Sport
'Die leeuw op je
borst maakt een
'ander mens van je'
'Echtere televisie bestaat er niet'
Conditietest
MERDAG 6 APRIL 1996
y*{~
Amateurs zijn gek op Oranje
De bestemming is Engeland, dus is het
oppassen geblazen. Maar al wat er in de
bagage zit van het Nederlands amateurelf
tal, een stukje eerlijk Nederlands koeien-
vlees is er niet te bekennen. Nee, dan
doen die Russen en Duitsers het bij het
EK-voetbal anders. Die nemen karren
vrachten vol 'eigen' runderlappen en bief
stukken mee, bang als ze zijn dat iemand
plotseling de bal midden in de wedstrijd
naar de verkeerde man schuift.
Wel hebben de Oranje-amateurs, op reis
voor een heuse interland tegen Engeland
in het landelijke Irtlingborough, een dok
ter meegenomen. Die vindt dat hectische
gedoe om de gekke koeienziekte maar la
riekoek. Maar als hij de spelers 's avonds
voor de keus stelt of ze vlees of vis willen
dan willen er dertien van de zestien vis.
De bal en Creutzfeldt-Jakob houden de
voetballers in een wurgende greep. Ze zijn
allen verzot op het biefstukje, maar ze ne
men het zekere voor het onzekere. Ach,
f eens in je leven moet je een forelletje heb
ben geproeft. De volgende dag staat er
vlees of kip op het menu. Massaal kiest
men kip. De Engelse kok vindt het maar
gek. Die blijft met al dat vlees zitten. Wat
mankeert er nu ineens aan hun beef?
Maar goed, als de 'dok' zegt dat er kip
moet komen dan komt er kip. De ama
teurvoetballer is voor even koning.
Het Nederlands amateurelftal is weer
eens op reis. Voor het laatst gebeurde dat
vier jaar geleden naar Nieuw Zeeland. Vo
rig jaar speelden de mannen van bonds
coach Ron Groenewoud sinds di$ trip een
ontmoeting tegen Engeland (0-0) in Aals
meer. Afgelopen dinsdag (3-1 voor de En
gelsen) volgde, zeg maar, de return.
Wanneer de volgende wedstrijd is? Dat
kan niemand zeggen. De bondscoach niet
en evenmin zijn rechterhand Puck Settels.
Deze 56-jarige regeldame, officieel de elf
talsecretaris, vormt het kloppend hart van
de Oranje amateurs. Ze brengt de' 'jon
gens' nog net niet naar bed. Voor de rest
heeft ze de touwtjes strak in handen. Als
Pascal de Bruijn (Holland) twee warming-
up-shirtjes te weinig heeft ingeleverd (als
aanvoerder heeft hij de verantwoordelijk
heid over de kleding), dan zijn de rapen
gaar. Ze achtervolgt hem net zo lang, tot
dat de ontbrekende stukken boven water
komen.
Regeldame
Dat doet ze al meer dan twintig jaar. Niet
alleen de amateurs, maar ook de dames
en jeugdelftallen hebben te maken met
het 'schrikbewind' van Puck Settels. Vliegt
er een elftal uit, Puck Settels vliegt mee.
Ze doet het met liefde, alleen lust ze
geen pasta's meer. Doodgegooid met dat
geliefde sporteten, heeft ze besloten om
nooit meer een Italiaanse sliert naar bin
nen de slurpen. Een stukje Engelse kaas,
dat is veel lekkerder.
Als de bondscoach nog niet aan het ont
bijt is verschenen, weet ze waaraan dat
ligt. ,,Ron heeft nogal veel tijd nodig om
zich op te tutten". Ron Groenewoud kan
lezen en schrijven met zijn regeldame. Hij
hoeft maar te knikken het wordt geregeld.
Training om zeven uur? De bus staat ge
reed, de ballen liggen klaar en de veldver-
lichting brandt.
Groenewoud en Settels vormen al veer
tien seizoenen een koppel. Ze zwierven
met de amateurs naar Singapore, Irak, Ne
derlandse Antillen, Australië, Nieuw Zee
land en China. Die laatste trip heeft Groe
newoud nog helder op het netvlies staan.
„Volle stadions man, ongelooflijk. Bij vijf
wedstrijden kwamen er 200.000 mensen
kijken, de tv was erbij, die Chinezen lagen
een dag in de rij voor een kaartje. Je kunt
je dat nauwelijks voorstellen, maar het is
wel allemaal gebeurd."
Die tripjes keren nooit meer terug.
Vroeger droegen de amateurs de olympi
sche gedachte uit, konden daarom kiezen
uit talloze aanbiedingen, maar sinds 1986
de (jonge) profvoetballer welkom is op het
speeltje van Juan Antiono Samaranch,
heeft het Nederlands amateurelftal moeite
om een tegenstander te vinden.
Wat heeft het in stand houden van dit
fenomeen dan nog voor zin? Kom met de
ze vraag niet aan bij de voetballers e'n
bondscoach. Groenewoud: „Vergeet niet
dat de amateurs de grootste achterban bij
de bond hebben. Hoeveel KNVB-elftallen
zijn er niet voor de profs, die een zeer se
lect groepje hebben? Het bestuur ama
teurvoetbal is van mening dat er een ver
tegenwoordigend elftal moet zijn en dat
gebeurt dan ook."
Dat er nauwelijks tegenstanders te vin
den zijn, is weer een ander verhaal. De
uitwisseling met Engeland kwam als een
geschenk uit de hemel. Er zijn plannen
om tot een zelfde uitwisseling te komen
met Schotland, Ierland, Wales en de Scan-
divische landen. Puck Settels heeft per fax
vanuit Zeist de voetbalbonden van die
landen bijkans gesmeekt om een wed
strijdje te spelen. Ze kreeg geen eens ant
woord. Het meegereisde bondsbestuurslid
Tom van der Hulst: „Je moet ze ook niet
faxen, je moet ze bellen."
Ron Groenewoud zal het allemaal niet
meer meemaken. Per 1 januari 1997
neemt de nu 59-jarige oefenmeester af
scheid van de KNVB. Er komt dan een ein
de aan een dienstverband van 24 jaar,
uniek in de Zeister historie. Groenewoud
is trainer geweest van FC Groningen (toen
nog GVAV), Heerenveen, Sparta en Hel
mond Sport. Bij Velocitas speelde hij een
aantal jaren als profvoetballer in de twee
de divisie. Hij had graag hoger willen spe
len. „Maar dat mocht niet van mijn vader.
Ik wilde als 18-jarige jongen naar GVAV.
Hij zei: je bent begonnen bij Velocitas en
daar blijf je gewoon spelen. En dat deed je
gewoon."
De tijden zijn een tikkeltje veranderd.
Ook voor Ron Groenewoud. Hij heeft alles
in Zeist onder zijn hoede gehad, behalve
de Grote Jongens. Groenewoud: „Ik heb
samen met Rob Baan twee keer bij Oranje
gezeten, omdat Kees Rijvers was wegge
stuurd. Cyprus uit en IJsland thuis, twee
keer gewonnen. Ach, ik ken mijn kwalitei
ten. Om bij het Nederlands Elftal te ko
men moet je een enorme bagage hebben.
Zeven amateur-internationals uit de regio op weg naar Engeland: voorste rij: Pim Langeveld (rechts) en Dennis lliohan; middelste rij: Gert Aande-
wiel (links), Johan Vogelaar (midden) en Kenneth Braaf (rechts): achterste rij: Peter Kruit (rechts) en Guido Smits (links), foto kees van hoogdalem
Dat ik geen bondscoach ben geweest, er
vaar ik niet als een gemis. Het leven dat ik
leid, vind ik heerlijk. Lekker rustig. Straks
ga ik reizen maken. Ik ben gek op alles dat
met de Tweede Wereldoorlog heeft te ma
ken."
Binnen het amateurteam geniet Groe
newoud respect. De spelers spreken hem
aan met" trainer en onderwerpen zich aan
zijn gezag. Groenewoud heeft het in prin
cipe makkelijk, want de spelers vinden het
prachtig om voor het Nederlands ama
teurelftal uit te komen. En het is een etala
ge. Zes van de selectie hebben al onderdak
bij een profclub. Als de geruchtenstroom
serieus genomen moet worden, volgen er
nog meer.
Zuid-Afrika
Rob Hilbers, doelman van IJsselmeervo-
gels, speelt volgend seizoen bij FC Gronin
gen. Daarvan baalt Mark Wotte, de nieu
we roerganger van FC Den Haag, stevig.
„Hilbers heeft ons in de maling geno
men." Hilbers daarop: „Het was me alle
maal te vaag." De Amersfoorter is geboren
in Zuid-Afrika. Hij onderneemt pogingen
om een paspoort van dat land in bezit te
krijgen. Want: „Ik wil op het hoogste ni
veau keepen. Het lijkt me schitterend om
voor dat land op een kampioenschap te
spelen."
Kortom, iedereen is dus gek met Oranje.
Scheveninger Sjaak Polak, straks eigen
dom van Feyenoord en gestald bij Excel
sior, bloedserieus: „Het is die leeuw op je
borst waar het om gaat."
Groenewoud bezoekt heel veel ama
teurwedstrijden zelf. Maar is voornamelijk
afhankelijk van informatie van andere
trainers om tot een selectie te komen.
Groenewoud heeft een omvangrijk net
werk opgezet. In deze regio hebben de
trainers van de zaterdagtoppers contact
met Groenewoud. Voor de interland tegen
Engeland is 'Katwijk' vertegenwoordigd
met zes spelers en Lisse met één (Braaf,
Langeveld en Vogelaar van Katwijk, Aan-
dewiel, Smits en Kruit van Quick Boys,
lliohan van FC Lisse). Het zegt veel over
de sterkte van de Bollenstreek-liga.
Ze beseffen het nauwelijks, maar Pim
Langeveld, Dennis lliohan, Peter Kruit en
Johan Vogelaar keren vanwege de over
stap naar de profs niet meer terug in
Oranje. Vogelaar hoort op de middag voor
de wedstrijd dat hij niet in de basis zal
starten. Als hij even later op de kamer ligt
met zijn maatje Pim Langeveld, dan vallen
de schilderijen van de muur. Zo kwaad en
teleurgesteld is Vogelaar over zijn plaats
op de bank.
Kenneth Braaf: „Je staat er niet zo bij stil
als je zelf speelt, maar ik kon me de woede
van Johan wel voorstellen. Als je eenmaal
op dat veld staat, je hebt dat Oranje-shirt
aan en je hoort dat volkslied, man, dat
gaat er wel wat door je heen hoor. Die
leeuw op je borst maakt een ander mens
van je."
Dat speciale gevoel ging echter snel over
bij de Rotterdammer. „Ik speelde gewoon
slecht. Dan'is het hard als je voor de rust
wordt gewisseld. Spelen voor Oranje is
Biertje
Het is een paar uur na de wedstrijd in het
spelershotel. Een enkeling pakt een bier-
'tje, sommigen een baco (rum cola), een
ander een cola puur. De nacht dient zich
aan. Een zoektocht naar vertier levert niks
op. Het dorp Rushden ligt al op een oor.
De wedstrijd is nog niet vergeten. Pim
Langeveld zegt 'dat-ie nog nooit zoveel
heeft gelopen'. Hij is doodmoe, maar de
kaartplicht roept. Poker is een geliefd spel
letje bij de spelers van de w Katwijk. Het
gaat er eerlijk aan toe, in de mouwen zijn
geen azen verstopt.
Dennis lliohan, toekomstig voetballer
van FC Den Haag, maakt zich op voor een
korte nacht, want de volgende dag rinkelt
om half zeven de wekker. „Normaal ge
sproken lig ik er al om 10 uur. Ik ben doo
dop." lliohan begon als bankzitter, maar
al snel mocht hij voor Kenneth Braaf in
vallen. Als rechtsback, terwijl hij bij FC
Lisse de gevierde man in de voorhoede is.
Wat heet, lliohan is koploper in het
Isostar-klassement van de beste amateur
voetballer van Nederland.
De oogjes van lliohan twinkelen: „Dat
shirt heb ik na de wedstrijd natuurlijk niet
weggegeven. Dat was ik en lijst ik in." Een
medespeler: „Wassen? Ben jij gek. Dat
shirt moet je met zweet en al aan de muur
hangen".
Rik de Saedeleer vond met de BRT goud in de Ronde van Vlaanderen
Voordien had Nederland eindelijk weer
eens een Elfstedentocht mogen beleven.
Het TV-verslag van die Friese vorm van
sportheroïek zou de derde prijs krijgen. In
het Mechelse café 'Mr 100' van Raymond
Ceulemans zakt Rik de Saedeleer verge
noegd achterover. Hij grinnikt bij de ge
dachte. „Eigenlijk was die prijs voor de
Elfstedentocht ook van ons hè. Want het
was de BRT-ploeg die voor de technische
'realisatie' zorgde. De regie in Friesland
was weliswaar van Martijn Lindenberg,
die was daar clever genoeg voor. Maar
voor de beelden hadden ze ons nodig."
Hij ziet het nog voor zich, hoe het toen ge
gaan moet zijn. „In Nederland zijn ook
vakbonden. En die zullen heus wel ge
sputterd hebben toen de NOS voor de Elf
stedentocht de BRT-ploeg wilde hebben.
'Daar gaat ge toch die domme Belgen niet
voor vragen?' En als dat dan toch gebeurt,
dan moet daar toch wel een ernstige re
den voor zijn. Maar iedereen wist het. We
werden overal gevraagd. Het WK in Enge
land, in de Verenigde Staten, in Colorado
Springs. De Amerikanen wilden de besten.
En ik ben de trainer geweest van de op dat
gebied beste ploeg van de wereld."
Bijna was hij een ander soort trainer ge
weest, die van een voetbalploeg. „Ik zat op
de trainersopleiding toen de BRT met het
aanbod kwam. Ik heb de goeie jceuze ge
maakt. Anders zou ik nu dood zijn ge
weest, gegarandeerd. Van Raymond Goet-
hals, daar zei men altijd van: die gaat op
de bank sterven. Maar het zijn niet dege
nen die om de vijf seconden recht sprin
gen en de scheidsrechter, of grensrechter
willen aanvallen, die sterven. Het zijn de
mannen die onbewogen zitten, zoals
Cruijff en Dalglish. Dat zijn de mannen
die zullen sterven op de bank."
In plaats van op de bank te gaan zitten
sterven, smeedde hij een BRT-ploeg die
z'n weerga niet kende. „In '63 werd het
menens, toen konden we voor het eerst
een koers echt in beeld brengen. De Fran
sen waren een jaar eerder, met Parijs-
Brussel, de eersten geweest met mobiele
camera's en een helicopter. Ik dacht: daar
is niet veel voor nodig hè: twee motoren,
twee camera's, een helikopter en ik dacht:
we kunnen de beste van de wereld wor
den. Het lukte."
Vandaag de dag kan hij opwinden over
de verkwanseling van de wielerbeelden
aan de commerciële TV-stations, zoals
met Milaan-Sanremo is gebeurd. „Als de
regering niet ingrijpt, of de kabelexploi
tanten, dan staat Jan met de pet in de kou.
En als die niet in de kou staat, dan staat
z'n vrouw in de kou, want dan gaat de
spaarpot eraan. Pay per view, ja ja."
Hij vindt dat er ingegrepen moet wor
den. „Ja, bij zaken van nationaal belang
moet dat. Wanneer zijn jullie nog een na
tie? Als ik denk aan '88, dat Oranje wordt
ingehaald in Amsterdam. Dat ongelooflij
ke fenomeen, dat het zwart ziet van het
volk. Dan zijn jullie nog een natie. Het zijn
van die zeldzame momenten dat je samen
iets kunt vieren. Sport, dat bestaat in het
leven. Dat is van het volk. Johan Cruijlï
heeft het Nederlandse volk duizend keer
meer genoegen verschaft dan Karei Appel.
Sport, dat is emotie. Waar vind je dat. In
de schouwburg? Heb je wel eens mensen
spontaan zien juichen tijdens een aria van
Pavarotti. Nee, die mensen klappen na
dien, voor zichzelf, dat ze zo cultureel zijn
aangelegd."
Hij is 72 nu en nog immer productief. Z'n
grootste bezorgdheid is dat z'n 'jonge'
geest meer wil dan z'n lijf kan verdragen.
Daarom wil Rik de Saedeleer nog best wel
een wedstrijdje voor de Belgische BRT ver
slaan. „Maar alleen op verzoek en als ik
dat zelf leuk vind." Straks op Wembley,
geeft hij commentaar bij de Cupfïnal tus
sen Manchester United en Liverpool. Voor
de 34ste keer. „Een wereldrecord, er is
zelfs geen Engelsman die dat zo vaak ge
daan heeft."
Maar Rik de Saedeleer, dat is niet alleen
voetbal, dat is bovendien wielrennen.
Sterker nog: het is juist door de koers dat
hij groot is geworden. Niet als commenta
tor, maar als regisseur. Welgeteld 28 keer
had hij de 'realisatie' in handen-van de
Ronde van Vlaanderen. Het beeldverslag
van de door Eric Vanderaerden gewonnen
editie van 1985 leverde hem de Gouden
Palm op, een internationale prijs voor de
beste TV-reportage op sportgebied.
De Ronde van Vlaanderen van 1985 was
zoals die moet zijn. En in beeld gebracht
zoals dat moet worden gedaan. De Saede
leer: „Die Ronde van Vanderaerden, dat
was in de gutsende regen. Het was zoiets
als de Parijs-Rbubaix die Hennie Kuiper
won. Mannen die uit de bocht vlogen in
het slijk op de kasseien. De Koppenberg
van toen geleek op de El7 van deze win
ter, toen in de mist al die auto's op elkaar
vlogen. Het was een wirwar van fietsen en
gevallen renners, veel paniek. En dan Van
deraerden die uit de achtergrond kwam
en een bandbreuk had gehad. Die beukte
en beukte alles los. Er is geen echtere tele
visie dan dat."
Rik de Saede
leer: „Johan
Cruijff heeft
het Nederland
se volk dui
zend keer
meer genoe
gen verschaft
dan Karei Ap
pel." foto
gpd
Waren die tweetiende van een
seconde nou al het gekrakeel om
John Blankenstein waard?
Ja, naar de mening van scheids-
rech tersbaas Hoppenbrou wer
wel.
Hij stelde Blankenstein op non-
actief. Het bericht werd in de
kranten van maandag wereld
kundig ge maakt.
John Blankenstein maakt voor
lopig geen deel meer uit van het
Nederlandse scheidsreeh ters-
korps. Vorige week slaagde hij er
in Zeist tijdens een conditietest
niet in te voldoen aan alle eisen.
Zijn aanstelling voor de wed
strijd Willem II-PSV werd daar
op ingetrokken.
Je bent in eerste instantie ge
neigd te denken, groot gelijk
KNVB, want scheidsrechteren
kun je nu eenmaal niet vanuit
de middencirkel. Moet die Blan
kenstein er maar niet met cle pet
naar gooien.
'Het is alles of niets', licht overste
Hoppenbrouwer in het artikel de
strenge criteria toe. 'Voetbal is
een professionele sport waarin
professionele eisen aan scheids
rechters worden gesteld.
Dat laatste is nieuw voor mij.
Dat er professionele eisen aan
scheidsrechters worden gesteld,
daar zou ikzelf niet één, twee,
drie op zijn gekomen. Ik vind
namelijk in tegenstelling tot de
scheidsrechters zelf dat er dooi
de bank genomen in het Neder
landse betaald voetbal matig tot
slecht wordt gefloten. Hang ze
een fluitje om hun nek en je
vindt in Artis chimpansees die
het er beter vanaf brengen dan
een aantal van 'onze'scheids
rechters.
Maar gelukkig zijn er ook uit
zonderingen, niet zo veel, maar
ze zijn er. Blankenstein is er één
van. Blankenstein is een zeer
goede scheidsrecli ter. Door de
bank genomen de beste, vind ik.
Zou ik Hoppenbrouwer zijn,
dan zou ik hemel en aarde be
wegen om Blankenstein nog een
jaartje of wat als scheidsrechter
temogen behouden. Blanken
stein, onlangs 47geworden, is
vanwege zijn leeftijd bezig aan
zijn laatste seizoen. Hoppen
brouwer, die binnenkort toch bij
het hoogste scheidsreeh tersgezag
te biecht moet om daar uit te
leggen welke stommiteiten de
KNVB begaan heeft in de zaak
Jol kan dan meteen vragen of er
voor onze topscheidsrechter een
uitzondering gemaakt kan wor
den, want toppers verdienen een
uitzonderlijke behandeling.
Die behandeling kreeg Blanken
stein dan ook. Blankenstein vol
deed tijdens de conditiedag nier
aan de limiet op de 200 meter.
In een korte spanne tijds moest
Blankenstein twee keer vijftigen
twee keer honderd meter lopen
binnen een bepaalde tijd, plus
daarna een Coopertest.
Op één van die tweehonderds
bleef Blankenstein 0'00"20 boven'
de limiet. Tweetiende!
Het sneeuwde, de wind stond
ongunstig, er was geen haas in
de koers en Blankenstein was
waarschijnlijkhalfverkouden.
Toch scheelde het slechts twee
tiende. Ik geef u op een briefje
dat iedere atleet die onder zulke
omstandigheden tweetiende bo
ven cle limiet blijft door het NOC
*NSF naar Atlanta wordt afge
vaardigd.
Blankenstein niet, hem werd
Willem II-PSV ontnomen en in
alle kranten verschenen stukjes
waarin hij om zijn 'matige con
ditie' door het slijk werd ge
haald.
Een schande is het. Foei!
Blankenstein liep de 200 meter
onmiddellijk over en bleef toen
wel binnen de limiet, maar
kwam vervolgens op de Cooper
test in hondenweer enkele me
ters te kort. Hoppenbrouwer
kroop meteen achter zijn schrijf
machine om het persbericht te
tikken, zoals hij ook al zo vlot
alarm sloeg toen Jol op de hak
was genomen. Ja, laat dat aan
Hoppenbrouwer maar over.
Was dit niet anders op te lossen
geweest?
Had öf bekend gemaakt clat
Blankenstein ziek was en daar
om zijn wedstrijd aan een ander
had afgestaan, öfhad Blanken
stein de wedstrijd gewoon laten
fluiten en hem een andere keer
die test onder normale omstan
digheden nóg eens afgenomen
(wat inmiddels is gebeurd) öf
had er in het geheel geen drukte
om gemaakt, want of een
scheidsrechter goed of slecht fluit
hangt niet van tweetiende af.
Frank
Snoeks
is ver
slagge
ver van
Studio
Sport
