Poppodia kunnen
niet zonder hulp
Het leven als voorportaal van de dood
Rocklegende Patti Smith terug met requiem
Cultuur&Kunst
Alle etsen Van Ostade onder de hamer
Jeugdtheaterschool
in Leidse schouwburg
■4
WOENSDAG 19 JUNI 1996
Elf bands op festival 'Noordstok'
noordwijkNoordwijk heeft een nieuw festival. Deze week is de
voorverkoop begonnen van 'Noordstok 96', een popfestijn dat
zaterdag 13 juli wordt gehouden op het weiland achter het be
drijfsterrein van BeukTouringscars. Elf regionale bands staan op
het programma. Om twaalf uur opent Purelace het festival.
Daarna treden achtereenvolgens op: Panic in Detroit, Beer, The
Titfaces, Pink Moon, Maximum Overdrive, Raw Deal, Ectoplas-
ma, White Niggaz from Hollywood, Jump Around en Yo Mama.
Daarnaast zijn theatervoorstellingen te zien van het 'Theater van
de Verloren Tijd'.
Hollandia krijgt Van Dalsumprijs
Amsterdam De Albert van Dalsumprijs voor het toneelseizoen
1995/1996 gaat naar theatergroep Hollandia voor de voorstelling
Fenicische Vrouwen. Aan de prijs van het Amsterdamse Fonds
voor de Kunst is een bedrag van 15.000 gulden verbonden. De
prijs wordt samen met de andere prijzen van het fonds op 25 ok
tober uitgereikt in het Amsterdamse Paradiso. De aanmoedi
gingsprijs toneel, groot 7500 gulden, gaat naar O'Mamarée, Rijs-
theater voor de voorstelling Toerandoo. De aanmoedigingsprijs
mimografie is toegekend aan Maartje de Vos de Wael en Magne
van den Berg voor hun productie Man Vrouw.
Het stoffelijk lichaam en ander vlees in Museum voor Moderne Kunst Arnhem
De tentoonstelling 'Zaad der Middeleeuwen' in het
Arnhemse Museum voor Moderne Kunst is geen appe
tijtelijke ervaring voor vegetariërs. Tenzij die het niet
onoverkomeiijk vinden oog in oog te staan met een
overrompelende hoeveelheid vlees, van zowel menselij
ke als dierlijke origine. Dat vlees, nog warm of al afge
koeld, wordt de bezoeker voorgeschoteld op ruim twin
tig kleurenfoto's van Diana Blok en Cornelie Tollens.
De foto's werden gemaakt naar aanleiding van de ver
schijning van het zestiende Jaarboek voor Vrouwenge
schiedenis, dat dit jaar geheel in het teken van de Mid
deleeuwen staat. De opdracht luidde de voorstelling
van het stoffelijk lichaam in de Middeleeuwen in ge
dachten te houden.
In 'Zaad der Middeleeuwen' worden vrouwen niet als
willoze toonbeelden van lijdzaamheid en opoffering ge
schetst, maar wordt een visie gepresenteerd die meer
aansluit bij dat van moderne feministen en aanhang
sters van new age-achtige stromingen. Daarin ligt de
nadruk op de meer mystieke, (pro)creatieve kanten van
het vrouwelijke, die zowel wortelen in het goddelijke als
in het aardse.
Diana Blok, die zich liet inspireren door teksten van
mystici, werkt die visie op een meer ingetogen wijze uit.
De lichamen van haar modellen zijn als landschappen,
met rimpels, plooien en andere tekenenen van lijfelijk
verval. In één geval gebeurt dat zelfs letterlijk: de huid
van een lichaam, die dezelfde textuur heeft als een ge
ribbelde zandbank bij eb. Twee portretten van Bloks
moeder, waarin niet de afschrikwekkende kanten van
ouderdom, verval en dood centraal staan, maar juist es
thetiek ervan, getooid met parels en brokaat. Eenzelfde
benadering zien we bij een foto van een zittende vrouw
die bij eerste beschouwing niet afwijkt van het gemid
delde naakt. Een tweede blik leert ons dat haar rechter
been onder de knie eindigt in een stomp: schoonheid
en verminking gaan samen.
Tegenover de ingetogenheid van Blok staat de campy
esthetiek van Tollens. Hier geen ascese: Tollens' objec
ten doen mee aan een vrolijke en tevens gruwelijke
maskerade. Van een erotische lading is geen sprake,
wel van onomwonden seksualiteit, de schaamte ver
voorbij. Het leven als voorportaal van de dood, maar
dan wel gepresenteerd als een losgeslagen bende. Een
mollig varkenspootje, als een te zwaar opgedirkte
vrouw, tamelijk glossy gefotografeerd. Hoerig rood ge
lakte nagels aan de poten van een kip. Rood vlees, ge
plooid op een wijze die onmiskenbaar een vulva voor
stelt in opperste staat van opwinding, met een rode
roos als clitoris. Nog meer vlees, geschikt als een bloem,
met een roos als bloemhart. Zelfs de meest overtuigde
carnivoor loopt de kans dat het hem even te veel wordt
bij de aanblik van deze slagerij.
'Zaad der Middeleeuwen', foto's van Cornelie Tollens
en Diana Blok tot 5 augustus in het Museum voor
Moderne Kunst Arnhem, Utrechtseweg, Arnhem.
Open: dinsdag t/m zaterdag van 10 tot 17 uur, zondag
van 11 tot 17 uur.
Bestuur Brabants
Orkest stapt op
eindhoven «anp
Het bestuur van het Brabants
Orkest heeft besloten op te
stappen. De leden hebben gis
teravond hun functie ter be
schikking gesteld nadat eerder
de ondernemingsraad en de ar
tistieke commissie het vertrou
wen in het bestuur hadden op
gezegd. De overeenkomst met
interim-directeur A. Sytsma is
beëindigd. Eerder deze maand
ontstond bij het orkest een
knallende ruzie na de benoe
ming van Jaap van Zweden tot
vaste gastdirigent. Chefdirigent
Mare Soustrot diende onmid
dellijk zijn ontslag in. Hij kwam
daarop terug op aandringen van
de orkestleden en omdat Van
Zweden bereid was een aantal
taken te laten vallen.
Geloofwaardig
toneel
door 'Utrecht'
recensie susanne lammers
Presentatie '96 Voorstelling: Onbe-
welijk door de Acteurs-
Al te veel nieuws in een keer
een mens niet verwerken,
s dus niet onverstandig om
een aantal dingen maar zo ge-
i mogelijk te houden, zoals
de eindexamenkandidaten van
de Utrechtse toneelschool de
in hun presentatie. Ze ko-
/oor een Franse society-ko-
medie uit de achttiende eeuw
%an Marivaux over een aan la
ger wal geraakte edelman die de
'zakelijk leider' wordt van een
fjjonge en rijke weduwe waar hij
°|al een poosje verliefd op is.
De rentmeester en de dame
zullen elkaar natuurlijk krijgen,
ondanks tegenwerking en mis
verstanden. Maar hoelang we-
ze de schijn op te houden?
Wanneer bekennen ze elkaar
e speelden, en mag de wer-
l8s kelijkheid binnen komen?
'Utrecht' presenteert zich in
dit stuk als een groep geloof
waardige jonge acteurs, die on
derhoudend een avond kunnen
vullen. 'Onbetrouwbaar Ver
trouwelijk', de naam slaat op de
confidenties waar het stuk op
drijft, krijgt in de regie van Dirk
Opstaele een ironisch accent.
Marivaux' komedie wordt strak
snel gespeeld. Men streeft
naar naturel; de gebaren
d zijn groot, op het mimische af,
de spelers bewegen vaak spie
gelbeeldig of synchroon. De
tekst, overdadig gelardeerd met
,rrJe kokette Franse zinnetjes, wordt
alle mogelijke toonaarden en
sterktes gesproken, het toneel
matige van Marivaux' stuk, dat
ers draait om het zo lang
mogelijk in stand houden van
de illusie, wordt van alle kanten
benadrukt. Het resultaat is lief
devol, doordacht en laat de am-
:i bachtelijke kwaliteiten van de
acteurs mooi naar voren ko
men. Utrecht speelt gestyleerd
levendig, en de pret straalt
n af.
Grootschalig onderzoek naar Nederlandse clubpodia
De Nederlandse poppodia moeten ook alternatieve mu-
ziekaktiviteiten organiseren om te kunnen blijven be
staan. De podia moeten verder professionaliseren en de
accommodaties verbeteren, zo staat verder in een van
daag gepresenteerde nota die in opdracht van de Vereni
ging Nederlandse Poppodia werd opgesteld. Toch blijven
de podia afhankelijk van hulp van de overheid, in de
vorm van subsidies.
den haag gpd
Het onderzoeksrapport getiteld
'Van uitschot naar boegbeeld' is
de eerste analyse van de vader
landse poppodia. Vastgesteld is
dat sinds het begin van de jaren
zeventig de situatie rond de
clubpodia eerder beter dan
slechter is geworden. De
'donkere rockbolwerken' van
weleer zijn inmiddels minder
afhankelijk van vrijwilligers en
beter gehuisvest. Ze trekken een
breder publiek en werken on
derling meer samen.
Nog altijd is bijna driekwart
van hun inkomsten afkomstig
van horeca en recettes. De rest
komt als gemeentelijke subsidie
binnen. Dat moet zo blijven,
staat in het rapport. Als de po
dia volledig afhankelijk worden
van eigen inkomsten komt de
eigenheid in het gedrang en
vervaagt het onderscheid met
de commerciële podia.
Als voorbeeld hoe het moet,
wordt het relatief jonge Rotter
damse podium Nighttown op
gevoerd waar een grote ver
scheidenheid aan (muzikale)
activiteiten wordt georgani
seerd: naast de dance-avonden
worden alternatieve avonden -
pop in combinatie met video
en schilderkunst - en evene
menten in samenwerking met
externe organisaties (vaak van
etnische minderheden) gehou
den.
Een dergelijke aanpak wordt
voorzichtig aanbevolen, omdat
het aanbod aan popbands uit
binnen- en buitenland al enige
tijd terugloopt, onder meer
door de de toename van het
aantal festivals in Nederland.
Een alternatief programma
moet echter ook niet te ver
doorschieten omdat de podia
dan hun functie kwijtraken,
staat in de nota die vanmiddag
in Paradiso is gepresenteerd.
en» Medewerkers van het Nationaal Natuurhistorisch Museum (NNM) in Leiden puzzelen met de botten van een Camarasauarus. Het mu-
m heeft het complete skelet van dit 18 meter lange reptiel vorig jaar aangekocht. Het skelet bevindt zich thans in attractiepark Duinrell in
Wassenaar, waar het de hoofdrol speelt in een educatieve mediashow. foto
Folklore-festival
brunssum anp
Zestig landen nemen deel aan
het internationale folklorefesti-
val dat vanaf 12 juli in het Lim
burgse Brunssum wordt gehou
den. Mr. Pieter van Vollenhoven
verricht die dag de officiële ope
ning van de Wereld Folkloriada.
Bij het tien dagen durende
festival zijn ongeveer 1300 deel-
jrs betrokken. Folkloristi
sche dansgroepen, dichters,
schrijvers, verhalenvertellers,
volkskunstenaars, handwerk]ie-
en traditionele muziekge
zelschappen tonen dagelijks
hun kunsten aan de 175.000 be
zoekers die worden verwacht.
Jeugdorkesten
in Leidse Hout
In totaal 130 musici van de
Jeugd Symphonie-orkesten
Oegstgeest doen mee aan een
gratis openluchtconcert dat vrij
dag 21 juni wordt gegeven in
het Leidse-Houttheater. Diri
gent is Johan Top. Het eerste
deel van het concert, dat begint
om 20.00 uur, treedt Speelgroep
I (jongste categorie) op met een
scala aan arrangementen. Hier
na volgen Speelgroep II (tot 12
jaar) en het Juniorenorkest (11
tot 16 jaar). Zij brengen Pomp
and Circumstance (Elgar), Sym-
phonie Pathetique
(Tsjaikowsky) en From the New
World (Dvorak) ten gehore. Na
de pauze is het Seniorenorkest
(vanaf 16 jaar) aan de beurt. Dit
vertolkt een s y6mfonie van
Schubert, de ouverture de Bar
bier van Sevilla (Rossini) en de
ouverture II Turco in Italia (Ros
sini). Het blazersensemble van
het Jeugdsymfonie-orkest
Oegstgeest treedt verder op on
der leiding van Peter le Feber.
Het Leidse-Houttheater bevindt
zich in de noordwesthoek van
de Leidse Hout. Bezoekers van
het concert dienen eigen zit-
meubilair mee te nemen.
Van Oorschot: veertig reacties voor handhaven spelling
amsterdam
Uitgever .Wouter van Oorschot
heeft ruim veertig reacties ont
vangen op zijn oproep de huidi
ge spelling van het Nederlands
voorlopig te handhaven. De
meeste literaire uitgevers kijken
de kat uit de boom, zegt de uit
gever. Hij kreeg reacties van
collega's, vertalers en schrijvers.
Voor zover hem bekend, is zijn
initiatief met „warme sympa
thie" ontvangen. Van een boy
cot van de nieuwe spelling wil
hij niet spreken. De nieuwe
spelling van de Taalunie gaat op
1 augustus officieel in.
londen anpvijftig etsen. Vorig jaar werden bij Christie's Am
sterdam 47 van zijn etsplaten geveild, die met
twee miljoen gulden ruim drie keer zoveel op
brachten als vooraf was geraamd. De geschatte
opbrengst van de etsen varieert van 400-600
pond (1040-1560 gulden) tot 8000-12.000 pond
(21.00-31000 gulden) per stuk.
Een Europese particuliere verzamelaar, die de
collectie had gekocht van de Belg Eugène Rouir,
een vermaarde kenner van grafiek, brengt de et
sen op de markt. Rouir kocht zijn eerste ets van
Van Ostade in 1950 en heeft er vijftien jaar aan
besteed om de andere 49 in bezit te krijgen.
Het complete oeuvre aan etsen van de Haarlemse
schilder Adriaen van Ostade (1610-1685) wordt
op 27 juni geveild bij Christie's in Londen. De
vijftig etsen geven een aantal taferelen weer uit
het zeventiende-eeuwse Holland, zoals mensen
die drinken en dansen, rondtrekkende muzikan
ten, kwakzalvers buiten een herberg, een schoen
lapper in zijn werkplaatsje en een bakker die op
zijn hoorn blaast.
Van Ostade, leerling van Frans Hals en leer
meester van Jan Steen, maakte ongeveer acht
honderd schilderijen, talrijke pentekeningen en
Nieuwe cd en eenmalig concert in Nederland
■■HHHM/i
de ontroerende, hilarische of
confronterende voorvallen tij
dens de vlucht. De voorstelling
is geschreven door Liesbeth
Huiberts en Kees van Leeuwen.
Met de synopsis voor 'Op de
vlucht' won de Jeugdtheater-
school Leiden e.o. de eerste
prijs in een door de Randstad
provincies uitgeschreven wed
strijd. 'Op de vlucht' wordt ge
speeld door de leerlingen van
het tweede jaar opleidingsklas-
De voorstelling is geschikt voor
alle leeftijden. Kaarten voor 'Op
de Vlucht' kunnen worden be
steld bij de Leidse Schouwburg
(tel. 071-5131943 of 071-
5131944). De toegang bedraagt f
17,50 (2e rang/CJP/PAS 65 f
15,00). De aanvang van de voor
stelling op 21 en 22 juni is 20.15
De eerste kennismaking van het
Nederlandse publiek met Patti
Smith was een bijna fatale. Een
verslaggever van muziekkrant
Oor vergeleek haar stem met
die van Melanie. Een groter
denkbaar verschil tussen twee
zangeressen is nauwelijks mo
gelijk. Wie toch de moeite nam
haar debuutplaat 'Horses' (eind
1975) te beluisteren, wist na de
eerste zin van het openings
nummer 'Gloria' genoeg: 'Jesus
died for somebody's sins, but
not mine'. Na acht jaar verplet
terende stilte en na een periode
van bijna onmenselijk groot
verdriet, verscheen onlangs
haar zesde album, 'Gone again'.
De rock'n'roll-legende is terug.
Poëzie
Patti Smith, geboren in Chicago
en via New Yersey naar New
York vertrokken, is als jong
meisje al geobsedeerd door
poëzie, door het woord en voor
al de expressie ervan. Haar ken
nismaking met het werk van
Bob Dylan en vooral dat van de
dichter Arthur Rimbaud is cru
ciaal voor de rest van haar leven
en vooral voor haar werk. Ze
gaat gedichten schrijven, maar
zoekt een vorm om die te uiten.
Voorlezen alleen is haar te be
perkt en ze ronselt muzikanten
om haar te begeleiden als ze
haar teksten min of meer vol ex
pressie zingt.
Het eerste tastbare resultaat
staat op de elpee 'Horses'. Een
plaat waarop met ongekende
intensiteit wordt gemusiceerd
en vooral gezongen. De stem
van Smith kraakt, fluistert, huilt,
ijlt, jaagt, sneert en doet in feite
alles wat haar ter plekke invalt.
Ze klinkt voortdurend als ie
mand met een fataal hoge
koorts, die nog één keer alles uit
haar lichaam haalt wat er in zit.
Ongrijpbaar
Na zo'n debuut kan een tweede
plaat alleen maar tegenvallen.
En toch doet 'Radio Ethiopia'
(1976) dat niet. Integendeel, de
plaat is weer ongrijpbaar mooi.
Twee jaar later, In 1978, brengt
de derde plaat, 'Easter'haar het
verdiende succes. Het samen
met Bruce Springsteen geschre
ven 'Because the night' wordt
een wereldhit. 'Easter' klinkt
vooral bevrijdend. Patti Smith
wordt steeds meer zangeres dan
voordrachtskunstenares en de
composities zijn toegankelijker
dan ooit.
Het is ook een sterk religieuze
plaat, compleet met het 'Onze
Vader'. Maar Smith zal nooit
worden uitgenodigd op de EO-
jongerendag, want het religieu
ze aspect bestaat vooral uit fas
cinatie voor het bovenaardse,
het goddelijke, dat ze menig
maal aanroept: 'Give me a rea
son for living' (uit 'Set me free').
Die reden heeft ze gevonden in
de persoon van ex-MC5-gitarist
Fred 'Sonic' Smith, voor wie
'Because the night' is geschre
ven' en met wie ze even later
trouwt. Ook 'Frederic' van de
vierde plaat 'Wave' (1979) is
voor hem. Een ontroerende
plaat van een relatief opgewekt
klinkende vrouw.
Tijdens een landelijk, terug
getrokken leven in Detroit,
waarin de Smiths twee kinderen
krijgen, verschijnt dan ook zo
maar uit het niets negen jaar la
ter, in 1988, de plaat 'Dream of
life'. Patti Smith heeft daarop
nog niets aan zeggingskracht
ingeboet. Alleen haar houding
ten aanzien van het leven, het
bestaan is gewijzigd. Ze is verte
derd door haar kinderen, haar
man, haar gezinsleven, maar
toch ook weer strijdvaardig
('People have the power').
Sober
Vervolgens blijft het wederom
lang stil. Het landelijke, sobere
bestaan kabbelt voort, al blijft
ze tussen vier muren bezig met
tekst en muziek. De enige be
richten over haar die de buiten
wereld bereiken, zijn van dra
matische aard. Achtereenvol
gens sterft haar van jongsaf aan
beste vriend, inspirator en foto
graaf Robert Mapplethorpe
(aids, 1989), haar echtgenoot
Fred Smith (hartaanval, 1994)
en haar broer Todd Smith (hart
aanval, 1994). Het verdriet is
groot. En dat verdriet vindt een
weg op 'Gone Again', haar zes
de album in ruim twintig jaar.
De cd is een hommage aan Fred
Smith, met wie ze aan de plaat
begon, triaar die ze ingrijpend
wijzigde na zijn dood.
'Gone again' doet je naden
ken over het leven, net zoals
'Horses' dat kon doen. 'Gone
again' is het van Patti Smith (die
dit jaar 50 wordt) bekende
toonbeeld van pure schoon
heid, van muziek recht uit het
hart, die ook recht naar het hart
gaat, zonder omwegen. Of
schoon het album een graf
schrift is, wordt het nergens pa
thetisch of te sentimenteel. Wel
beklemmend en aangrijpend,
zoals in het onnavolgbaar
mooie 'My madrigal', waarin ze
bijna huilt om Fred Smith: 'Oh
'till death do us part'.
Sommigen van haar muzi
kanten van weleer zijn er weer
bij: gitarist Lenny Kaye en.
drummer Jay Lee Daugherty. Zij
zullen haar, met onder meer
Tom Verlaine (ex-Television),
begeleiden tijdens het eenmali
ge concert in Nederland, op 2
augustus in het RAI-congres-
Amsterdam.
archieffoto cpd
