'Dakloze geen slachtoffer maatschappij
Lebbis en Jansen
nemen gas temg
Johnny 'Guitar' Watson
overlijdt tijdens concert
Cultuur&Kunst
Flora Concert behoeft spanning
Slotconcert vol hoogstandjes
Jazzprijs Breda naar Nederlandse formatie
Harry
Muskee
stopt
ermee
MAANDAG 20 ME11996
Vincken in finale Elisabeth Concours
brussel» Sopraan Anja Vincken is de enige Nederlandse deel
neemster aan de finale van het Koningin Elisabeth concours
voor zang. Het concours, dat elk jaar veel belangstelling trekt,
wordt woensdag, donderdag en vrijdag in Brussel beslist. Voor
de finale hebben zich twaalf deelnemers geplaatst. De 30-jarige
Vincken is verbonden aan het Staatstheater in de Duitse stad
Kassei. De zestien leden tellende jury, onder wie Joan Suther
land, moest de afgelopen weken in de voorronde een keuze ma
ken uit zestig deelnemers uit 27 landen.
Reijans wint Deutekom-concours
enschede» De eerste prijs van het Christina Deutekom Concdurs
ging zaterdagavond naar Marcel Reijans. Een mooie onderschei
ding voor een tenor die net een tweejarige opleiding aan het
Curtis Institute in Philadelphia heeft afgesloten. Met de vijftien
duizend gulden die hij in het Enschedese Muziekcentrum op
streek kan hij meteen doorreizen naar de volgende prominente
zangpedagoog. Want de bedoeling van dit nationale concours is,
dat de jonge vocalisten het geïncasseerde.geld besteden aan het
voortzetten van hun studie.
Bernardine de Neeve overleden
Rotterdam Op 80-jarige leeftijd is Bernardine de Neeve, voor
malig hoofdconservator en hoofd van de afdeling kunstnijver
heid van het Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam
overleden. Op het terrein van de kunstnijverheid - edelsmeed
kunst, moderne sieraden, keramiek en glaskunst - speelde De
Neeve in de jaren vijfig tot zeventig een belangrijke stimuleren
de rol. Ze inspireerde veel jonge kunstenaars.
recensie monica schiks
Flora Concert door het Von Siebold Ensemble. Gehoord: 19/5,
Oranjerie, Hortus Botanicus, Leiden.
De Flora Concerten zijn er weer. Waar
planten in grote kuipen tussen de witgekalkte
muren staan, daar zitten in mei en juni de mu
ziekliefhebbers. Het was er prettig luisteren in die
gulle akoestiek naar de delicate klank van het Ja
panse Von Siebold Ensemble. In de Oranjerie
brachten de Japanners Europese muziek uit de
Italiaanse Renaissance en Barok.
Delicaat was de zangstem van de sopraan Rei-
ko Miura en glashelder van toon. Van lieverlee
werd je steeds meer geboeid door haar voor
dracht. Versieringen in Luzzaschi's Madrigaal
werden licht en virtuoos uitgevoerd. Heel innig
klonk 'T'amai gran tempo' van Landi. Reiko's
zeer beheerste zangstijl ademde helemaal de
evenwichtige sfeer van de Renaissance, maar de
levenslustige aard van de Barok kwam nog te
weinig doorproefd en klankrijk uit haar mond.
Delicaat was ook het evenwicht tussen de meer
ervaren speelstijl van de continuospelers Toru
Sakurada (luit) en Noaki Nishitani (gamba) en
het nog niet gerijpte spel van Meg Fukua. Tech
nisch stond zij haar mannetje zoals in de vlie
gensvlugge partijen van 'Arousez vo violette',
maar door iets te lage stemming en haar schoolse
voordracht verhinderde ze de eenheid binnen het
ensemble.
Gambaspeler Noaki liet in de Bicercare van Or
tiz zijn instrument krachtig gonzen en vormde in
het werk van Marini een onverwacht mooi klank
spel met de gitaar. De gitarist Toru Sakurada had
een fikse bagage aan snaarinstrumenten bij zich.
Géén clavecimbel in de Oranjerie, maar luiten
met korte en lange hals met oude namen als
theorbe en chitarrone. Verrassend fris van klank
was ook de barokgitaar in de levenslustige sonate
van Fontana. Toch was het concert met wat meer
spanning en evenwicht boeiender geweest.
Teun Voeten zat vijf maanden bij ondergrondse daklozen
recensie li dy van der spek
Slotconcert door Eeva Koskinen, viool e
Martin Kaay, gitaar. Gehoord 18/5,
Huys Dever, Lisse.
Trots, wild heftig. Zó sloot 't
Huys Dever zaterdagavond zijn
concertserie af met het vlam
mend, zeer overtuigend optre
den van Eeva Koskinen (viool)
en Martin Kaay (gitaar). Dit
duo koos componisten die alle
drie vioolvirtuozen waren en
die niets liever wilden dan uit
blinken in hun vak, Locatelli,
Paganini en tot slot Pablo de
Sarasate. Met een beetje ver
beelding zag je de vuurrode
rokken, gitzwarte lokken,
stampende schoenen voorbij
wervelen in Sarasate's Car-
men-Fantasie, een potpourri
uit de opera van Bizet.
Hier is Eeva Koskinen de wa
re jongleur. Zij en Kaay zijn
aan elkaar gewaagd in een zelf
de muziek opvatting, helder
direct en zonder overdreven
franje, zeer to-the-point sa
menspel. In Locatelli is die
zelfverzekerde fiere klank bij
Koskinen nog niet gerijpt aan
wezig. In haar pianissimo hoge
tonen is ze niet altijd zuiver en
zeker. Maar zodra de klank
meer body krijgt, ze dieper in
de snaren strijkt, bredere ge
passioneerde melodielijnen
uitzet, wordt de combinatie gi
taar/viool een wonder van
schoonheid zoals in de twee
Cantabiles van Paganini.
'Prikkeloverdracht' (1984)
van Chiel Meijering klinkt als
een experiment. Alles wordt
uitgeprobeerd, een assorti
ment van verschillende ritmes,
die Martin Kaay op zijn gitaar
feilloos aangeeft, grote con
trasten in lyriek en droge kil
heid, in harde en flinterdunne
klanken. Martin Kaay, die met
zijn aangename stem de grap
pigste verhalen vertelt over de
diverse 'compo's', stelt zich
dienend op en geeft Koskinen
steeds alle eer. Dat is onte
recht, want Kaay speelt een he
le goeie, een buitengewoon
sensibele continuopartij en
laat zich nu en dan horen als
een fijnzinnig solist.
Met geen woord reppen Lebbis
en Jansen over het songfestival,
wèl over het einde van de gijze
ling in Irian Jaya, het vertrek
van Duisenberg en het ontslag
van Cruyff. Met andere woor
den, ze haken nog steeds in op
de actualiteit. Kennelijk vonden
ze het songfestival gewoon niet
de moeite waard, met kieskeu
righeid zal het zeker niet te ma
ken hebben, want Lebbis en
Jansen gaan duidelijk meer de
kant op van het amusement.
Uitgebreid stilstaan bij lelijk
heid, kleding of haarroos komt
immers in 'Lange halen gauw
thuis' ook regelmatig voor. Wat
bij andere cabaretiers dan uit
mondt in een babbel over ei
gentijdse hebbelijkheden, wordt'
bij Lebbis en Jansen tot een
cross-talk. Op dat gebied zijn zij
nog altijd aparte specialisten.
Als duo voelen zij elkaar feilloos
aan, waardoor de kwinkslagen
over en weer kunnen schieten.
Niettemin hebben zij aan
zienlijk gas teruggenomen. Het
verbale vuurwerk in dit pro
gramma is behoorlijk minder
geworden. Beide zijn sprinters
die op het korte traject in hoog
tempo kunnen schitteren. Als
onderdeel van een cabarestafet-
te, als columnisten of in hun
jaarlijkse oudejaarsconference
zijn Lebbis en/of Jansen op hun
best. Tijdens de marathonloop
van een avondvullend program
ma zijn er onmiskenbaar sleetse
plekken te constateren. Dan
zakt het progr;
steekt
kop op onder het motto: wij zijn
toch wel leuk.
Gelukkig zitten er een paar
korte sprintjes in dit program
ma die beslist de moeite waard
zijn. De toegift 'Ga eens naar
bed met een cabaretier' mag er
zijn. Mooi is bijvoorbeeld ook
het verkoopadvies Voor Fokker
('Probeer eens geld te^vragen
voor zo'n vliegtuig') of de com
binatie van branie en relative
ring. Vol bluf zingen ze 'Pis eens
één keer in de wind', maar on
derwijl verraadt Jansen dat Leb
bis braaf in een doorzonwoning
woont met keurig witte muren
en laminaat op de vloer. Bij
grappen 'over TROS-coryfee Ivo
Niehe daarentegen kun je
vraagtekens plaatsen. Lebbis en
Jansen lonkten nog niet zo lang
geleden zelf naar tv-optredens
voor de TROS en hebben dus
boter op het hoofd.
Vijf maanden verbleef hij in een spoortunnel onder Man
hattan om er samen te leven met een groep ondergrond
se daklozen. Een bestaan waar de uitzichtloosheid en
triestigheid aan alle kanten vanaf straalt, maar Teun Voe
ten schreef er een tamelijk opgewekt boek over. Een
'optimistisch boek' zei een Belgische journalist onlangs
over 'Tunnelmensen' en hij had de (foto)journalist geen
groter compliment kunnen maken.
Voeten regelmatig in De Kleine
Klup aan de Nieuwe Rijn. De
komende weken zijn de foto's
die hij in New York maakte van
ondergrondse daklozen te zien
bij Research voor Beleid in Lei
den.
Voeten is actief als fotojour
nalist voor onder meer de
Volkskrant, Vrij Nederland en
De Morgen. Tijdschriften waar-,
in behalve foto's ook artikelen
van zijn hand verschenen. „De
combinatie fotografie/antropo
logie is perfect. Je kunt tekst en
beeld combineren. Sommige
dingen zijn beter in woorden te
vangen, andere situaties zijn
makkelijker in beeld te bren
gen." Voeten verbleef voor re
portages onder meer in Bosnië,
Haiti, Ruanda en Tsjetsjenië.
leiden erna straatsma
„Als het een pessimistisch boek
was geweest was alleen een
bladzijde toegevoegd aan de
zwarte body van de wereld."
Cynisme is niet zijn stijl, zegt
hij. „Ik heb een hekel aan pessi
misten. Ik schrijf wel realistisch,
maar neig toch naar de zonnige
kant." Pessimisme associeert
Voeten (31) met de leegheid van
de Nix-generatie. Zichtbaar
kwaad: „Als je niks te vertellen
hebt moet je je bek houden. Ik
weet niet of mijn boek een
boodschap heeft, maar ik pro
beer te beschrijven hoe mensën
zin kunnen geven aan hun uit
zichtloze bestaan.
Van oorsprong is Voeten cul
tureel antropoloog. Groeide op
in Brabant, studeerde in Leiden
en woont tegenwoordig in Brus
sel. „Heel toevallig ben ik in de
fotografie terecht gekomen. Tij
dens mijn studie ben ik begon
nen als hobbyist. Ik kon daarna
in de fotozaak van mijn oom als
assistent aan de slag en zo ben
ik steeds verder gekomen."
Met Leiden heeft Voeten nog
steeds een goede band, omdat
hij er vaak werkt, in de fotostu
dio van Mare de Haan. „Voor
eenmansbedrijfjes is het belas
tingklimaat in België vreselijk.
Dus mijn werkadres is nog
steeds in Nederland, in Leiden."
De afgelopen jarén exposeerde
Gejakker
„Ik werd op een gegeven mo
ment een beetje moe van dat
gejakker van brandhaard naar
brandhaard. Zo is dit boek ont
staan. Daklozen hebben me al
tijd al geïnteresseerd. Je bent er
bang voor, je weet niet wat er in
ze omgaat; ze lijken van een an
dere planeet."
„Eigenlijk was het de bedoe
ling om een fotoreportage over
tunnelmensen te maken en er
één artikel over te schrijven,
maar dit onderwerp leende zich
erg goed voor tekst. Er valt heel
veel uit te leggen."
De Bergse groep Bop till you Drop, de enige
(volledig) Nederlandse deelneming, heeft
gisteren de tweede prijs gewonnen in het
internationale concours van het Jazzfestival
Breda. De eerste prijs ging naar een Itali
aans-Spaans samenwerkingsverband dat
nooit eerder als een ensemble had opgetre-,
deri: de band Barcelona/Milan Washboard.
De gitarist van deze formatie, Roberto Co
lombo uit Genua, heeft de solistenprijs ge
wonnen. Het Bredase festival heeft bij de
betaalde binnenconcerten voldoende be
langstelling gekregen zodat het voortbe
staan van het evenement niet in gevaar
'Tunnelmensen' gaat over leiden is onbekend. Begin jaren
daklozen die leven in verlaten negentig verschenen in de
metro- en spoortunnels onder Amerikaanse media sensatione-
het centrum van New York, het le verhalen over duizenden
eiland Manhattan. Hoeveel dak- 'mol- of tunnelmensen'. De on-
lozen zo'n ondergronds bestaan dergrondse werd vergeleken
met Dantes hel, waarin de ver
wilderde daklozen onderhouds
medewerkers vermoordden en
aan het braadspit regen.
Voeten houdt het er op dat
'enkele honderden daklozen' in
de spoortunnels wonen. „Dat is
een reële schatting, denk ik.
Niemand weet precies hoeveel
het er zijn. Je kunt het alleen af
lezen aan het aantal ongelukken
en brandjes, want verder zijn ze
onzichtbaar."
Met die 'verwildering' blijkt
het ook erg mee te vallen. „Tun
nelmensen zijn geen 'typische
daklozen', zoals je die ziet sla
pen in kartonnen dozen in de
straten van New York. Deze
tunnelmensen hebben het lef
om een donkere tunnel binnen
te gaan; ze denken dus vooruit
over een mogelijk bestaan in de
tunnel. Ze geven al iets meer
blijk van zelfvertrouwen dan de
daklozen die echt van dag tot
dag leven."
Hoofdpersoon in het bóek is
Bernard, een welbespraakt en
hoog opgeleide veertiger, die na
een reeks persoonlijke proble
men in de tunnel is gaan wo
nen. „Hij is natuurlijk ook een
a-typisch geval. Heeft goede
Banden met zijn moeder en
zoons, is niet van God en ieder
een verlaten, zoals je ze ook wel
hebt. Maar Bernard was de
meeste interessant figuur die ik
tegenkwam en het is nooit mijn
bedoeling geweest om een re
presentatief beeld van alle tun
nelmensen te geven."
Bernard vertelt Teun dat zijn
verhuizing naar de tunnel een
'bewuste keuze' was, maar na
acht jaar kiest hij er voor om
weer up top te gaan en mee te
doen aan een huisvestingspro
ject voor daklozen.
Metafysisch
Het is een vraag die in Tunnel
mensen niet wordt beantwoord:
zijn daklozen zelf verantwoor
delijk voor hun armoede of zijn
het louter omstandigheden die
leiden tot hun mislukking?
„Nee, dat is geen vraag waar
een cultureel antropoloog een
antwoord op zoekt. Dat is meer
een metafysische vraag. Ge
makshalve ga ik er vanuit dat
beide factoren een rol spelen.
Als het mensen goed gaat, zeg
gen ze altijd dat ze dat zelf heb
ben bereikt, als mensen het
slecht gaat zeggen ze dat het
aan de omstandigheden ligt.
Het is allebei niet helemaal
waar. Heel veel daklozen wor
den gezien als slachtoffers van
de maatschappij, maar daar
ben ik het niet mee eens. Ze
hebben ook hun eigen verant
woordelijkheid. Waarmee ik
niet de indruk wil wekken dat ik
een neo-reactionair ben of zo."
„Door mijn verblijf in die tun
nel kan ik iets normaler met
daklozen omgaan. Ik heb veel
•respect voor mensen die niets
hebben, maar zin aan hun be
staan geven. Vroeger negeerde
ik daklozen of gaf ze een gul
den. Tegenwoordig maak ik wel
eens praatje met ze. Maar als ze
heel zielig zitten te bedelen zeg
ik soms ook: flikker op."
'Tunnelmensen', door Teun
Voeten; uitgeverij Atlas (Con
tact); prijs 39,90 gulden. Foto
expositie Tunnelmensen', te
zien in ontvangsthal Research
voor Beleid, Schipholweg 13-
15 in Leiden; op werkdagen
van 9.00 tot 17.00 uur.
komt. In tegenstelling tot donderdag bleek
de koude vrijdag en zaterdag veel mensen
ervan te weerhouden om het openlucht
feest in de Bredase binnenstad te bezoeken.
Toen de weersomslag zaterdagavond een
feit werd, stroomde het stadscentrum vol.
Gistermiddag zorgde het goede weer voor
topdrukte in de Bredase binnenstad.
leiden Voor de tweede maal werd zaterdagvond in het Leids Vrijetijdscentrum het Afrika-festival gehouden. Zo'n 350 bezoekers konden luis
teren naar bands uit Senegal en Zaïre. Het festival was georganiseerd door de stichting Baobab die zich tot doel stelt Afrika te promoten. Op de
foto een van de drummers van de Senegalese dans- en percussiegroep Bidiiw. foto holvast/marklamers
Blueszanger Harry Muskee
houdt het voor gezien. Hij
heeft laten weten uitgeke
ken te zijn op zijn Harry
Muskeeband, waarmee hij
de afgelopen elf jaar tal
van successen heeft ge
boekt. De Asser bluesle
gende wil, nu hij Abraham
heeft gezien, wel eens wat
anders dan alleen maar
muziek maken. Muskee
stopt met zijn optredens
na de voor dit najaar al ge
plande theatertournee. De
zanger werd in de jaren
zestig bekend als Cuby, die
met zijn toenmalige bege
leidingsgroep The
Blizzards (waartoe onder
anderen Herman Brood
behoorde) diverse hits
scoorde, zoals Window of
my Eyes. Muskee en zijn
band zijn net terug van
een week vakantie op Cu
rasao. Ze waren daar op
uitnodiging van een niet
nader genoemde welge
stelde Nederlander die een
fervente liefhebber is van
Muskees muziek. Onder
de Caribische zon kwam
het tot een botsing tussen
drummer Hannes Lang
kamp en bandleider Mus
kee. Langkamp zou bele
digende opmerkingen
hebben gemaakt over de
blueszanger. Muskee zeg
de hem daarop ontslag
aan en korte tijd later be
sloot hij er ook zelf de brui
aan te geven.
los angeles
Rythm and blues gitarist en
zanger Johnny 'Guitar' Watson
is vrijdagavond in het harnas
gestorven, op het podium van
een bluesclub in het Japanse
Yokohama. Dat heeft zijn pla
tenmaatschappij Bellmark Re
cords bekendgemaakt. Watson
was net het podium van het Yo
kohama Blues Café opgestapt
en stond op het punt te begin
nen met zijn optreden toen hij
in elkaar zakte. Pogingen tot re
animatie mochten niet baten.
Watson was kennelijk aan een
hartaanval overleden, zei All
Bell van platenmaatschappij
Bellmark in Los Angeles.
Watson raakte in de jaren '70
bij een groot publiek bekend
met de hit 'A Real Mother for
Ya'. In 1993 beleefde hij een co
meback met het album 'Bow
Wow' nadat er 13 jaar geen
nieuw werk meer van hem was
verschenen. Hij toerde de
laatste jaren met de O'Jays en
de Ohio Players.
Meerdere bekende popgita
risten, van Jimi Hendrix tot Eric
Clapton, zeiden dat ze waren
beïnvloed door Watsons gitaar
spel. Frank Zappa zei dat hij gi
taar wilde spelen nadat hij Wat
sons 'Three Hours Past Mid
night' uit 1957 had gehoord.
Watsons gitaarlijnen duiken ook
op in rapsongs van Snoop Dog
gy Dogg en Ice Cube.
„Hij had een unieke stijl", al
dus Bell. „Hij wist dat in een
voud kracht school. Maar wat
hij speelde was geweldig." De in
Texas geboren Watson zei dat
hij was beïnvloed door 'T-Bone'
Walker en Clarence 'Gaten-
mouth' Brown. Als tiener trok
hij naar Los Angeles waar hij in
kleine jazz- en bluesclubs zijn
carrière begon. Zijn eerste plaat
verscheen in 1953, onder de
Johnny 'Guitar' Watson.
naam Young John Watson.
Watson leerde ook op de pia
no spelen, met dat instrument
maakte hij meerdere jazzplaten.
foto cpd
Watson speelde tijdens zijn car
rière samen met artisten als
Sam Cooke, Herb Alpert en Ge
orge Duke.
