j
invoelende therapeute van Pom, of ei
agressieve vrouw die klappen uitdei
tijdens een interview: Soms speelt t
barman een rolletje mee, maar het zij
toch vooral deze twee mensen, Renj
Fokker (Katja) en Peer Mascini (Pon
die de film dragen, zoals Ariane Schil
ter en Ad van Kempen dat zo knap dl
den in 06.
Het bijzondere van Blind Date zij
vooral de ongewone vorm geen I
neair verhaal maar een fragmentai
sche mozaiek-vertelling en de knal
pe dialogen. Het is een obsederend
praatfilm, waarin de stemmingen ze
uiteenlopen. Blinde agressie en gewé
worden afgewisseld met stil verdrif
kwetsend cynisme en sinistere humo
Het zijn de uiterlijke kenmerken va
een diepe innnerlijke strijd, waaii
twee mensen het trauma van de doo
van hun dochtertje proberen te vd
werken. Daarbij reageren zij hun gi
voelens van agressie, wanhoop en ve
driet uit pure onmacht op elkaar a
Dat is niet altijd even prettig om nai
te kijken, maar langzaam maar zekl
worden de stukjes van de puzzel dij
.delijk en ontstaat het beeld van twl
ongelukkige mensen voor wie de doq
een aantrekkelijker optie wordt dan hi
leven zelf.
Onderzoek heeft uitgewezen dat een mens slechts tien
procent van zijn/haar hersencapacitiet gebruikt. Dat
roept de vraag op hoe de wereld er uit zou zien als wij de
volle honderd procent konden aanwenden. Een paradijs?
Een hel? Of gewoon een planeet met meer universiteiten
dan benzinepompen? Phenomenon probeert een tip van
de sluier op te lichten. In de film ziet plattelandsgarage
houder George Malley plotseling het licht. Letterlijk. Op
een nacht wordt hij door een fel schijnsel aan de hemel
verblind, en als hij bijkomt is hij een geniaal mens ge
worden.
FILM RECENSIE
MARK VAN DEN TEMPEL
Phenomenon Te zien: Lido2. Leiden; Babyion 1. Tuschinski 2. Den Haag
Malley (John Travolta), een ge
moedelijke vrijgezel met geen
hogere aspiraties dan het kwe
ken van zo groot mogelijke au
bergines, krijgt als bij toverslag
een ander leven. Hij leest vier
boeken per dag, want slapen is
er niet meer bij. Zijn hoofd is
een kolkende zee van kleine en
grote ideeën, die variëren van
een logischer indeling voor een
parkeerplaats tot een betere op
slag van zonne-energie. Zijn to
maten zijn al snel de grootste
van de buurt, en hij voelt aard
bevingen een dag van tevoren
aankomen. Als tijdverdrijf
breekt hij de code van een ge
heim rakettenproject, wat hem
een paar dagen kruisverhoor
door de FBI oplevert.
De inwoners van het stadje
waar Malley zijn garage heeft,
vinden het eerst nog wel
amusant, maar beginnen zich
steeds meer van hem te distan
tiëren. Is hij soms bezeten door
een buitenaardse kracht? De
makers van Phenomenon laten
deze mogelijkheid eigenlijk
open, en de rationale verklaring
voor Malleys plotselinge 'beze
tenheid' is al niet veel plausibe
ler dan marsmannetjes. Daar
draait het in Phenomenon ook
niet om. De kijker wordt voor
gehouden dat zelfs al ben je in
staat je te verheffen tot grote
hoogten, je omgeving je wel
weer naar beneden haalt. En in
derdaad wordt Malley eigenlijk
alleen maar slechter van zijn
nieuw verkregen gaven. De me
dia zien in hem een spectacu
lair onderwerp of een bedrieger,
zijn vrienden laten hem vallen
en zelf wil hij eigenlijk alleen
maar een nachtje goed slapen.
Zo omschreven lijkt Pheno
menon nog heel wat, en het had
ook best eën aardige film kun
nen worden. Alleen gaan de
makers elke aanvankelijk gestel
de uitdaging uit de weg door te
kiezen voor de gebaande paden
van het melodrama. Dit wordt
veertigers, die zichzelf en elkaar men
taal zijn kwijtgeraakt na het overlijden
van hun 3-jarige dochtertje Annabel als
gevolg van een auto-ongeluk. Dit gege
ven vormt het noodlotsdrama dat als
een rode draad door alle ontmoetingen
en gesprekken heenloopt en waarbij
Annabel als een soort stem uit de he
mel af en toe ook haar bijdrage levert.
Phenomenon: Hollywoods best betaalde glimlach krijgt weer een goed idee
vervolgens onder begeleiding
van veel zoete popmuziek uit
gemolken. Zo heeft Malley een
half uur de tijd om Portugees le
ren zodat een jongetje kan wor
den gevonden dat ergens ligt
dood te gaan. Het is dezelfde
aanpak waarmee ze bij Disney
veel in potentie interessante
speelfilms de nek omdraaien.
John Travolta is goed gecast, en
weet zijn reputatie als Holly
woods best betaalde glimlach
de volle twee uur waar te ma
ken. Maar hij is blikvanger in
een film die slechts tien proce;
van zijn potentie daadwerkell
weet aan te wenden.
Renée Fokker en Peer Mascini in Blind Date.
Nieuwe thriller Forsyth: Overdaad researchdetails schaadt
BOEKEN RECENSIE
JAMES MCGONIGAL
Frederick Forsyth koon Uitgeveni AW
Bruna. Pop 39.90
De Britse thrillerschrijver Frede
rick Forsyth slaagt er altijd in
een vleugje actualiteit in zijn
boeken te verwerken. De voor
malige persbureau journalist
heeft een dermate hoge snel
heid van werken dat zijn boe
ken een basis kunnen hebben
in nog niet vergeten (en vaak
nog spelende) actuele gebeurte
nissen. terwijl hij toch zijn for
midabele research erop heeft
kunnen loslaten.
Dat geldt zeker voor zijn
laatste boek Icoon, dat speelt in
Rusland. Nou ja, Rusland: ei
genlijk in drie Ruslanden. Dat
van de turbulente jaren tachtig,
(het eind van) de chaotische ja
ren negentig en dat van het be
gin van de volgende eeuw.
waarin alles goed komt. Pfff. de
wereld wordt toch nog gered.
taat ik voorop stellen dat For
syth een sterk boek heeft ge
schreven. Zijn plot is ingewik
keld. maar volgbaar goed. de
actiescènes lezen als een film
scenario (attentie Hollywood!)
en pas aan het slot van de ont
knoping beseft de lezer dat hij
volledig op het verkeerde been
is gezet Hoedje afi
Tegelijkertijd krijgen de critici
van Forsyth ook gelijk. Hij is
nog steeds meer een journalist
dan een literair romancier, zijn
overdaad aan researchdetails
schaadt en zijn personages zijn
op de momenten dat ze niet
aan het slaan, schieten of com
puteren zijn van bordkarton
nen kwaliteit.
Deze pil (ruim 700 pagina's)
krijgt per saldo toch een heel
positief oordeel. Ik zal niet zo
flauw zijn de ontknoping te ont
hullen. maar de moeizame aan
loop ernaartoe is de moeite ze
ker waard. De spanning en de
humor compenseren ruim
schoots de afwezige literaire
componenten. Wel is het jam
mer dat Forsyth klaarblijkelijk
tijdens het schrijven af en toe zo
in zijn ingewikkeldheid verstrikt
raakte dat het eeuwenoude
middel van de 'deus ex machi
na' moet worden toegepast: een
door niemand voorziene, door
God gezonden oplossing wordt
plots en achteraf losgelaten,
waardoor alles toch nog lijkt te
kloppen. Hmm.
Grote bende
In grote lijnen komt het verhaal
erop neer dat het in het Rusland
van 1999 een grote bende is.
Corruptie en machtsmisbruik
vieren hoogtij, echte leiders zijn
er niet. kerk en staat zijn aan de
Frederick Forsyth
verliezende hand ten opzichte
van de georganiseerde misdaad
en er dreigt een machtsoverna
me van extreem-rechts.
De geheime plannen van de
ze Unie van Patriottische
Krachten UPK degraderen Hit-
Iers Mein Kampf tot een vakan
tieboek. Het 'Zwarte Manifest'
wordt per ongeluk achtergela
ten op het bureau van het
zwaarbewaakte hoofdkwartier
van de UPK. komt via een ge
schifte schoonmaker met wie
het slecht afloopt in westerse
handen en wordt daar aange
grepen voor een campagne van
destabilisatie in Rusland zelf.
Het moderne fascisme moet
worden gestopt om de wereld te
redden.
Zoals het in dit soort boeken
hoort, doen dat niet de Wester
se regeringen, want sinds
Reagan en Thatcher er niet
meer zijn, is het daar voor we
reldredders tegen duistere
machten maar behelpen. For
syth gaat niet zo ver de huidige
Amerikaanse en Britse regerin
gen voor rotte vis uit te maken,
maar hij mist zijn vroegere 'ico
nen'.
Elk land moet volgens zijn
boek een 'icoon' hebben, een
duidelijk symbool van onbaat
zuchtige goedheid, waar de na
tie zich achter kan scharen. De
Russen ontberen dat al jaren en
zeker in 1999 zijn zij er wat dat
betreft slecht aan toe. De com
munisten waren het niet, de on
geremde kapitalisten al hele
maal niet wie dan wel?
Gelukkig bestaat er in het
Westen een obscure maar
machtige organisatie die 'Lin
coln Raad' heet. Daarin zijn be
langrijke Britten. Amerikanen
en andere Westerlingen vere
nigd die de vrije wereld willen
behouden, zo niet redden. Hier
keert een bekend Forsyth-con-
cept terug: er zijn behalve goed
willende maar onhandige rege
ringen ook nog anderen, die wèl
weten hoe het moet. En die on
gelimiteerd kunnen beschikken
over vliegtuigen, satellieten, ge
heime codes, wapens en specia
listen in merkwaardige vecht
sporten.
Tsja als je Forsyth de vrije
hand zou geven, kon elk demo
cratisch bewind wel worden
vervangen door een efficiënt ge
heim genootschap met nobele
bedoelingen. uiteraard geleid
door Britse Sirs, Amerikaanse
gepensioneerde zakenlieden en
enkele vriendjes. In die zin is
Forsyth ook in dit boek een tik
keltje blijven steken in het
rechtse koude-oorlogsdenken.
In elk geval: Rusland moet in dit
boek weer 'iconen' krijgen: kerk
en staat behoeven patriarch en
vorst
Schitterende climax
Dan krijgt het boek een wat tra
ge voortzetting. Forsyth trak
teert de lezer op twintig eeuwen
Russische geschiedenis, een
korte samenvatting van de his
torie vein de rest van de wereld
in deze eeuw en een gedetail
leerd overzicht van Europese
vorstenhuizen van de afgelopen
eeuwen. Maar let op. lezer, hier
ligt de kiem van de schitterende
climax van het boek!
In al deze historische passa
ges schiet de vertaling jammer
genoeg tekort. Forsyth is al geen
briljant schrijver wel effectief
maar de Nederlandse versie
van dit werk is soms ronduit
stug en houterig. Ook worden er
af en toe merkwaardige fouten
gemaakt. Maar zelfs in het En
gels zal menig tuin- of vlieg-
tuigstoellezer hier tot een dutje
besluiten.
Het tweede deel van het boek
maakt veel goed. De hoofdper
soon. superagent Jason Monk
van de CIA, redt zich aardig uit
de problemen, de machtsstrijd
in alle geledingen van de Russi
sche samenleving wordt helder
omschreven, de Tsjetsjenen
blijken nobele gangsters en op
het laatste moment valt een sa
tellietverbinding uit. maar redt
een dappere postduif de hele
wereld.
Dan is het Oudejaarsnacht
1999 en dreigt het Nieuwjaars
dag 2000 te worden. Oorlog in
de straten van Moskou, de toe
komst van alles en iedereen
staat op het spel. Loopt het
goed af? Is er nog hoop? En wat
komt er na deze koude on
heilspellende nacht, waarin
Forsyth ons de komende eeuw
binnenvoert?
Dat moet u zelf maar lezen.
De schrijver van dit stukje voel
de zich in ieder geval prettig
beetgenomen, dacht achteraf
een paar keer 'Ja. natuurlijk!', en
grinnikte om de verborgen drie
dubbele grap die Forsyth loslaat
op verleden, heden en toe
komst. Proost, of beter'Na Zho-
dorovye!' En zelfs: Cheers!'.
THRILLER RECENSIE
ARNO RUITENBEEK
Michael Connelly Hartzuur Uitgeverij De
Boekerij. Prijs: 34.90
Wat kon Michael Connelly nog
na de hits Betonblonden Nacht-
goud* Veel, zo blijkt uit zijn der
de thriller Hartzuur. Het is de
perfecte afronding van het im
mens trieste en spannende le
vensverhaal
van recher
cheur Hiero-
nymus zeg
maar Harry
Bosch. Dit
keer schittert
de speurder
van vlees en
bloed, als hij
de moord op
zijn moeder natrekt. De oplos
sing stemt niet alleen hem tot
diep nadenken over de mens
heid.
Bosch kwam in de vorige ro
mans al naar voren als iemand
voor wie de zon te weinig
scheen. In Hartzuur is het hui
len met de pet op. Bij de laatste,
grote aardbeving in Los Angeles
is zijn woning volgens de bouw-
inspectie in een levensgevaarlijk
krot veranderd al blijft Harry
er illegaal onverklaarbaar in wo
nen en zijn levensgezellin
heeft de kuierlatten genomen.
Dan is de rechercheur ge
Emoties en spanning
lopen gelijk op
tot enorme hoogte
schorst en onder behandelin
van de politietherapeute gi
steld. omdat hij chef Harv<
Pounds een mep heeft verkocH
De gedwongen vrije tijd b(
steedt de held-tegen-ivil-el
dank aan een eigen onderzot
naar de moordenaars van
hoertje Marjorie Lowe, toevall
wel zijn mamma, ruim dei
jaar geleden.
Bosch' vool
malige coll
ga's en justit
hebben
moord op o]
vallend g
makkelijke
wijze vvegg
stopt bij
onopgeloste
zaken. Ook i
zoveel jaren ondervindt Bost
grote tegenwerking in de Low
affaire. De ontknoping is verra
send.
Connelly geeft aan zijn hoofi
persoon een nieuwe dimens
van het gezegde ruwe bolste
blanke pit mee. Slechte kara
ters zijn ook intens slecht. Em
ties en spanning lopen gelijk e
tot duizelingwekkende hoogt
Dialogen zoals die met
therapeute zijn om van
watertanden. Niemand hoe
deze auteur meer te vertellc
wat geloofwaardigheid inhouc
Een van de beste thrillers va
dit jaar.
