Jledereen is om de tuin geleid, misleid, opgelicht'
AS Binnenland
imsterdam tegen de rest over de Delta-methode
'Pappa, wat doet de
Haarlemse politie
AG 6 APRIL 1996
Burgemeester Pop op de bres voor korpschef Straver
ten zijn korpschef niet zonder slag of stoot ten prooi
ian de aasgieren die inmiddels boven het Haar-
jolitiebureau rondcirkelen. Of dat nu rijksrecher-
BBHootprocureurs-generaal of politici zijn, het credo van
1 ■pns burgemeester blijft: handen af van de integere
Ook al eist de buitenwereld het hoofd van Stra-
ijpweta? houdt ziJn "'g recht'
Stotjjksrecherche ploegde
lang de criminele in-
^ndienst (CID) van Ken-
ndom, nadat Straver
ntastiscM onderzoek had ge-
De Haarlemse burge-
heeft het rapport de af-
dagen minutieus gele-
ocyeimet een groot deel van
5TOi n kan hij instemmen.
n zijn heel ernstig.
L USlbe ik helemaal niets aan
KAAI
r Straver en anderen in
ps zijn op grove wijze
I Dgen door de CID'ers
doen en Van Vondel.
1 oipzi Langendoen heeft zijn
~5) geraffineerde wijze in
V Ofng genomen. En wel op
)/?D£lanige manier dat zelfs
recherche met een team
rtig mensen en na een
itten nog steeds niet de
e steen boven heeft ge-
VIET De echte waarheid is er
2 ptfdsniet."
^ndoen en ^an Vondel
lens en wetens op eigen
'Utte werk gegaan. Toen
om opheldering vroeg,
er meldingen kwamen
'koningskoppel' niet
-j, werd hij opzettelijk
l. „Het is niet voor niets
^gendoen en Van Vondel
"dgelijke meineed worden
ht. Ook de rijksrecherche
ingendoen betrapt op
Iraaien en niet vertellen
aarheid."
ief
?zegd hebbend komt de
anse burgemeester op
,jnt dat hem zeer stoort,
ir klopt iets niet aan het
ft. Pop is het zeer oneens
Aft'
met een deel van de aanbeve
lingen waarin zware kritiek te
vinden is op een aantal leiding
gevende functionarissen van
politie en justitie.
„De rijksrecherche heeft zich
niet beperkt tot mogelijke justi
tiële en strafrechtelijke feiten. Er
staan plotseling allerlei bevin
dingen over dingen die de rijks
recherche in het algemeen niet
hoort te onderzoeken, zoals het
functioneren van een korpsbe
heerder en de organisatievorm
van een korps. Het is soms
nogal suggestief opgeschreven."
„Bovendien wordt er nauwe
lijks aandacht besteed aan het
feit dat er hier intussen een hele
andere wind is gaan waaien. Er
is fors gereorganiseerd, er zitten
andere mensen bij de CID. In
de conclusies wordt gedaan als
of het hier nog steeds één grote
rommel is."
„U moet mij niet vragen hoe
dat soort dingen in het rapport
is terechtgekomen. Ik heb het
pas gezien toen het bij de druk
ker lag. Mijn grote probleem is
dat niet duidelijk is van wie die
aanbevelingen zijn. Is hier de
rijksrecherche aan het woord of
gaat het hier om de mening van
de procureurs-generaal?"
„Het is niet aan de rijksre
cherche conclusies te trekken.
De PG's hadden moeten zeg
gen: 'bedankt voor het rapport,
goed werk' en daar zelf hun
conclusies of aanbevelingen
aan moeten verbinden. Nu krijg
je verwarring over de aard en de
verantwoordelijkheid van de
conclusies."
„Vergeet niet dat de procu
reurs-generaal niets te zeggen
hebben over een korpsbeheer
orerrulen. Maar hij weet wat hij
dan aan mij heeft."
Intussen is wel zo goed als ze
ker dat er strafrechtelijke stap
pen komen tegen de ex-ClD-
chef. De burgemeester besluit
een dezer dagen of tot een
eventuele schorsing van Lan
gendoen moet worden overge
gaan. Ik zie verder geen enkele
aanleiding om maatregelen te
treffen, althans tegen Straver en
Van den Berg. Dat is ook mijn
advies aan de minister Dijkstal
van binnenlandse zaken." Bo
vendien, zo verwacht Pop, zal er
niemand nog in de richting van
Straver wijzen, als ooit zou wor
den aangetoond dat Langen
doen en Van Vondel gewoon
crimineel bezig zijn geweest.
Over het lot van recherchechef
Menkhorst, die direct verant
woordelijk was voor de CID, laat
de burgemeester zich minder
resoluut uit. „Daarover kan ik
niet nog niets zeggen."
Pop is er nog steeds niet uit of
Langendoen en Van Vondel
„echt crimineel bezig waren of
heel amateuristisch te werk zijn
gegaan. Dat heeft de rijksre
cherche helaas ook niet opge
helderd. Duidelijk is wel dat ze
zeer ver hun boekje te buiten
zijn gegaan. Als iedereen daarbij
belazerd wordt, en niet zo'n
beetje ook, dan houdt het op."
De Haarlemse burgemeester
is het dan ook grondig oneens
met voorzitter Van Traa van de
parlementaire enquêtecommis
sie opsporingsmethoden, die
gisteren in deze krant stelde dat
het van niets weten hooguit een
verklaring is, maar geen excuus.
„Straver had het niet kunnen
weten. Als je iets niet hebt kun
nen weten, is het wel degelijk
een excuus. Iedereen is om de
tuin geleid, misleid, intern op
gelicht. Maar het is schandelijk
als Straver hierdoor zou moeten
worden opgeofferd."
HAARLEM ALLARD BESSE
EN ARTHUR MAANDAG
"■"AG HANS LEBER
wegii
Politiemensen hebben last van negatievé publiciteit
naren in de 'regiegroep Kenne-
merland' die het rijksrecherche
team begeleidde. „Ik heb bij de
talloze vergaderingen steeds ge
vraagd of er aanleiding was voor
een optreden: Moet ik wat
doen? Ik voelde me daar nogal
onbehaaglijk. Ik had geen advi
seurs, ik zat er in me eentje.
Steeds heb ik gevraagd me te
informeren als er iets fout zou
zijn gegaan. Tot in oktober 1995
is er 'nee' gezegd, er was geen
aanleiding voor enig strafrech
telij k vermoeden
„Pas nu lees ik dat er veel eer
der vorig jaar al aanwijzingen
waren dat Langendoen de boel
vermoedelijk belazerde. Nu
blijkt dat men wel degelijk din
gen wist. En vervolgens wordt
ons verweten van een aantal za
ken niet op de hoogte te zijn ge
weest. Dit kan dus echt niet. Als
u aan dit alles de conclusie wilt
verbinden dat ik in een regie
groep zat die geen regie voerde,
zal ik dat niet tegenspreken."
•imineel
15 er is één klein Gallisch dorpje waar..." Anders
-oor de woonplaats van de striphelden Asterix en
t is geen vergrootglas nodig om Amsterdam op de
van Nederland te zien. Toch zijn er parallellen,
de Galliërs zich verzetten tegen tegen de over-
t aan Romeinen, trekken de Amsterdammers ten
tegen opsporingsmethoden voor de politie als
oorlaten' van drugs met de inzet van criminele-
rgerinfiltranten.
sterdam acht zich omringd door de boze wereld,
lafisch, gezien de animositeit met de collega's in
em en Utrecht, maar ook in het 'maatschappelijk
Amsterdam staat tegenover een grote overmacht:
abinet, grote politieke fracties, veel wetenschap-
de procureurs-generaal, de hoofdcommissarissen,
rpsbeheerders en de Nederlandse Vereniging voor
Spraak toch niet de minst beduidende club
lechts rechters en officieren van justitie op de le-
jst.
to ids tijdens de parlementaire enquête bleek het
f il voorstanders van de methoden groter dan de te-
w anders, en waren de tegenstanders voornamelijk
sitioneerd in Amsterdam. Vanwaar deze merk-
dige tweedeling van een kikkerland waar de hoofd-
Öch met hand en tand verzet? Waar de korpschef
ïolitie zijn overigens toch al aangekondigde
ek zal bespoedigen als de politiek wel tot dergelijke
pringsmiddelen zal besluiten?
(t antwoord is vele malen verwoord: Met deze me-
ïn gaat de overheid in de drugs en krijgen crimine-
e kans zich te verrijken met medeweten van de
ie. Dan gaat de politie zelfs auto's en telefoons ko
rnet geld van de ene crimineel om de andere te
.en. En gaat, erger nog, de crimineel vrijuit omdat
et mócht doen van de politie. Dat is, in het kort,
Jbeetje wat ze in Amsterdam vinden.
^g meer dan voorheen kunnen ze in de hoofdstad,
net een Rijksrechercherapport in de hand, het
Ïeeld noemen van de collega's in Haarlem, waar
imers allemaal zo uit de hand liep. Waar bij de af-
'stiekum' van de politie werkelijk alles gebeurde
3od verboden heeft. Waar twee cowboys het imago
5de Nederlandse politie in een tragikomische
ston voor onbepaalde tijd naar de knoppen hiel-
ït verhaal doet het goed, heel Nederland vraagt
inmiddels af waar die politie toch mee bezig is.
r hoe halen rechters en officieren van justitie het
nog in hun hoofd deze opsporingsmethoden toch
e willen passen? Dat nu heèft te maken met inzich-
iie verder gaan dan de erbarmelijke rotzooi die het
rlemse 'koningskoppel' Langendoen en Van Vondel
-in maakten. Justitie beschikt in haar poging belang-
Jl misdaadgroepen op te sporen over te weinig mo-
[pcheden als deze groepen zich goed afschermen.
3#zicht in het reilen en zeilen van zo'n organisatie is
■ig om bij de rechter genoeg bewijs op tafel te leg-
Jj. Daarvoor moet je er als het waren 'tussen' zitten
/te kunnen zien wie meedoen en wie de lakens uit-
itn. Het afluisteren van de telefoon en zeker de spie-
de rechercheur met notitieblok, zijn niet meer af-
nde. Ook Van Traa erkent dit, en zegt dat de 'poli
s/infiltrant' het middel bij uitstek is.
Jijden
find is echter dat er geen gevaarlijker baantje denk-
r is; de agent moet de kleur van het 'milieu' aanne-
n> met het continue gevaar voor eigen leven en met
grote verlokking van het afglijden tot heuse boef.
c daar is 'Amsterdam', korpschef Nordholt voorop,
tinent tegen. En met hen velen in Nederland. Een
gelijk soort 'politieman' is bijna niet op te leiden,
rendien levert het 'inschuiven' problemen op, om-
hoge posities in dergelijke groepen verdient worden
A criminele achtergronden, veelal op het gebied van
jreld.
peen lekker vooruitzicht, politiemensen die zich als
piineel drugsdealend, afpersend en schietend een
Een vermomde Langendoen voor de commissie op 9 oktober.
weg naar boven banen. Bovendien is dan de vraag: in
hoeverre zit de politie niét in de drugshandel als hun
eigen mensen, zij het onder de schutkleur van het
milieu, de drugsdeals sluiten?
Een andere optie om zware misdaad mee te bestrij
den en de hoofdschuldigen te pakken, is het volgen van
het geld. Deze methodiek staat echter nog slechts in de
kinderschoenen en de 'grote jongens' verplaatsen hun
vermogens zo vaak, brengen het zo slim weg, dat de
agent wel een hele goede boekhouder moet zijn om dit
veelal in het buitenland nog te kunnen achterha
len.
Wat is dan wel een oplossing? Het ontaarde werk van
de Haarlemse CID moet volgens Van Traa en 'Amster
dam' leiden tot het uitbannen van het. 'doorlaten' van
drugs en de criminele infiltrant. Maar bij iedere 'drugs
lijn' die bij de eerste zending wordt ontmanteld, poet
sen de organisatoren de plaat. Veelal pakt de politie
slechts de nietswetende chauffeur van de container en
de eigenaar van een opslagloods die slechts blij was
met een nieuwe huurder.
Het verzet dat zich tegen de kuisheid van Van Traa
verzamelt, denkt de methodes in de toekomst dan ook
beter te kunnen regelen. Een crimineel die de wet so
wieso al zijn laars lapt, kan dan maar beter worden ge
bruikt om (in ieder geval) nog wat anderen te pakken.
Natuurlijk wel zonder de 'Haarlemse' emolumenten,
zoals het houden van criminele verdiensten, het daar
van betalen van politiemateriaal en de massa's soft
drugs die er onder aanvoering van het Koningskoppel
mee gepaard gingen.
Ondertussen wekt het starre isolement van Amsterdam
steeds meer de indruk ook te worden veroorzaakt door
de 'animositeit' die is ontstaan toen de IRT-affaire met
een corruptiebeschuldiging richting Amsterdam begon.
In het daarop volgend rapport van de onderzoekscom
missie Wierenga bleek overduidelijk dat de hoofdstad
zich gedurende vijfjaar bepaald onwillig met omliggen
de korpsen had samengewerkt. Er volgden harde woor
den voor leiders wier reputatie op slag een knauw
kreeg.
Dat Wierenga daarbij de onderzoeksmethode van het
interregionaal rechercheteam goedkeurde, bleek ach
teraf minder weloverwogen. Daar deugde niets van.
Amsterdam wilde het direct al van de daken schreeu
wen en deed dat uiteindelijk ook.
Inmiddels vindt blijkbaar iedereen die de doorleve
ring ontdoet van de Haarlemse zonden, dat die voor de
toekomst mogelijkheden biedt. Als het maar beter
wordt gecontroleerd, wat in Haarlem ook niet gebeur
de. Behalve de Amsterdammers en Van Traa, die juist
deze Haarlemse zonden er niet los van willen zien. Dat
zij, a la Asterix en Obelix, in het kamerdebat gelijk krij
gen is, gezien het massieve blok voorstanders, niet de
verwachting.
Terwijl Van Traa doorlevering van „een paar kilo's"
softdrugs nog toelaatbaar acht, zei burgemeester Patijn
van Amsterdam aan de vooravond van het Kamerdebat
dat ze daar zelfs niet één gram willen doorlaten. Hij
wenste geen antwoord te geven op de vraag wat ze in
Amsterdam doen als het doorleveren wèl mag en een
transport door de hoofdstad moet.
Wordt de strijdbijl zelfs na het Kamerdebat niet be
graven?
HAARLEM DAAN VAN ALKEMADE
Tijdens hun werk en in hun
priveleven ondervinden Haar
lemse politiemensen veel last
van de negatieve berichten de
afgelopen dagen over hun
corps. Op straat worden er
veel opmerkingen gemaakt en
ook vrienden en kennissen
willen nog wel eens een mis
plaatste grap maken. Ondanks
hun ergernis staan de meeste
dienders nog steeds vierkant
achter hun chef Straver.
Op de binnenplaats van het
wijkteam Zuid-West staat een
motoragent in de lentezon zijn
motor te poetsen. In eerste in
stantie wil hij geen commen
taar geven op het rapport over
de Haarlemse CID dat de afge
lopen dagen zoveel commotie
veroorzaakte. „Dan komen er
alleen 'nog maar meer india
nenverhalen", is zijn motiva
tie. Maar even later blijkt dat
de zaak hem toch hoger zit
dan hij zou willen. „We staan
met zijn allen achter Straver,
dat mag je gerust weten. Als er
één fijne vent is die achter z'n
mensen staat dan is hij het
wel. Toch denk ik dat hij niet
mag blijven, want daar gaan
wij helaas niet over."
Twee agenten die net terug
zijn van een ronde komen de
binnenplaats oplopen. „Niks
zeggen hoor, hij schrijft alles
op", waarschuwen ze hun col
lega. Toch mengen ze zich in
het gesprek. „Of we last heb
ben van de negatieve verha
len? Ach weet je wat het is,
mensen bedenken altijd wel
iets waarop ze je kunnen aan
vallen. Als een arts iemand een
verkeerd spuitje geeft worden
alle verplegers verdacht. Zo
gaat dat bij ons ook. Als twee
politiemensen iets fout doen,
dan krijgen we daar allemaal
de schuld van. Terwijl ieder
een weet dat 99 procent van
het korps er niks mee te ma
ken heeft."
„Op straat zijn we er wel aan
gewend", gaat de motoragent
verder. „Het is veel vervelen
der dat het je prive'leven bein-
vloedt. Mijn vrouw zei gisteren
toen ze het nieuws zat te kij
ken: Het gaat niet goed bij jul
lie, hè. Ik heb geen antwoord
gegeven. Ik wil het gewoon
niet weten."
Op de Grote Markt staan
twee jonge politiemensen met
een mountainbike met een
'stille' te praten. Ook zij geven
Door het uitblijven van de cru
ciale informatie over Langen
doen is korpschef Straver in
zwaar weer terechtgekomen. De
suggestie is al gewekt dat hij
slachtoffer wordt van een strijd
die procureur-generaal Docters
van Leeuwen voert tegen de
Haarlemse hoofdofficier van
justitie De Beaufort. Als Straver
zou moeten opstappen wegens
de misstappen van zijn CID'ers,
zou ook De Beaufort het veld
moeten ruimen. Tenslotte was
het zijn officier van justitie Van
der Veen die de CID'ers bege
leidde.
Vraag is hoe lang Fop zijn rug
recht houdt onder de enorme
publieke druk, waarbij wordt
geëist dat er koppen rollen. „De
minister van binnenlandse za
ken heeft formeel het benoe
mingsrecht en kan dus ook
maatregelen tegen Straver ne
men. De korpsbeheerder heeft
een zwaar wegend adviesrecht.
Formeel kan de minister mij
niet graag commentaar. Tot
dat de stille politieagent zegt:
„Het is niet goed om alles over
één kam te scheren. Je zegt
ook niet 'alle Marrokanen ste
len' als het er maar een paar
zijn die dat doen. Zo is het bij
ons ook: er zitten twee foute-
rikken bij, maar dat maakt ons
nog niet slecht."
Groepsbegeleider Brinkhof
van bureau Schalkwijk heeft
vooral in zijn vrije tijd veel
flauwe grappen naar zijn
hoofd gelaegen. „Hier op het
bureau is het niet het gesprek
van de dag, daar hebben we
het te druk voor. Maar bij ver
enigingen en clubs wordt er
veel over gepraat. Als ik een
paar nieuwe sportschoenen
aan heb, dan hoor ik meteen:
Zeker betaald door hangen-
doen."
Ook aanwezig op het bureau
in Schalkwijk is een hulp-offi
cier van Justitie. Hij wil niets
zeggen over het rapport, maar
over zijn prive'leven wil hij wel
iets kwijt. „Mijn dochtertje
moest op school iets zeggen
over het beroep van haar va
der. Toen ze zei dat ik bij de
politie zat, riep een jongetje
uit haar klas: Als hij maar niet
in Haarlem zit. Later vroeg ze
aan mij: Pappa, wat doet de
Haarlemse politie fout? Toen
heb ik haar uitgelegd dat het
maar over een paar mensen
gaat, en dat ik er nog steeds
trots op ben om voor de Haar
lemse politie te werken."
der. Die valt onder de minister
van binnenlandse zaken. Of
hier allerlei bedoelingen achter
zitten, weet ik niet. Nogmaals:
ik ben het voor een deel abso
luut niet eens met de conclu
sies. Die worden ook lang niet
altijd niet gestaafd door de in
houd van het rapport."
Maar had Pop niet meer sturing
kunnen geven aan het onder
zoek van de rijksrecherche en
zo invloed kunnen uitoefenen
op het rapport? Hij zat nota be
ne met de 'opper'-procureur-
generaal en andere topambte
„We staan met zijn allen achter Straver, dat mag je gerust weten."
UNITED PHOTOS DE BOER POPPE DE BOER
„Straver had het niet kunnen weten. Als je iets niet hebt kunnen weten, is het wel degelijk een excuus."
