Q8P
Uithuilen en knuffelen in de staF
Paarden worden duur betaald
aroe parolo.
fM'>'/>ar,,l^
'Lijkspelen
Bijbel
ZATERDAG 13 JUL11996
Amazone en zakenvrouw Anky van Grunsven
Paarden. Van 's ochtends vroeg tot 's
avonds laat. Zeven dagen in de week.
Winnen is geen drijfveer. „Er zijn veel
te veel uren die je niet wint. Ik kan me
een leven zonder paarden gewoon
niet voorstellen."
door MONIQUE DE KNEGT
De rust van de weilanden be
driegt. Op het erf regeert de mo
biele telefoon. „Met Anky, nee,
ja, morgen vier uur, goed, houd-
oe." De telefoongesprekken zijn
kort, maar talrijk. „Nu begrijp je
dat ik er tot half drie voor nie
mand ben." Elke dag van acht
uur 's ochtends tot half drie 's
middags rijdt Anky van Grunsven
paard. Onafgebroken en in alle
stilte. Rusten of lunchen doet ze
niet. „Mijn moeder brengt boter
hammen, die eet ik op het paard
op."
Opnieuw de telefoon. „Sorry
voor de onderbrekingen." Moei
teloos pakt de Brabantse de draad
van haar verhaal op. Ze vertelt
over de paarden die elke dag weer
anders maken omdat geen enkel
paard hetzelfde is. Over hun ka
rakters die zo verschillen dat ze
wel vierhonderd jaar oud moet
worden wil ze de dieren echt he
lemaal leren kennen. „Met elk
paard werk je naar een ander doel
toe." Over de ijverige, super-in
telligente maar niet bijster sociale
Bonfire, waarmee ze in Atlanta
zal aantreden. Over haar eerste
Grand Prix-paard Frisco die nu
bij haar schoonzus in de wei
graast. „Het heeft me veel moeite
gekost, maar daar heeft hij een
goeie oude dag. Ik bezoek hem
een paar keer per week."
Kriegels
Het lijken wel mensen. „Inder
daad, alleen werk ik liever met
paarden want die zijn gemakkelij
ker. Ze zeggen niets terug."
Schaterlach over het erf. Eigenlijk
wil ze paarden en mensen niet te
veel met elkaar vergelijken, maar
ongewild gebeurt het toch. Haar
voorkeur bij voorbeeld voor
hengsten en ruinen (gecastreerde
hengsten). „Merries zijn van die
kriegels. Een hengst die verve
lend doet houdt tenminste op als
je aangeeft dat je er genoeg van
hebt, maar een merrie blijft uit
proberen. Dat kriegelige zie je bij
vrouwen ook terug. In het alge
meen dan hè, want er zijn zoveel
uitzonderingen."
Ze praat met ze. Knuffelt ze.
Vindt er rust en troost. „Ik huil
eerder uit bij paarden dan bij een
goede vriendin. Wat heb je er nu
aan om andere mensen met je
problemen op te zadelen? Je moet
ze toch zelf oplossen. Met vrien
den deel ik liever leuke dingen."
Een man in overall heeft een
vraag, een leerlinge maakt een
nieuwe lesafspraak, de telefoon
gaat, de stalmeid krijgt een op
dracht. Op het erf ronkt de wijn
rode Porsche van trainer en leven-
Anky van Grunsven: „Nee, Nederland is niet zo zuinig op haar toppers."
spartner Sjef Janssen die in de
golfsport een nieuwe obsessie
heeft gevonden. Blaffende hon
den schieten de weg op, de stof
wolk achterna. „Boesj! Kom hier!
„We hebben elk onze eigen paar- worden door haar liefde. „Als ik
den en klanten. Ik hou ervan fi- dan werd afgeblaft tijdens de trai-
nancieel onafhankelijk te zijn. Ik ning dan vatte ik dat persoonlijk
run dit bedrijf en doe de was. Sjef op. Nu kan ik privé en werk goed
traint mij en kookt, want ik kan scheiden. Sjef heeft nog wel eens
nog geen ei bakken." In het begin de neiging om ook na de les door
De taken zijn strikt verdeeld, was het niet eenvoudig getraind te te gaan met commanderen, maar
dat duurt niet lang. Ik ben geen
volgzaam type."
Ze is secuur, althans met paar
den. Dat moet ook wel, anders
zou ze nooit goed dressuur kun
nen rijden. „Als springruiter heb
je weer meer lef nodig. Ik spring
ook wel, maar niet over die grote
hoogten. Ik kijk wel uit." In de
dressuursport komen in verhou
ding veel vrouwen voor. „En ho
mo's. Die hebben meer oog voor
detail denk ik, zijn meer secuur.
Maar de trainers zijn juist weer
'echte' mannen. Die zijn harder,
moeten ontzag hebben. Ik ken
ook geen enkele vrouwelijke trai
ner op hoog niveau."
Een goed paard is liefde op het
eerste gezicht voor Van Gruns
ven. „Als ik een paard zie moet
het de eerste seconde raak zijn.
Wat dan telt? Ja, jeetje, dat weet
je bij mensen toch meestal ook
niet? Ik denk de uitdrukking van
het dier, het hoofd, maar ook de
manier waarop-ie beweegt."
Ze koopt de jonge paarden
nooit voor meer dan 25.000 gul
den. „Dan kun je ze tenminste
ook weer verkopen als ze niet be
vallen. En duurder vind ik ook
niet nodig. Ik ben een pin hoor!
Ik ben spaarzaam opgegroeid,
maar het komt ook door m'n ei
gen bedrijf. Dan moet je wel op
de centen letten. Ik heb twee heel
verschillende periodes achter de
rug. Eerst één hele serieuze en
toen één van feesten en uit de ban
springen. Sinds een paar jaar heb
ik een middenweg gevonden en
dat bevalt me uitstekend."
Feest
Ze hoeft zichzelf weinig te ont
zeggen voor de topsport. Ze rookt
(„Dit is de eerste pas van van
daag"), drinkt soms en feest wan
neer ze daar zin in heeft. Over de
toekomst denkt ze zelden na. At
lanta is voorlopig de einder. Ne
derland heeft haar al met goud
behangen. „Vreselijk ja. Ik ga ge
woon voor een medaille. De kleur
zie ik wel. Er zijn altijd onzekere
factoren. Het klimaat daar is heel
anders. Ben ik in vorm, is Bonfire
fit? Het is typisch Nederlands om
halleluja te roepen als je aan de
top staat. Ben je een keer tweede,
dan wordt dat negatief uitgelegd.
Het laatste resultaat telt hier, on
geacht je staat van dienst. Nee,
Nederland is niet zuinig op haar
toppers, ze worden snel verge
ten."
Nerveus wordt ze niet van de
hoge verwachtingen. Zenuwen
zijn Van Grunsven nagenoeg
vreemd. Kort voordat ze de ring
in moet, ligt ze te slapen of ont
spannen te lezen. Eén, twee boe
ken verslindt ze per week. Haar
wereld bestaat niet uit paarden al
leen. „Het nieuws houd ik ook
goed bij. Ik vind het belangrijk
om de wereld te volgen. En soms
word ik boos ja. Over het drugs
beleid bij voorbeeld. Dat vind ik
veel te tolerant. Maar ze zeggen
dat ik dat niet begrijp omdat ik uit
Erp kom."
Een slordige half miljoen gulden voor vervoer en verblijf
Volgens overlevering zou de oorsprong
van de Olympische Spelen reeds in de
mytische oudheid van de Grieken liggen.
Het verhaal van Oinamaos, koning van
het nabij Olympia gelegen Pisa, en
Pelops geldt als het bekendste. Oina
maos had een dochter genaamd Hip-
podameia, dat paardentemster betekent.
Voorspeld was dat - mocht zij ooit trou
wen - haar echtgenoot de oorzaak zou
worden van de dood van koning Oina
maos. Alle mannen die naar de hand van
Hippodameia dongen, werden gedwon
gen eerst een race met vierspannen aan
te gaan met Oinamaos. De koning bezat
echter buitengewoon snelle paarden en
alle mannen verloren de wedstrijd om
vervolgens te worden gedood. De uit Ly-
dië afkomstige Pelops wist echter door
een list of superieur mentechniek - daar
over doen verschillende verhalen de ron
de - Oinamaos te verslaan. Zoals voor
speld kwam de koning daarbij om het le
ven. Het was te doen gebruikelijk bij de
Grieken dat er bij de begrafenis wed
strijden werden gehouden. Dus ook bij
die van de koning. Men spreekt wel van
'lijkspelenEn die worden gezien als de
oorsprong van de Olympische Spelen.
Naar Pelops is het Griekse schiereiland
waarop Olympia is gelegen, Peloponne-
sos genoemd.
Forrest Smithson stond tijdens de Olym
pische Spelen in Londen (1908) voor een
groot dilemma. De Amerikaanse atleet
had zich geplaatst voor de finale van de
110 meter horden, die op zondag werd
gehouden. De geloofsopvatting van
Smithson stond niet toe dat hij op de
Dag des Heeren sport bedreef. Maar een
olympisch finale laten schieten, ging
hem wel erg ver. Hij zou toch niet voor
niets die verre reis naar Groot-Brittan-
nië hebben gemaaktBovendien was hij
de grote favoriet. De student theologie
heeft enkele dagen diep nagedacht over
de wijze waarop hij zou protesteren te
gen de programmering. Want één ding
stond voor Smithson vast: als hij zou lo
pen, dan moest hij een daad stellen. De
hordenloper besloot te starten en tijdens
de wedstrijd een bijbel met zich mee te
dragen. Het boek was geen overbodige
ballast, want de devote Amerikaan won
en...liep met 15 seconden rond een we
reldrecord. Een medaille rijker en met
een rein geweten keerde Smithson terug
naar zijn geboorteland.
Een ruiter aanwijzen voor de Olympische Spelen
is één, maar een ruiter vervoeren is twee. Want
die paarden moeten ook mee. De Nederlandse
olympische viervoeters vormen weliswaar geen
ballast in de letterlijke zin van het woord, maar
wel in financieel opzicht. Een medaille voor bij
voorbeeld Anky van Grunsven in Atlanta wordt
duur betaald. Kosten transport paarden: 300.000
gulden.
door HENK STOUWDAM
Als geld ter sprake komt, is een gevleugelde uit
spraak van chef de mission André Bolhuis: „Nee,
dan het vervoer van de paarden, dét is pas duur."
George de Jong, directeur van de Nederlandse
Hippische Sportbond (NHS), krijgt spontaan jeuk
van zo'n opmerking. Het transport van paarden
naar Atlanta mag dan een paar centen kosten, tus
sen de Olympische Spelen door doet de NHS zel
den een beroep op de kas van NOC*NSF. De rui
ters zijn professionals; die redden zichzelf. Rela
tief gezien vallen de kosten nogal mee, wil De
Jong maar zeggen.
Wat niet wegneemt, dat ook de NHS-directeur
het overvliegen van paarden een kostbare zaak
vindt. Maar goedkoper kan niet, omdat een paard
in de lucht nu eenmaal met speciale zorg dient te
worden omgeven.
De NHS besteedt de verplaatsing van A naar B
uit aan Horse Service International, een in paar-
dentransport gespecialiseerd bedrijf uit Horst. Di
recteur Lau van Nieuwenborg: „Wij regelen alles,
tot douanefaciliteiten en bloedtesten toe. De NHS
zegt maar wanneer de paarden in Atlanta moeten
zijn, wij zorgen dat het wordt uitgevoerd."
De eerste etappe van de verre reis eindigt op
Schiphol. Aangezien met KLM wordt gevlogen,
komt het beest op het vliegveld onder de hoede
van KLM Cargo. Ter verzorging en ter voorberei
ding op de lange vlucht, wordt het paard eerst op
genomen in het dierenhotel, een accommodatie
die onze sportvriend waarschijnlijk moet delen
met huisdieren, vogels, vissen en allerhande uit
heemse diersoorten.
De luchtvaartmaatschappij heeft stewards in
dienst, die voor de begeleiding van het paard zor
gen. Zij bereiden het dier voor op de vlucht, die
wordt doorgebracht in een speciaal ontworpen
container. Door de paardenbril bekeken, vormt
die container een luxe verblijfplaats. Het paard
kan er vooruit inlopen en heeft voldoende bewe
gingsruimte. De olympische paarden hebben dan
nog eens het voordeel dat zij één container met
z'n tweeën delen. Het had slechter gekund, want
de box biedt ruimte aan drie paarden.
Daar is door NHS en NOC*NSF nog flink over
gesteggeld, want de kosten per container bedra
gen voor een reis naar Atlanta 27.000 gulden en
25.000 gulden voor een retourtje New York, waar
de dressuurpaarden naar toe worden gevlogen.
Bolhuis heeft er uit kostenoverwegingen bij de
ruiters sterk op aangedrongen niet twee maar drie
paarden in een container te stoppen. Op de twaalf
olympische paarden had het NÓC*NSF daarmee
een slordige 60.000 gulden kunnen besparen.
De ruiters - daarin gesteund door de NHS -
vonden dat een slecht plan. In het geval van Anky
van Grunsven zelfs onbespreekbaar. Van Gruns-
vens vriend Sjef Janssen: „Met drie paarden per
container waren wij nimmer akkoord gegaan; dan
hadden we de extra kosten voor eigen rekening
genomen."
Bolhuis, die door de onverwacht ruime omvang
van de olympische ploeg tot meer zuinigheid
Paarden en groom klaar voor vertrek. Krijgt het paard tijdens de vlucht last van druk op de oren, dan
wordt het zuurtje vervangen door hooi. foto gp
wordt gedwongen, hield echter voet bij stuk: er
moest op het budget van paardentransport worden
beknibbeld. KLM Cargo bleek uiteindelijk bereid
als sponsor op te treden, zodat na stevige onder
handelingen het verschil tussen vraag en aanbod
kon worden overbrugd.
Tijdens de vlucht wordt het paard in de container
begeleid door de vertrouwde groom (verzorger)
en een steward van KLM Cargo. Die laatste
moet erop toezien dat het dier zich niet af
wijkend, en mogelijk gevaarlijk, zal gedra
gen. Paarden hebben bij vliegen hetzelfde
gevoel als mensen, alleen drie keer erger.
Dus zijn er ook paarden die zich in de lucht
allesbehalve happy voelen. En paarden die
claustrofobische angsten krijgen.
Indien een paard uit zijn doen raakt, krijgt
het intraveneus een kalmeringsmiddel toe
gediend door de steward, die daartoe van
wege zijn veterinaire opleiding bevoegd is.
Overigens wordt bij hoge uitzondering de
spuit gehanteerd; het komt namelijk zelden
voor dat een paard in paniek raakt. Boven
dien zijn sommige kwalen simpel op te los
sen. Bijvoorbeeld als het beest tijdens het
landen druk op de oren krijgt. Waar mensen
dan vaak een zuurtje nemen, krijgt een
paard hooi om het slikken te bevorderen.
Eenmaal op de plaats van bestemming
loods je een paard niet eventjes door de
paspoortcontrole. In de Verenigde
Staten wacht het dier een verblijf van
minstens twee dagen in een quaran
tainebox. Er worden bloedmonsters
afgenomen, die op ziekten worden
onderzocht in een laboratorium. Pas
als er een gezondsheidsverklaring is
afgegeven, mag het dier naar de plaats
van bestemming worden getranspor
teerd. Voor die facilitaire afhandeling
in de zogenoemde port of entry dient
1500 dollar per paard te worden neer
geteld.
Zodra de Nederlandse paarden zijn
vrijgegeven, worden zij vervoerd naar
Meadow Ridge Farm in Columbia,
South Carolina. Voor de springpaar
den, die in Atlanta landen, betekent
dat nog eens een reis over land van
ongeveer 400 kilometer. De dressuur
paarden, die uit New York komen,
hebben zo'n 1000 kilometer af te leg
gen. De, naar vermeld fraaie, farm is
drie weken gehuurd door de NHS om
de paarden tijd te gunnen te acclima
tiseren en de ruiters in alle rust en on
der ideale omstandigheden voor te
bereiden op dé wedstrijd van het jaar.
De huursom van Meadow Ridge
Farm is niet gering: 180.000 gulden.
Om die prijs te drukken heeft de loka
le overheid in Columbia sponsors ge
zocht, die gezamenlijk 80.000 gulden
ophoesten, zodat er voor de NHS een
ton resteert. Columbia is er namelijk
trots op om de Nederlandse ruiters
onderdak te kunnen bieden. De spon
sors worden terugbetaald met twee
demonstratietrainingen op de farm
voor relaties.
Trouwens de NHS heeft in de on
derhandeling met eigenaresse Katie
Petterson bedongen, dat de bestaande
faciliteiten flink worden verbeterd. En
dat het voer wordt geleverd dat ook
door de organisatie van de Spelen
wordt verstrekt.
De ruiters zullen overigens op ver
schillende dagen in Amerika arriveren.
De dressuurploeg vertrok 3 juli en de
springruiters pas op 12 juli. Anky van
Grunsven en Tineke Bartels reizen in
het vliegtuig waarmee ook de paarden
worden vervoerd, terwijl de springrui
ters afzonderlijk van hun paarden
vliegen.
Een apart geval vormt het echtpaar
Sven en Gonnelien Rothenberger. Zij
wonen in de omgeving van Frankfurt
en hebben speciaal toestemming om
met twee paarden met Lufthansa van
af de Duitse luchthaven te vliegen.
Niet dat Bolhuis daar nu zo blij mee
is, omdat de KLM de official carrier
van de Nederlandse olympische ploeg
is. Maar het paard Olympic Dondolo van de
familie Rothenberger is gevoelig voor reizen
en blijft op uitdrukkelijk verzoek van de
dressuurruiters verschoond van de reis
Frankfurt-Amsterdam. Op sportieve gron
den heeft Bolhuis daarmee uiteindelijk inge
stemd.
Als alle paarden volgende maand zijn te
ruggekeerd, zullen de kosten van het totale
olympische project tot een slordige half mil
joen gulden zijn opgelopen. En zodra de
boeken van Atlanta worden afgesloten, kan
het NOC*NSF gaan sparen voor Sydney
2000...
