The Celluloid Closet toont
homo-angst in Hollywood
4
Cult-acteur Depp slecht op zijn plaats als Jan Modaal
Dienstmeisje Mary Reilly
centraal in horror classic
Sean Penn staat weer vóór de
camera in 'Dead Man Walking'
TUSCHINSKI 4
18.45,21.30. do vr madi
ook 13.15, 16.00: Diaboli-
TUSCHINSKI 5
13.15, 16.00, 18.45,
21.30: Things to do in
Denver
TUSCHINSKI CINEAC
11.45, 14.15, 18.45,
19.15, 21.45: Outbreak
DE UITKIJK (020) 6237460
15.00, 18.00: Blue In The
19.30, 22.00: Dead Man
Het programma van
de Haagse en Leidse
bioscopen staat op de
kunstpagina.
140NDERDAG 13 JUN11996
FILMS AMSTERDAM
ILMS IN LEIDEN
in huis, al verandert hij niet in
een harige gruwel met beesten
gebit (zoals bij Mamoulian),
maar in een even knappe als
angstaanjagende jonge woeste
ling. Dat is een slimme zet want
nu begrijpen wij kijkers tenmin
ste waarom Mary Reilly (Julia
Roberts) zich tot hem aange
trokken kan voelen.
In feite speelt Julia Roberts
eveneens een dubbelrol. Als
dienstmeisje koestert ze warme
gevoelens voor de gekwelde Dr.
Jekyll. Die gevoelens kunnen
door het standsverschil nooit
gerealiseerd worden, ze leeft ze
uit door de rol van moeder op
zich te nemen. Dan verschijnt
Mr. Hyde en jegens hem ont
popt ze zich gaandeweg tot
minnares, ondanks de dodelijke
dreiging die van hem uitgaat.
Het is op een raadselachtige
manier mooi.
Helaas heeft Frears gemeend
Mary te moeten voorzien van
een pijnlijke jeugdherinnering
aan haar vader die van een aar
dige man in een alcoholische
sadist veranderde, waardoor
haar merkwaardige gedrag van
een psychologische verklaring
wordt voorzien. Kennelijk kon
Frears zelf niet helemaal gelo
ven in het mooie raadsel van
Mary Reilly.
Documentaire is een hilarisch en ontnuchterend portret
Nick of Time: Frustrerende race tegen de klok
STAN LAPINSKI
lary Reilly. Te zien: Babyion 3, Den
J Haag.
alle jekyll Hyde-ver-
is die van Rouben
(1932) het be-
t. Als geen ander wist hij
van het klassieke dub-
bloot te leggen en er
filmfiguur van te
waarbij het draait om
i tussen goed en kwaad,
cultuur en natuur en
tussen romantische lief-
seksuele perversie. Step-
ears gaat met Mary Reilly
verder. Zijn film
gelijknamige ro-
Valerie Martin, die
het Stevenson-verhaal
vanuit de point-of-view
vrouw, Jekylls dienst-
Mary. Dat betekent nog
ra laag: die van de tegen-
tussen sociale klassen.
Jekyll Hyde-verfilming
om een zorgvuldige cas-
mannelijke dubbelrol is
uitdaging voor elke acteur
in zijn mars heeft: bij
van Hyde moet de kij-
Jekyll vergeten en anders-
Wat dat betreft heeft Frears
John Malkovich een goede
'Wie een kaartje koopt voor een Holly-
woodfilm, verwacht en krijgt een hetero -
film', is een veelzeggende uitspraak uit
de documentaire The Celluloid Closet.
Homoseksualiteit was tot vrij recent een
taboe in de commerciële filmindustrie,
en nog steeds laat de portrettering van
anders geaarden in Hollywoodfilms te
wensen over.
The Celluloid Closet toont aan dat de geschie
denis van homo's en lesbo's in de cinema even
oud is als het medium zelf, alleen moet je vaak
goed zoeken om een glimp op te vangen van
hun aanwezigheid. Heeft Doris Day het wel over
een man als ze in Calamity Jane haar 'secret lo
ve' bezingt? Waarom keuren de bodybuilders de
smakelijke Jane Russell in Gentlemen Prefer
Blondes geen blik waardig? En wat is het werke
lijke gespreksonderwerp van John Ireland en
Montgomery Clift wanneer ze in Red River lief
devol eikaars pistolen vergelijken?
Auteur Vito Russo heeft een leven lang ge
speurd naar de (verborgen) verbeelding van ho
moseksualiteit in films, en schreef daar het
standaardwerk The Celluloid Closet over. De ge
lijknamige documentaire van tweevoudig Os
car-winnaar Rob Epstein is de visualisering van
dat speurwerk, en het resultaat is een feest dat
met honderd minuten nog veel te snel voorbij
is. Epstein en co-regisseur Jeffrey Friedman be
ginnen bij het begin een herendansje voor de
camera van pionier Thomas Edison om zo
chronologisch de filmgeschiedenis tegen het
licht te houden. Hun keuzes zijn vaak zeer ver
rassend, en de hoge beeldkwaliteit van de selec
tie doet vermoeden dat ze alle medewerking
van de grote studio's hebben gekregen. Deskun
dig en vaak hilarisch commentaar wordt ver
schaft door een keur aan prominenten onder
wie Shirley MacLaine, Tony Curtis, Susan Sa-
randon en Harvey Fierstein.
Epstein en Friedman openen niet zozeer de
aanval op Hollywood om zoveel homohaat en
hypocrisie, maar prijzen vooral de inventiviteit
waarmee homoseksuele regisseurs, schrijvers en
acteurs hun sporen hebben nagelaten. 'Zoeken
naar kruimels' noemt een van de ondervraag
den het speuren naar boodschappen aan de
goede verstaander. Vooral in de jaren vijftig,
toen de greep van de censor begon te verslap
pen, kwamen homo's voorzichtig uit de kast. En
dan nog was het vooral suggestie, zoals bij de
lesbische bewaarders in een vrouwengevange
nis Caged)de ver doorgevoerde verkleedpartij
in Some Like it Hot en de dubbelzinnige dialo
gen tussen Stephen Boyd en Charlton Heston in
Ben Hur. Gore Vidals met zichtbaar genoegen
opgehaalde herinneringen aan het schrijven van
Mariene Dietrich in Morocco; sexsymbool voor man
die film vormen het hoogtepunt van deze rol
prent. Vidal wilde het saaie verhaal wat oppep
pen door een homo-erotisch relatie tussen
Boyds en Hestons karakters te suggereren, maar
bracht alleen Boyd daarvan op de hoogte. Wie
met die kennis de betreffende scènes terugziet,
krijgt plots een heel andere kijk op Charlton
Hestons machogedrag.
De humoristische toon Waar Epstein en
Friedman voor hebben gekozen krijgt geregeld
een ernstige ondertoon. Afgezien van een hand
jevol positieve uitzonderingen zijn lesbiennes
en homoseksuelen in Hollywood doorgaans als
lachwekkende mietjes, moorddadige psychopa
ten of te genezen seksovertreders afgebeeld.
Zeer goed getroffen is een snelle montage van
scheldpartijen die aantoont hoezeer homofobe
vloeken als faggot, fruit en queer onderdeel zijn
van de Hollywood-terminologie.
Filmtijd is geen echte tijd. Da
gen, jaren, soms eeuwen kun
nen worden ingekrompen tot
een periode van anderhalf uur,
en geen mens die daar moeite
mee heeft. Een film in 'echte'
tijd, da's pas opvallend. Nick of
Time van John Badham duurt
niet alleen negentig minuten,
de periode waarin de actie ver
strijkt beslaat eveneens negen
tig minuten. Nieuw is het niet,
Alfred Hitchcock deed het al in
Rope, net als Fred Zinneman in
High Noon. Spannend is het
wel, zeker voor een thriller waar
tijd zo'n allesbepalende factor
is. De openingsbeelden van
Nick of Time maken dit meteen
duidelijk. De camera kruipt in
het uurwerk van een klok, en als
we er aan de andere kant weer
uitkomen is het twaalf uur pre
cies. Het avontuur kan begin
nen.
In een treinstation om precies
te zijn, waar een man en een
vrouw ongeduldig de komst van
een intercity afwachten. Nauw
keurig observeren ze de passa
giers, waarbij ze hun keus pro
beren te maken uit verschillen
de stelletjes. Maar het ene paar
is te oud en een ander blijkt
buitenlands. Dan valt hun oog
op een jonge vader die alleen
met zijn dochtertje reist. Bingo.
De twee identificeren zich als
politieagenten, nemen de ver
baasde man mee hun busje in
om hem vervolgens van hun
werkelijke bedoelingen op de
hoogte te stellen.
De nietsvermoedende zaken
man Gene Watson (Johnny
Depp) krijgt at gunpoint te ho
ren dat hij tot half twee die mid
dag de tijd heeft om een gast
van een groot hotel dood te
schieten. Mocht hij daar om wat
voor reden niet in slagen, dan
zal zijn dochtertje gedood wor
den. In een staat van verbijste
ring wordt Watson vervolgens
op pad gestuurd, pistool en op
dracht in de hand. In het hotel
blijkt de gast in kwestie een
kandidate voor het gouverneur
schap te zijn. Terwijl de secon
den wegtikken en zijn manne
lijk opdrachtgever (Christopher
De onwillige moordenaar en zijn nietsvermoedend doelwit: Johnny Depp en Marsha Mason in Nick of Time.
Walken) constant op de loer
ligt, blijkt het voor Watson on
mogelijk zich tot wie dan ook te
wenden voor hulp.
De echtgenoot van een suc
cesvolle gouverneurskandidate
besluit zijn vrouw uit de weg te
ruimen en maakt daarvoor ge
bruik van een willekeurige man
in de straat. Dat dit onwaar
schijnlijk klinkt komt omdat het
zo is: wil je de plot van Nick of
Time verkopen, dan moetje van
goeden huize komen.
Hitchcock had er vast wel wat
moois van gemaakt, en ook met
een perfectionist als Brian de
Palma of Michael Mann aan het
roer had Nick of Time beslist
potentie gehad. Maar de produ
centen moesten het doen met
een script dat teveel slordighe
den voor lief neemt en een re
gisseur met niet de minste flair
voor suspense, John Badham.
Neem de gimmick van de echte
tijd: we zien af en toe een klok,
maar verder hadden de hande
lingen net zo goed een dag kun
nen duren. Ook aan de dramati
sche mogelijkheden wordt
slechts geroken. Deze man
moet toch compleet verbijsterd
zijn dat juist voor hem dit wre
de lot lag te wachten? De ver
wachte paranoia blijft groten
deels uit, vooral ook omdat
cult-acteur Depp slecht op zijn
plek is als Jan Modaal.
Doordat we van geen van de
betrokkenen enige motivering
leren blijft onze inleving tot een
minimum beperkt. Waarom
moet deze vrouw nou perse
dood? Waarom is Walken zo'n
meedogenloze killer geworden?
En wat is er met de moeder van
het kind gebeurd? Het invullen
van die lege plekken had de film
in elk geval een stuk sympathie
ker gemaakt. Zoals zo vaak het
geval is met
Hollywood-middelmaat ging
het met Nick of Time al fout op
de tekentafel, en was er ditmaal
geen regisseur voorhanden om
er nog wat van te maken. Wat
rest is frustratie om verspilde
moeite. En tijd.
Jekyll en Hyde-film van Stephen Frears
lia Roberts als Mary Reilly in de gelijknamige film van Stephen Frears.
Babe is een uiterst vermakelijk verhaal
ver schaapherdershond had wil
len zijn.
Babe heeft daarmee een pro
bleem, want een varkentje
straalt natuurlijk lang niet zo
veel kwaadaardigheid en gezag
uit als een hond. Maar toch wil
de baas van Babe hem opleiden
tot hulpje bij het hoeden van
een kudde lastige schapen. Uit
eindelijk doet het varkentje zelfs
mee aan een wedstrijd voor
herdershonden en wint die
zelfs.
Aan de Australische film is
lang gewerkt en dat is dan ook
te zien. Waarschijnlijk hebben
de makers computers gebruikt,
maar dit hebben ze goed weten
te verbergen. Het verhaal gaat
dan misschien niet zo diep,
maar Babe is een feest om naar
te kijken. Alleen haalt de nage
synchroniseerde versie, zoals al
tijd het geval is, het niet bij het
origineel.
Man Walking met Sean Penn en gespiegeld Susan Sarandon
mera. Regisseur Tim Robbins
wist hem over te halen om weer
'te gaan acteren. Penns eigen er
varing in de gevangenis kwa
men hem goed van pas bij het
schieten van Dead Man Wal
king, waarin de Amerikaanse
acteur een moordenaar speelt
die op zijn executie wacht en
die trouw steun van een non
krijgt. Een prachtige rol vol uit
daging, die Penn in Berlijn een
Zilveren Beer opleverde.
Oscars
Een paar maanden geleden
speelde de film Babe het klaar
om de Oscar-gemoederen flink
bezig te houden. Want het kon
toch niet zo zijn dat zo'n on
conventionele film een prijs in
de wacht zou slepen voor Beste
Film? Uiteraard gebeurde dat
niet en dat is jammer. Want Ba
be is het uiterst vermakelijke
verhaal van een biggetje dat lie-
MARCO VAN PELT
Breestraat 31, Leiden Dead Man
liking, do 13/6 tot en met woe 19/6,
30 en 21.45 uur Lido/Studio Theater,
enstraat 39, Leiden: Babe, vr, za, zo en
woe, 14.30 uur
paar jaar geleden was Sean
vooral de (ex-)man van
adonna die zich bezighield
het mishandelen van zijn
;0uw en journalisten. Zijn op
vegende karakter deed hem
de cel belanden. Penn
d genoeg van alle aandacht
zocht rust. Hij kondigde aan
ioit meer' te zullen acteren
dat deed hij aanvankelijk
n ook. Penn legde zich toe op
't schrijven en regisseren van
in eigen films. Indian Runner
i The Crossing Guard zijn be-
ind bij een select groepje bio-
oopgangers.
Toch verscheen Penn een
dje geleden weer vóór de ca-
