Bingo met hoog truttigheidsgehalte
Acht vrouwen nemen de ruimte
of lappen die aan hun laars
i Insecten in Natuurmuseum
Een Matthaus Passion
van grote schoonheid
Cultuur&Kunst
Leven met de dood
Schone
Schijn
Grote plannen, kleine plannen
\TERDAG 6 APRIL 1996
llsraeliër wint Andersen-prijs
i razel De Israëlische schrijver Uri Orlev heeft de tweejaarlijkse
I internationale Hans Christian Andersenprijs voor kinderlitera-
Ituur gewonnen. De illustratieprijs voor kinderboeken gaat naar
I de Duitse kunstenaar Klaus Ensikat. De prijzen worden be
ll schouwd als de hoogste internationale onderscheiding op het
I gebied van kinderliteratuur. De winnaars ontvangen de prijs in
I augustus op een congres in Groningen.
Rotterdam Libellen bijten niet. Onder deze titel toont Bas Teu-
nis zijn foto's van deze insecten in het Natuurmuseum Rotter
dam. De expositie biedt een selectie uit de libellenopnamen die
hij tussen 1988 en 1993 maakte. Teunis zag kans de dieren te be
sluipen tijdens hun dagelijkse bezigheden en deze tot in details,
vaak extreem uitvergroot, vast te leggen. De opnamen kwamen
tot stand in de vrije natuur, zonder enige manipulatie. Bas Teu- i
nis (1958) is illustrator en natuurfotograaf. De tentoonstelling
duurt t/m 9 juni.
Voodoo in het Afrika Museum
I
rerg en dal Het Afrika Museum in Berg en Dal opent deze
maand ter gelegenheid van het veertigjarig bestaan een jubile
umtentoonstelling die helemaal gewijd is aan Voodoo en Vodun,
geloofsrituelen uit West-Afrika. Op de tentoonsteling zijn veel
magische beelden en voorwerpen te zien. Ook de bekende
Voodoo-poppetjes ontbreken niet. Daarnaast is handwerk in de
traditionele Vodun-kleuren wit, rood en zwart te zien. De ten
toonstelling duurt van 20 april tot en met 31 december.
muziek
recensie li dy van der spek
Matthaus Passion door het Bachkoor Hol-
and o.l.v. Charles de Wolff, m.m.v. Irene
lammann, sopraan, Sylvia Schlüter, alt,
Peter Bartels, tenor (evangelist), Philippe
Hüttenlocher, bas (Christus partij). Kenzo
Ishii, tenor (aria's). Charles van Tassel, bas
(aria's), Anneke Pols, viola de gamba, het
Haags Matrozenkoor, en het Concertge
bouw Kamer Orkest, concertmeester Jo-
lan Kracht Gehoord 5 april in de Pieters
kerk te Leiden.
Op Goede Vrijdag voerde het
Bachkoor Holland zijn tweede
Matthaus Passion uit, in een
wederom afgeladen Pieterskerk.
Elk jaar zoekt Charles de Wolff
nieuwe wegen en vindt ze ook,
wellicht onbewust. Deze keer is
de uitgelezen timing opvallend.
Akoestiek, koor en orkest vor
men vanaf het 'Kommt, ihr
Tochter, helft mir klagen' een
Tijkans heilige drieëenheid.
In een transparant samen
spel, waar hier en daar een
schrijnend' ijle strijkersklank
j! rillingen bezorgt, worden koor
en orkest meegenomen op een
golvende vederlichte cadans die
tot achter in de kerk uitwaaiert.
Die timing is zó goed gekozen
door de Wolff, dat betekenisvol
le woorden alle tijd krijgen om
door te dringen in ruimte en
ontvankelijk gemoed.
Bijzonder mooi is ook het ge
zamenlijk coloriet van de vier
stemsoorten van dit koor: buig-
CHEF GERT VISSER, 071-5356441. PLV -CHEF JAN RIJSDAM, 071-5356444
HenkDidi, Delia, Dolores en Helena vanavond in het LVC
zaam met een licht maar intens
vibrato, grote zeggingskracht en
lichtheid. Die zwevende samen
klank waarin alle stemmen glas
helder te onderscheiden zijn, in
het eerste deel versterkt door de
pure klank van het Haags Ma
trozenkoor, beheerst dit jaar de
ze ingetogen dramatische uit
voering.
Van de solisten maakt ook dit
jaar Philippe Hüttenlocher gro
te indruk. 'Meine Seele ist be-
trübt bis an der Tod' is een jam
merklacht die regelrecht het
hart raakt.
Peter Bartels is als evangelist
beeldender dan ooit, rauw in de
volksmond, sereen daar waar
Jezus hoegenaamd-woordeloos
is. In duetten kleuren de so
praan Irene Hammann en alt
Sylvia Schlüter voorbeeldig bij
elkaar. Inhoudelijk geeft Schlü
ter zich overtuigender. Hoe
mooi Irene Hammanns
liedstem ook is, ze glijdt teveel
over de woorden. De tenor Ken-
zo Ishii, een 'nieuwe' stem in de
Pieterskerk, zet zich zeker in
voor zijn taak, maar zijn explo
sies en implosies zijn té nadruk-
kelijk. Charles van Tassel zingt
zoals altijd integer, mooi, maar
voegt weinig verrassends toe.
Resumerend, een evenwichti
ge en rank opgebouwde Matt
haus van grote vocale en instru
mentale schoonheid.
Wordt 1996 het jaar waarin
de achtergrondmuziek de
finitief op de voorgrond
treedt? Is er een ommekeer
gaande met zachte revolu
tionairen als Wunderlich
en Bacharach die met
strijkorkestjes en een doc
trine, gebaseerd op gezel
ligheid, de dansvloer over
nemen? Het lijkt er wel op.
Tout Amsterdam danst op
de nieuwe stroming. Van
avond worden ook in het
LVC in Leiden zwoele
lovesongs en uitzinnige
discohits ten gehore ge
bracht en voeren Henk en
de Bingolettes het publiek
mee door een universum
van bingo, liefde en magie.
leiden pablo cabenda
Trendy jongeren gaan uit in kle
ding die kort geleden tijdens fo
toalbumavondjes nog vrolijk,
maar genadeloos werd bespot.
Met een dodelijke cocktail van
hoogmoed en meelij die alle
pubers eigen is werd stellig ge
opperd, dat die broek echt niet
meer kon. Maar die broek kan
wel! Sterker nog, die broek die
moet! Evenals die groene
pullover, dat overhemd met
Pucci-print en die Mary Quant
zonnebril.
Huiselijke decadentie gaat het
helemaal maken. Dus doe het
volume op zes. Laat het gerinkel
van de ijsblokjes de lichtvoetige
conversatie overstemmen. Gooi
een olijf in dat glas, dans wat,
eet wat, maar vooral, wees ge
zellig. Vanaf nu is alles easy tu
ne.
En dus ook het LVC. Van
avond zullen klinkende namen
als Piet Popcorn, Henk The
Bingolettes en de Intuners een
warm optreden verzorgen waar
ondermeer gedanst zal worden
op de muziek die ouders nog
aan hun hart koesteren.
Easy tune is dan misschien
een nieuwe naam. Het is tegelij
kertijd een muzikaal genre met
een instant geschiedenis. Hoe
wel er op dit moment driftig en
inventief wordt geëxperimen
teerd met mambo-orkestjës, la-
tin blaaspartijen en milde hou-
sebeats, krijgt ook datgene wat
vroeger easy listening of middle
of the road heette net zo ge
makkelijk een warm plekje op
het ribfluwelen bankstel. Al
thans volgens de media. Ri
chard Cameron, dj en bedenker
van de naam 'easy tune', is er
behoorlijk ongelukkig mee. Niet
Henk en zijn Bingolettes. Van links naar rechts: ravenzwarte Didi, koperrode Delia, hoogblonde Dolores en superster Helena.
foto's pr/frank van den brink
met het succes van easy tune,
maar met de instant associatie
met die neotruttige nostalgie.
Eigen leven
„Ik heb ooit in een interview ge
zegd dat ik twee nummers van
Herb Alpert leuk vond en
prompt werd er een verhaal
over cocktailparties bijverzon-
nen. Daarna schreef iedereen
elkaar maar klakkeloos na en is
de term een eigen leven gaan
leiden. Easy tune heeft hele
maal niets met gezapigheid of
burgerlijkheid te maken. Easy
tune is überhaupt geen muziek
stijl maar een verzamelnaam
voor allerlei platen die dezelfde
sfeer ademen."
Samen met makelaar in
trends Eddy de Clerq en Gerry
Arling brengt Richard onder de
naam Popcorn platen uit waar
uit een vriendelijke sfeer en
muzikale vrijheid moeten ade
men. „Het hoeft allemaal niet
per se soft of oud te zijn. Het
moet vooral verrassen. We
draaien ook dingen van Cabaret
Voltaire of Suicide door de set
heen, en die kan je onmogelijk
soft noemen. Ik heb zelf een
bloedhekel aan die avonden
waar constant dezelfde soort
muziek wordt gedraaid. Mensen
die van hip hop houden, dan
sen niet op techno. Mensen die
van trance houden moeten
weer niets hebben van mellow.
Dat is pas burgerlijk en truttig.
Wij proberen juist mensen te
verrassen met veel verschillen
de stijlen op één avond. Als daar
een nummertje van Astrud Gil-
berto tussen zit of Pizzicato Five
is dat omdat ik dat nummer
goed vind. Dat wil niet zeggen
dat ik alles van een muzikant of
band goed vind omdat dat toe
vallig binnen een bepaald con
cept past. Ik houd van de num
mers, niet van de bands."
Quizmaster
Henk The Bingolettes featu
ring Helena' maakt het allemaal
niet zo veel uit. „We zijn al on
geveer tweeënhalf jaar bezig
met onze bingo-act. Toen camp
net uit begon te raken vroeg ie
dereen of we nog wel door zou
den moeten gaan. Toen kwam
easy tune plotseling op en hoor
den we er weer helemaal bij."
Op het podium geven Henk
en zijn vier vrouwelijke Bingo
lettes in de 'Glamour Kitsch
Bingo Show' een geanimeerd
potje bingo met een hoog trut-
tigheidsgehaltegehalte weg.
Tussen de bedrijven door trekt
de quizmaster samen met zijn
assistentes met behulp van een
orkestband een vet blik met se
venties discokrakers en ever
greens open. Dat dat gelijk ook
easy tune wordt genoemd deert
hem niet echt. Het kwam hem
eigenlijk wel mooi uit.
„Arcade heeft ons al een pla-
tendeal aangeboden voor een
single. Eén van onze bingolettes
is ook dj. Die is nu opeens hart
stikke hip geworden en we pro
beren haar nu aan alle kanten te
promoten. Als de mediahype
overwaait dan blijven we dit ge
woon doen. Wie weet, mis
schien wordt Bingo wel de
nieuwste rage. Anderhalf jaar
geleden heb ik een teckel ge
kocht en die heb ik voor alle ze
kerheid maar vast in de oplei
ding voor artiestenhond ge
daan.
23.00 uur Nederland 1
Een special van Kruispunt over
stervensbegeleiding
in Nederland
Gastheer Henk verkondigt het geloof in de liefde en gezelligheid door
middel van het lied en de bingo. foto p,
De een heeft dit, de ander dat.
Als de voorjaarskriebels niet
hebben toegeslagen dan wordt
men wel gekweld door voor
jaarsmoeheid. Ik ken ook men
sen die, nu het seizoen op z'n
eind loopt, last krijgen van cul
tuurmoeheid. Vind ik niet eens
gek. Iedereen is tegenwoordig
creatief. W.F. Hermans tekende
eens een aantal oudjes in een
tehuis die nog elke middag door
een vrijetijdstherapeut werden
opgehitst om op karton te klie
deren met een penseel in de
van reumatiek kromgetrokken
vingers.
Vrije tijd moet besteed worden.
Jan en alleman speelt toneel,
musiceert, schildert... Hielden al
die creatievelingen hun bezig
heden nou maar een beetje stil,
dan gaf het niet. Maar, niks
hoor, het moet allemaal gezien
worden. De tijd dat er een hup-
peltje werd gemaakt tussen de
schuifdeuren of dat slechts de
familie werd verblijd met een
zelfgemaakt schilderijtje is
voorbij. Je kunt geen uurtje de
stad in of je stuit wel op een
zingende stekkenek die, zo wil
haar manager, aan de wieg staat
van een glansrijke carrieTe.
Geen advocatenkantoor, geen
gemeente- of ziekenhuis kun je
nog binnenlopen zonder te
worden geconfronteerd met de
ongeneeslijke drang van kun
stenmakers om hun vrijetijds
besteding aan ons op te drin
gen.
Ik begrijp het dus wel, die opko
mende cultuurmoeheid. In Lei
den mogen de lijders aan deze
kwaal nog van geluk spreken.
De Stadsgehoorzaal is immers
al maanden gesloten, het Stede
lijk Museum gaat binnenkort
drie maanden dicht en laatst las
ik dat de deuren van de Waag,
sinds het gebouw op een wat
meer commerciële basis wordt
geëxploiteerd, zo'n beetje altijd
gesloten zijn.
Aanvankelijk zag het er naar uit
Tentoonstelling in Stedelijke Buitengalerie
dat ook de Leidse Schouwburg
dit jaar'geruime tijd op slot zou
gaan in verband met een flinke
opknapbeurt. Maar daar heeft
de politiek een stokje voor ge
stoken. Gemeentes in den lande
buitelen over elkaar heen als
het gaat om het opknappen van
schouwburgen of het bouwen
van nieuwe theaters, maar in
Leiden is vooral de ijver om
geen haast te maken bijzonder
groot.
Toch is een opknapbeurt voor
het theater aan de Oude Vest
niet overdreven. Het ligt er na
tuurlijk aan wat je gewend bent,
maar ik zou zeggen dat de be
kleding van de stoelen, de vloer
en wandbedekking totaal is
versleten, verschoten en ver
flenst. Schreef ik al niet eerder
dat Stevie Wonder te paard
geen schade kan aanrichten in
de Leidse Schouwburg?
Er ligt een mooi plan op tafel
om het theater helemaal in het
nieuw (rood pluche) te steken.
Hoeft de gemeente financieel
ook niet de kop te kosten. Het
leeuwendeel heeft schouwburg
directeur Wallis de Vries al ge
spaard, het restant hoeft de ge
meente alleen maar voor te
schieten. Tenzij de schouw
burgdirecteur wat forser mag
uitpakken. Want behalve een
kleine beurs heeft Wallis de
Vries ook nog een grote beurt in
zijn hoofd. Volgens dat grote
plan zouden, in één moeite
door, de gebrekkig functione
rende garderobe en de foyer
verbeterd kunnen worden. Kost
natuurlijk wel een paar stuivers
meer.
De schouwburgdirecteur wil
zelf niets zeggen over wat zich
in zijn hoofd afspeelt. Elk
ideetje schijnt, volgens de plaat
selijke democratiseringsveror-
dening, eerst aan de raadscom
missie te moeten worden voor
gelegd. Voor je het weet voelen
de dames en heren zich gepas
seerd en wordt de schouwburg
beloond met een keihard
'neen'. Als ik er iets meer over
wil weten, dan zal cultuurwet
houder Langenberg het woord
wel doen, zo wordt mij verteld.
Oef, wat een ijdele luitjes toch
die politici. Het kan aan mij lig
gen hoor, ik ben nog uit de tijd
dat je met ambtenaren vrijuit
kon delibreren over ontwikke
lingen in deze stad, en mijns in
ziens heeft die cultuur van
openheid deze gemeente in de
afgelopen decennia geen kwaad
gedaan. Uit een benauwde aars
kan immers geen groots trom
petgeschal weerklinken.
Overigens: toen vorige week de
festivaldirecteur van Leiden
Cultuurstad de raadscommissie
voor cultuur, in een vroeg stadi
um, tekst en uitleg gaf over zijn
plannen, kreeg hij ook de wind
van voren. De man zit er koud
zes weken en dan weten de
wijsneuzen rond de politieke
kwebbeltafel al te vertellen dat
het niks wordt met het evene
ment Cultuurstad. En dan ook
nog zitten zwammen over een
slogan... Zouden de dames en
heren politici zich niet beter
met de hoofdlijnen van het be
leid kunnen bezighouden, vroeg
ik mij af?
Ik kan mij goed voorstellen dat
mensen gaandeweg het seizoen
geen politicus meer kunnen
zien.
Hoe 'neem' je de ruimte? In de
Stedelijke Buitengalerie nemen
volgens de titel van de tentoon
stelling 'acht vrouwen de ruim
te'. Woorden zoals afbakening,
insluiting en het tegenoverge
stelde hiervan, openheid en
vrijheid, komen direct in je op.
Wordt de buitenruimte van de
Stedelijke Buitengalerie letterlijk
ingenomen door de beeld
houwsters, begrenzen hun beel
den deze tuin? Of markeren de
kunstwerken in die ruimte be
paalde opvallende punten
waardoor deze stadstuin en zijn
onderlinge verhoudingen ande
re betekenissen krijgen? Of ne
men de beeldhouwsters de vrij
heid om zomaar wat beelden in
een tuin te zetten onder het
mom van een titel?
De titel van een tentoonstel
ling zou een kernachtige be
woording moeten zijn waardoor
het uitgangspunt toegelicht
wordt. Tenminste, als je als
kunstenaar de bedoeling hebt
om binnen een bepaald thema
iets te ontwerpen. Je kan ook
bepaalde beelden ergens plaat
sen en er dan een leuke titel bij
verzinnen die ook nog ergens
op slaat. Nu was dat laatste hier
niet het geval; de geëxposeerde
beelden zijn gemaakt naar aan
leiding van 'het nemen van de
ruimte'.
Aya Kato heeft op originele en
professionele wijze iets met het
thema gedaan. Van haar zijn
drie beelden te zien. Met haar
werk markeert zij een bepaalde
plek in de tuin, neemt zij de
vrijheid om met het materiaal
klei te experimenteren en doet
zij iets met het thema binnen
een beeld. De andere beeld
houwsters gebruiken het mate
riaal om iets moois te maken
(een kasteel, een mens/dierfï-
Aya Kato neemt de vrijheid om met het materiaal klei te experimenteren. foto henk bouwman
guur), Kato ontkent juist de ei
genschappen van klei en zij ge
bruikt het materiaal als sym
bool. In de sculptuur 'Climbing
Clay' drapeert zij de klei alsof
dit een stuk van een doek is. Te
zien is eenladdervorm waarbij
op elke tree een klein stukje klei
zich eromheen heeft gerold. De
kleivormen zijn dusdanig be
vestigd dat het lijkt alsof zij in
wind wapperen en naar boven
willen klimmen.
'Triangel Tone' is een soort
gelijke wandsculptuur van Kato.
Hiermee markeert zij nadrukke
lijk de blinde muur van de tuin,
de muur wordt het domein van
de sculptuur, alle aandacht richt
zich op het werk. 'Disappearing
centre' is een gesloten cirkel
vorm waarbij in het midden een
onregelmatig en klein gat waar
neembaar is. Hier doet Kato iets
met de ruimte in de sculptuur;
het centrum is langzaam maar
zeker aan het verdwijnen. Zij
wekt hiermee de suggestie dat
de geslotenheid van de cirkel
zal verdwijnen om tenslotte
plaats te maken voor een open
vorm.
Opvallend aan de expositie is
dat maar weinig beeldhouw
sters naar mijn idee iets met het
uitgangspunt gedaan hebben.
Het merendeel van de dames
heeft de vrijheid genomen een
beeld te plaatsen dat in menige
tuin niet zal misstaan, als je van
decoratie tussen het groen
houdt. Dit zijn vooral die beeld
houwwerken die willen bekoren
en behagen en die verder wei
nig inhoud hebben. Sommigen
hebben in het beeld zelf met het
gegeven ruimte geëxperimen
teerd, zij werken met binnen-
en buitenruimtes, open en ge
sloten vormen (Kea Schipper,
Margriet Donders). En een en
keling heeft daadwerkelijk iets
met 'de ruimte nemen' kunnen
doen. Misschien was voor som
migen het thema toch iets te
hoog gegrepen of hebben zij het
gewoon aan hun laars gelapt.
Expositie Acht vrouwen ne
men de ruimte, te zien t/m
28/4, do. 19-21, vrij., za., zo.
11-17 uur. Ook geopend twee
de paasdag 11-17 uur, Stedelij
ke Buitengalerie, Koppenhink-
steeg 13 (ingang naast par
keerplaats Kaasmarkt), Leiden.
De Leidse Schouwburg: mooi plan om het theater helemaal in het nieuw te steken. foto loekzuyderduin
