Monster achter vriendelijk gelaat
Met de vlam in de pijp 's nachts de snelweg op
Feiten &Meningen
Paars gaat
passend en
metend naar
Prinsjesdag
Overzicht gruweldaden
MAANDAG 19 AUGUSTUS 1996
t Zalm
NIEUWSANALYSE
Drie middagen en twee avonden heeft de
voltallige ministerraad de komende week
alvast uitgetrokken om de begroting voor
1997 op een rijtje te krijgen. Voor de zomer
leek het ergste leed al geleden, maar enkele
even forse als onduidelijke tegenvallers zor
gen voor overwerk. De koopkracht staat on
der druk en dus moet paars aan de slag.
Grootse politieke problemen worden voor
het kabinet niet verwacht, maar gemakke
lijk is het ook weer niet. Paars gaat passend
en metend naar Prinsjesdag.
Opgelucht vertelden ambtenaren van het
ministerie van financiën vorige week aan
het weekblad Vrij Nederland hoe soepeitjes
de begroting tegenwoordig in elkaar wordt
gezet. Geen slepende loopgravenoorlogen,
geen nachtelijke vergaderingen; een vera
deming vergeleken met vroeger. Slechts op
één punt gaat het er in Den Haag nog ou
derwets aan toe; het gevecht tot ver achter
de komma over de koopkracht.
Dit jaar is het niet anders, al leek het daar
wel even op. De sombere geluiden over de
groei van de economie maakten voor de zo
mer langzaam plaats voor zonniger voor
spellingen. Daarnaast leek met een even
simpele als briljante truc dé oplossing ge
vonden voor het hardnekkige miljardente
kort in de sociale fondsen, dat voor fors
koopkrachtverlies dreigt te zorgen. Via een
bundeling van de
fondsen met de
staatskas van Zalm
verdwijnt ruim de
fl izWk helft (4,2 miljard
i\\ gulden) van de te-
korten op papier als
sneeuw voor de
zon. En daarmee
ook ruim de helft
van het koopkracht
probleem, want te
korten moeten im
mers worden aan
gezuiverd via hoge
re premies.
De resterende
kleine inkomens
achteruitgang zou
in augustus simpel
kunnen worden ge
repareerd. zo was
de verwachting in Den Haag voor de zomer.
Vooral als de resterende tekorten niet in
twee, maar in drie jaar werden ingelopen.
Het Centraal Plan Bureau (CPB), waar de
rekenmeesters van het kabinet zitten, werd
alvast aan het werk gezet om een model te
ontwikkelen waarbij niemand er volgend
jaar op achteruit zou gaan.
Maar helaas voor paars kwam het CPB na
een zomer rekenen begin deze maand met
nieuwe tegenvallers. De laatste jaren zou
den het rijk en de fondsen liefst vijf miljard
gulden minder hebben ontvangen aan be
lasting (3,5 miljard) en premies (1.5 miljard)
dan verwacht. Tot nu toe heeft het kabinet
voornamelijk verbaasd gereageerd op deze
mededeling. Voordat de ministerraad mor
gen voltallig bijeenkomt, moet het CPB dui
delijk maken waar de tegenvallers vandaan
komen en hoe ze kunnen worden wegge
werkt. Zoals het er nu voorstaat, dreigen
grote groepen namelijk tot anderhalf pro
cent besteedbaar inkomen te moeten inle
veren.
Dat is niet te verkopen, vinden PvdA-pre-
mier Kok en de rest van het kabinet. Niet nu
voor dit en volgend jaar 2,5 procent groei
wordt voorspeld en de banenmachine op
volle toeren draait. Typisch is dat de econo
mie en werkgelegenheid er behoorlijk ge
zond uitzien, maar het koopkrachtbeeld al
lerminst
De paarse ploeg heeft meer aan zijn
hoofd dan koopkracht alleen. D66-minister
Wijers van economische zaken wil de lasten
voor het bedrijfsleven verder verlagen, zo
dat hij de drie procent groei haalt en er
meer banen bijkomen. Zijn PvdA-collega
Melken op Sociale Zaken heeft ook nog
eens geld nodig om de harde kérn van lang
durige. laagopgeleide werklozen aan de slag
te krijgen, omdat de banengroei aan die
groep voorbij gaat. En WD-minister Zalm
van financiën wil volgend jaar met vlag en
wimpel slagen voor het examen voor de Eu
ropese Monetaire Unie. de EMU. maar dan
moet het overheidstekort wel eerst onder de
drie procent zakken en de staatsschuld een
'bevredigende daling' vertonen.
Met wat creatief boekhouden kan de
schuld wel een procent dalen, maar daar
mee neemt Zalm geen genoegen. Hij wil
ook een echte schulddaling, alleen al om
straks niet afhankelijk te zijn van de goed
heid van zijn Europese collega's, die hij bo
vendien niet tot de orde kan roepen, als Ne
derland zelf zijn toevlucht heeft moeten ne
men tot trucs.
Een vol procent schulddaling kost echter
normaal gesproken zo'n zes miljard gulden.
Dat is hetzelfde bedrag dat het CPB in ge
dachten had voor de koopkrachtreparatie
via verlaging van de belastingen. Die oplos
sing is in het kabinet voorlopig als te duur
van tafel gegaan, maar er is nog niks voor in
de plaats gekomen. Geen wonder dat pre
mier Kok vorige week vrijdag voorspelde
dat de begrotingsbesprekingen een 'graadje
lastiger' worden dan paars eerst dacht. Zijn
traditionele 'evenwichtige mix' tussen meer
banen, een lager tekort en schuld en koop-
krachtbehoud komt er vast wel. maar is
voorlopig nog lang niet in zicht.
OCN HAAG WKCO DEKKER
Keurige huisvader zet gevangenismedewerkers, sociologen en buren op verkeerd been
Het 'monster van Wal
lonië', de 38-jarige
Mare Dutroux, zei zijn
buurvrouw altijd
vriendelijk bonjouren
bonsoir. Hij was door
gaans goedgekleed en
allerliefst voor zijn drie
kinderen. En toch von
den sommige buurt
bewoners van de
Avenue Philippeville
in Marcinelle, een
sombere boomloze
straat pal naast de
spoorlijn, de donker
harige man ook een
beetje raar. Want
waarom liet hij 's
nachts een betonmo
len draaien, waarom
sjouwde hij videoca
mera's het huis in en
hoe kon deze werkloze
staalarbeider, samen
wonend met een
eveneens werkloze on
derwijzeres, erzo'n
luxe levensstijl op na
houden?
De macabere ontknoping van
de ontvoering van twee tiener
meisjes in België heeft op enke
le, maar nog lang niet al deze
vragen een sluitend antwoord
gebracht. Dutroux had in de
kelder van zijn tussenwoning in
Marcinelle een betonnen cel ge
bouwd waarvan de ingang
schuilging achter een metalen
kast die op rails stond. In deze
raamloze gevangenis had hij
een ingenieus verlichtings- en
ventilatiesysteem geknutseld,
dat met een tijdschakelaar dag,
nacht en schemering imiteerde.
Maar met het ontvoeren, lang
durig opsluiten en seksueel
misbruiken van Sabine (13) en
laetitia (14) is het strafblad van
Dutroux nog lang niet com
pleet. bleek afgelopen weekein
de.
Zaterdag wees Dutroux achter
zijn villa in Sars la Büssière de
plaats aan waar hij in februari
de ontzielde lichamen van twee
8-jarige meisjes in een drie me
ter diepe kuil gooide. Daar ver
doofde hij ook zijn handlanger
Bernard Weinstein om hem ver
volgens op dezelfde plaats le
vend te begraven. Samen met
Weinstein zou Dutroux nog
twee meisjes van 17 en 19 jaar
hebben ontvoerd die al sinds
augustus vorig jaar spoorloos
zijn. De politie vermoedt dat
Dutroux deze twee meisjes
heeft 'doorverkocht' aan een
buitenlands bordeel,
justitie in België onderzoekt nu
of een groot aantal onopgeloste
andere verdwijningen van vaak
jonge meisjes in verband met
de man kunnen worden ge
bracht. Zo werden in Marcinelle
onder een vloer nog niet geï
dentificeerde botten van een
klein lichaam alsmede stukjes
textiel gevonden.
De koelbloedige handelwijze
van Dutroux, wiens 36-jarige
partner Michelle inmiddels ook
achter de tralies zit, roept herin
neringen op aan de affaire-West
in Groot-Brittannië, waar de
aanhouding van het echtpaar
Fred en Rosemary West twee
jaar geleden tot de gruwelijke
ontdekking leidde van de lijken
Duizenden mensen hebben gisteren en eergisteren bloemen neergelegd in de tuin van de ouders van Melissa Russo, een van de slachtoffertjes van het 'monster van Wallonië'.
foto reuter
van twaalf vrouwen, onder wie
een dochter van het echtpaar en
een dochter van Fred uit een
eerder huwelijk. In de kelder
van hun woning in Gloucester
had het echtpaar een ruimte ge
maakt waar hun slachtoffers
werden misbruikt, voordat ze
onder de betonnen vloer wer
den begraven.
Evenals Fred West, die zichzelf
vorig jaar in de gevangenis van
het leven beroofde, is Dutroux
een goed opgevoede en intelli
gente man, niet bepaald het ty
pe van wie je meteen vermoedt
dat hij wordt gedreven door
diabolische driften..Ontvoer
ders zijn vaak griezelig gewone
mensen", zegt de Leuvense
hoogleraar Adriaenssens in de
Vlaamse krant De Standaard.
„Dat is een schokkende vast-
Een foto van de twee slachtoffertjes Melissa
Russo en Julie Lejeune die sinds juni vorig jaar
werden vermist, hangt op de woning van de
familie Russo. Daarbij de tekst dat de wereld
een gevaarlijke plek is om te leven, niet van
wege alle moordenaars en verkrachters maar
meer vanwege die mensen die dit soort lieden
laten begaan, foto reuters benoitdoppacne
stelling."
Dutroux blijkt niet alleen zijn
directe buren, maar ook meer
doorgewinterde sociologen en
gevangenismedewerkers op het
verkeerde been te hebben gezet.
Na amper drie jaar opsluiting
werd hij begin 1992 vanwege
zijn voorbeeldige gedrag ver
vroegd in vrijheid gesteld, hoe
wel hij was veroordeeld tot 13,5
jaar celstraf wegens de ontvoe
ring, opsluiting en het seksueel
misbruik van ten minste zes
meisjes.
„Dutroux was een zeer intelli
gente en veeleisende man. Hij
wist perfect waarmee hij bezig
was. Toen hij al drie jaar vrij
was, bleef hij nog herhalen dat
hij onterecht was gestraft", zegt
de jeugdrechter Hallet, die
Dutroux destijds achter tralies
zette.
Hoe Dutroux zijn
kapitaal heeft we
ten te vergaren en
of en in welke mate
hij betrokken is bij
de productie van
kinderporno dan-
wel mensenhandel,
is nog niet opgehel
derd. Hoewel erbij
huiszoekingen
enorme hoeveelhe
den beeld- en vi
deomateriaal in be
slag zijn genomen,
staat volgens de on
derzoeksrechter
van Neufchateau,
Bourlet, nog niet
vast dat de man ac
tief was in een in
ternationaal net
werk voor kinder
porno. Wel werd bij
zijn veroordeling in
1989 aangevoerd
dat Dutroux samen
met een tweede
man zijn slachtof
fertjes 'ontvoerde,
opsloot, verplichtte
zich uit te kleden
waarna ze hen foto
grafeerden en ver
krachtten'.
Volgens buren reis
de Dutroux vaak
naar Slowakije en keerde hij te
rug met jonge meisjes die in
Marcinelle 'op vakantie' waren.
Vrijdag werd op aanwijzing van
Dutroux een Brusselse makelaar
aangehouden, op verdenking
van medeplichtigheid aan de
ontvoering van de twee in Mar
cinelle opgesloten meisjes. De
makelaar die eerder is veroor
deeld in een fraudezaak zou een
vooraanstaande rol hebben ge
speeld bij de verkiezingscam
pagnes van diverse Brusselse
politici.
De getuigenverklaringen van de
ontvoerde en bevrijde meisjes
Laetitia (14) en Sabine (13) heb
ben inmiddels nog niet veel op
heldering gegeven. Laetitia zei
voor de Waalse televisiezender
TF1 dat zij de eerste drie dagen
vooral heeft geslapen, omdat
haar ontvoerders haar slaap
middelen hadden toegediend.
Daarna moest zij met Dutroux
in bad en zou ze drie keer zijn
verkracht. Laetitia en Sabine
kregen de laatste dagen alleen
water, fruit en letterkoekjes te
eten. Volgens Laetitia was Sabi
ne, die al vanaf eind mei in Mar
cinelle was opgesloten, de wan
hoop nabij. Dutroux had de bei
de meisjes wijsgemaakt dat hun
ouders geen losgeld wilden be
talen. Laetitia: „Sabine wist niet
meer wat ze deed. Ze stond op
instorten en was bang dat ze
haar familie nooit meer zou
zien".
De bevrijding van Laetitia en
Sabine leidde afgelopen week
einde in hun woonplaatsen Ber-
trix en Doornik tot ware volks
feesten. De beide meisjes wer
den overstelpt met brieven,
bloemen en cadeautjes. Maar de
ontdekking zaterdag van de
twee kinderlijkjes in de achter
tuin van Dutroux wierp een
donkere schaduw over deze
feestvreugde. De Gazet van Ant
werpen bracht gisteren een ex
tra editie uit met over de volle
breedte van de voorpagina
slechts één woord. 'Monsterlijk'.
MARCINELLE PAUL KOOPMAN
CORRESPONDENT
Een overzicht van soortgelij
ke macabere misdaden sinds
1980:
De Amerikaan John Gacy
wordt in Chicago ter dood
veroordeeld. Hij heeft 33 jon
gens vermoord; 1982: in
Los Angeles krijgt de 34-jari-
ge William Bonin, alias De
Doder van de Snelweg, de
doodstraf wegens moord op
tien jongeren, 'l ussen 1972
en 1980 zijn er langs autowe
gen 44 ernstig verminkte li
chamen ontdekt; februari
1982: in de VS wordt de 23-
jarige Wayne Williams tot le
venslang veroordeeld wegens
moord op twee kinderen.
Eerder werd Atlanta geteis
terd door een serie van 28
moorden op jonge zwarten.
januari 1989: in de VS
wordt de 42-jarige Ted Bun-
dy veroordeeld voor moord
op drie meisjes. Drie dagen
voor hij op de elektrische
stoel wordt gezet, bekent hij
nog twintig moorden op jon
ge vrouwen; oktober 1989:
in Zwitserland bekent de 30-
jarige Michel Peiry, DeSadist
van Romont, drie jongeren te
hebben verkracht, vermoord
en verbrand. Justitie ver
denkt hem van minstens nog
zes moorden; februari 1992:
in Brazilië bekent De Vam
pier van Rio, de 25-jarige
Marcelo Costa de Andrade,
tussen april en december
1991 veertien jongetjes uit de
sloppenwijken van Rio de Ja
neiro te hebben omgebracht
na ze te hebben verkracht;
oktober 1992: in Rusland
maakt een execudepeloton
een einde aan het leven van
De Menseneter van Rostov.
De 56-jarige Andrej Tsjikatilo
vermoordde tussen 1978 en
1990 52 kinderen en jonge
ren, na hen eerst seksueel te
hebben misbruikt; januari
1994: in Zuid-Afrika wordt De
Wurger van het Station, een
29-jarige leerkracht, verdacht
van het misbruiken en wur
gen van 22 jongens. Hij zou
de misdaden hebben ge
pleegd tussen 1986 en 1994.
Norman Afzal Simons wordt
uiteindelijk schuldigbevon-
den aan één moord; mei
1994: in Groot-Brittannië
wordt de 47-jarige pakjesbe
zorger Robert Black tot le
venslang veroordeeld wegens
het verkrachten en vermoor
den van drie meisjes van 5,
10 en 11 jaar. Hij zat al een
levenslange straf uit wegens
de verkrachting van een
meisje van 6 jaar; septem
ber 1995: in Canada wordt de
werkloze boekhouder Paul
Bernardo veroordeeld tot le
venslang voor het verkrach
ten, martelen en vermoorden
van twee jongeren van 14 en
15 jaar. Hij bracht ook de
zuster van zijn ex-echtgenote
om en verkrachtte veertien
jonge vrouwen; novgmber
1995: in Groot-Brittannië
wordt de 42-jarige Rosemary
West veroordeeld tot tien
keer levenslang wegens tien
moorden, bovendien wordt
zij verdachtvan negen ande
re moorden. In het house of
horrors (in Gloucester) waar
Rosemary en haar man Fred
woonden, werden tien lijken
gevonden waaronder die van
hun eigen dochters, die 8 en
16 jaar waren toen ze werden
omgebracht. Fred West
pleegde zelfmoord in de ge
vangenis.
PARUS/BRUSSEL AFP/BELGA
De vrachtwagenchauffeur kan de files in
het Rotterdamse havengebied wel dro
men. Voor de poort van een containerter-
minal. bij een opslagdepot of 'gewoon'
op rijksweg 15, de voornaamste verbin
ding tussen haven en achterland. Rijn
mond dreigt dicht te slibben, maar er
worden pogingen ondernomen het ver
keer te spreiden. Een van de mogelijkhe
den is 's nachts te rijden. Steeds meer ter
minals en depots zijn 24 uur per etmaal
open. Rotterdam wil best 'klokje rond',
maar krijgt de rest nog niet mee. Politiek
Den Haag zou het laatste zetje moeten
geven.
Wil je als vrachtwagenbestuurder het rijk
alleen hebben, dan kun je het beste 's
morgens vroeg of 's avonds laat op pad
gaan. Om vijf uur 's morgens bijvoor
beeld kom je op rijksweg 15, de slagader
van de Rotterdamse haven, niemand te
gen. Hier en daar een verdwaalde auto
mobilist. een enkele collega, maar daar
blijft het bij.
Bij containeroverslagbedrijf ECT. Home
Terminal aan de Eemhaven en de Multi
User Terminal op de Maasvlakte kun je
dag en nacht terecht. Als het aan de
Stichting Rotterdam Interne Logistiek
(RIL) ligt, volgen meer bedrijven. De or
ganisatie heeft inmiddels tien terminals
op haar lijstje.
Wondergem is zo'n bedrijf. Het depot
aan Eemhaven wordt met drie ploegen
24 uur per dag opengehouden voor con
tainers. Baliemedewerkster Monique van
den Berg heeft vanaf tien uur de vorige
avond vijf chauffeurs gehad. Zonder
vrachtwagenchauffeur Van der Heijden,
die net wegrijdt in zijn vrachtwagen, zou
ze in slaap zijn gevallen, zegt ze. Maar
om half zes staat chauffeur P. Kroon van
transportbedrijf Jaap Leune uit Benthui
zen aan de poort met een lege container.
Kroon heeft zijn twijfels over 'de haal
baarheid' van het nachtrijden. „Je kunt je
containers er wel vroeg opzetten, maar
vaak moet je dan nog wachten tot zeven
uur, als de poort open gaat. Meestal zijn
vervoerders het zwarte schaap, wij zitten
altijd maar te wachten."
Kroon heeft geen moeite met 's nachts
werken. „Wij ouderen vinden het minder
erg. maar ik merk dat de jonge garde niet
zo staat te springen. Ja, je moet wel eens
een verjaardag of een feestje overslaan."
Harry Welters, directeur van de Haven
ondernemersvereniging SVZ, spreekt van
'een taaie materie'. In zijn ogen kan het
nachtrijden een enorme opluchting bete
kenen voor files in de Rijnmond. „Het is
een intelligentere oplossing dan het al
leen maar volgooien van Nederland met
beton", zegt Welters, die het nachtrijden
van en naar Rotterdam als een ander the
ma beschouwt dan de bekendere discus
sie rond de 24 uurs-economie. Volgens
Welters geven de verladers nog steeds
geen krimp. „KLM, AKZO en Philips pro
duceren wel 24 uur lang. maar voor hun
vervoer geldt dat weer niet. Daar heerst
de 8 tot 4 uur-mentaliteit."
De SVZ-directeur vindt Heineken een
verkeerd voorbeeld. De brouwer nam het
voortouw door het bier klokje-rond te
gaan vervoeren, „ledereen verwijst maar
steeds naar Heineken, ik vind het een
atypisch voorbeeld", meent Welters. „Het
bedrijf is te groot om voor deze discussie
model te staan. Ook de middelgrote be
drijven moeten meedoen."
De haventopman vindt dat we hier een
landelijk probleem bij de kop hebben.
„Het gaat niet alleen Rotterdam aan,
maar ook de rest van Nederland. De t
overheid heeft een sleutelpositie en kan
juist klimaatbeïnvloedend werken." Hij
stelt voor een platform op te richten
waarvan behalve het ministerie van ver
keer en waterstaat ook vervoersorganisa
ties als EVO, Transport en Logistiek Ne
derland, Nederland Distributieland en
Koninklijk Nederlands Vervoer deel uit
maken.
De EVO heeft al toegezegd het komende
najaar de discussie met de achterban
(37.000 verladers, goed voor bijna negen
tig procent van de vaderlandse goederen
stromen) aan te gaan. De organisatie
hoopt daarbij op het spreekwoordelijke
sneeuwbaleffect: Als het ene bedrijf om
is, dan moet de concurrent ook mee.
Eind dit jaar hopen de vervoersorganisa
ties het ministerie van verkeer en water
staat een plan voor te schotelen voor 's
nachts rijden op nationaal niveau. RIL zal
zich dan beperken tot Rotterdam.
SVZ-topman Welters wijst nog op een
aantal andere aspecten die de discussie
met zich zal meebrengen: de hinderwet,
de rijtijdenwet en de arbeidsvoorwaar
den. De Vervoersbond FNV vindt het een
goede ontwikkeling dat de strijd wordt
aangegaan met die 'colonnes' van vracht
auto's. „Het is toch eigenlijk niet meer te
filmen", verzucht de Rotterdamse dis
trictsbestuurder Cees van Nimwegen.
„Bij de chauffeurs groeit de irritatie over
de wachttijden steeds meer. Er moet iets
gedaan worden."
Van Nimwegen stelt voorwaarden aan
het nachtrijden. „De arbeidsvoorwaarden
moeten goed geregeld zijn. Je kunt de
chauffeurs natuurlijk niet dag en nacht
laten werken. Veel verladers zijn alleen
voor de dagdienst ingeschaald. Echt, het
is te doen hoor, maar alleen als het goed
geregeld is. Dus goede afspraken en ook
goede beloningen."
ROTTERDAM CERT ONNINK
