Doek valt voor Phantom
Ik heb drie jaar door moeten drammen
Cultuur Kunst
Architect Berlage
:ils toneelschrijver
Integere Patti Smith
verwerkt het verleden
llard Pierson Museum even dicht
Mick Jagger
gaat films
produceren
Frida Boccara
(56) overleden
BAANDAG 5 AUGUSTUS 1996
21
CHEF GERT VISSER. 071-5356441. PLV -CHEF JAN RUSDAM, 071 -5356444
Jeeldhouwer Hellegers bekroond
eiden De beeldhouwer en medailleur Guus Hellegers (1937)
leeft in Neuchatel de grote prijs van de Fédération Internatio-
ïale de la Médaille (Fidem) gewonnen. Hij won de prijs, be-
taande uit 10.000 Franse francs, voor zijn penningen 'Vrouwen
hand', 'Relatiepenning' en 'Stichting Oude Groninger Kerken',
n totaal hadden 428 beeldhouwers, vormgevers en edelsmeden
uit 35 landen werk ingezonden. De Fidem houdt om de twee
aar een congres en een tentoonstelling op het gebied van de
jenningkunst. In 1998 wordt het 26ste congres gehouden in het
iluseum Beelden aan Zee in Den Haag, zo heeft het Koninklijk
'enningkabinet bekendgemaakt.
Wiro Mahieu wint Wessel Deken Prijs
oosPRECHTContrabassist Wiro Mahieu heeft gisteravond de
Vessel Ilcken Prijs gewonnen. Aan deze aanmoedigingsprijs
voor jonge, veelbelovende jazzsolisten is een bedrag van 3000
a gilden verbonden. De jazzcompetitie met voorrondes had de af-
v» jelopen dagen plaats in de Swingboei in Loosdrecht. De prijs,
le ie door de gemeente Loosdrecht beschikbaar wordt gesteld,
i;' /erwierf vooral in de jaren tachtig faam. Toen wonnen muzikan-
ij en als Toon Roos, Rob van Bavel, Frits Landesbergen en Benja-
nin Herman. De prijs is vernoemd naar de baanbrekende slag
en verker Wessel Ilcken, die in 1957 overleed.
I jRapzanger 'LB' doodgeschoten
jakland De rapzanger Seagram Miller, die onder de naam 'LB'
iver het geweld in de Amerikaanse straten zong, is bij een
0 ichietpartij in Oakland doodgeschoten. De 26-jarige zanger,
v viens laatste cd Reality Check in 1994 uitkwam, werd vanuit een
vv ijdende auto met kogels doorzeefd toen hij op de hoek van een
3C traat uit zijn wagen stapte. Hij stierf enkele uren later in een
ltf iekenhuis. Een man die bij hem was, raakte gewond. De politie
inderzoekt of de schietpartij verband hield met een mislukte
q lanslag op de zanger in 1993. Toen werd zijn auto beschoten,
nl naar bleef hij ongedeerd. De schutter werd kort daarna aange-
g louden.
Optreden van 'spook' levert Van den Ende 175 miljoen gulden op
1STERDAM ANP
agmenten uit toneelstukken van H.P. Berlage zullen worden gele-
n door hedendaagse collega's van de beroemde architect. Dat ge-
.jj lurt in het bijprogramma van het Theaterfestival, dat dit jaar in
nsterdam en Brussel wordt gehouden.
De toneelstukken, die de huiselijke kring als doelgoep hebben,
5 iren tot op heden onbekend. Ze zijn opgedoken in het Neder-
Jndse Architectuur Instituut in Rotterdam. Cees Dam is een van de
chitecten die bereid is de teksten te lezen. Met een aantal colle-
's van Dam wordt nog overlegd.
De voorstelling is op 5 september in Salon De Balie in Amster-
im. Het Theaterfestival wordt van 29 augustus tot en met 8 sep-
mber in Amsterdam en van 29 augustus tot en met 7 september
Brussel gehouden.
tSTERDAM ANP
Allard Pierson Museum
at tijdelijk dicht. Het archeo-
psch museum van de Univer-
eit van Amsterdam (UvA)
lit in verband met de installa-
van klimaatbeheersingsap-
iratuur. De kosten voor de in-
ip bedragen bijna 2 miljoen
Iden. De UvA en het ministe-
van Onderwijs, Cultuur en
itenschappen zijn verant-
irdelijk voor de financiering,
lp 30 november gaat het mu
seum weer open, met een ten
toonstelling over Griekse vazen
uit het bezit van de Brusselse
verzamelaar dr. J.L. ,Theodor.
De ongeveer vijftig Atheense
zwarte vazen met figuren erop,
dateren uit de 6e eeuw voor
Christus! Het Allard Pierson
Museum is gevestigd in het
voormalige gebouw van de Ne-
derlandsche Bank, in het cen
trum van de hoofdstad. Met het
aanbrengen van de klimaatsbe-
heersing gaat een jarenlange
wens in vervulling.
De timing was perfect. Het
NOS-journaal van acht uur
had gisteravond live ver
slag kunnen doen van de
laatste 'Phantom of the
Opera' in het Scheveningse
Circustheater. Klokslag
acht uur viel het doek voor
deze musical die alle Ne
derlandse theaterrecords
brak. In november krijgt
het theater nieuwe bewo
ners: de crew en de cast
van 'Miss Saigon'.
SCHEVENINGEN MARTIN HERMENS
Terwijl in het theater voor de
laatste keer de partituur van Sir
Andrew Lloyd Webber's mees
terwerk uit de orkestbak klonk,
werd de Phantom-poster op de
gevel van het gebouw van archi
tect Benoit Wesly vervangen
door die van 'Miss Saigon'. Pro
ducent Joop van den Ende zei
dan wel in zijn slotwoord dat hij
deze avond niet op die produc
tie vooruit wilde lopen, maar
zaken zijn nu eenmaal zaken.
Ook in de theaterwereld.
De laatste Phantom dus. Ein
delijk, zou je haast zeggen.
Want volgens het oorspronkelij
ke plan zouden op 30 april het
spook en zijn trawanten al ver
jaagd zijn uit Scheveningen. De
verbouwingsplannen voor het
Circustheater konden echter zo
danig aangepast worden, dat
het publiek een paar maanden
extra kon genieten van deze in
ternationaal zo succesvolle mu
sical.
Koning
Zaterdagavond had het 'gewone
publiek' al definitief afscheid
genomen, gisteren móchten de
genodigden dat nog eens dun
netjes overdoen. Nou ja, dunne
tjes. Het leek alsof iedereen er
van doordrongen was dat ze ge
tuige waren van een stukje the
aterhistorie: nooit eerder stond
één voorstelling zo lang op een
vaste plek. Het had nog langer
gekund, want het publiek kreeg
er geen genoeg van. „Maar wij
wilden op een hoogtepunt stop
pen", zo liet een woordvoerder
van de amusementskoning uit
Aalsmeer weten.
Van den Ende werd ook als
een echte koning binnenge
haald. Alleen het Wilhelmus
ontbrak nog. Hij zei zich trots te
Mick Jagger, de zanger van
de Rolling Stones, gaat zich
toeleggen op het produceren
van films. Hij wil in vijf jaar
in Hollywood dertien rol
prenten verwezenlijken. Dat
meldde de Britse zondags
krant The Sunday Times.
De 53-jarige zanger maak
te vorige week bekend dat hij
'serieuze gesprekken' voert
met de Spaanse acteur Anto
nio Banderas, die de rol van
de Cubaanse guerrillastrijder
Che Guevara zou kunnen
spelen in een amoureuze
film met als titel Tania. 1 ag
ger zou ook met andere filpi
sterren in gesprek zijn, zoals'
Harrison Ford en Jack Ni
cholson, met wie hij be
vriend is.
Jagger wil dertien films
produceren, maar zijn mede
vennoot in de produktie-
maatschappij lagged Films,
Victoria Pearman, zegt al blij
te zijn als er elk jaar 'een of
twee films uitkomen'.
Volgens Pearman is Jagger
vastbesloten om met goede
werkstukken voor de dag te
komen. Het moet gaan om
„intelligente films voor een
publiek van volwassenen,
geen komedies voor opgroei
ende jongeren", aldus Pear
man.
De hoofdrolspelers van The Phantom nemen voor de laatste keer applaus in ontvangst.
voelen. „Twaalf procent van de
Nederlandse bevolking heeft
deze voorstelling gezien. Dat is
twee keer zoveel als het aantal
bezoekers dat de laatste James
Bond-film trok."
Naar verluidt heeft het
Phantom-avontuur Van den
Ende en consorten 175 miljoen
gulden opgeleverd. Trek daar
van de kosten om de musical te
maken af, evenals de kosten van
de ingrijpende verbouwing van
het Circustheater, en je houdt
nog een alleraardigst bedrag
over. „Lang leve het theater",
aldus een geëmotioneerde pro
ducent
Vrijwel iedereen die de afge
lopen drie jaar met 'The
Phantom of the Opera' te ma
ken heeft gehad, was er. Het ar
tistieke team, dat voornamelijk
uit buitenlandse theatermakers
bestond, was komen overvlie
gen. Ben Cramer en Hans Peter
Janssens, respectievelijk de eer
ste en de tweede vervanger van
Henk Poort. Joke de Kruijf, de
originele Nederlandse Christi
ne, en haar opvolgsters Els Bon-
gers (zij schitterde in de laatste
voorstelling), Maaike Widders-
hoven en Marika Lansen. En al
die anderen uit het ballet, de
cast of de orkestbak.
Herkenning
Een feest van herkenning, dus.
Maar toch vooral ook een feest
van traantjes wegpinken. Drie
jaar lang werd intensief samen
gewerkt en dat schept vriend
schapsbanden. „Ik ben blij dat
het erop zit, maar ik heb wel
moeten janken toen het voorbij
was", reageerde een opgeluchte
Peter de Smet. „Er zijn de nodi
ge tranen geplengd achter de
schermen."
gelijks bij deze theaterproductie
actief waren, hebben ander
werk gevonden. „Sommigen
gaan in ons bedrijf bij een an
dere productie aan de slag, an
deren bij voorstellingen buiten
ons bedrijf. Sommige mensen
belanden in de WW. Natuurlijk
doet me dat wat; ik heb bijna
vier jaar met die mensen sa
mengewerkt", liet uitvoerend
producent Robin de Levita we
ten.
Op het enorme afscheidsfeest
was van de tranen niet veel
meer te merken in de bloedhete
gangen van het Circustheater.
„De grootste klap komt dinsdag
wanneer je je beseft dat je niet
meer naar dit theater hoeft",
vertelde een van de leden uit de
cast. „Op maandag hadden we
nooit een voorstelling, dus die
dag overleef je wel. Maar daar-
Niet alle 250 mensen die da- Ook onder het publiek zijn er
mensen die het er moeilijk mee
hebben dat het Spook van de
Opera vertrokken is. Zo hebben
drie verstokte fans drie dagen
een erker in het hotel tegenover
het Circustheater gehuurd om
afscheid te kunnen nemen van
deze theatervoorstelling. Het
drietal heeft de musical meer
dan 270 keer gezien.
Troost
Voor de echte fans is er nog
troost: in Londen, Hamburg,
Zürich en New York draait 'The
Phantom of the Opera' stug
door. En misschien keert de zo
succesvolle musical ooit nog
eens terug naar een theater er
gens in Nederland. Menigeen in
de vaderlandse theaterwereld
sluit niet uit dat Van den Ende
de decors en de kroonluchter
op een veilig plaatsje bewaart
om het spul te zijner tijd weer
uit de kast te toveren.
De Franse zangeres Frida Boc
cara is vorige week donderdag
op 56-jarige leeftijd in Parijs
overleden. Dat heeft haar fami
lie zaterdag bekendgemaakt.
Boccara kreeg in 1969 de Eu
rovisie-prijs voor het nummer
„Un jour, un enfant", en ont
ving in zowel binnen- als bui
tenland verschillende keren
gouden platen.
Frida Boccara die vooral in de
jaren zestig furore maakte, was
tot in Zuid-Amerika erg geliefd.
In Europa waren haar liedjes
vooral in Nederland populair.
De fragiele, in Marokko geboren
zangeres leefde de afgelopen ja
ren teruggetrokken. Ze overleed
aan de gevolgen van een long
infectie.
ASTERDAM KEES GROENENBOOM
ligel Kennedy kan eindelijk doen wat hij zelf wil
zomerse middag in Amster-
i. Op het Leidseplein zingt
n duo tweestemmige pop-
idjes bij een gitaar. In de door-
ng van de Stadsschouwburg
irhaalt een gitarist eindeloos
zelfde twee akkoorden. Voor
lericain speelt een violist. Net
'en verderop, op de aanleg
en eiger naast het hotel, nog een
rijker. Zo op het oog onder-
heidt deze morsige muzikant
1 niet van zijn collega's. Kor-
troek, bergschoenen, warrige
irdos. Alleen is deze violist in
iroemde concertzalen beju-
d en zijn er van zijn interpre-
e van Vivaldi's 'Vier jaargetij-
i' miljoenen platen verkocht,
el Kennedy speelt tussen
e interviews door een paar
nmers van zijn nieuwe cd
ifka'.
lij heeft iets jongensachtigs,
is hij bijna veertig. Net voor
bereiken van die mijlpaal
eft hij wat hij wilde: financië-
•nafhankelijkheid en artistie-
vrijheid. Na furore te hebben
iaakt met de vertolking van
ssieke muziek, heeft hij op de
'Kafka' zijn eigen muzikale
"n vastgelegd. Het is een al-
dat het meer moet hebben
de mooie momenten dan
geniale composities. Ken-
heeft een mengsel gebrou-
van folk, new age, psyche-
en jazzrock, dat klinkt als
mziek. Vooral de gezongen
ikken, waarop verschillende
calisten te horen zijn, klinken
>gal vlak en eentonig. Hoogte-
int is het prachtige 'Melody in
ewind', een duet met een van
1 n leermeesters, Stephane
lapelli.
tamorfose
naam Kafka roept vooral ne-
eve associaties op, van indi
en die een vergeefse strijd
ren tegen een oppermachti-
ongrijpbare omgeving. Een
estie die niet vergezocht
voor iemand die vanaf zijn
zesde voorbestemd is geweest
om violist te worden. Maar Ken
nedy heeft 'Kafka' vooral geko
zen vanwege de klank. „Ik ben
begonnen met zeventig num
mers, waarvan ik er uiteindelijk
elf heb overgehouden. Een aan
tal daarvan ging over verande
ring, zoals 'From Adam To Eve',
dat over een transseksueel gaat.
De term die bij me opkwam
was 'Metamorfose', maar dat
vond ik geen mooi woord. Om
dat Kafka een verhaal heeft ge
schreven met die titel, moest ik
aan hem denken."
Kennedy heeft zich nooit een
Kafkaiaans figuur gevoeld, al
heeft hij wel de nodige betutte
ling meegemaakt. „Ik heb nooit
het idee gehad dat ik geen vrije
keuze heb gehad. Natuurlijk
was het niet mijn eigen keuze
om op mijn zesde viool te gaan
spelen en ook niet om later naar
de Yehudi Menuhin-school te
gaan. Maar op die leeftijd heeft
niemand iets te kiezen. Toen ik
op mijn zestiende ging studeren
aan de Juilliard School of Music
in New York, was dat wel voor
een groot deel mijn eigen keu
ze, maar daar werden mijn mo
gelijkheden weer beperkt door
het feit dat ik geen geld had. Ik
kon niets doen daar, totdat ik de
achterdeuren van de theaters
ontdekte en erachter kwam hoe
je naar binnen kon glippen."
Als getalenteerd violist kreeg
hij later te maken met muzikale
bevoogding van degenen die
hem een viool in bruikleen had
den gegeven. „Ze wilden het
liefste dat ik Tsjaikovski speel
de, met iets experimenteels
hoefde ik niet aan te komen.
Niets ten kwade van die men
sen, want ze hebben veel voor
me gedaan, maar voor beleefd
heid koop je niet veel als je je
probeert te ontwikkelen als mu
sicus."
En dan was er de platenmaat
schappij, die na de klapper met
'De vier jaargetijden' een hele
reeks met Idassieke 'greatest
hits' voor ogen had. „Ik heb drie
jaar lang moeten drammen.
Toen hadden ze door dat ze
geen klassieke plaat meer van
me zouden krijgen, totdat ik
mijn eigen project had kunnen
doen."
„In de afgelopen jaren is er veel
veranderd. Ik ben nu op een
punt aanbeland waarop ik kan
doen wat ik wil. Ik heb mijn ei
gen instrument kunnen kopen.
Hoe duur dat geweest is, mag ik
van dé verzekering niet zeggen
maar je kunt er een riant huis
van aanschaffen. In de komen
de jaren wil ik een eigen studio
bouwen. Daar kan ik rustig mijn
muziek opnemen. Ook klassiek.
Bach bij voorbeeld, dat is niet
iets wat ik in een dagje in de
studio wil doen. Ik wil daar echt
rustig aan kunnen werken, wie
weet over een periode van tien
jaar."
Waarom een eigen cd uit
brengen als er nog zo veel schit
terende muziek te spelen valt?
„Omdat ik ideeën had, mijn ei
gen ideeën, en ik vond het op
den duur frustrerend om ander
mans muziek te spelen terwijl ik
die ideeën niet kwijt kon. Vroe
ger was het trouwens heel ge
woon dat violisten zelf ook
componeerden. Sarasate bij
voorbeeld en in deze eeuw Fritz
Kreisler. Hij was ook klassiek
violist, maar hij schreef in de
stijl van zijn tijd. Dat doe ik nu
ook."
Was Nigel Kennedy achteraf
eigenlijk niet liever een popster
geweest, zou hij niet voor de gi
taar kiezen als hij het over
mocht doen? „Nee, want ik vind
de viool een van de mooiste, ex
pressiefste instrumenten die er
bestaan. Er is geen enkel instru
ment dat de menselijke stem zo
dicht benadert. Er is wel een pe
riode geweest dat ik de voor
keur gaf aan de piano. Want als
je begint valt het niet mee om
een aanvaardbaar geluid uit een
viool te krijgen. Maar er is zo
veel geweldige klassieke muziek
geschreven voor de viool, en
ook in de volksmuziek, de jazz
Violist Nigel Kennedy heeft voor 'Kafka' een mengsel gebrouwen van folk, new age, psychedelica en jazz
rock. FOTO CPD
en bijvoorbeeld de Indiase mu
ziek kun je ermee terecht. En
omdat de rol van de viool in de
popmuziek nog niet zo uitge
sproken is, heb ik een enorme
vrijheid om te experimenteren."
RECENSIE.JOHN OOMKES
Patti Smith Friends, gehoord/gezien
Rai Auditorium, 02/08.
Ze roemt Dylans album Road
Gone Wrong, zingt de lof over
Jean Genet en haalt zelfs her
inneringen op aan de boeken
die haar eigen jeugd kleurden.
Een weerzien met de 49-jarige
Patti Smith, de hogepriesteres
van de vrouwenreek, wordt als
vanzelf gekleurd door nostalgi
sche gevoelens.
Het verleden mag dan ver
werkt zijn, het isolement van
het huiselijke leventje door
broken door het overlijden van
haar echtgenoot Fred Sonic
Smith (in 1994; hij was gitarist
in de legendarische band
MC5) - de littekens die het le
ven heeft achtergelaten in
haar geest schrijnen hoorbaar
na. Het recente album Gone
Again is om die reden een mo
nument voor Fred Smith,
maar ook voor Kurt Cobain
(voor wie Patti About a Boy
schreef) en Jerry Garcia.
Maar levenswijsheid heeft
de overhand. Haar veertienja
rig zoontje Jackson mag even
het podium opkomen voor
een absurde cover: Deep Pur
ple's Smoke on the Water. En
als ze het kinderboek Dog of
Flanders citeert, raadt ze haar
devote gehoor grinnikend aan
dat gelijk met Genet en Dylan
aan te schaffen. Smith kent
haar invloed en haar pappen
heimers.
In het Auditorium van het
Amsterdamse Rai Congrescen
trum, dat ten tijde van haar
opkomst in de tweede helft
van de jaren zeventig 's lands
eerste popzaal was, wordt tij
dens haar sublieme, hoofdza
kelijk ingetogen optreden re
gelmatig vanuit de zaal ge
schreeuwd om hardere mu
ziek. Alsof de fans Patti willen
dwingen even onverzoenlijk te
zijn als in 1978 of '79 toen de
foto's die wijlen Robert
Mapplethorpe van haar maak
te op je netvlies inbrandden.
Dus wijst Patti al te brulleri-
ge lieden terecht. „Amsterdam
was toch de stad van de ver
draagzaamheid? Hier kon ie
dereen toch ongemoeid aan
de thee en een rokertje?" En
als de TV-camera's aanfloepen
vertelt ze over een 'special se
cret memory', over een eerder
bezoek aan Mokum, waarover
ze schreef in het samen met
Ivan Kral geschreven Dancing
Barefoot (van het album Wa
ve, 1979). Om die herinnering
tastbaar te maken trekt ze
schoenen en sokken uit, zuigt
de lucht in en danst in het
halfduister rond, mijmeringen
bezwerend. „Oh God, I fell for
you." En even is ze hetzelfde
androgyne lustobject als toen.
Zoals altijd is het de toon die
de muziek maakt en is het die
ongepolijste stem die opeens
even opflakkert als een kaars
die opeens even in een lucht
stroom staat. Patti Smith's op
treden is waardevol omdat ze
zowel haar kracht als haar
zwakke kanten laat zien, zowel
het verleden toont als de ver
werkingervan.
Ze draagt haar geloofsbelij
denis, Piss Factory, voor als
een brandend manifest, zet
zich aan een akoestische ver
sie van Beneath the Southern
Cross en maakt iets moois van
Prince' When Doves Cry. Al
die tijd klinkt haar band, met
Tom Verlaine op slide- en
Lenny Kaye op slaggitaar, alert
en vitaal. En ja, op het eind
knalt het even ouwerwets in
Free Mopey en Because the
Night.
