'Herdenking is een oproep tot idealisme'
Samen op Weg-synode begint
praktische uitwerking kerkfusie
11
'We hebben weinig
geleerd van '40-'45'
Leiden
Kerk Samenleving
'Vredesvraagstuk weg uit kerken'
Ontslag dreigt voor stafmedewerkers Kerk en Vrede
Billy Graham ontvangt
hoogste onderscheiding
Amerikaanse parlement
MAANDAG 6 MEI 1996
Eerste stadhuislezing:
Bij het monu
ment stond een
grote groep Lei-
denaars stil bij
de gevallenen in
de Tweede We
reldoorlog.
Na het uitbundig gevierde be
vrijdingsjubileum van vorig
jaar heeft het 5 Mei Comité
zich dit jaar bezonnen op een
nieuw concept. „De wering is
veranderd", legde A.G.M. van
Houdt, voorzitter van het 5
mei comité, het publiek in de
Burgerzaal van het stadhuis
uit. Naast het hardrockconcert
en het bal was ook tijd inge-
ruimd voor een ingetogen ele
ment: de stadhuislezing.
De primeur was gistermid
dag aan Robert A. Levisson.
Levisson studeerde rechten,
woonde en werkte voor de
oorlog in Leiden. In de oor
logsjaren wist hij te ontkomen
naar Engeland. Sindsdien
heeft hij zich ingezet voor de
joodse gemeenschap in Ne
derland. In 1974 richtte hij het
Centrum voor Informatie en
Documentatie over Israël (CI-
DI) op, waarvan hij nog steeds
bestuurder is.
Na het wegsterven van de
pianoklanken van Jack de Bie
waarschuwde Levisson in zijn
betoog voor de nog immer
aanwezige discriminatie in de
Nederlandse samenleving.
„Sinds de oorlog is het sociaal
niet meer aanvaardbaar je in
het openbaar discriminerend
uit te laten. Maar als we ons
oor te luisteren leggen, kun
nen we zeggen: er wordt nog
steeds gediscrimineerd, bij
voorbeeld in de voetbalsta
dions." Maar ook de media
maken zich volgens Levisson
nog dikwijls schuldig aan dis-
crimatie. In de berichtgeving
over asielzoekers worden de
accenten vaak verkeerd ge-
legd.
„De multi-etnische samen
leving is niets nieuws, al eeu
wen fungeert Nederland als
toevluchtsoord voor vluchte
lingen. Sinds de ongehoorde,
discriminerende praktijken
van Nazi-Duitsland - en ik zeg
met nadruk Nrtzf-Duitsland -
wordt dat gezien als een waar
devol goed." Levisson vroeg
zich af of we echt iets geleerd
hebben van de moord op zes
miljoen joden. „Soms denk ik:
ja. Soms denk ik: nee, het lijkt
er niet op. Blijkbaar is het een
langzaam proces van uitban
ning van discriminatie, als er
al sprake is van een proces in
de goede richting."
Zonder direct aanbevelin
gen te doen voor de bestrij
ding van discriminatie, wist
Levisson wel de bron van alle
kwaad aan te wijzen: „Die zit
in het syndroom van het jon
getje met het groene haar, die
door zijn vriendjes niet wordt
geaccepteerd. Het is het syn
droom van het anders zijn.
Maar we zijn allemaal ver
schillend en toch gelijk. We
zijn allen geschapen naar het
evenbeeld van God."
Van Houdt van het 5 Mei
Comité was na afloop tevre
den: „Het is de bedoeling dat
dit onderdeel uitgroeit tot een
landelijk bekend evenement."
„Aan de nieuwe generatie moeten wij de hoop
meegeven dat zij een blauwdruk voor een vreed
zame samenleving kan realiseren. Dat is een he
le moeilijke opgave, maar met realisme en idea
lisme lukt het misschien." De Leidse burge
meester C. Goekoop deed die oproep zaterdag
avond tijdens de herdenkingsbijeenkomst in de
Marekerk, voorafgaand aan de stille tocht naar
het monument bij molen Dq Valk en de Doden
herdenking.
Het woord 'idealisme' stond centraal tijdens
de bijeenkomst in de matig gevulde Marekerk.
„Vorig jaar was natuurlijk ook qua belangstelling
een hoogtepunt, omdat het toen vijftig jaar gele
den was dat we bevrijd waren. Het was onver
mijdelijk dat een verminderde belangstelling
zich zou voordoen", verklaarde Goekoop. Hij
riep wel op om te blijven herdenken. „Ook na
vijftig jaar is het de plicht om te gedenken en te
herdenken. En ook om te bedenken hoe het in
dertijd zo ver heeft kunnen komen dat in deze
zogenaamde beschaafde eeuw zoveel miljoenen
mensen zijn omgebracht."
De Leidse burgemeester hief een waarschu
wende vinger naar 'extremen en fanaten' in de
samenleving. „Europa is altijd eén lappendeken
geweest van meerderheden en minderheden.
Het is zo vaak fout gegaan als extremen en fana
ten de overhand krijgen. Het zijn met name die
extremen, van welke zijde ook, die onze maat
schappij zo gevaarlijk kunnen maken, die het
vuur willen aanwakkeren. En nog steeds is het
gevaar niet geweken dat ook in Europa de vlam
heel hard inslaat."
Geschiedenis
D66-lid van de Eerste Kamer H. Gelderblom riep
tijdens de bijeenkomst op tot nationaal bewust
zijn. „Wie van u heeft de tekst van het Wilhel
mus nog geleerd als normaal onderdeel van het
vak vaderlandse geschiedenis? Ook op scholen
werd nationalisme gezien als 'fout' en in ieder
geval als achterhaald. Maar het moet toch moge
lijk zijn om een onderscheid te maken tussen
nationaal bewustzijn en nationalisme? Tussen
op een gezonde manier van je land houden en
alle ongezonde vormen van nationalisme?"
Daarvoor is volgens Gelderblom wel een ver
gaande tolerantie nodig. „We kunnen trots zijn
op Nederland, bijvoorbeeld als voorvechter van
de mensenrechten en omdat het internationale
oorlogstribunaal in Den Haag vergadert. Maar,
zijn we ook zo verdraagzaam? De grondwet
vraagt om een houding die meer is dan toleran
tie, om respect en de aanvaarding dat iemand
anders is en blijft. Termen van 'wij en zij' - en
dan zijn 'wij' de goeden en 'zij' de minder goe
den - dat eindigt met oorlog."
Voorzitter van het 5 mei comité A.G.M. van Houdt: „We hopen dat
de stadhuislezing uitgroeit tot een landelijk bekend evenement."
FOTO HIELCO KUIPERS
L)e gezamenlijke synode van hervormden, gereformeer
den en lutheranen is begonnen aan de praktische uitwer
king van de fusie die moet leiden tot de Verenigde Pro
testantse Kerk in Nederland (VPKN).
De werkgroep kerkorde ver
werkt het commentaar in een
eerste lezing, die in januari 1997
moet worden gepresenteerd.
Vervolgens gaat deze versie
naar de synodes van de drie
deelnemende kerken, die een
jaar later hun commentaar ge
reed moeten hebben. Daarna
zal pas een tweede lezing wor
den opgesteld, die gezamenlijk
met de kerkorde nogmaals aan
de orde komt.
In 1951 nam de synode van
de Nederlandse Hervormde
Kerk weken de tijd voor de be-
De werkgroep kerkorde presen
teerde afgelopen vrijdag de or
dinanties bij de concept-kerkor
de van de VPKN. De ordinanties
zijn de praktische regels voor de
dagelijkse gang van zaken in de
gemeenten. In de ochtendver
gadering van de zogeheten trio
synode gingen de leden uiteen
voor de eerste gespreksronde
van commissies, die de komen
de maanden commentaar kun
nen leveren op afzonderlijke or
dinanties.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE
KERK
Aangenomen: naar Krimpen aan
den IJssel (buitengewone wijkge-
meente): H. Westerhout te Zeist.
NED. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Krommenie: drs.
A.M. van Leeuwen te Dronten.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Bedankt: voor Hardinxveld-Gies-
sendam: P. van Ruitenburg te
Dordrecht; voor Rotterdam-IJssel-
monde: J. Spaans te Norwich (Ca
nada); voor Krimpen aan den IJs
sel en voor.Westkapelle: C. de
Jongste te Alblasserdam.
OUDGEREF. GEMEENTEN IN NED.
Beroepen: te Ede: T. Klok te Kin
derdijk.
handeling van de ordinanties.
De Samen-op-Wegkerken pro
beren oeverloze en geldverslin
dende plenaire vergaderingen
te vermijden door het instellen
van commissies met vertegen
woordigers uit de deelnemende
kerken, die zich over afzonder
lijke delen van de ontwerptekst
moeten buigen. „Het is een
unieke situatie dat er zo verga
derd wordt", zegt ds. B. Wallet,
voorzitter van de werkgroep
kerkorde. „De kerk is zó demo
cratisch geleed, dat iedereen
meespreekt."
De regels zijn nodig, omdat er
volgens Wallet vrij snel gewoon
ten inslijten in de verschillende
gemeenten. „Dan is het beter
het in praktische regels vast te
leggen. Uitgangspunt van de
werkgroep is geweest, dat alle
vier soorten gemeenten gelijk
worden behandeld: de gemeen
ten die straks verenigde protes
tantse gemeenten zijn, en de af
zonderlijke hervormde, gerefor
meerde en lutherse gemeen-
Een afzonderlijke bepaling
over het huwelijk ontbreekt in
de ordinanties. „Dat is een hei
kel punt", zegt Wallet. „Als we
die hadden opgenomen, had de
triosynode direct vragen gesteld
over het inzegenen van andere
samenlevingsverbanden." De
Evangelisch-Lutherse Kerk kent
al de inzegening van homo
seksuele relaties. Een aparte
commissie van de Samen-op^
Wegkerken bereidt nog een dis
cussie voor over dit punt.
den haag ANPmet militaire middelen. Het heeft volgens Faber
in kerkelijke kring verbazing gewekt dat het IKV
daarvoor heeft gepleit. De discussie daarover tus
sen het IKV en de kerken is nooit uitputtend ge
voerd. Bovendien leent de huidige cultuur zich
slecht voor echte solidariteit, vindt Faber. „We
krijgen solidariteit op een koopje. Een popfestival
of een loterij op de tv, er wordt alleen maar een
beroep op onze oppervlakkigheid en ons materi
alisme gedaan. Nooit en te nimmer leidt het tot
echte solidariteit." Ook in de kerken is het maat
schappijkritische denken verdwenen. Dan is het
ook niet verwonderlijk dat zij bijna geen rol meer
in de samenleving spelen, stelt de IKV-secretaris
vast.
Het vredesvraagstuk is weg uit de kerken, consta
teert IKV-secretaris Mient Jan Faber. Daarom zul
len het Interkerkelijk Vredesberaad en de aange
sloten kerkgenootschappen op 5 juni een dag
lang over de oorzaken daarvan in gesprek gaan.
Zaken die het IKV tijdens de burgeroorlog in
het vroegere Joegoslavië heeft gedaan of bepleit,
hebben heel weinig gehoor in de kerken gekre
gen, aldus Faber. Hij schrijft dit toe aan de kern
wapendiscussie in de jaren '80. Toen was de ker
kelijke kritiek op de (kem)wapens zo groot, dat
het nu voor de kerken moeilijk is zich uit te spre
ken voor bescherming van de burgerbevolking
Het stichtingsbestuur van de vredesbewe
ging Kerk en Vrede heeft voor twee van de
drie stafmedewerkers ontslag aangevraagd.
Aanleiding is een conflict over de invulling
van hun taken. Dat maakte interim-voor
zitter R. Treep bekend.
Volgens Treep is er tussen staf en be
stuur een patstelling ontstaan. Beide par
tijen communiceren al een jaar nauwelijks
meer met elkaar. Door de teruglopende in
komsten van Kerk en Vrede moet de orga
nisatie in haar werk prioriteiten stellen, en
daar kunnen staf en bestuur het niet over
eens worden, aldus Treep.
Het bestuur wil dat de nadruk in het
werk op het blad Kerk en Vrede en de bu-
reaucoördinatie ligt, terwijl de twee staf
medewerkers, LI. Eisma en W. Kleene, vre-
deseducatie centraal willen stellen. Vol
gens het bestuur moet vredeseducatie uit
het 'stafpakket' verdwijnen.
Inmiddels heeft een lid van de werk
groep vredeseducatie van Kerk en Vrede
een briéf naar alle leden gestuurd, waarin
zij hen oproept massaal naar de komende
ledenvergadering op 11 mei te komen om
de handelwijze van het bestuur te veroor
delen. Een organisatie die een conflict zó
laat escaleren, is de naam vredesbeweging
niet meer waardig, aldus de brief.
Formeel hebben de leden geen invloed
op de ontslagaanvraag. Het bestuur van de
Stichting Kerk en Vrede is de werkgever
van de stafmedewerkers. De leden hebben
alleen een stem in het beleid van de Ver
eniging Kerk en Vrede. Treep is voorzitter
van het verenigingsbestuur.
COLOFON
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
ZIEKENHUIZEN
ONGEVALLENDIENST
Academisch Ziekenhuis: vanaf zaterdag 13.00 t/m dinsdag 13.00 en vanaf
woensdag 13.00 t/m vrijdag 13.00; Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag
8.00 tot 17.00; St. Elisabeth Ziekenhuis: dagelijks.
BEZOEKUREN
DIACONESSENHUIS
(tel. 071-5178178): dagelijks 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur.
Kraam- en zwangerenafdeling: buiten de gewone bezoektijden, voor part-
ners bovendien van 10.30-11.15 uur en van 19.45 - 21.00 uur
Special Care Unit: 10.30-11.00 uur, 15.00- 15.30 uur en 19.00-19.30 uur en
na overleg met de dienstdoende verpleegkundige.
Kinderafdeling: 10.30-19.00 uur, na overleg met de dienstdoende ver
pleegkundige.
Jongerenafdeling: 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur.
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging St. Elisabeth
(tel. 071-5454545): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, klasse I
en li daarnaast ook 11.15-12.00 uur.
Kraamafdeling: 14.30-15.30 uur en 18.30-19.30 uur (voor vaders tot 21.00
Kinderafdeling: 14.30-19.00 uur (voor ouders de gehele dag).
Afdeling hartbewaking (CCU)en intensive care (IC): 14.00-14.30 uur en
18.30-19.00 uur.
Spoedeisende hulp: dag en nacht geopend
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel. 0172-463131): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, klasse I
en II daarnaast ook 11 15—12.00 uur.
Geen spoedeisende hulp meer mogelijk
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
(tel. 071-5269111): alle patiënten (behalve kinderen) 14.15-15.00 uur en
18.30-19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde 18.15-19.00 uur, 19.00-20.00 uur(Al-
leen Partners/echtgenoten met kinderen.
Voor zwangere,,: zaterdag en zondag van 10.00 tot 11.00 uur, uitsluitend
voor partners/echtgenoten en eigen kinderen.
Kinderafdelingen: voor ouders van opgenomen kinderen is er een mime be
zoek moeelijkneid in overleg met de hoofdverpleegkundige.
Voor anaere bezoekers gelden de volgende rijden: keel-, neus- en oorheel
kunde en neurologie: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30 uur: oogheelkunde en
heelkunde 14.15-15.00 uur en 18.30-19.00 uur.
Kinderkliniek: zalen voor peuters, kleuters en grote kinderen: 15.15-17.00
uur; babyzaal en boxenafdeling: volgens afspraak.
De Amerikaanse dominee Billy
Graham, die als geestelijk
raadsman van verscheidene
Amerikaanse presidenten is
opgetreden, heeft de gouden
medaille van het Congres ge
kregen. De 77-jarige, wiens
toespraken meer dan twee
miljard mensen over de hele
wereld via de televisie hebben
gevolgd, kreeg samen met zijn
vrouw Ruth de hoogste burge
ronderscheiding die het Con
gres kan weggeven. De onder
scheiding is bedoeld voor de
'opmerkelijke bijdrage aan
moraal, rassengelijkheid, het
gezinsleven, mensvriendelijk
heid en godsdienst'.
Tijdens een ceremonie op
Capitol Hill, waar ook vice-
president Al Gore en voorzitter
van het Huis van Afgevaardig
den Newt Gingrich aan deel
namen, prees senator Bob Do
le de dominee als één van de
'vijf of tien invloedrijkste per
soonlijkheden van de 20e
Het Congres heeft zijn hoog
ste onderscheiding, die George
Washington in 1776 als eerste
kreeg, tot nu toe ruim honderd
keer uitgereikt. Tot de illustere
kring van onderscheiden men
sen behoren onder anderen
Sir Winston Churchill, presi
dentsvrouw Lady Bird
Johnson, de komiek Bob Hope
en de toneelspelers John Way
ne en Walt Disney.
