ZATERDAGS
BIJVOEGSEL
'Haken en ogen zat
Maar rijden zal-ie'
U
ZATERDAG 27 JULI 1996
van de Beach Boys uit de
luidsprekers en in felle tinten
getatoeëerde wagons. 'Dat
wordteen reuzen-succes'
gelooft'-.initiatiefnemer Peter
Sul van Rederij Lovers.
Helaas werkt alleen de NS
nogal tegen.
et Is ontzettend kinderach-
I tig natuurlijk. Om
zeggen, kleinzielig. Vertel
hèm wat. Maar echt kwaad kan hij zich
er niet over maken. De strijd is reeds
gaande vanaf het moment dat zij hun
plannen openbaar maakten. In april of
daaromtrent. Broodnijd wellicht, wie zal
het zeggen. Maar het kan ook best zijn,
dat ze zich bij de Spoorwegen voor hun
kop hebben geslagen omdat
op het idee zijn gekomen. „En daar...",
zegt mede-directeur van Lovers Rail, Pe-
malicieus grijnsje, „en
daar kan ik me eerlijk gezegd wel iets bij
voorstellen. Want wat is nou makkelijker?
Die rails lagen er al; wij hoefden er alleen
a treintje op te zetten."
Op 24 september 1983 sjokte er voor de
laatste keer een boemeltje van Haarlem
r IJmuiden en terug. De Nederlandse
Spoorwegen hieven de lijn op wegens
'miljoenenverlies'. Onttakeling van het
'i kon vervolgens niet uitblijven. Sta-
Velsen/IJmuiden-Oost werd ge
sloopt, de elektrische bovenleiding ging
tegen de vlakte en - om nog maar iets te
an de twee sporen werd
uit de grond gespit. Over het andere dok-
kerde nog een keer per week de zoge
naamde 'vistrein'. Maar toen deze vanaf
1994 óók nog eens een ander traject
koos, was alles voorbij. En restte slechts
onkruid en hondendrollen. Verval,
al waar je keek.
Slalommen
De vraag wie precies op het idee kwam
de lijn te reanimeren, kan Peter Sul on
mogelijk beantwoorden. Zoiets groeit.
Maar dat het bij een Amsterdamse rederij
van rondvaartboten ontstond, is veel
minder verbazingwekkend dan het op
het eerste gezicht lijkt. Directeur Karei
Lovers immers, slalomt al vanaf 1978 op
onnavolgbare wijze door het toeristische
wereldje. En niet één keer, zo stelt oud-
Velsenaar Sul (38) vergenoegd vast, ging
hij onderuit. „Een geweldig inventieve
In april van dit jaar kuierde hij samen
met Lovers (48) tussen de rails van Drie-
huis-Westerveld naar IJmuiden. Verken
ningstochtje. Het was een van die zeld
zaam mooie lentedagen en wie weet, is
dat van invloed geweest. Kan best. Blau
we lucht, kwinkelerende vogeltjes en bij
IJmuiden die onmiskenbare zilte geur
van de ruisende zee. Mmmmm... wat wil
een mens nog meer. Er sloegen welis
waar voortdurend overhangende takken
in hun gezicht en toen ze tegen de rails
schopten, stoven hun broekspijpen vol
roest. Maar daar keken ze dus dwars
doorheen. 'Dit doen we', riep de reder na
enthousiast over de laatste bielsen te zijn
gesprongen, 'dit doen we'. Waarna nog
diezelfde middag, op het terras van het
IJmuidense visrestaurant Henk Schoorl,
Lovers Rail werd opgericht.
Lovers Rail is voor de helft eigendom van
Peter Sul en voor de helft van Karei
Lovers. Het tweetal kent elkaar door en
door. Sul trad aan het eind van de tachti
ger jaren bij Lovers als marketing-mana?
ger in dienst. Er woedde in Amsterdam
een complete grachten-oorlog in die tijd.
Met nieuwlichter Lovers als eenzaam stij -
der aan de ene zijde van het water en het
leger van de verenigde rondvaartrederij-
en aan de andere. Een voor Karei bij
voorbaat verloren strijd, naar het leek.
Ook al omdat de gemeente Amsterdam
voor - zoals Sul dat noemt - 'de ouwe
hap' koos. Maar het liep dus anders. Tel
kens als Lovers verstrikt dreigde te raken
in een net van nieuwe regelgeving (de
meest geliefde taktiek van rederijen en
gemeente), vocht hij zich met een listig
uitgevoerde houw lachend uit de proble-
Uitweg
Legendarisch bijna is de wijze waarop hij
aan het eind van de jaren zeventig zijn
toen nog kleine vloot (even daarvoor
overgenomen van pappa Jannes) uit-
Kennemerstrand Express op de rails
ken, dat kón-niet. Maar dat is nu juist het
spannende: bewijzen dat het wèl kan.
Niemand maakt Peter Sul wijs dat hij is
begonnen aan een mission impossible.
Je koopt in de hal van het
Centraal Station, bij het feestelijke aange
klede Lovers-loket voor 13 gulden - want
dat wordt de prijs - een retourtje IJmui
den. Daarna stap je op perron 2b, tegen-
de Koninklijke Wachtkamer in de in
vrolijke kleuren getatoeëerde Kennemer-
land Express. En die brengt je vervolgens
op uiterst aangename wij-
het eindpunt. Muziekje van de
Beach Boys uit de luidsprekers, kunstma
tig zeeluchtje in de coupés en personeel
hoedje op de passa
giers terzijde staat. Fun, fun, fun, daar
gaat het om.
„Natuurlijk, haken en ogen zat", zegt Pe
ter Sul. Maar die problemen zijn er om te
worden opgeruimd. Neem bijvoorbeeld
■anaf het eindstation naar
het strand, een afstand van 2,8 kilometer.
Dat geschiedt voorlopig per bus. Tot aan
dat het spoor wordt doorge
trokken tot zee - en die plannen zijn er -
kunnen die touringcars nog worden ver
vangen door bijvoorbeeld een treintje op
luchtbanden, een soort Jan Plezier. En te
gen lieden die smalend vaststellen dat de
plek waarop de passagiers strak uitstap
pen 'er niet uitziet', zou Sul willen zeg
gen: „Kom over twee jaar maar eens te
rug!"
Want als er in IJmuiden één plaats i:
potentie dan is het wel 'de banaan', zoals
de naaste omgeving van de Halkade
wordt genoemd. Toen Henk Schoorl er
zijn 'viscentrum' bouwde, verklaarde ie
dereen hem voor gek. Nu loopt het er
storm met mensen die even van een lek-
kerbekkie komen snoepen. Of van een
harinkje. En toen Imko Binnerts zijn
comfortabele positie als chef de i
van l'Europe in Amsterdam verliet om
aan de Halkade visrestaurant 'Imko's' te
beginnen, wees iedereen op
hoofd. Nu zit hij elke avond vol. Sul: „Ik
bedoel maar. Let maar eens op wat er ge
beurt als er hier een paar bomen zijn ge
plant en er vijftienhonderd passagiers per
dag in- en uitstappen."
Kedeng, kecleng, kedeng, kedeng. De Ken
nemerstrand Express. Niet meer tegen te
houden. Dit jaar nog één maal i
uur; volgend jaar e
want dat is de uiteindelijke bedoeling -
eens per dertig minuten. Van 's ochtends
half negen tot 's avonds kwart over acht.
Of nog langer. Want het gaat niet om
badgasten alleen. De eerste contacten
met Scandinavian Seaways zijn al gelegd.
Is het nu nog een hele hijs om met het
openbaar vervoer van de terminal in
breidde van drie naar vier schepen. De
gemeente had juist een afkoelingsperio
de afgekondigd. Een afkoelingsperiode,
waarin het totaal aantal boten dat door
de Amsterdamse grachten voer slechts in
uitzonderlijke gevallen mocht worden
uitgebreid. De vijand - in sommige geval
len eigenaar van wel 25 schepen - lachte
in zijn vuistje. Dit betekende het onher
roepelijke einde van die verschrikkelijke
Lovers. Kon niet anders. De balsturige
lastpak zou als een mug worden doodge
drukt door de macht van het getal.
Maar Lovers vond natuurlijk een uitweg:
de invaliden-boot. Een schip dat met een
liftje toegankelijk moest worden voor rol
stoelers. Kon de gemeente daar tegen
zijn, tegen zoiets prachtigs? Nee, dat kon
ze uiteraard niet. Gaat uw gang, meneer
Lovers, mooi initiatief, leuk. De loftuitin
gen verstomden echter snel toen het
nieuwe vaartuig niet voor invaliden werd
gebruikt, maar voor normaal toeristen-
vervoer. Dat was tegen de afspraak.
Het argument van de reder dat hij toch
moeilijk klanten in de rij kon laten staan,
terwijl er een leeg schip langs de steiger
dobberde, vond geen genade. Aan de ket
ting ermee. Waarop Lovers als de wiede
weerga een gehandicapte in dienst nam
die de hele dag gratis mocht i
en daarmee nog een klein loontje ver
diende ook. Over het aantal invaliden dat
de aangepaste boot op z'n minst diende
te vervoeren, stond in de vergunning na
melijk geen letter vermeld.
In het licht van het voorafgaande, mag
het nauwelijks een wonder worden ge
noemd, dat de armada van Rederij
Lovers zich vervolgens uitbreidde tot de
21 schepen van nu. De museumboot, de
Artis-express, dinner-cruises, de water
taxi, schepen met elektro-motoren (in de
grachten van Utrecht) en rondvaartboten
met open kuip... Overal was Karei Lovers
de eerste mee. Bovendien bouwde hij in
Amsterdam Zuidoost ook nog eens het
Park Lake Hotel. Peter Sul: „Karei is een
vechter. Vooral op momenten dat iets
heel goed gaat, wordt hij onrustig. Dan
wil hij weer aan wat nieuws beginnen."
Waarmee maar gezegd wil zijn dat hej
idee van die trein dit voorjaar als geroe
pen kwam. Temeer daar Sul vlak daar
voor even in de keuken van de Spoorwe
gen had kunnen kijken. Na zes jaar
Lovers, vertrok hij vorig jaar naar NS Rei
zigers. Die had hem gewaagd vanuit Arn
hem 'iets aardigs op te zetten' voor het
Netwerk Noord-Oost. Mooie job, veel
mogelijkheden en je wil op een gegeven
toch wel eens iets anders. The
i years itch, zoals de Amerikanen dat
Maar het liep allemaal wat traag bij de fa
milie Spoor. 'We gaan ervoor' heel leuk,
maar wat hij miste was de onvervalste,
niet te imiteren Lovers-mentaliteit, 's
Ochtends een idee hebben en het 's mid
dags uitvoeren. Kon je in Arnhem verge
ten. 'Best wel' succes gehad hoor. De
vroege zondag-ochtendtrein tussen Arn
hem eh Doetinchem voor jonge nacht
brakers bijvoorbeeld. Met een gratis ont
bijtje van bakker Melchers in de coupé
en een hip-hop zingende troubadour op
het perron. Anti-agressie werkend, naar
al snel duidelijk werd. Maar ja, om nou te
zeggen dat hij bij NS z'n ei kwijt kon.... Al
die overlegorganen, al die instanties die
moesten beslissen over de kleinste dinge
tjes... Sul: „Toen Karei me vroeg om terug
te komen naar Amsterdam, heb ik niet
lang nagedacht."
Nog meer plannen
Het duo herenigd en dat zal Nederland
weten. Want bij die Kennemerstrand-Ex
press blijft het natuurlijk niet. Ideeën zat.
Jaja, ook met treinen. D'r ligt tenslotte
nog veel meer ongebruikte rails in Ne
derland. Als NS Reizigers maar doet wat
zij behoort te doen. En dat is nou net het
grote probleem. Zeer zeker, de Europese
wetgeving is heel duidelijk: staatsmono
polies van spoorwegen zijn sinds vorig
jaar uit den boze. Maar dat belet de
Spoorwegen niet Lovers Rail van harte
tegen te werken. Voor zijn Duitse loco
motieven heeft Sul ATB-kasten nodig,
apparaten die de Automatische Trein Be
veiliging activeren. NS Reizigers heeft er
voldoende, maar verkocht er na veel ge
soebat uiteindelijk slechts twee. Woord
voerder Manten van NS Reizigers in Vrij
Nederland: „We gaan onze concurrent
niet voor een duppie in het zadel hel
pen."
Sul en Lovers laten het er uiteraard niet
bij zitten. Een klacht bij het ministerie
van economische zaken is reeds in voor
bereiding. Als ze ergens niet tegen kun
nen, dan is het wel tegen onrechtvaardig
heid. De moeilijkheid is alleen dat ze niet
verwachten dat ze de dwarsliggers vóór 8
augustus op de knieën gedwongen zullen
hebben, de datum waarop volgens plan
de eerste Kennemerstrand Express vanuit
Amsterdam Centraal moet vertrekken.
Sul strijdlustig: „Maar rijden zal-ie."
Al is het alleen maar om iedereen te laten
zien dat Lovers Rail geen luchtkastelen
najaagt. Hetgeen velen aanvankelijk
dachten. Een dood spoor tot leven wek-
down town Amsterdam te komen, straks
kan het in nauwelijks meer dan een half
uur. Take the easy way, take the Kenne
merstrand Express. En wat te denken van
de halte Driehuis-Westerveld? Het klinkt
wat morbide, maar dankzij de opstan
ding van de lijn Haarlem-IJmuiden kan
straks op rouwkaarten weer de regel 'cre
matie na aankomst van de trein' worden
ingevoerd. Mooi toch?
Hard werken
Ze zijn nog lang niet allemaal uitgekris
talliseerd, de mogelijkheden. Sul: „We
hebben een hele wagon gereserveerd
voor rijwielvervoer. Mensen die dat wil
len, kunnen hun karretje voor een riks
meenemen en 's avonds weer naar huis
fietsen. De route, dwars door Kennemer-
land, langs Beeckestijn en via Spaarn-
woude, is al door de Historische Kring
Velsen op papier gezet en zal door ons
aan de passagiers worden uitgedeeld.
Over het vervoer van surfplanken wordt
nog gedacht en vast al staat dat we op
het strand een eigen paviljoen krijgen.
Dat geeft ons de gelegenheid besloten
partijtjes te organiseren. Trouwerijen bij
voorbeeld. Met de Express naar het
strand, daar een feest en 's avonds met
de trein ook weer terug. Kan je nog een
borreltje drinken ook."
't Is werken geblazen om alles voor de
Grote Dag in gereedheid te krijgen. Van 's
ochtends acht tot 's avonds middernacht.
En wie weet moet de openingsrit toch
nog een week of zo worden uitgesteld.
Maar dat de Kennemerstrand Express
vóór 15 augustus dagelijks langs de Haar
lemmerweg tuft, staat vast. Dat moet,
verkneukelt Sul zich al bij voorbaat, een
opvallend schouwspel worden. Hun
trein, hun in felle tinten geschilderde
funtrain, tussen al die saaie rijtuigen die
namens de NS naar Haarlem en Amster
dam snellen. De directeur, vast overtuigd
van het komende succes: „Kom je net te
rug uit Zandvoort waar je op de Zeeweg
een uur in de file hebt gestaan, zie je die
vrolijke trein rijden. Wat denk je dan?
Juist! 't Is sneller, 't is goedkoper, 't is
makkelijker en 't is leuker."
