Housen met cineast Ian Kerkhof
E
ien burgemeester
iet vuile handen
The Choice fascinerend verkiezingsverslag
Volop verknipte figuren
in thriller Dodemansdans
I
H-
Film/Boeken
Ambitieuze roman Natasha Gerson
JDERDAG 11 JULI 1996
'hti
Al Pacino op dreef in City Hall
'Naar De Klote!speelfilm als prentbriefkaart van de 'scenevan nu
FILM RECENSIE
j viert hij zijn zilveren ju-
n als filmacteur: Al Pacino,
i zijn debuut in 1971 de
in tientallen films. Acht
I genomineerd voor een Os-
|en in 1994 daadwerkelijk
jroond voor zijn rol in Scent
h Woman. Een acteur wiens
lière gelijke tred hield met
■van een andere Newyorkse
laster: Robert de Niro, met
hij onlangs nog samen te
was in Heat. Nu zien we
gekoppeld aan coming
n John Cusak in de film City
II de enige filmpremière
deze week.
it)'Hall is een politieke thril-
van Harold Becker, waarin
ino de rol speelt van een
rismatische burgemeester,
zet deze Pappas neer als een
dynamische man met een
irme uitstraling, wiens idea-
in de loop der jaren zijn ver-
erd. Ze hebben plaatsge-
akt voor politiek pragmatis-
concessies, vriendendien-
i en corruptie. Pappas is po-
air en geliefd en droomt van
politieke carrière, die moet
ligen in het Witte Huis.
irom is hij niet echt blij met
activiteiten van zijn rechter-
id, loco-burgemeester Kevin
houn (John Cusak). Die wil
schietpartij waarbij een
ffiadealer, een agent en een
ichuldig kind zijn gedood, tot
jodem uitzoeken,
yhoun. die eigenlijk de
ifdrol speelt in de film, ont-
t samen met een advocate
(Bridget Fonda), dat de maffia
dealer twee jaar eerder slechts
voorwaardelijk is veroordeeld,
terwijl hij normaliter tien of
twintig jaar had moeten krijgen.
Hoewel aan alle kanten gepro
beerd wordt de deksel op de
doofpot te houden en getuigen
die willen praten gewetenloos
worden geliquideerd, gaat Cal
houn toch door met zijn onder
zoek en komt uiteindelijk uit bij
de top van het stadsbestuur.
Dat is min of meer het ver
haal van de thriller City Hall.
Maar de vier scenarioschrij
vers van de film onder wie
Ken Lipper, een voormalige lo
co-burgemeester van New York
waren niet tevreden met een
simpele crime story1 en hebben
er een meer idealistische en
moralistische component aan
toegevoegd. De makke van de
film is dat te ambititeuze scena
rio. City Hall is soms een thriller
en soms een levensles: een con
frontatie tussen twee generaties
de oudere charismatische
leider die niet meer terugschrikt
voor concessies en corruptie en
de jonge, ambitieuze stadsbe
stuurder voor wie eerlijkheid en
integriteit nog waarden zijn
waar je je in het leven aan moet
houden.
Als thriller mist City Hall een
sterk dramatisch einde, waar
door de film een beetje als een
nachtkaars uitgaat en de bezoe
ker met een onbevredigd gevoel
de zaal verlaat. Maar de fans
van Pacino kunnen hun hart
ophalen bij diens publieke op
tredens als burgemeester, waar
zelfs een begenadigd redenaar
als Martin Luther King nog veel
van had kunnen leren.
In een krap bemeten Am
sterdams benedenhuis
worden drugs verhandeld.
Twee geklofte jongens ne
men een door de 19-jarige
Fem van der Elzen over
handigd zakje
(ecstacy) pilletjes argwa
nend in ogenschouw, want
'er staat niks op!' Toch gaat
het om 'echte knallers', be
weert Fem: 'Je wordt er he
lemaal wappie van!'
Vriendje Tygo Gernandt
staat intussen, gehuld in
een Fuck Chirac-t-shirt, de
schouw blauw te schilde
ren en foetert de klanten
de deur uit. We beleven de
opnamen voor scène 36
van Ian Kerkhofs nieuwe
speelfilm Naar De Klote!
AMSTERDAM PIETER VAN UEROP/GPD
Het interieur van de woning
heeft als hoofdkleur oranje, ge
steund door veel paars en roze.
Overal Indiase doeken, mobiel
tjes, een waterpijp, een canna
bisplant. Aan de wand foto's
van Jackie Kennedy. Inmiddels
dient zich buiten op de stoep
een bontgekleurd gezelschap
aan voor scène 37. Onder hen:
Wally Tax, met een schattig, ge
breid bloemenmutsje op. Hoe
verhoudt die aankleding zich
tot 'fuck Chirac' en de ecstacy-
pilletjes? Is Ian Kerkhof wellicht
per abuis bezig de eerste Neder
landse 'house film' te situeren
in de jaren zestig?
De cineast verguisd en ge
prezen voor subversieve kunst
films is een toonbeeld van
geduld als hij de setting uitlegt:
„Veel van de techniek van 'hou
se' en 'techno' is geïnspireerd
op de psychedelische explosies
van de zomers van 1967 en
1968. Je ziet die esthetiek terug
komen in de beelden en muziek
Ian Kerkhof geflankeerd door zijn twee cameramannen op de set van 'Naar De Klote!'.
van nu, maar met een laagje ja
ren-negentig erover heen. Het is
glanzender, meer 'glossy' dan
toen. En het grootste verschil is
natuurlijk dat het nu allemaal
op computers gemaakt wordt
zowel de muziek, als de gra
fiek en de typografie op platen
hoezen. Dat is ook wat ik er in
teressant aan vind, die applica
tie van de nieuwe technologie."
„Ik heb het een beetje ont
dekt met de documentaire
Techno, die ik begin dit jaar heb
gemaakt voor de VPRO. Die
werd gemengd en gemonteerd
op de 'Aladdin'een hypermo
derne beeldcomputer. Dat was
waanzinnig, mijn introductie in
het digitale tijdperk. Ik had er
schrik voor, maar ik heb nu ont
dekt dal hel heel mooi is. Er is
geen scheiding meer tussen
beeld en geluid. Je kunt ze alle
bei op dezelfde manier en in
dezelfde tijd behandelen."
Door de moderne techniek is
het volgens Kerkhof mogelijk
om vier weken na de laatste op
namen de eindversie van de
film al in handen te hebben. Die
snelheid schijnt van belang in
het geval van Naar De Klote!,
omdat de film speelt in een we
reld waar trends in razend tem
po veranderen. „Ik zie deze film
als een soort prentbriefkaart
van deze tijd. Een momentop
name. Het gaat over juli 1996,
de muziek van nu en de hele
scene van nu. Als je acht maan
den zou verliezen in de monta
ge, zou er een gedateerde film
uit komen. Als de film in okto
ber in première gaat, dan kan
het nog nèt. De helft van de
muziek die in onze film ge
bruikt zal worden, is dan nog
niet uit. Dat zijn nummers die
geschreven worden door Ne
derlandse topproducenten als
Juan Elmzoon."
Het verhaaltje lijkt onderge
schikt: Meisje uit de provincie
dreigt kapot te gaan aan een
subcultuur in de grote stad.
Kerkhof ziet het anders: „Ik zou
het 'herkenbaar' willen noe
men. Ik ben twee jaar lang bijna
elke avond uit geweest in de
scene om research te doen. Ik
heb heel veel meisjes en jon
gens gezien die grasgroen naar
Amsterdam komen en die toch
een heel andere levenstijl krij
gen dan ze in de provincie had
den. Sommigen kunnen dat
heel goed aan. Ze gebruiken
veel drugs, maar ze stoppen als
ze het wel gezien hebben en
gaan vervolgens door met hun
leven. Er zijn echter ook jonge
ren die het niet zo goed aan
kunnen en letterlijk naar de klo
te gaan."
„Maar het meest wezenlijke
voor mij is dat ik het gebruik
van die middelen niet kan zien
als 'crimineel'. Ik zie die pillen
als iets van onze tijd. Dit verhaal
gaat ook niet over een meisje
dat naar de klote gaat. Het gaat
over iemand die op het randje
komt en denkt: 'Shit, dit is niet
goed.' De film is wel een morele
vertelling. Ik denk dat de sterkte
van je karakter de factor vormt
waar het om gaat niet drugs.
Je moet een basis hebben van
geloof in je zelf. Wilskracht vind
ik heel belangrijk."
Naar De Klote1, wordt Kerk
hofs eerste film die bestemd is
voor de bioscopen. Wordt de re
gisseur salonfahig. Kerkhof: „Ik
denk dat ook deze film heel
controversieel zal zijn. Veel po
tentiële financiers wilden geld
geven op voorwaarde dat we
het einde zouden veranderen.
Dat wilde ik niet. Ik had het
tienvoudige van mijn huidige
budget kunnen krijgen, als ik
het einde veranderd had. Als ik
een finale zou maken met
hoofdpersonen die het stand
punt innemen 'drugs zijn fout',
dan zou ik zelf ook niet in hen
kunnen geloven."
FILMS AMSTERDAM
Pacino viert zijn zilveren acteursjubileum als charismatische burge
ester in de politieke thriller City Hall.
ALFA 1 (020)6278806
13.30, 16.00, 19.30, 22.00: Ri
chard III
ALFA 2
13.30, 16.00, 19.30, 22.00: Mighty
Aphrodite
ALFA 3
15.45, 18.45, 21.30 The Birdcage
ALFA 4
13.00, 15.45, 18.45, 21.30; niet op
ma: Persuasion
ma. 13.00, 15.45, 18.45, 21.30:
Lola
ALHAMBRA 1 (020) 6233192
18.15, 21.15: Sense And Sensibility
ALHAMBRA2
16.00, 18.45, 21.30: Up Close
Personal
BELLEVUE CINERAMA (020)
6234876
13.15, 16.00, 18.45, 21.30: City
Hall
CINERAMA 2
13.15, 16.00, 18.45, 21.30: A Walk
in the Clouds
CALYPSO 1 (020) 6234876
13.15, 16.00, 19.15, 22.00: From
Dusk Till Dawn
CALYPSO 2
13.15, 16.00, 19.15, 22.00: Nick
of Time
CINECENTER (020) 6236615
17.30, 19.45: Small Faces
17.30, 20.00; zo ook 11.00, 15.00:
Jeffrey
22.15, zo ook 11.00, 1500 Leaving
Las Vegas
17.15, 19.45, zo ook 11.00, 15.00:
II Postino
22.30: El Verona De La Senoro For
bes
22.15: Girl 6
za t/m wo 18.00, 20.00, 22.00; zo
ook 11.00, 15.00: Circle of Friends
CINEMA 1(020) 6151243
18.45, 21.30: The Rock
17.15, 19.15,22.00: Spy Hard
CITY 1 (020) 6234579
13.15, 16.00, 18.45, 21.30: Spy
Hard
CITY 2
13.15, 16.00, 18.45,21.30: It
Takes Two
CITY 3
13.15, 16.00, 18.45: Het Monster
van Loch Ness
21.30: Barb Wire
CITY 4
18.45,21.30: The Juror
CITY 5
13.15, 16.00, 18.45, 21.30: Down
Periscope
CITY 6
13.15, 16.00, 18.45,21.30: Vam
pire in Brooklyn
CITY 7
12.45, 15.30, 18.15, 21.15: The
Rock
DESMET (020) 6273434
19.00, 21.00; zoook 16.30: Before
Sunrise
22 00, zoook 14.15: N'OubliePas
Que Tu Vas Mourir
do t/m za 19.45: Leaving Las Vegas
zo t/m wo 20.00: Fallen Angels
KRITERION 1(020)6231708
18.15 Antonia
20.15, 22.15 (di niet 22.15): Mighty
Aphrodite
di 22.15: Sneak Preview
KRITERION 2
18.30: Jalan Raya Pos
21.45: Vacas
RIALTO 1(020)6753994
20.00, 22.00: The Celluloid Closet
RIALTO2
do t/m zo, di wo 19.45: Marie An
toinette is niet dood
21.45: Profession Reporter
ma 19.45: The Grapes of Wrath
THE MOVIES 1 (020) 6386016
17.15, 20.00, 22.00; zoook 15.15:
Richard III
THE MOVIES 2
19 45, 21.30, zoook 15.30: Mighty
Aphrodite
17.30: Advocaat Van De Hanen
THE MOVIES 3
17.30, 19.30: Persuasion
THE MOVIES 4
17.45: DeJurk
19.45; zoook 15.00: Sense And
Sensibility
22.15: Shanghai Triad
TUSCHINSKI 1 (020)6262633
12.45, 15.30, 18.15, 21.15: The
Rock
TUSCHINSKI 2
13.15, 16.00, 18.45, 21.30: Primal
TUSCHINSKI 3
13.15, 16.00, 18.45, 21.45: Spy
Hard
TUSCHINSKI 4
16.00, 18.45, 21.30: 12 Monkeys
TUSCHINSKI 5
16.00, 18 45,21.30: Things To Do
In Denver
TUSCHINSKI CINEAC
11.45, 14.15, 16.45, 19.15,
21.45: Casper
DE UITKIJK (020) 6237460
18.00; zo ook 15.00: Blue In The
19.30, 22.00: Dead Man
Het programma van de Haagse
en Leidse bioscopen staat op
de kunstpagina.
Plaatstaal of de (ver)wording van de kraakbeweging
LITERATUUR «RECENSIE
WIM VOGEL
atstaal' door Natasha Gerson. Uitgeverij
Van Gennep, 44,90.
leraire berichten heet van de
bid zijn zeldzaam. De beste ro-
pns over de Tweede Wereldoor-
werden ver na 1945 geschre-
i, romans over de 'revolutie' van
bestaan voor zo ver ik weet
jt eens en ook de kraakscene
tot nu toe nooit echt beschre-
In Sluitertijden (1986) van Jan
•sen speelt ze een rol en in Ad-
'■t van de Hanen (1990) be-
ijft Van der Heijden wel het
isterdamse krakersleven, maar
ingewijde was ook hij zeker
lolgens Natasha Gerson (1970)
fcft Van der Heijden er zelfs hele-
ial niets van begrepen. En zij
Ti het weten, want in het midden
p de jaren tachtig zat zij twee
Ir midden in die scene. Haar er-
lingen legde zij vast in Plaatstaal
fn ambitieuze roman van ruim
Irhonderd pagina's,
pe eerste dertig daarvan liegen
Iniet om. Subtiel beschrijft Ger
son de van meet af aan sluimeren
de tweespalt tussen de meer dog
matische krakers uit de Staats
liedenbuurt en die uit Amsterdam-
Zuid. Haaks op het oprechte idea
lisme van de jongeren (de gemid
delde leeftijd van de krakers is ne
gentien!), staat het geweld van de
overheid. En het is dat geweld, dat
ook sommige krakers gewetenloos
heeft gemaakt. Als één van de
hoofdfiguren in 1995 zelfmoord
pleegt, na in de loop der jaren drie
vrienden te hebben vermoord,
schrijft Gerson: 'Misschien is de
rem indertijd al een beetje bescha
digd, toen Ellen op haar zeventien
de, min of meer toevallig, verzeild
was geraakt bij de ontruiming van
de Schaepmanstraat. Het buiten
proportionele geweld dat ze toen
heeft meegemaakt, de vier dagen
die ze heeft vastgezeten, in be-
blpede kleren, met een gebroken
hand en een hersenschudding, de
eerste tijd zonder matras, zonder
eten, zonder iets te lezen of te
schrijven. Zij was er het dichtst bij
toen er iemand van hen dood in
zijn cel was gevonden. Ellen is
met dit soort herinneringen vol
wassen geworden.' Haar gevoelsle
ven speelt zich sindsdien af achter
'plaatstaal'.
Nu zijn dertig bruisende pagi
na's natuurlijk wel wat weinig voor
zo'n dik boek. Jammer genoeg valt
de krakersbeweging ook in Plaat
staal snel uiteen en richt de aan
dacht van de' auteur zich op de
ontwikkeling van haar vijf hoofdfi
guren: vier vrouwen die geobse
deerd zijn door kraker Chris. Een
raadselachtige man die weigert
zijn gevoelens te ordenen, een
nowhere man 'waar zo weinig
persoonlijks van uitgaat, dat als
je ergens, ooit, een klein beetje
gevoel tussen de regels door ont
dekt, je ontroerd raakt.'
Een ander, meer literair be
zwaar betreft de vertelsituatie.
Natasha Gerson zweeft als een
alwetende psychiater boven
haar personages. Zij analyseert
hun gevoelens, hun woede,
hun geheime verlangens, op
vattingen en plannen. Zij maakt de
balans op, inventariseert, trekt
conclusies en insinueert: allemaal
zaken die ik als lezer liever zelf
doe. Haar betrokken-zijn bij haar
perso
nages, blokkeert die van mij. Hoe
vreemd het ook klinkt: wat meer
afstand had mij de kans gegeven
dichterbij te komen.
BOEK RECENSIE
MARTUN DELAERE/GPD
p Choice' door Bob Woodward. Uitgever: Si-
I mon and Schuster. Prijs, 26,00
hulling die helemaal geen onthulling
was Hillary Clinton had al veel eer
der kond gedaan van haar conversa
ties met president Franklin Delano
Roosevelts vrouw Eleanor maar die
de natie wél in rep en roer bracht. Je
zou bijna denken dat Woodwards The
Choice alleen maar gaat over paranor
maliteit in het Witte Huis, maar dat is
absoluut niet waar. De opmerkingen
over de séances vormen weliswaar
smakelijk leesvoer, maar zijn verder
'nauwelijks relevant in dit fascineren
de boek over de verkiezingscampag
nes van president Clinton en ex-sena
tor Bob Dole.
De Clintons wilden Woodward niet
spreken, maar dat gold niet voor hun
naaste adviseurs. Niemand wordt bij
llary Rodham Clinton praat met
lanor Roosevelt, maar niet met Je-
want 'dat is te persoonlijk'. De
lerikaanse media stortten zich de
lelopen weken met overgave op de
fthullingen in Bob Woodwards
luwe boek The Choice over de séan-
p van de First Lady. Hillary's 'goe-
v Jean Houston werd door de bou-
'ardbladen bespottelijk gemaakt en
Jden die regelmatig praten met Na-
pléon en Lincoln, werden voor de
1S gesleept. Amerika trad even bui-
Mchzelf.
bat had Washington Post-sterver-naam genoemd, maar het is overdui
"jgever Bob Woodward toch maar delijk dat vice-president Al Gore, poli-
»oi voor elkaar gekregen. Een ont- tiek adviseur George Stephanopoulos
en Witte Huis-woordvoerder Mike
McCurry heel wat af hebben gebab
beld met de verslaggever, die samen
met collega Carl Bernstein het Water-
gare-schandaal blootlegde. Veel van
wat over de politieke veelvraat Clin
ton wordt gezegd, weten we al: de
man geniet van lange discussies met
zoveel mogelijk mensen, hij heeft een
oprechte sympathie voor iedere Ame
rikaan en wil zelfs door zijn grootste
vijanden aardig gevonden worden.
Maar The Choice biedt ook een unieke
kijk in de politieke keuken van het
Witte Huis. De competentiestrijd bij
voorbeeld tussen Stephanopoulos,
chefstaf Léon Panetta en diens twee
de man Harold Ickes enerzijds, en
'Raspoetin' Dick Morris en reclame
maker Bob Squier anderzijds.
Deze Morris is de openbaring van
The Choice. De onzichtbare vertrou
weling van de president is de archety
pische Washingtonse opportunist, die
tot voor kort alleen maai' Republikei
nen adviseerde en die nu met het
grootste gemak de 'comeback' van de
Democraat Clinton regisseert. Hoewel
Woodward ook alle Republikeinse
kandidaten voor het voetlicht haalt,
krijgt Dole als uiteindelijke winnaar
de meeste ruimte in The Choice. Dole
sprak wél met de verslaggever in
totaal zo'n twaalf uur en dat levert
een onmiskenbaar positief beeld van
de Republikeinse kandidaat op. Een
fatsoenlijke man die zich zeer onge
makkelijk voelt tussen zijn ultra-con
servatieve partijgenoten. Als de cam
pagneleiding het plan opvat om ho
moseksualiteit op de korrel te nemen,
zegt Dole kordaat: „We gaan geen
groep eruit pikken en hen discrimine
ren om politieke winst te behalen."
CO
LU
THRILLER RECENSIE
PETER KUUT
Dodemansdans door Robert Ferrigno
Uitgevenj Luitingh-Sijthoff, 287 pag
34,90.
De mokkamunttruffels die op
perrechter Theodore Kram-
merson aan het bereiden is in
zijn overdadig ingerichte Ame
rikaanse keuken, zal hij zelf
nooit meer eten. Want terwijl
hij vol overgave staat te roeren
in zijn pannetje, wordt de dik
ke magistraat wreed uit zijn
pantoffels geschoten. Met deze
kille scène opent Dodemans
dans van de Amerikaanse oud
journalist Robert Ferrigno, die
eerder met Dood water en
Grijnzende maan bewees grof
geweld bepaald niet te schu
wen.
De daders van de moord op
rechter Teddy zijn twee psy-
chopatische huurmoorde
naars, van wie de één een kap
perszaak zou willen beginnen
en de ander broodmager is,
maar zo sterk als een beer. Er
lopen nog meer verknipte figu
ren rond in Ferrigno's boek.
Wat te denken van de aan een
rolstoel gekluisterde, uit de ge
vangenis vrijgelaten oud-ball-
roomdanser, een stevig drin
kende, hitsige openbaar aan
klaagster of de puissant rijke
advocaat die zijn op duistere
wijze verkregen gelden wil be
steden aan de scholing van ar
me kinderen?
Ook Ferrigno's held, glossy
journalist Quinn, moeten we
met enig mededogen bekijken.
Aan de ene kant probeert hij
met veel energie de moord op
rechter Teddy (zijn stiefvader)
op te lossen daarbij technie
ken hanterend die op geen en
kele School voor de Journalis
tiek onderwezen worden
terwijl hij liever met zijn ex-
vrouw Rachel en dochtertje
Thrillerauteur Robert Ferrigno.
Katie weer een fijn gezinsleven
zou leiden.
Ferrigno schrijft het allemaal
lekker op, met sappige dialo
gen, rake sfeerschetsen en een
goed oog voor het (stedelijk)
landschap van Zuid-Californië.
PUBLICITEITSFOTO
Het hoe en waarom van de
moord op rechter Teddy en di
verse andere daaropvolgende
afslachtingen blijft een beetje
duister, maar de spectaculaire,
shoot o/ri-achtige finale ver
goedt veel.
