Joegoslavië-Tribunaal morgen echt van start Feiten &Meningen Onderhandelaars in metaal kunnen niet buiten elkaar Iedereen hetzelfde belastingtarief Loopbaanonderbreking in België groot succes Algerijnse president wil volgend jaar verkiezingen MAANDAG 6 ME11996 NIEUWSANALYSE De partijen die vandaag de onderhandelin gen voor een nieuwe metaal-CAO zijn be gonnen, zijn min of meer tot elkaar veroor deeld. Bij de uitwerking van diverse CAO- afspraken komen vertegenwoordigers van bonden en werkgevers elkaar steeds weer tegen. Voor besluiten over nieuwe elemen ten in de arbeidsvoorwaarden, zoals de noodzakelijke modernisering van de VUT, zijn ze van elkaar afhankelijk. Daarmee is een scenario als bij Philips, waar twee bonden voorlopig buiten de deur staan, minder waarschijnlijk. Dit concern sloot een CAO met twee kleinere bonden, waai" de industriebonden van FNV en CNV hun handtekening niet onder willen zetten. Net als bij Philips liggen de standpunten van de partijen in de metaal ver uiteen. De bonden willen een kortere werkweek. De werkgevers niet. De FME-CWM wil het zie kengeld niet volledig aanvullen. Bonden vinden dit onaanvaardbaar. De drie procent loonsverhoging die de vakbonden eisen, vindt de FME veel te hoog. Ook de VUT is een twistpunt: de bonden willen nog twee jaar studeren op het ombouwen van de VUT. Zij gaan uit van een geringe versóbe- ring. De FME wil nu zaken doen en stelt zwaardere ingrepen voor. Er is een belangrijk verschil met de situa tie bij Philips. Bonden en werkgeversorga nisatie mogen sterk verschillende menin gen hebben, ze hebben één belangrijke bin dende factor: de Cesmetel (Centrale Stich ting Metaal- en Elektrotechniek). De uitvoe ring van alle CAO-regels loopt via deze stichting. De miljoenen van het scholings fonds worden van hieruit beheerd. De maandelijkse uitkering van de 13.000 VU- T'ers valt onder de verantwoordelijkheid van de Cesmetel. Daarnaast voert de stichting de werkgele genheidsprojecten uit die de partijen in de CAO afspreken, net als de afspraak over kinderopvang. De Cesmetel verzorgt ook het contract dat de bedrijfstak met verzeke raars heeft afgesloten om het WAO-gat te repareren. "Verder regelt het orgaan diverse studies naar betere arbeidsomstandighe den, de toekomst van de VUT en moderni sering van de arbeidsvoorwaarden. Afspraken over scholing, vervroegd uittre den, kinderopvang en de aanvulling op de WAO gaan contractueel vaak over de CAO- periode heen. De uitvoering daarvan moet doorgaan, ongeacht of de CAO-onderhan- delaars tot een akkoord komen. Directeur Buitendijk van de Cesmetel verwacht geen grote problemen als partijen het niet eens worden. ,,Er komen alleen geen nieuwe za ken bij." ,,We kunnen eigenlijk niet zonder el kaar", stelt vakbondsbestuurder H. Becking van De Unie. Hij hecht veel belang aan de gezamenlijke overlegorganen. Wat hem be treft moeten die uitgroeien tot een denktank die het materiaal levert om de ar beidsvoorwaarden van de bedrijfstak te mo derniseren. FME-CWM-voorzitter H. van den Akker doet ook zijn best met de bonden on spea king terms te blijven. Hij zet de bonden die een afspraak over 36 uur willen maken niet op straat ondanks het feit dat de FME- CWM het niet nalaat de 36-urige werkweek te kraken. Zijn collega De Haas van Philips koos een veel hardere lijn en weigerde met bonden te praten die vasthielden aan de eis van een 36-urige werkweek. Door deze opstelling is er bij Philips nu een akkoord met De Unie en de VHPP. Van den Akker denkt met alle vier de bonden een nieuwe CAO te kunnen afsluiten en voegt eraan toe: „Ik zal elke ge legenheid aangrijpen om ze uit te leggen dat een kortere werkweek slecht voor de werkgelegenheid is." DEN HAAG ANP Den Haag staat morgen in de schijnwerpers van de media uit de hele wereld. Dan begint voor het Joegoslavië-Tribunaal het eerste proces. Aangeklaagd is de Bosnische Serviër Dusko Tadic, die verdacht wordt van oorlogsmisdaden, onder meer in het kamp Omarska. De Bosnische Serviër Dusko Tadic zal voor de rechters van het Joegoslavië-Tribu naal zijn onschuld beplei ten. Twee jaar zat hij vast, waarvan het laatste in een speciale VN-cel in de gevan genis van Scheveningen, in afwachting van zijn proces. Tadic is beschuldigd van gruweldaden in het disctrict Prijedor, in het noordwes ten van Bosnië. Wekenlang zal hij de confrontatie moe ten aangaan met meer dan honderd getuigen, die zeg gen in hem een beul van het kamp Omarska te herken nen. Ook buiten het kamp maakte hij zich schuldig aan oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mense lijkheid, staat in de aan klacht van procureur R. Goldstone. Goldstone klaagde Tadic vo rig jaar februari aan, samen met twintig andere Bosni sche Serviërs. In september 1995 werd de aanklacht uit gebreid met misdaden in de kampen Keraterm en Trno- polje, eveneens gelegen tus sen de steden Prijedor en Banja Luka. Volgens de getuigen die aan het onderzoek van Goldsto ne meewerkten, heeft Tadic zich schuldig gemaakt aan moord op zeker dertien moslims, marteling van achttien anderen en ver krachting van zeker één vrouw. Bij zijn gruweldaden zou hij zelfgemaakte mar telwerktuigen hebben ge- In 1993 besloot Tadic, die vóór de oorlog karateleraar en caféhouder was in het stadje Kozarac, Bosnië te verlaten en zijn broer Mla den te bezoeken die in Mün- chen een sportschool had. Hij liet zich als vluchteling registreren bij de Duitse vreemdelingendienst. Hoewel hij niet vadk buiten kwam, arresteerde de Duit se politie hem in februari 1994 op aanwijzing van ex- gevangenen die hem in de stad hadden gesignaleerd. Het Tribunaal begon het onderzoek naar de gebeur tenissen in het gebied rond Prijedor en vroeg Duitsland in november om overdracht van Tadic. Op 24 april 1995 werd Tadic naar Schevenin gen overgebracht. De Bosnische Serviër Dusko Tadic die mor gen in Den Haag te recht zal staan we gens oorlogsmisda den. FOTO ANP r door Voor het gebouw van het Tribunaal, tegen over het Congresgebouw in het Statenkwar tier. staat sinds enkele dagen een rode tent. Voor de meeste van de honderden journa listen, die zich al hebben laten accrediteren voor de eerste dag van het proces, is er na melijk geen plaats in het gebouw. De grote belangstelling is verklaarbc het historische karakter van Het is een halve eeuw geleden dat voor het laatst een internationaal tribunaal ver meende oorlogsmisdadigers berechtte. Dat gebeurde na de Tweede Wereldoorlog, toen Duitse en Japanse kopstukken terecht moesten staan in Neurenberg en Tokyo. Het Joegoslavië-Tribunaal kwam maar langzaam op gang. Toen de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties in 1993 tot oprich ting besloot, was dat vooral een uitvloeisel van de hulpeloosheid van de internationale gemeenschap, die maandenlang met tal van bemiddelaars had geprobeerd de con flicten in het uiteengevallen Joegoslavië te sussen. Na berichten over vreselijke gat wel daden in Bosnië en Kroatië is besloten het Tribunaal op te richten. Zo had men ten minste iets gedaan, ook al werd het Tribu naal veelal beschouwd als een papieren tij ger. Het voornaamste probleem van 'Den Haag', in tegenstelling tot 'Neurenberg' en 'Tokyo', was dat de oorlog nog doorging. Duitsland en Japan waren in 1945 verpletterend ver slagen, en de zegevierende grootmachten konden zonder problemen arrestaties ver richten. De voornaamste misdadigers in ex- Joegoslavië daarentegen waren voor het Tribunaal niet toegankelijk, ook al ver scheen en verschijnt bijvoorbeeld de Bosnisch-Servische leider Karadzic regel matig in tal van landen op de tv-schermen. In het eerste jaar van zijn bestaan was het Joegoslavië-Tribunaal dan ook vooral met zichzelf bezig. Er moesten rechters worden geïnstalleerd, er moest een aanklager ko men, en er moesten tal van regels worden gemaakt, want er was geen 'internationaal wetboek van strafvordering'. De Regels van Procedure en Bewijsvoering zijn ondertus sen herhaaldelijk aangepast omdat men steeds weer voor onverwachte situaties kwam te staan. De vredesakkoorden van Dayton, die eind vorig jaar zijn ondertekend, verplichten alle partijen tot medewerking met het Tribu naal. Toch zitten slechts drie van de in to taal 57 aangeklaagden in de speciale VN- cellen in Scheveningen. Het proces tegen Tadic kan maanden du ren: de aanklager heeft meer dan honderd getuigen opgeroepen, de verdediging meer dan twintig. De rechtszaak is een belangrij ke testcase voor de ontwikkeling van het in ternationale recht. Het moet geen recht spraak door overwinnaars worden, zoals in Neurenberg en Tokyo, maar strafrechtsple ging namens de hele wereldgemeenschap om enkele van de zwaarste misdaden uit te bannen die de wereld ooit heeft gezien: oorlogsmisdaden, misdaden tegen de men selijkheid en volkerenmoord. Er liggen veel obstakels op de weg. Zo ko men de medewerkers van het Tribunaal uit 36 landen met sterk uiteenlopende rechts stelsels. Optimisten hopen dat het Tribu naal een gemeenschappelijke noemer kan vinden voor een permanent VN-strafhof voor de hele wereld, dat mogelijk ook in Den Haag zal zetelen. DEN HAAG THOMAS VERFUSS/ANP ECONOMIE WIJZER Reist u met de auto of met de trein? Voor uw plezier of naar uw werk? Hoeveel kilo meter is het naar uw werk? Gaat u naar huis om te lun chen? Reist u naar een zie ke? Gebruikt u ook wel eens de fiets? Uw eigen fiets? Hebt u een regenpak? Nee, dit is niet een enquête van het NIPO naar het reis gedrag van de Nederlanders. Het is een greep uit de vra gen die je moet beantwoor den voordat je je belasting biljet kunt invullen. Inmid dels hebben we deze kruis wegstatie weer gepasseerd en kunnen we ons aan de vraag wijden wat er nou toch van de beloofde ver eenvoudiging van ons belas tingsysteem terecht is geko men. Neem het woon-werk verkeer. Reisje minder dan tien kilometer van huis naar werk, dan heb je geen aftrek. Daarboven zijn er voor elke vijf a tien kilometer die je meer reist, in totaal acht verschillendebandbreedten. Elke bandbreedte is weer onderverdeeld in vier ver schillende categorieën. Dat zijn dus in totaal 8 x 4 32 verschillende aftrekregeli n - gen, alleen al voor het woon-werkverkeer. Daar mee zijn we er niet, want deze 32 mogelijkheden zijn alleen voor degenen die een openbaar-vervoerverklaring hebben. Er zijn ook nog vier bandbreedten met elk weer vier mogelijkheden voor de genen die zo'n ding niet hebben. Dat brengt ons op 32 16 48 aftrekcategorie- en, alleen voor het woon werkverkeer! Bovendien is er nog een tarief voor extra lange afstanden van negen tig kilometer of meer. We kunnen de fiscus veel ver wijten, maar niet dat hij on volledig is. We zijn er nog niet, want het is natuurlijk ook mogelijk dat uw werkgever uw ver voer verzorgt. Of dat uw werkgever zeventig procent of meer van uw reiskosten draagt weer een ander verhaal. Misschien rijdt u 1 wel in een auto van de zaak. Ook aan u is gedacht: aftrek- categorie nummer 52. Dan heb je nog de mensen die bijvoorbeeld thuis gaan lun chen en die de woon-werk- route meermaals per dag af leggen: categorie nummer 53. En mensen die thuis blijkbaar zo smakelijk lun chen, dat ze per jaar meer dan 450 woon-werkritten af leggen met een totaal van vijfduizend kilometer of meer: groep 54. Maar misschien reist u wel op dezelfde dag naar twee arbeidsplaatsen. Woont u bijvoorbeeld in Nootdorp en geeft u vijf dagen per week les aan een schooltje in Pijn- acker zes kilometer van huis en één dag in de week aan een school in Zoe- dertien kilometer van huis. Wat nu? Wel, u zit gewoon in groep 55 en mag alleen de reiskosten naar de meest-bereisde plaats af trekken. In uw geval is dat Pijnacker, minder dan tien kilometer van uw huis. Dat is pech, want met het reis kostenforfait levert dat niks op. Zoetermeer mag u af trekken met de zogeheten 8- procentsregeling, maar dat tikt nauwelijks aan voor die ene dag. In een herig verlangen me zelf buiten de alomtegen woordige bedilzucht van de fiscus te plaatsen, roekeloos over de rand van het fiscale wereldbeeld te fietsen en een kort moment het geluk zalige, licht hallucinerende, wellicht extatische gevoel van het volmaakte belas- tingvacuüm te ondergaan, dacht ik: laat mij maar fiet sen. Om tot de ontnuchte rende ontdekking te komen dat deze strategie me in ca tegorie 56 plaatst, wat in houdt dat ik twaalf cent per zakelijk afgefietste woon- werk kilometer mag aftrek ken en dat de hoofdredac teur van de GPD een specia le regeling met de fiscus zal moeten treffen als hij me, in een opwelling van ongemo tiveerde vrijgevigheid, onbe last een poncho zou willen schenken. Kortom, de inkomstenbelas ting is een bodemloze grab belton van aftrekposten, in elkaar geknutseld met een .bedilzieke volledigheid die zich uitstrekt tot in de klein ste details van ons dagelijkse leven. Wie tijd en geld heeft om er werk van te (laten) maken, spaart veel kosten uit. In de Verenigde Staten werd onlangs ontdekt dat de meest winstgevende bedrij ven en de rijkste burgers geen belasting betalen. De hele opbrengst komt van la ge en midden-inkomens. In Duitsland deed de SPD on langs dezelfde ontdekking. Dat brengt de 'flat rate' te rug in de politieke arena. Daarbij betaalt iedereen het zelfde percentage en de grabbelton wordt afgedankt. In Nederland zijn de belas tingen progressief, wat wil zeggen dat de tarieven oplo pen naarmate iemand meer verdient. Dat werd altijd de meest 'eerlijke' aanpak ge vonden. Hoe hoog of laag het tarief ook is, het tikt al tijd harder aan op een laag inkomen dan op een hoog inkomen, was de redene ring. Daarom vond men zo'n 'flat rate' niet recht vaardig. Maar als in Neder land hetzelfde aan de hand is als in de VS en in Duits land is de 'flat rate' juist veel rechtvaardiger en wordt het hoog tijd dat daarover ook bij ons discussie losbarst. PAULINE VAN DE VEN i publiciste Een paar jaartjes ertussenuit met terugkeergarantie De plannen van minister Melkert (sociale zaken) om een landelijke regeling te treffen voorloopbaanonderbreking, zijn rechtstreeks geënt op buur land België. Daar kunnen werk nemers al vanaf 1985 desge wenst maximaal rijf jaar het bijltje erbij neergooien. Werklo zen nemen de vrijgekomen plaats in tot de 'onderbreker' te rugkeert. Werknemers- en werkgeversorganisaties zijn in nig tevreden over het systeem, dat de overheid bovendien geen cent kost. Elianne Geurts (52) is zo'n loop- baanonderbreekster. In 1992 ging zij naar de Verenigde Sta ten, waar haar man voor een periode van rijf jaar een nieuwe betrekking had gevonden. Nor maal gesproken was Elianne haar baan bij het ziekenfonds in Hasselt definitief kwijt geweest, maar nu heeft ze een terugkeer garantie. Elianne: „Toen we naar Ameri ka vertrokken, had ik daar 28 jaar gewerkt. Mijn werkgever ging er zonder veel problemen mee akkoord dat ik die loop baan voor een periode van rijf jaar zou onderbreken. Nu weet ik tenminste zeker dat ik weer op mijn oude werkplek terecht kan. In de tussenliggende perio de krijg ik een uitkering en loopt de opbouw van mijn pen sioen gewoon door." Dominiekvan Doorn, werk zaam bij de 'bediendencentrale' in Mechelen, maakte tussen '92 en '95 gebruik van een deeltijd loopbaanonderbreking. Het gaf Dominiek de kans als huisvader •een deel van de zorgtaken voor zijn twee kinderen op zich te nemen. „Ik wilde de kinderen niet volledig uitbesteden aan mijn schoonouders", zegt hij. „Ik moest financieel wel een stapje terug doen, omdat ik een deel van mijn inkomen kwijt raakte, maar ik heb er geen mi nuut spijt van gehad." De twee werklozen die Dominiek in de afgelopen drie jaar deeltijds ver- ringen, hebben inmiddels bij de bediendencentrale een vaste baan gekregen. „Het systeem voor loopbaanon derbreking is een echt succes", vertelt Michel Markey van de Rijksdienst voor de Arbeids voorziening in Brussel. Decem ber vorig jaar waren er welge teld 50.456 Belgen met loop baanverlof. Ruim de helft koos ervoor, net als Dominiek, halve dagen te gaan werken. Onge veer 20.000 werknemers namen een jaar of langer vrijaf. De meeste werknemers onder breken de loopbaan voor het opvoeden van kinderen. Ook wordt de regeling gebruikt voor het opdoen van nieuwe energie na een slopende carrière, voor een studie of wereldreis of om bij voorbeeld een eigen huis te bouwen. De loopbaanonderbreker krijgt van de overheid bij het volledig stoppen met werk ruim 11.500 Belgische frank per maand, of wel 632 gulden. Soms betaalt ook de werkgever nog een deel van het loon door. Minister Melkert denkt aan een vergoe ding van eveneens om en nabij de zeshonderd gulden. De regeling kost de Belgische overheid per saldo niets, omdat ruim tachtig procent van de vrijkomende arbeidsplaatsen wordt bezet door (langdurig) werklozen, die gedurende hun werkervaringperiode geen uit kering meer ontvangen en zelf premies betalen. Om het tijde lijk in dienst nemen van werklo zen te bevorderen, krijgen werkgevers sinds 1 december vorig jaar een korting tot vijftig procent op de af te dragen soci ale premies. Volgens Markey wijst de erva ring uit dat het merendeel van de werklozen uiteindelijk een vaste betrekking vindt, ook als de loopbaanonderbreker is te ruggekeerd. Markey: „Bij langer verlof komt het soms zelfs voor dat de vervanger beter bevalt dan de oorspronkelijke werk kracht. Dan loopt de loopbaan onderbreker nog het risico dat hij elders in het bedrijf moet gaan werken. Ontslag is niet mogelijk, tenminste niet in de eerste drie maanden na het af lopen van de loopbaanonder breking." Volgens het Verbond van Belgi sche Ondernemingen (VBO) is de verlofregeling er vooral geko men op aandrang van de vak bonden, maar inmiddels zou den ook veel werkgevers er de voordelen van inzien. Zij kun nen door de flexibele regeling vooral vrouwen langer aan het bedrijf binden. „In België wordt, anders dan in Nederland, wei nig in deeltijd gewerkt", zegt VBQ-jurist Meulemans. „Een loopbaanonderbreking is ons alternatief voor het combineren van een baan met het opvoeden van kinderen." „Maar werknemers gebruiken de regeling soms ook om te voorkomen dat ze opgebrand raken. Na een verlof zie je dat werknemers er vaak met dub bele zin weer tegenaan gaan en dat is ook in het belang van de onderneming." Overigens mag de loopbaan ook worden onder broken voor het beginnen van een eigen bedrijf. De uitkering wordt in het eerste jaar van 'zelfstandigheidvoortgezet. Het onderbreken van het werk voor een jaar of meer is geen automatisch recht voor alle Bel gische werknemers. Nog maar sinds kort is bij een centraal ak koord tussen de sociale partners bepaald dat in elk geval één procent van de werknemers in een bedrijf aanspraak mag ma ken op een loopbaanonderbre king. De overige 99 procent is afhankelijk van de precieze be palingen in de betreffende CAO, dan wel van de welwillendheid van de werkgever. Melkert is er ook voorstander van dat loop baanregelingen op decentraal niveau (tussen werkgevers en werknemers zelf) worden afge sproken. BRUSSEL PAUL KOOPMAN CORRESPONDENT De Algerijnse president I.iamine Zéroual wil in de eerste helft van 1997 parlementsverkiezin gen houden. Dit heeft hij giste ren in Algiers verklaard op de eerste persconferentie sinds zijn verkiezing in november. Het ge weld in het Noord-Afrikaanse land gaat ondertussen onver minderd door. Ter voorbereiding op de alge mene verkiezingen wil Zéroual nog voor het einde van de zo mer een 'nationale conferentie' organiseren waar 'alle groepen van het land' bijeen moeten ko men. Ook wil hij nog dit jaar een referendum over een aan passing van de Grondwet. Zéroual heeft de afgelopen drie weken besprekingen gevoerd met diverse partijleiders. Het Is lamitisch Reddingsfront (FIS) was daar echter niet bij. Het verbod van deze radicale mos limpartij leidde tot een golf van geweld die sinds 1992 al aan veertig- tot vijftigduizend Alge rijnen het leven heeft gekost. Haar leiders, Abassi Madani en Ali Belhadj, zitten nog steeds gevangen. Met de parlementsverkiezingen wil Zéroual voortborduren op de presidentsverkiezingen. Zijn verkiezing met meer dan 61 procent van de stemmen werd gezien als eerste stap naar de mocratie en als massaal refe rendum tegen het politieke ge weld. De voormalige eenheids partij FLN en het.Front van So cialistische Krachten (FFS), die afgelopen herfst de presidents verkiezingen boycotten, hebben deelgenomen aan de gesprek ken die de parlementsverkiezin gen moesten voorbereiden. De Algerijnse president Zéroual. Ondanks de optimistische ge luiden van Zéroual is onduide lijk op welke manier radicale moslims in het politieke leven van het land moeten worden geïntegreerd. Verwacht wordt dat de beoogde wijzigingen van de Grondwet strengere beper kingen voor deelname van fun damentalistische partijen aan verkiezingen zullen behelzen dan al bij de presidentsverkie zingen het geval was. De golf van geweld begon juist door pogingen een machtsover name van fundamentalisten te voorkomen. De tweede ronde van de parlementsverkiezingen in januari 1992, die het FIS dreigde te winnen, werd onder druk van het leger afgelast. Sinsdien heeft een nog radicale re moslimgroep, de GIA, voor veel bloedvergieten gezorgd. Leger en politie zeggen dat ze de gewapende moslims beslis sende slagen hebben toege bracht. Premier Ouyahia her haalde vorige week dat er nog maar sprake is van 'resten van terrorisme'. Maar desondanks gaat het geweld door. Zaterdag schoten drie mannen de Alge-, rijnse oud-minister van binnen landse zaken, Mohamed Hardi (53), dood. Als hoofd van het ministerie had de voormalige journalist onderhandelingen ARCHIEFFOTO met de 'criminele politieke lei ding van het FIS' uitgesloten. Hardi is de tweede ex-minister van binnenlandse zaken die binnen een jaar is vermoord: in september werd Abou Bakr Bel- kaïd in het centrum van Algiers doodgeschoten. In Tizi-Ouzou, in het Berberge- bied in het noordoosten van Al gerije, ontplofte zaterdag een bom bij een bushalte naast een basisschool. Daarbij werden twee mensen gedood en raak ten er vijftien gewond, aldus Al gerijnse media. ALGIERS-PARUS AFP-Rtr-ANP

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1996 | | pagina 2